[go: nahoru, domu]
İçeriğe atla

Nuri Conker: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Bir paragraf ve kaynak eklendi.
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.836.392 değişiklik
k Ulam güncellendi
(16 kullanıcı tarafından yapılan 25 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{Makam sahibi bilgi kutusu
|isim = Nuri Conker
| isim = Mehmet Nuri Conker
|resim = Nuri Bey Conker.jpg
| resim = Nuri Bey Conker.jpg
|resim_büyüklüğü =
| resim_büyüklüğü =
|makam = [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]<br />2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili
| makam = [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]<br />[[TBMM 2. dönem milletvekilleri listesi|2.]], [[TBMM 3. dönem milletvekilleri listesi|3.]], [[TBMM 4. dönem milletvekilleri listesi|4.]] ve [[TBMM 5. dönem milletvekilleri listesi|5.]] Dönem Milletvekili
|dönembaşı = 11 Ağustos 1923
| dönembaşı = 11 Ağustos 1923
|dönemsonu = 11 Ocak 1937
| dönemsonu = 11 Ocak 1937
|seçim_bölgesi = [[1923 Türkiye genel seçimleri|1923]] – Kütahya<br />[[1927 Türkiye genel seçimleri|1927]] – Kütahya<br />[[1931 Türkiye genel seçimleri|1931]] – Gaziantep<br />[[1935 Türkiye genel seçimleri|1935]] – Gaziantep
| seçim_bölgesi = [[1923 Türkiye genel seçimleri|1923]] – Kütahya<br />[[1927 Türkiye genel seçimleri|1927]] – Kütahya<br />[[1931 Türkiye genel seçimleri|1931]] – Gaziantep<br />[[1935 Türkiye genel seçimleri|1935]] – Gaziantep
|makam1 = [[Serbest Cumhuriyet Fırkası|Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri]]
| makam1 = [[Serbest Cumhuriyet Fırkası|Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri]]
|dönembaşı1 = 12 Ağustos 1930
| dönembaşı1 = 12 Ağustos 1930
|dönemsonu1 = 17 Kasım 1930
| dönemsonu1 = 17 Kasım 1930
|öncegelen1 = ''Yeni makam''
| öncegelen1 = ''Yeni makam''
|sonragelen1 = ''Makam kaldırıldı''
| sonragelen1 = ''Makam kaldırıldı''
|doğum_adı = Mehmet Nuri
| doğum_adı =
|doğum_tarihi = 29 Eylül 1882
| doğum_tarihi = 29 Eylül 1882
|doğum_yeri = [[Selanik]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
| doğum_yeri = [[Selanik]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
|ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1937|1|11|1882|9|29}}
| ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1937|1|11|1882|9|29}}
|ölüm_yeri = [[Ankara]], [[Türkiye]]
| ölüm_yeri = [[Ankara]], [[Türkiye]]
|partisi = [[Cumhuriyet Halk Fırkası]] {{Küçük|(1923-1930)}}<br />[[Serbest Cumhuriyet Fırkası]] {{Küçük|(1930)}}<br />[[Cumhuriyet Halk Partisi]] {{Küçük|(1930-1937)}}
| partisi = [[Cumhuriyet Halk Fırkası]] {{Küçük|(1923-1930)}}<br />[[Serbest Cumhuriyet Fırkası]] {{Küçük|(1930)}}<br />[[Cumhuriyet Halk Partisi]] {{Küçük|(1930-1937)}}
|eşi =
| eşi =
|çocukları =
| çocukları =
|ilişkiler =
| ilişkiler =
|yaşadığı_yer =
| yaşadığı_yer =
|öğrenim = [[Harp Okulu]]
| öğrenim = [[Harp Okulu]]
|meslek = Asker, Siyasetçi
| meslek = Asker, Siyasetçi
|dini =
| dini =
|imza =
| imza =
|takma_adı =
| takma_adı =
|bağlılığı = 1318-[[Piyade|P.]] 15<ref name="Genelkurmay174">T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, ''Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri'', Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 174.</ref><br /> {{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1902-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1927)
| bağlılığı = 1318-[[Piyade|P.]] 15<ref name="Genelkurmay174">T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, ''Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri'', Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 174.</ref><br /> {{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1902-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1927)
|alanı =
| alanı =
|hizmetyılları = 1902-1927
| hizmetyılları = 1902-1927
|rütbesi = [[Miralay]]
| rütbesi = [[Miralay]]
|birimi =
| birimi =
|kumandaettiği = 1. Tümen Kurmay Başkanı, 24. Alay, [[Lahey]] Askeri Ataşesi<br />Basın ve İstihbarat Genel Müdürü, Ankara Komutanı, 41. Tümen ([[Adana Vilayeti]] Valisi)
| kumandaettiği = 1. Tümen Kurmay Başkanı, 24. Alay, [[Lahey]] Askeri Ataşesi<br />Basın ve İstihbarat Genel Müdürü, Ankara Komutanı, 41. Tümen ([[Adana Vilayeti]] Valisi)
|savaşları = [[Trablusgarp Savaşı]]<br />[[Balkan Savaşları]]<br />[[I. Dünya Savaşı]]<br />[[Türk Kurtuluş Savaşı]]
| savaşları = [[Trablusgarp Savaşı]]<br />[[Balkan Savaşları]]<br />[[I. Dünya Savaşı]]<br />[[Türk Kurtuluş Savaşı]]
|ödüller = {{Mecidiye Nişanı}} {{Harp Madalyası}} {{İstiklâl Madalyası|Kırmızı}}
| ödüller = {{Mecidiye Nişanı}} {{Harp Madalyası}} {{İstiklâl Madalyası|Kırmızı}}
}}
}}
'''Mehmet (Mustafa)<ref>{{Web kaynağı |url=https://kho.msu.edu.tr/hakkinda/harbiyeli_ataturk/ogretmenleri.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Ocak 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20220109103443/https://kho.msu.edu.tr/hakkinda/harbiyeli_ataturk/ogretmenleri.html |arşivtarihi=9 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> Nuri Conker''' (29 Eylül 1882, [[Selanik]], [[Osmanlı İmparatorluğu]] - 11 Ocak 1937, [[Ankara]], [[Türkiye]]), [[Türkler|Türk]] [[asker]] ve [[siyasetçi]].
'''Mehmet Nuri Conker'''<ref name="Cilt1">{{Web kaynağı | başlık = TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950) | url = https://www5.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/Cilt1.pdf | yayıncı = TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü | erişimtarihi = 24 Ağustos 2022 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160206090417/https://www5.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/Cilt1.pdf | arşivtarihi = 6 Şubat 2016 | ölüurl = hayır}}</ref> (29 Eylül 1882, [[Selanik]], [[Osmanlı İmparatorluğu]] - 11 Ocak 1937, [[Ankara]], [[Türkiye]]), [[Türkler|Türk]] [[asker]] ve [[siyasetçi]].


== Hayatı ==
== Hayatı ==
Osman Bey'in oğludur. 14 Mart 1900 tarihinde girdiği [[Harp Okulu]]<nowiki/>ndan 6 Aralık 1902 tarihinde [[Teğmen]], devam ettiği [[Harp Akademisi]]<nowiki/>nden 5 Kasım 1905 tarihinde Mümtaz [[Yüzbaşı]] rütbesiyle mezun oldu ve [[3. Ordu (Osmanlı)|3. Ordu]] emrine verildi.
Osman Bey'in oğludur. 14 Mart 1900 tarihinde girdiği [[Harp Okulu]]ndan 6 Aralık 1902 tarihinde [[Teğmen]], devam ettiği [[Harp Akademisi]]nden 5 Kasım 1905 tarihinde Mümtaz [[Yüzbaşı]] rütbesiyle mezun oldu ve [[3. Ordu (Osmanlı)|3. Ordu]] emrine verildi.


17 Ekim 1906 tarihinde 34. Alay 3. Tabur 4. Bölük Komutanı, 20 Mart 1907 tarihinde 3. Ordu 5. Nişancı Tabur Komutanı Yardımcısı, 26 Ağustos 1910 tarihinde 5. Ordu Küçük zabit (Astsubay) Okulu Müdürü olarak atandı. 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
17 Ekim 1906 tarihinde 34. Alay 3. Tabur 4. Bölük Komutanı, 20 Mart 1907 tarihinde 3. Ordu 5. Nişancı Tabur Komutanı Yardımcısı, 26 Ağustos 1910 tarihinde 5. Ordu Küçük zabit (Astsubay) Okulu Müdürü olarak atandı. 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesine terfi etti.


22 Haziran 1911 tarihinde [[Üsküp]] Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı'na, 31 Ekim 1911 tarihinde [[Bingazi]] Kuvvetleri Kurmaylığına atandı. 5 Kasım 1911'de Kurmay Kıdemli Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
22 Haziran 1911 tarihinde [[Üsküp]] Redif Tümeni Kurmay Başkanlığına, 31 Ekim 1911 tarihinde [[Bingazi]] Kuvvetleri Kurmaylığına atandı. 5 Kasım 1911'de Kurmay Kıdemli Yüzbaşı rütbesine terfi etti.


2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanlığı Kurmaylığına atandı. 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay [[Binbaşı]] rütbesine terfi etti.
2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanlığı Kurmaylığına atandı. 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay [[Binbaşı]] rütbesine terfi etti.
49. satır: 49. satır:
16 Ekim 1912'de İstanbul'a döndü. 25 Kasım 1912'de [[Çanakkale Boğazı]] Kolordusu Kurmaylığına atandı. 8 Şubat 1913 tarihinde [[Balkan Savaşları]] sırasında [[Bolayır Muharebesi]]'nde yaralandı ve 27 Nisan 1913'te tedavi için [[Almanya]]'ya gönderildi. 15 Aralık 1913'te Genelkurmay 2. Şube'de görevlendirildi. 8 Ocak 1914'te 1. Tümen Kurmay Başkanı, 13 Temmuz 1914'te 3. Kolordu emrindeki 24. Piyade Alay Komutanı olarak atandı.
16 Ekim 1912'de İstanbul'a döndü. 25 Kasım 1912'de [[Çanakkale Boğazı]] Kolordusu Kurmaylığına atandı. 8 Şubat 1913 tarihinde [[Balkan Savaşları]] sırasında [[Bolayır Muharebesi]]'nde yaralandı ve 27 Nisan 1913'te tedavi için [[Almanya]]'ya gönderildi. 15 Aralık 1913'te Genelkurmay 2. Şube'de görevlendirildi. 8 Ocak 1914'te 1. Tümen Kurmay Başkanı, 13 Temmuz 1914'te 3. Kolordu emrindeki 24. Piyade Alay Komutanı olarak atandı.


5 Eylül 1915'te Kurmay [[Yarbay]] rütbesine terfi etti ve 8. Tümen Komutanı olarak atandı. 23 Nisan 19177'de [[Lahey]] Ataşemiliteri olarak görevlendirildi.
5 Eylül 1915'te Kurmay [[Yarbay]] rütbesine terfi etti ve 8. Tümen Komutanı olarak atandı. 23 Nisan 1917'de [[Lahey]] Ataşemiliteri olarak görevlendirildi.


13 Haziran 1920'de [[Türk Kurtuluş Savaşı]]'na katılmak üzere [[Ankara]]'ya geldi. [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] tarafından Basın ve İstihbarat Genel Müdürlüğü'ne atandı. 11 Eylül 1920'de Ankara Komutanlığı görevine atandı. 16 Eylül 1920'de 41. Tümen Komutanı olarak görevlendirildi. 11 Şubat 1921'de 41. Tümen Komutanlığı görevine ilaveten [[Adana]] Valiliği görevine atandı.<ref name="Genelkurmay174" />
13 Haziran 1920'de [[Türk Kurtuluş Savaşı]]'na katılmak üzere [[Ankara (il)|Ankara]]'ya geldi. [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] tarafından Basın ve İstihbarat Genel Müdürlüğü'ne atandı. 11 Eylül 1920'de Ankara Komutanlığı görevine atandı. 16 Eylül 1920'de 41. Tümen Komutanı olarak görevlendirildi. 11 Şubat 1921'de 41. Tümen Komutanlığı görevine ilaveten [[Adana (il)|Adana]] Valiliği görevine atandı.<ref name="Genelkurmay174" />


27 Şubat 1921'de satın alma ve eşya sevki işleriyle görevli olarak Almanya'ya gönderildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra başarılarından ötürü 1 Eylül 1923 tarihinde Kurmay [[Albay]] rütbesine terfi etti ve TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.<ref name="Genelkurmay174" />
27 Şubat 1921'de satın alma ve eşya sevki işleriyle görevli olarak Almanya'ya gönderildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra başarılarından ötürü 1 Eylül 1923 tarihinde Kurmay [[Albay]] rütbesine terfi etti ve TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.<ref name="Genelkurmay174" />
57. satır: 57. satır:
1925-1927 yılları arasında TBMM'de Kütahya milletvekili olarak görev aldı. 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi isteğiyle ordudan emekli oldu.<ref name="Genelkurmay174" />
1925-1927 yılları arasında TBMM'de Kütahya milletvekili olarak görev aldı. 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi isteğiyle ordudan emekli oldu.<ref name="Genelkurmay174" />


[[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] II., ve III. Kütahya, IV. Dönem (Ara Seçim) ve V. Dönem Gaziantep Milletvekilliği, II. Dönem 5. Şube Başkanı, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği, V. Dönem TBMM Başkan Vekilliği yaptı.
[[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] II. ve III. Kütahya, IV. Dönem (Ara Seçim) ve V. Dönem Gaziantep Milletvekilliği, II. Dönem 5. Şube Başkanı, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği, V. Dönem TBMM Başkan Vekilliği yaptı.


11 Ocak 1937'de geçirdiği bir kalp krizi sonucu Ankara'da öldü.
11 Ocak 1937'de geçirdiği bir kalp krizi sonucu Ankara'da öldü.
65. satır: 65. satır:
== Atatürk ile arkadaşlığı ==
== Atatürk ile arkadaşlığı ==
[[Dosya:Nuri Bey and Gazi Mustafa Kemal in Istanbul in 1931.jpg|küçükresim|300px|sağ|Conker ve Atatürk (1931)]]
[[Dosya:Nuri Bey and Gazi Mustafa Kemal in Istanbul in 1931.jpg|küçükresim|300px|sağ|Conker ve Atatürk (1931)]]
[[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün çocukluk ve silah arkadaşıdır.<ref>Erik Jan Zürcher, ''The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926'', BRILL, 1984, ISBN 978-90-04-07262-6, [http://books.google.com/books?id=BUGIBa78aWwC&pg=PA48&dq=%22Nuri+was+the+brother-in-law+of+Suleyman+Askeri+(d.+1914)%22&hl=en&ei=eDBGTr25BKT8mAWl9dHpBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22Nuri%20was%20the%20brother-in-law%20of%20Suleyman%20Askeri%20(d.%201914)%22&f=false p. 48.]</ref> Selânik'te mahalle arkadaşı, sonra Askeri Rüştiye'de, Manastır İdadisi'nde, İstanbul Harbiye Mektebi'nde, Harp Akademisi'nde okul arkadaşlığı ettiler. Selanik'te Üçüncü Ordu, Hareket Ordusu, Arnavutluk Harekatı, Afrika'da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri, Çanakkale Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri, Doğu'da Muş Cephesi, İstiklal Harbi ve inkılaplar devrinde hep birlikte görev yaptılar.
[[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün çocukluk ve silah arkadaşıdır.<ref>Erik Jan Zürcher, ''The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926'', BRILL, 1984, ISBN 978-90-04-07262-6, [http://books.google.com/books?id=BUGIBa78aWwC&pg=PA48&dq=%22Nuri+was+the+brother-in-law+of+Suleyman+Askeri+(d.+1914)%22&hl=en&ei=eDBGTr25BKT8mAWl9dHpBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22Nuri%20was%20the%20brother-in-law%20of%20Suleyman%20Askeri%20(d.%201914)%22&f=false p. 48.]</ref> Selânik'te mahalle arkadaşı, sonra Askeri Rüştiye'de, Manastır İdadisi'nde, İstanbul Harbiye Mektebi'nde, Harp Akademisi'nde okul arkadaşlığı ettiler. Selanik'te Üçüncü Ordu, Hareket Ordusu, Arnavutluk Harekâtı, Afrika'da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri, Çanakkale Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri, Doğu'da Muş Cephesi, İstiklal Harbi ve inkılaplar devrinde hep birlikte görev yaptılar.


Vefatına kadar çoğunlukla [[Mustafa Kemal Atatürk]] ile beraber bulundu. Atatürk onun arkadaşlığını daima aramış ve birbirlerine karşı vefalı dost olmuşlardır.<ref name="İnan">{{Web kaynağı |url=http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/askerlik.htm |başlık=''Atatürk'ün Askerlik Üzerine Kitapları (1908-1918)'', &#91;&#91;Afet İnan&#93;&#93;, İş Bankası Yayınları, 27 Mayıs 1959 |erişimtarihi=7 Eylül 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070930185048/http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/askerlik.htm |arşivtarihi=30 Eylül 2007 |ölüurl=evet }}</ref> Onunla şakalaşmaları, konuşmaları samimi bir hava içinde geçerdi. [[Latife Uşşaki|Latife Hanım]] dışında Atatürk'le samimi olarak konuşup, ona adıyla (''"Kemal"'' diyerek) hitap edebilen tek kişi olup Atatürk'ün, ölümüne, annesinden sonra, en çok üzüldüğü kişidir. Anlatılanlara göre ölüm haberi geldiğinde "Ah Nuri, bizi nasıl bırakıp gidersin" deyip hüngür hüngür ağlamıştı. Sonra ise arabasına binip dolaşmış, saatlerce kendisinden haber alınamamıştı.<ref>[https://www.ataturkanlatiyor.com/s338 Atatürk Anlatıyor]</ref>
Vefatına kadar çoğunlukla [[Mustafa Kemal Atatürk]] ile beraber bulundu. Atatürk onun arkadaşlığını daima aramış ve birbirlerine karşı vefalı dost olmuşlardır.<ref name="İnan">{{Web kaynağı |url=http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/askerlik.htm |başlık=''Atatürk'ün Askerlik Üzerine Kitapları (1908-1918)'', &#91;&#91;Afet İnan&#93;&#93;, İş Bankası Yayınları, 27 Mayıs 1959 |erişimtarihi=7 Eylül 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070930185048/http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/askerlik.htm |arşivtarihi=30 Eylül 2007 |ölüurl=evet }}</ref> Onunla şakalaşmaları, konuşmaları samimi bir hava içinde geçerdi. [[Latife Uşşaki|Latife Hanım]] dışında Atatürk'le samimi olarak konuşup, ona adıyla (''"Kemal"'' diyerek) ve ikinci tekil şahısla ("Sen" şeklinde) hitap edebilen tek kişi olup Atatürk'ün, ölümüne, annesinden sonra, en çok üzüldüğü kişidir. Anlatılanlara göre ölüm haberi geldiğinde "Ah Nuri, bizi nasıl bırakıp gidersin" deyip hüngür hüngür ağlamıştı. Sonra ise arabasına binip dolaşmış, saatlerce kendisinden haber alınamamıştı.<ref>[https://www.ataturkanlatiyor.com/s338 Atatürk Anlatıyor]</ref>


Conkbayırı Muharebelerindeki başarılarına atıf olarak Conker soyadı Atatürk tarafından verildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/|başlık=https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/|erişimtarihi=22 Temmuz 2022}}</ref>
Conkbayırı Muharebelerindeki başarılarına atıf olarak Conker soyadı Atatürk tarafından verildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/ | başlık = https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/ | erişimtarihi = 22 Temmuz 2022 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210815234637/https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/ | arşivtarihi = 15 Ağustos 2021}}</ref>


== Kitapları ==
== Kitapları ==
90. satır: 90. satır:
[[Kategori:Selanik doğumlu siyasetçiler]]
[[Kategori:Selanik doğumlu siyasetçiler]]
[[Kategori:1937 yılında ölenler]]
[[Kategori:1937 yılında ölenler]]
[[Kategori:Ankara'da ölenler]]
[[Kategori:Ankara ilinde ölenler]]
[[Kategori:Trablusgarp Savaşı'nda Osmanlı askerleri]]
[[Kategori:Trablusgarp Savaşı'nda Osmanlı askerleri]]
[[Kategori:Balkan Savaşları'nda Osmanlı askerleri]]
[[Kategori:Balkan Savaşları'nda Osmanlı askerleri]]

Sayfanın 22.32, 21 Haziran 2024 tarihindeki hâli

Mehmet Nuri Conker
Türkiye Büyük Millet Meclisi
2., 3., 4. ve 5. Dönem Milletvekili
Görev süresi
11 Ağustos 1923 - 11 Ocak 1937
Seçim bölgesi 1923 – Kütahya
1927 – Kütahya
1931 – Gaziantep
1935 – Gaziantep
Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri
Görev süresi
12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930
Yerine geldiği Yeni makam
Yerine gelen Makam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Eylül 1882
Selanik, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 11 Ocak 1937 (54 yaşında)
Ankara, Türkiye
Partisi Cumhuriyet Halk Fırkası (1923-1930)
Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930)
Cumhuriyet Halk Partisi (1930-1937)
Bitirdiği okul Harp Okulu
Mesleği Asker, Siyasetçi
Ödülleri Mecidiye Nişanı Harp Madalyası Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası
Askerî hizmeti
Bağlılığı 1318-P. 15[1]
 Osmanlı (1902-1920)
 Türkiye (1920-1927)
Hizmet yılları 1902-1927
Rütbesi Miralay
Komutası 1. Tümen Kurmay Başkanı, 24. Alay, Lahey Askeri Ataşesi
Basın ve İstihbarat Genel Müdürü, Ankara Komutanı, 41. Tümen (Adana Vilayeti Valisi)
Çatışma/savaşları Trablusgarp Savaşı
Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı
Türk Kurtuluş Savaşı

Mehmet Nuri Conker[2] (29 Eylül 1882, Selanik, Osmanlı İmparatorluğu - 11 Ocak 1937, Ankara, Türkiye), Türk asker ve siyasetçi.

Hayatı

Osman Bey'in oğludur. 14 Mart 1900 tarihinde girdiği Harp Okulundan 6 Aralık 1902 tarihinde Teğmen, devam ettiği Harp Akademisinden 5 Kasım 1905 tarihinde Mümtaz Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu ve 3. Ordu emrine verildi.

17 Ekim 1906 tarihinde 34. Alay 3. Tabur 4. Bölük Komutanı, 20 Mart 1907 tarihinde 3. Ordu 5. Nişancı Tabur Komutanı Yardımcısı, 26 Ağustos 1910 tarihinde 5. Ordu Küçük zabit (Astsubay) Okulu Müdürü olarak atandı. 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesine terfi etti.

22 Haziran 1911 tarihinde Üsküp Redif Tümeni Kurmay Başkanlığına, 31 Ekim 1911 tarihinde Bingazi Kuvvetleri Kurmaylığına atandı. 5 Kasım 1911'de Kurmay Kıdemli Yüzbaşı rütbesine terfi etti.

2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanlığı Kurmaylığına atandı. 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay Binbaşı rütbesine terfi etti.

16 Ekim 1912'de İstanbul'a döndü. 25 Kasım 1912'de Çanakkale Boğazı Kolordusu Kurmaylığına atandı. 8 Şubat 1913 tarihinde Balkan Savaşları sırasında Bolayır Muharebesi'nde yaralandı ve 27 Nisan 1913'te tedavi için Almanya'ya gönderildi. 15 Aralık 1913'te Genelkurmay 2. Şube'de görevlendirildi. 8 Ocak 1914'te 1. Tümen Kurmay Başkanı, 13 Temmuz 1914'te 3. Kolordu emrindeki 24. Piyade Alay Komutanı olarak atandı.

5 Eylül 1915'te Kurmay Yarbay rütbesine terfi etti ve 8. Tümen Komutanı olarak atandı. 23 Nisan 1917'de Lahey Ataşemiliteri olarak görevlendirildi.

13 Haziran 1920'de Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Ankara'ya geldi. TBMM tarafından Basın ve İstihbarat Genel Müdürlüğü'ne atandı. 11 Eylül 1920'de Ankara Komutanlığı görevine atandı. 16 Eylül 1920'de 41. Tümen Komutanı olarak görevlendirildi. 11 Şubat 1921'de 41. Tümen Komutanlığı görevine ilaveten Adana Valiliği görevine atandı.[1]

27 Şubat 1921'de satın alma ve eşya sevki işleriyle görevli olarak Almanya'ya gönderildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra başarılarından ötürü 1 Eylül 1923 tarihinde Kurmay Albay rütbesine terfi etti ve TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.[1]

1925-1927 yılları arasında TBMM'de Kütahya milletvekili olarak görev aldı. 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi isteğiyle ordudan emekli oldu.[1]

TBMM II. ve III. Kütahya, IV. Dönem (Ara Seçim) ve V. Dönem Gaziantep Milletvekilliği, II. Dönem 5. Şube Başkanı, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği, V. Dönem TBMM Başkan Vekilliği yaptı.

11 Ocak 1937'de geçirdiği bir kalp krizi sonucu Ankara'da öldü.

Almanca biliyordu.

Atatürk ile arkadaşlığı

Conker ve Atatürk (1931)

Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluk ve silah arkadaşıdır.[3] Selânik'te mahalle arkadaşı, sonra Askeri Rüştiye'de, Manastır İdadisi'nde, İstanbul Harbiye Mektebi'nde, Harp Akademisi'nde okul arkadaşlığı ettiler. Selanik'te Üçüncü Ordu, Hareket Ordusu, Arnavutluk Harekâtı, Afrika'da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri, Çanakkale Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri, Doğu'da Muş Cephesi, İstiklal Harbi ve inkılaplar devrinde hep birlikte görev yaptılar.

Vefatına kadar çoğunlukla Mustafa Kemal Atatürk ile beraber bulundu. Atatürk onun arkadaşlığını daima aramış ve birbirlerine karşı vefalı dost olmuşlardır.[4] Onunla şakalaşmaları, konuşmaları samimi bir hava içinde geçerdi. Latife Hanım dışında Atatürk'le samimi olarak konuşup, ona adıyla ("Kemal" diyerek) ve ikinci tekil şahısla ("Sen" şeklinde) hitap edebilen tek kişi olup Atatürk'ün, ölümüne, annesinden sonra, en çok üzüldüğü kişidir. Anlatılanlara göre ölüm haberi geldiğinde "Ah Nuri, bizi nasıl bırakıp gidersin" deyip hüngür hüngür ağlamıştı. Sonra ise arabasına binip dolaşmış, saatlerce kendisinden haber alınamamıştı.[5]

Conkbayırı Muharebelerindeki başarılarına atıf olarak Conker soyadı Atatürk tarafından verildi.[6]

Kitapları

Zabit ve Komutan adlı bir eseri vardır. Mustafa Kemal Atatürk'ün Zâbit ve Kumandan ile Hasbihal isimli kitabı bu eseri okuduktan sonra onunla "hasbihal" şeklinde cevabıdır.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b c d T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 174.
  2. ^ "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  3. ^ Erik Jan Zürcher, The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926, BRILL, 1984, ISBN 978-90-04-07262-6, p. 48.
  4. ^ a b "Atatürk'ün Askerlik Üzerine Kitapları (1908-1918), [[Afet İnan]], İş Bankası Yayınları, 27 Mayıs 1959". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2007. 
  5. ^ Atatürk Anlatıyor
  6. ^ "https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mehmet-nuri-conker-1881-1937/". 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam 		Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri
12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930 		Sonra gelen:
Makam kaldırıldı
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuri_Conker&oldid=33343836" sayfasından alınmıştır