Atmaca: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k ., Görsellerde ölçekleme faktörüne geçiliyor, bkz tartışma |
k ., Görsellerde ölçekleme faktörüne geçiliyor, bkz tartışma |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Diğer anlamı2|Atmaca}} |
|||
{{Taksokuş |
{{Taksokuş |
||
| ad = |
| ad = Bayağı atmaca |
||
| resim = Accipiter nisus |
| resim = Accipiter nisus edit.jpg |
||
| |
| resim2 = Accipiter nisus MHNT.jpg |
||
| statü = LC |
|||
| alem = [[Hayvanlar|Animalia]] |
| alem = [[Hayvanlar|Animalia]] |
||
| şube = [[Kordalılar|Chordata]] |
| şube = [[Kordalılar|Chordata]] |
||
| sınıf = [[Kuş|Aves]] |
| sınıf = [[Kuş|Aves]] |
||
| takım = [[Gündüz yırtıcı kuşları|Falconiformes]] <br />(<small>Gündüz yırtıcı kuşları</small>) |
|||
| takım = [[Accipitriformes]] |
|||
| familya = [[Atmacagiller|Accipitridae]] |
| familya = [[Atmacagiller|Accipitridae]] <br />(<small>Atmacagiller</small>) |
||
| altfamilya = [[Accipitrinae]] |
| altfamilya = [[Accipitrinae]] <br />(<small>Atmacalar</small>) |
||
| cins = Accipiter |
| cins = [[Accipiter]] |
||
| tür = A. nisus |
|||
| cins_yazar = [[Vieillot]], 1816 |
|||
| ⚫ | |||
| altbaşlık = [[Tür]]ler |
|||
| ikili_ad_yazar = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 |
|||
| açıklama = |
|||
| ⚫ | |||
Metne bakınız. |
|||
| ⚫ | |||
}} |
}} |
||
[[Dosya: |
[[Dosya:Zittende en badderende sperwer-4961919.webm|küçükresim|Accipiter nisus]] |
||
[[Dosya:Accipiter nisus - Eurasian Sparrowhawk XC234158.mp3|küçükresim]] |
|||
[[Dosya:Grey Goshawk Dayboro Apr02.JPG|upright=1.18|küçükresim|Beyaz çakır kuşu (''Accipiter novaehollandiae'')]] |
|||
[[Dosya:Accipiter nisus |
[[Dosya:Jonge sperwer (Accipiter nisus) is geringd. Locatie, Natuurterrein De Famberhorst 03.jpg|küçükresim|upright=1.18|Bir Bayağı atmaca yavrusu]] |
||
'''Bayağı atmaca''' (''Accipiter nisus''), [[atmacagiller]] (Accipitridae) familyasından bir [[atmaca]] [[tür]]ü. Bazı bölgelerde '''kırgı''' da denir.<ref>Huri, S.; Tietze, A. et al. ''Redhouse Osmanlıca/Türkçe-İngilizce Sözlük''. SEV Matbaacılık ve Yayıncılık A.Ş., 1997. ISBN 975-8176-11-0</ref> |
|||
'''Atmaca''', [[Accipitriformes]] takımının [[atmacagiller]] ({{dil|la|yazı=Accipitridae}}) familyasının [[atmacalar]] ({{dil|la|yazı=Accipitrinae}}) alt familyasına ait ''Accipiter'' cinsi [[kuş]] türlerine verilen ortak ad. Bu cinsteki bazı türler [[çakır kuşu]] adı ile de anılır. |
|||
Koyu kurşuni ve kahverengi tüylü olup, göğsü beyaz kahverengi çizgilidir. Kısa, yuvarlanmış kanatlı, yelpaze gibi açılan uzun kuyruklu olduğundan [[ağaç]]lar arasında rahatlıkla manevra yaparak avını takip eder. Kıvrık, kısa gagalı olup, ince, uzun, yırtıcı pençeleri ile fare, [[kuş]] ve [[sincap]]ları kapar. |
|||
== Özellikleri == |
|||
[[Kanat]]ları geniş ve oldukça kısa, bacakları ve kuyrukları görece uzundur. Bu özellikleri, avlarına yetişebilmek için kısa sürede büyük hızlara erişebilmelerini ve sık ağaçlar arasında ustalıkla manevra yapabilmelerini sağlar; buna karşılık, [[şahin]], [[kartal]], [[tuygun]] gibi daha uzun kanatlı yırtıcılar kadar uzun süre kanat çırpmadan dönemezler. Siyah beyaz görürler. |
|||
Bodur ağaçlıklı ormanlarda barınır. Çit ve yol kenarlarında gündüz avlanır. Ağaçlar üzerinde yuva kurar. Yuvasının içini saç, kıl ve kök püskülleri ile döşer. Senede 3-5 yumurta yumurtlar. Erkeği dişisinden küçüktür. Eşlerin her ikisi de yavrularına yiyecek taşırlar. [[Türkiye]]’de yaşayanları, kış mevsiminde [[Kuzey Afrika]] ve [[Hindistan]]’a göç ederler. |
|||
== Yaşam şekli == |
|||
{{temiz}} |
|||
Bütün türleri ormanlarda yaşayan ve daha çok küçük kuşlarla beslenen atmacalar, dünyanın bütün [[orman]]lık bölgelerinde bulunur. Büyük [[ağaç]]lara, dallardan, içi yumuşak bir astarla kaplanmış yuvalar yaparlar. Dişi, kahverengi lekeli beyaz [[yumurta]]larının üstünde dört ile beş hafta kuluçkaya yatar. Yavruları beş ya da altı hafta sonra tüylenir. |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{Kaynakça}} |
|||
Özellikle Trabzon, Rize, Artvin bölgesinde yöre halkının tenta olarak tabir ettiği kapanlarla tutulan atmacalar, bıldırcın avı için eğitilir. Kısa zamanda görevini icra eden atmacalar göç mevsimi olan kasım ayının gelmesiyle doğaya salınır. |
|||
== Türler == |
|||
* [[Alaca çakır kuşu]] (''Accipiter albogularis'') |
|||
* [[Şeritli küçük çakır kuşu]] (''Accipiter badius'') |
|||
* [[İki renkli atmaca]] (''Accipiter bicolor'') |
|||
** [[Şili atmacası]], ''Accipiter (bicolor) chilensis'' |
|||
* [[Yeni Britanya atmacası]] (''Accipiter brachyurus'') |
|||
* [[Yoz atmaca]] (''Accipiter brevipes'') |
|||
* [[Nicobar atmacası]] (''Accipiter butleri'') |
|||
* ''Accipiter castanilius'' |
|||
* ''Accipiter chionogaster'' |
|||
* [[Kuşaklı atmaca]] (''Accipiter cirrocephalus'') |
|||
* ''Accipiter collaris'' |
|||
* [[Cooper atmacası]] (''Accipiter cooperii'') |
|||
* [[Kızıl boyunlu atmaca]] (''Accipiter erythrauchen'') |
|||
* ''[[Accipiter erythronemius]]'' |
|||
* [[Kızıl butlu atmaca]] (''Accipiter erythropus'') |
|||
* [[Kahverengi çakır kuşu]] (''Accipiter fasciatus'') |
|||
* [[Frances atmacası]] (''Accipiter francesii'') |
|||
* [[Bayağı çakır kuşu]] (''Accipiter gentilis'') |
|||
* [[Sulawesi çakır kuşu]] (''Accipiter griseiceps'') |
|||
* [[Japon atmacası]] (''Accipiter gularis'') |
|||
* [[Gundlach atmacası]] (''Accipiter gundlachi'') |
|||
* [[Beyaz karınlı çakır kuşu]] (''Accipiter haplochrous'') |
|||
* [[Moluklu çakır kuşu]] (''Accipiter henicogrammus'') |
|||
* [[Henst çakır kuşu]] (''Accipiter henstii'') |
|||
* [[Taklitçi atmaca]] (''Accipiter imitator'') |
|||
* [[Arduvuz sırtlı atmaca]] (''Accipiter luteoschistaceus'') |
|||
* [[Madagaskar atmacası]] (''Accipiter madagascariensis'') |
|||
* [[Kara sırtlı çakır kuşu]] (''Accipiter melanochlamys'') |
|||
* [[Kara çakır kuşu]] (''Accipiter melanoleucus'') |
|||
* [[Meyer çakır kuşu]] (''Accipiter meyerianus'') |
|||
* [[Küçük atmaca]] (''Accipiter minullus'') |
|||
* [[Cüce atmaca]] (''Accipiter nanus'') |
|||
| ⚫ | |||
* [[Beyaz çakır kuşu]] (''Accipiter novaehollandiae'') |
|||
* [[Ovampo atmacası]] (''Accipiter ovampensis'') |
|||
* [[Gri başlı çakır kuşu]] (''Accipiter poliocephalus'') |
|||
* [[Boz karınlı çakır kuşu]] (''Accipiter poliogaster'') |
|||
* ''Accipiter princeps'' |
|||
* [[Şarap göğüslü atmaca]] (''Accipiter rhodogaster'') |
|||
* [[Fiji çakır kuşu]] (''Accipiter rufitorques'') |
|||
* Kızıl göğüslü atmaca (''Accipiter rufiventris'') |
|||
* [[Çin çakır kuşu]] (''Accipiter soloensis'') |
|||
* ''[[Accipiter striatus]]'' |
|||
* ''Accipiter superciliosus'' |
|||
* [[Afrika çakır kuşu]] (''Accipiter tachiro'') |
|||
* [[Kızıl göğüslü çakır kuşu]] (''Accipiter toussenelii'') |
|||
* [[Benek kuyruklu çakır kuşu]] (''Accipiter trinotatus'') |
|||
* [[Tepeli çakır kuşu]] (''Accipiter trivirgatus'') |
|||
* ''Accipiter ventralis'' |
|||
* ''Accipiter virgatus'' |
|||
== Ayrıca bakınız == |
|||
* [[Atmacacılık]] |
|||
{{Temiz}} |
|||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
* {{IUCN2006|değer biçenler=BirdLife International|yıl=2004|id=49396|başlık=Accipiter nisus|alınma=11 May 2006}} |
|||
{{Otorite kontrolü}} |
{{Otorite kontrolü}} |
||
[[Kategori:Atmacagiller]] |
[[Kategori:Atmacagiller]] |
||
[[Kategori:Türkiye'deki kuşlar]] |
|||
[[Kategori:Türkiye'de tehlikedeki türler]] |
|||
[[Kategori:Göçmen kuşlar]] |
|||
[[Kategori:Doğancılık]] |
|||
[[Kategori:Carl Linnaeus tarafından adlandırılmış taksonlar]] |
|||
Sayfanın 16.02, 18 Eylül 2023 tarihindeki hâli
| Bayağı atmaca | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Accipiter nisus
Linnaeus, 1758 |
Bayağı atmaca (Accipiter nisus), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir atmaca türü. Bazı bölgelerde kırgı da denir.[1]
Koyu kurşuni ve kahverengi tüylü olup, göğsü beyaz kahverengi çizgilidir. Kısa, yuvarlanmış kanatlı, yelpaze gibi açılan uzun kuyruklu olduğundan ağaçlar arasında rahatlıkla manevra yaparak avını takip eder. Kıvrık, kısa gagalı olup, ince, uzun, yırtıcı pençeleri ile fare, kuş ve sincapları kapar.
Bodur ağaçlıklı ormanlarda barınır. Çit ve yol kenarlarında gündüz avlanır. Ağaçlar üzerinde yuva kurar. Yuvasının içini saç, kıl ve kök püskülleri ile döşer. Senede 3-5 yumurta yumurtlar. Erkeği dişisinden küçüktür. Eşlerin her ikisi de yavrularına yiyecek taşırlar. Türkiye’de yaşayanları, kış mevsiminde Kuzey Afrika ve Hindistan’a göç ederler.
Kaynakça
- ^ Huri, S.; Tietze, A. et al. Redhouse Osmanlıca/Türkçe-İngilizce Sözlük. SEV Matbaacılık ve Yayıncılık A.Ş., 1997. ISBN 975-8176-11-0
Dış bağlantılar
- BirdLife International (2004). Accipiter nisus. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 11 May 2006 tarihinde alınmıştır.
