Nâzım Hikmet: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa boşaltıldı |
|||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Biyografi bilgi kutusu |
|||
|kişi_adı=Nazım Hikmet Ran |
|||
|resim_adı=nazim_hikmet.jpg |
|||
|resim_başlığı=[[Türk]] [[şair]] ve oyun [[yazar]]ı |
|||
|doğum_tarihi=[[20 Kasım]] [[1901]] |
|||
|doğum_yeri=[[Yunanistan]] / [[Selanik]] |
|||
|ölüm_tarihi=[[3 Haziran]] [[1963]] |
|||
|ölüm_yeri=[[Rusya]] / [[Moskova]] |
|||
}} |
|||
'''Nazım Hikmet''' tam adıyla '''Nazım Hikmet Ran''', (d. [[20 Kasım]] [[1901]], [[Selanik]] - ö. [[3 Haziran]] [[1963]], [[Moskova]]) [[Türk]] [[şair]] ve oyun [[yazar]]ıdır. Dünyada en bilinen Türk şairi<ref>İngilizce Wikipedia</ref> sayılmaktadır. Eserleri birçok yabancı dile çevrilmiştir. Doğum tarihi ailesi tarafından sene kaybetmemesi için 15 Ocak 1902 olarak kaydettirilmiştir. |
|||
[[1901]] yılında [[Selanik]]'te doğmuş, [[3 Haziran]] [[1963]] tarihinde [[Moskova]]'da ölmüştür. Mezarı halen Moskova'da bulunmaktadır. [[Türkiye Komünist Partisi]] ([[TKP]]) üyesiydi ve ayrı ayrı toplam 11 davadan yargılanmıştır. |
|||
Eserleri birçok dile çevrilmiş, birçok ödül almıştır. Ancak [[Türkiye]]'deki yaşamının çoğunu hapiste geçirmiştir. Bu gibi durumlardan ötürü Moskova'ya kaçmış ve Türk vatandaşlığından çıkarılmıştır. |
|||
[[1938]]'de şairin cezaevine girmesiyle yasaklanıp ortadan kaldırılmış olan Nâzım Hikmet şiiri, Türkiye'de ancak ölümünden iki yıl sonra [[1965]]'te yeniden ortaya çıkmıştır. |
|||
==Üslubu ve Başarıları== |
|||
İlk şiirlerini [[hece vezni]] ile yazmaya başlamasına rağmen içerik bakımından diğer hececilerden uzaktı. Şiirsel gelişimi arttıkça hece vezni ile yetinmemeye ve şiiri için yeni formlar aramaya başladı. [[Sovyetler Birliği]]nde yaşadığı ilk yıllar olan [[1922]]-[[1925]] arası bu arama tepe noktasına ulaştı. |
|||
Hece vezninden ayrılarak [[Türkçe]]'nin vokal özellikleri ile harmoni oluşturan serbest vezini benimsedi. [[Vladimir Mayakovsky|Mayakovski]] ve [[gelecekçilik]] taraftarı genç Sovyet şairlerinden esinlendi. Şiirlerinden bir çoğu müzisyen [[Zülfü Livaneli]] tarafından bestelendi. Bir kaç şiiri ise Yunanlı besteci [[Manos Loïzos]] tarafından bestelendi. |
|||
==Hayatı== |
|||
[[20 Kasım]] [[1902]]’de [[Selanik]]’te doğdu. Annesi Ayşe Celile hanım babası Hikmet beydir. Annesinin baba tarafından dedesi, Polonya'dan 1848 ayaklanmaları sırasında Osmanlı İmparatorluğuna göç eden polonezlerden Konstantin Borzecki'dir. (Konsantin Borzecki Osmanlı vatandaşı olunca Mustafa Celaleddin Paşa adını almış ve Osmanlı ordusunda subay olarak görev yapmıştır; kendisi Türk tarihinde önemli bir eser olan Fransızca yazılmış "Les Turcs anciens et meternes" - Eski ve yeni Türkler'i yazmıştır.) İlk şiiri ‘Feryad-ı Vatan’'ı [[1913]]’te yazar. Aynı yıl Galatasaray Sultanisi’nde ortaokula başlar. 1917’de [[Heybeliada Bahriye Mektebi]]'ne girer. Daha sonra [[Kurtuluş Savaşı]] için [[Anadolu]]'ya geçer. Fakat sağlık nedenleri ile bahriyeden ayrılmak zorunda kalır. Bu sırada Hamidye Kruvazör’ünde güverte subayıdır. [[Bolu]]’ya öğretmen olarak atanır. Daha sonra [[Batum]] üzerinden [[Moskova]]’ya giderek [[Doğu Emekçileri Kominist Üniversitesi]]’nde [[siyasal bilimler]] ve [[iktisat]] okur. 1921’de gittiği Moskova’da devrimin ilk yıllarına tanık olur ve [[komünizm]] ile tanışır. 1924’te Moskova’da yayınlanan ilk şiir kitabı ’28 Kanunisani’ sahnelenir. O yıl Türkiye’ye dönerek Aydınlık Dergisi’nde çalışmaya başlar. Dergide yayınlanan şiir ve yazılarından dolayı on beş yıl hapsi istenince yeniden Sovyetler Birliği’ne gider. [[1928]]’de af kanunundan yararlanır ve Türkiye'ye geri döner. Bu kez Resimli Ay dergisinde çalışmaya başlar. [[1938]]’de yirmi sekiz yıl hapis cezasına çarptırılır. 12 sene süren tutuklulktan sonra askere alınacağı ve öldürüleceği endişesiyle Sovyetler Birliğine kaçar. Moskova'da 1963 yılında [[kalp krizi]]nden ölür. |
|||
==Davaları ve sürgün== |
|||
1925 yılından başlamak üzere şiirleri ve yazıları yüzünden birçok kere yargılandı. [[1938]] yılında orduyu ayaklanmaya kışkırtmaya çalıştığı gerekçesiyle 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. [[İstanbul]], [[Ankara]], [[Çankırı]] ve [[Bursa]] cezaevlerinde 12 yılı aşkın kaldı. [[1950]] yılında bir af yasasıyla salıverildi. Ancak sürekli izlendiği ve çürüğe ayrıldığı halde 48 yaşında yeniden askerlik yapmaya çağrılması ve öldürüleceği yolundaki duyumlar üzerine yurtdışına kaçtı. [[25 Temmuz]] [[1951]] tarihinde [[Bakanlar Kurulu]] tarafından [[Türk vatandaşlığı]]ndan çıkarılmasına karar verildi. Sovyetler Birliği'nde Moskova yakınlarındaki yazarlar köyünde ve daha sonra da, eşi Vera Tulyakova (Hikmet)ile Moskova'da yaşadı. Memleket dışında geçirdiği yıllarda Bulgaristan, Macaristan, Fransa (Paris), Havana, Mısır gibi dünya memleketlerini dolaştı, buralarda konferanslar düzenledi, savaş ve emperyalizm karşıtı eylemlere katıldı, radyo programları yaptı. Budapeşte Radyosu ve Bizim Radyo bunlardan bazılarıdır. Bu konuşmaların bir kısmı bugüne ulaşmıştır. |
|||
===Davaları=== |
|||
* 1925 Ankara İstiklal Mahkemesi Davası |
|||
* 1927-1928 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1928 Rize Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1928 Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1931 İstanbul İkinci Asliye Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1933 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1933 İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1933-1934 Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1936-1937 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası |
|||
* 1938 Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası |
|||
* 1938 Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası |
|||
==Ölümü ve sonrası== |
|||
3 Haziran 1963 sabahı 06:30'da gazetesini almak üzere 2. kattaki dairesinden apartman kapısına yürümüş ve tam gazetesine uzanırken geçirdiği enfarktüs krizi sonucunda yaşama veda etmiştir. Ölümü üzerine Sovyet Yazarlar Birliği salonunda yapılan törene yerli yabancı yüzlerce sanatçı iştirak etmiş ve tören siyah beyaz olarak kaydedilmiştir. Ünlü Novo-Deviçeye (Novodeviche) mezarlığında gömülüdür. Mezar taşı siyah bir granitten olup meşhur şiirlerinden biri olan rüzâara karşı yürüyen adam figürü taş üzerinde ebedileştirilmiştir. |
|||
[[2006]] yılında Bakanlar Kurulunun Türk vatadaşlığından çıkarılmalar ile ilgili yeni bir düzenleme yapması durumu belirdi. Yıllardır tartışılmakta olan Nazım Hikmet'in Türk vatandaşlığına yeniden kabul edilmesi yolu açılmış gibi gözükmesine rağmen Bakanlar Kurulu bu maddenin sadece yaşamakta olanlar için düzenlendiğini ve Nazım Hikmet'i kapsamadığını öne sürerek bu öneriyi red etti.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=187747 Radikal gazetesinin Bakanlar kurulunun kararı ile ilgili haberi]</ref> |
|||
==Bazı eserleri== |
|||
* Memleketimden İnsan Manzaraları |
|||
* Kafatası |
|||
* Unutulan Adam |
|||
* Taranta Babu'ya Mektuplar |
|||
* Ferhad ile Şirin |
|||
* Kurtuluş Savaşı Destanı |
|||
* Kız Çocuğu |
|||
==Kız Çocuğu== |
|||
''Kız Çocuğu'', [[Hiroşima]]'daki [[atom bombası]] saldırında ölen yedi yaşındaki bir kız çocuğunun on yıl sonraki yalvarmalarını anlatmaktadır. [[Savaş karşıtı]] bir mesaj olarak büyük başarı kazanmış ve birçok müsizyen tarafından bestelenmiştir. [[Zülfü Livaneli]] [[Nazım Türküsü]]'nde bu şiir üzerine yaptığı besteyi seslendirdi. ''Kız Çocuğu'''nun ''I Come And Stand At Every Door'' olarak bilinen bir çevirisi [[The Byrds]] tarafından [[:en:Fifth Dimension_(album)|Fifth Dimension]] albümünde [[Pete Seeger]] tarafından [[:en:Headlines & Footnotes]] albümünde ve [[This Mortal Coil]] tarafından [[:en:Blood_(album)|Blood]] albümünde seslendirildi. [[2005]]'te, ünlü [[Shima-Uta]] şarkıcısı [[Chitose Hajime]] [[Ryuichi Sakamoto]] ile işbirliği yaparak ''Kız Çocuğu''nu Japonca'ya çevirdi.('Shinda Onna no Ko' [死んだ女の子] olarak ismi değişti). 5 Ağustos 2005'te 60'ncı yıldönümünde Hiroşima'daki [[Hiroşima Barış Anıtı]]'nda canlı olarak söylendi. Şarkı daha sonra Chitose'un 2006'daki [[Hanadairo]] albümünde de kullanıldı. |
|||
==Dış bağlantılar== |
|||
*http://www.nazimhikmetran.com |
|||
*[http://www.toplumdusmani.net/modules/wfsection/article.php?articleid=8 Nazım Hikmet Ran Sesli Şiirleri] |
|||
*[http://www.nazimhikmet.7p.com Dünya Şairi Nazım] |
|||
*[http://www.siraze.net/antoloji/nazim/index.htm Nazım Hikmet Antolojisi] |
|||
*[http://www.mkutup.gov.tr/n-hikmet.html Nazım Hikmet'in Doğumunun 100. Yılı] |
|||
*[http://www.sol.org.tr/index.php?yazino=7125 Nazım Hikmet kimdir? - soL] |
|||
*[http://www.sol.org.tr/gorsel/thumbnails.php?album=19 Çizgilerle Nazım - soL] |
|||
==Referans== |
|||
Bu makaledeki bilgilerin bir kısmı İngilizce Vikipedi'den, bir kısmı dış bağlantılarda adı geçen sitelerden derlenmiştir. |
|||
=== Dipnotlar === |
|||
<div class="references-small"><references /></div> |
|||
[[kategori:Türk şairler]] |
|||
[[Kategori:1902 doğumlular]] |
|||
[[Kategori:1963 yılında ölenler]] |
|||
[[ar:ناظم حكمت]] |
|||
[[de:Nazım Hikmet]] |
|||
[[el:Ναζίμ Χικμέτ]] |
|||
[[en:Nazım Hikmet]] |
|||
[[es:Nazım Hikmet]] |
|||
[[fa:ناظم حکمت]] |
|||
[[fr:Nazim Hikmet]] |
|||
[[it:Nazim Hikmet]] |
|||
[[ku:Nazim Hîkmet Ran]] |
|||
[[lv:Nāzims Hikmets]] |
|||
[[pl:Nazım Hikmet]] |
|||
[[pt:Nazım Hikmet]] |
|||
[[ru: Назым Хикмет]] |
|||