Alkil: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

14.11, 18 Eylül 2023 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Alkil grupların yapısını gösteren çeşitli görsel yapı formülleri. Burada **maviyle** işaretlenen *iso*-Butil grubu’dur.

Alkil, bir alkan molekülünden bir hidrojen atomunun koparılmasıyla türeyen ve genel formülü, C_nH_2n+1 olan tek değerli grup. Alkil grubu genellikle R ile gösterilir. Birer alkil olan metil (CH₃-), etil (C₂H₅-) ve propil (CH₃-CH₂-CH₂-) grupları birer alkan olan metan (CH₄), etan (C₂H₆) ve propandan (C₃H₈) türemiştir.

Alkilleme

Petrol rafinasyonunda, alken (olefin) moleküllerine alkil gruplarının eklenmesi işlemidir. Gaz halindeki bir alkenler karşımının, alkil grupları veren gaz halindeki bir alkanla birleşerek yüksek oktanlı sıvı benzine dönüştüğü bir yoğunlaşma tepkimesi alkillemenin en mühim misallerindendir. Tepkime sırasında, küçük alkil grupları daha büyük moleküller teşekkül ettirecek biçimde birleşerek benzin gibi sıvı bir ürün verir.

Alkilleme, hidrokarbonların parçalandığı kraking işleminin tam tersidir.

Bazı alkil grupları

Bazı Alkil-grubların sistematik ve klasik isimler. Burada **maviyle** işaretlenen kısım Alkil-grubu .
X olarak işaretlenen kısım ise tek bağ yapmış kalıntılardır. Örneğim: halogenler, hidroksil grubları...
Yapısındaki C-Atomu	Sistematik ismi	Trivialname	Kısaltması	Izomerleri
1	Metil		Me	yok
2	Etil		Et	yok
3	Propil
4	Butil			3 izomer
5	Pentil	Valeril		8 Isomere
6	Heksil	Kapron		birçok izmomer
7	Heptil	Önanthil		birçok izmomer
8	Oktill	Capril		birçok izmomer
9	Nonil-	Pelargonil		birçok izmomer
10	Dekil	Kaprin		birçok izmomer

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+[[Dosya:Various Presentations of an Alkyl Group V.1.png|küçükresim|upright=0.68|Alkil grupların yapısını gösteren çeşitli görsel yapı formülleri. Burada <span style="color:blue;">'''maviyle'''</span> işaretlenen ''iso''-Butil grubu’dur.]]
-[[Dosya:Alkyl.png|thumb|metil'in yapısı]]
-'''Alkil''', bir [[alkan]] [[molekül]]ünden bir [[hidrojen]] [[atom]]unun koparılmasıyla türeyen ve genel formülü, C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>+1 olan tek değerli grup. Alkil grubu genellikle R ile gösterilir. Birer alkil olan [[metil]] (CH<sub>3</sub>-), [[etil]] (C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>-) ve [[propil]] (CH<sub>3</sub>-CH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>-) grupları birer alkan olan [[metan]] (CH<sub>4</sub>), [[etan]] (C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>) ve [[propan]]dan (C<sub>3</sub>H[[8]]) türemiştir.
+'''Alkil''', bir [[alkan]] [[molekül]]ünden bir [[hidrojen]] [[atom]]unun koparılmasıyla türeyen ve genel formülü, C<sub>n</sub>H<sub>2n+1</sub> olan tek değerli grup. Alkil grubu genellikle R ile gösterilir. Birer alkil olan [[metil]] (CH<sub>3</sub>-), [[etil]] (C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>-) ve [[propil]] (CH<sub>3</sub>-CH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>-) grupları birer alkan olan [[metan]] (CH<sub>4</sub>), [[etan]] (C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>) ve [[propan]]dan (C<sub>3</sub>H<sub>8</sub>) türemiştir.
 == Alkilleme ==
@@ 6. satır: / 6. satır: @@
 Alkilleme, [[hidrokarbonlar]]ın parçalandığı [[kraking]] işleminin tam tersidir.
-[[Kategori:Fonksiyonel gruplar]]
+== Bazı alkil grupları ==
-<!-- interwiki -->
+{| class="wikitable"
-[[ar:ألكيل]]
+|+ Bazı Alkil-grubların sistematik ve klasik isimler. Burada <span style="color:blue;">'''maviyle'''</span> işaretlenen kısım Alkil-grubu .<br/>X olarak işaretlenen kısım ise tek bağ yapmış kalıntılardır. Örneğim: halogenler, hidroksil grubları...
-[[ca:Grup alquil]]
+|- style="background: #DDFFDD;"
-[[cs:Alkyl]]
+! Yapısındaki<br />C-Atomu
-[[de:Alkylgruppe]]
+! Sistematik ismi
-[[en:Alkyl]]
+! Trivialname
-[[es:Grupo alquilo]]
+! Kısaltması
-[[et:Alküülrühm]]
+! Yapıformülü
-[[eu:Alkilo taldea]]
+! Izomerleri
-[[fa:گروه آلکیل]]
+|-
-[[fi:Alkyyli]]
+| 1
-[[fr:Alkyle]]
-[[he:אלקיל]]
+| [[Metil]]
+|
-[[id:Alkil]]
+| Me
-[[it:Alchile]]
+| [[Dosya:Alkylgroup1 Structural Formulae V.1.png|60px]]
-[[ko:알킬기]]
+| yok
-[[mk:Алкил]]
+|-
-[[nl:Alkylgroep]]
+| 2
-[[no:Alkyl]]
+| [[Etil]]
-[[pl:Grupa alkilowa]]
+|
-[[pt:Alquila]]
+| Et
-[[ru:Алкилы]]
+| [[Dosya:Alkylgroup2 Structural Formulae V.1.png|110px]]
-[[sv:Alkylgrupp]]
+| yok
-[[ta:அல்கைல்]]
+|-
-[[vi:Ankyl]]
+| 3
-[[zh:烷基]]
+| [[Propil]]
+|
+|
+| [[Dosya:Alkylgroup3 Structural Formulae V.1.png|170px]]
+| [[Dosya:Alkylgroup6 Structural Formulae V.1.png|88px]]
+|-
+| 4
+| [[Butil]]
+|
+|
+| [[Dosya:Alkylgroup4 Structural Formulae V.1.png|200px]]
+| 3 izomer
+|-
+| 5
+| [[Pentil]]
+| Valeril
+|
+| [[Dosya:Alkylgroup5 Structural Formulae V.1.png|250px]]
+| 8 Isomere
+|-
+| 6
+| Heksil
+| Kapron
+|
+|
+| birçok izmomer
+|-
+| 7
+| Heptil
+| Önanthil
+|
+|
+| birçok izmomer
+|-
+| 8
+| Oktill
+| Capril
+|
+|
+| birçok izmomer
+|-
+| 9
+| Nonil-
+| Pelargonil
+|
+|
+| birçok izmomer
+|-
+| 10
+| Dekil
+| Kaprin
+|
+|
+| birçok izmomer
+|}
+{{Otorite kontrolü}}
+[[Kategori:Alkil grupları| ]]