[go: nahoru, domu]
İçeriğe atla

Arap Baharı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Dudewithafez (mesaj | katkılar)
1.407 değişiklik
39. satır: 39. satır:
* 5 Mart, 2011: {{flag|Libya}} [[Libya]]'da Kaddafi bazı kentlere doğru karşı saldırıya geçti. Libya Hava Kuvvetleri bu kentleri bombalamaya başladı. Doğudaki Muhalif kuvvetler batıdan çekilmeye başladı.
* 5 Mart, 2011: {{flag|Libya}} [[Libya]]'da Kaddafi bazı kentlere doğru karşı saldırıya geçti. Libya Hava Kuvvetleri bu kentleri bombalamaya başladı. Doğudaki Muhalif kuvvetler batıdan çekilmeye başladı.
* 19 Mart, 2011: {{flag|Libya}} [[Libya]] Birleşmiş Milletler'in aldığı karar doğrultusunda bombalanmaya başladı.
* 19 Mart, 2011: {{flag|Libya}} [[Libya]] Birleşmiş Milletler'in aldığı karar doğrultusunda bombalanmaya başladı.
* 3 ağustus, 2011: {{flag|Egypt}} [[Mısır]]'da Cumhurbaşkanı [[Hüsnü Mübarek]]in yargılandığı dava başladı.
* 3 Ağustos, 2011: {{flag|Egypt}} [[Mısır]]'da Cumhurbaşkanı [[Hüsnü Mübarek]]in yargılandığı dava başladı.


== Ayaklanmalar ==
== Ayaklanmalar ==

Sayfanın 16.26, 21 Ağustos 2011 tarihindeki hâli

  Devrilen Hükümetler
  Silahlı çatışmalar
  Yenilenen hükümetler
  İsyanlar
  Büyük çapta protestolar
  Küçük çapta protestolar

Arap Baharı, daha önceden eşi benzeri görülmemiş [1] bir şekilde Tunus, Cezayir, Mısır, Libya, Bahreyn, Ürdün ve Yemen'de büyük çapta; Moritanya, Suudi Arabistan, Umman, Suriye, Irak, Lübnan ve Fasta küçük çapta olmak üzere tüm Arap Dünyasını sarsan mitingler, protestolar ve halk ayaklanmaları serisi.

Protestolar Arap Dünyasında başta gelen işsizlik, gıda enflasyonu, siyasi yozlaşma, ifade özgürlüğü, usulsuzlükler ve kötü yaşam koşulları gibi pek çok sorun sonucunda önce Tunus'da Muhammed Bouzazi'nin kendini yakmasıyla başlamış. Ardından benzer sorunlar yaşayan ülkelerde domino etkisi göstererek yayılmıştır.

Protestolar ilk olarak 18 Aralık, 2010 tarihinde Tunus'da başlamış daha sonra Mısır, Yemen, Cezayir, ve Ürdün'e sıçramıştır.

Bu ayaklanmalar Tunus ve Mısır'da başarı göstermiş olup 23 yıldır yönetimde olan Zeynel Abidin Bin Ali ile 30 yıllık yönetici Hüsnü Mübarek'in görevlerini bırakmasıyla sonuçlanmıştır.

Protestolar dünya çapında da geniş yankı uyandırmış olup protestoların 2011 Nobel Barış Ödülüne aday gösterilebileceği belirtilmiştir.

Zaman çizelgesi

  • 18 Aralık, 2010:  Tunus Tunus'da protestolar başladı.
  • 28 Aralık, 2010:  Cezayir Cezayir'de protestolar başladı.
  • 13-16 Ocak, 2011:  Libya Libya'da göstericiler kontrol altına alındı.
  • 14 Ocak, 2011:  Ürdün Ürdün'de protestolar başladı.
  • 14 Ocak, 2011:  Tunus Tunus'da hükümet düştü.
  • 17 Ocak, 2011:  Moritanya Moritanya'da bir kişi kendini yaktı.
  • 17 Ocak, 2011:  Umman Umman'da küçük çapta bir protesto düzenlendi.
  • 18 Ocak, 2011:  Yemen Yemen'de protestolar başladı.
  • 21 Ocak, 2011:  Suudi Arabistan Suudi Arabistan'da bir kişi kendini yaktı ve küçük çaplı bir protesto düzenlendi.
  • 25 Ocak, 2011:  Mısır Mısır'da protestolar başladı.
  • 26 Ocak, 2011:  Suriye Suriye'de bir kişi kendini yaktı.
  • 28 Ocak, 2011:  Filistin Filistin'de protestolar başladı.
  • 30 Ocak, 2011:  Fas Fas'da protestolar başladı.
  • 30 Ocak, 2011:  Sudan Sudan'da protestolar başladı.
  • 1 Şubat, 2011:  Ürdün Ürdün'de hükümet görevden alındı.
  • 1 Şubat, 2011:  Cibuti Cibuti'de küçük çapta bir protesto düzenlendi.
  • 4 Şubat, 2011:  Bahreyn Bahreyn'de küçük çapta bir protesto düzenlendi.
  • 10 Şubat, 2011:  Mısır Mısır'da Cumhurbaşkanı, yetkilerini yardımcısına devretti.
  • 10 Şubat, 2011:  Irak Irak'da küçük çapta bir protesto düzenlendi. Nuri El Maliki gelecek seçimlerde aday olmayacağını açıkladı.
  • 11 Şubat, 2011:  Mısır Mısır'da Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek istifa etti.
  • 15 Şubat,2011:  Libya Libya'da gösteriler yeniden alevlendi.
  • 3 Mart, 2011:  Libya Libya'da Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin elinde başkent Trablus, Sabha ve Sidra kentleri kaldı. Ülkenin doğusu bir bütün olmak üzere, Ülkenin büyük çoğunluğu muhaliflerin denetimine geçti.
  • 5 Mart, 2011:  Libya Libya'da Kaddafi bazı kentlere doğru karşı saldırıya geçti. Libya Hava Kuvvetleri bu kentleri bombalamaya başladı. Doğudaki Muhalif kuvvetler batıdan çekilmeye başladı.
  • 19 Mart, 2011:  Libya Libya Birleşmiş Milletler'in aldığı karar doğrultusunda bombalanmaya başladı.
  • 3 Ağustos, 2011:  Mısır Mısır'da Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarekin yargılandığı dava başladı.

Ayaklanmalar

Ülke Başlangıç tarihi Protesto şekli Değişimler Ölü sayısı Sonuç
Tunus Tunus 18 Aralık 2010 Mohamed Bouazizi'nin kendini yakması,
Ülke çapında protesto, kamu alanlarının işgali 		 •Zeynel Abidin Bin Ali ve Muhammed Gannuşi ülkeyi terketti

 •Politik polis dağıtıldı[2]
 •RCD yani eski iktidar partisi dağıtıldı[3]
 •Siyasi suçlular serbest bırakıldı

 223+[4][5] Devrilen hükümet
Cezayir Cezayir 28 Aralık 2010 Büyük protestolar, isyanlar  •19 yıllık olağanüstü halin kaldırılması[6][7] 8[8] Büyük çapta protestolar
Lübnan Lübnan 12 Ocak 2011 Protestolar, isyancılarla polis arasında çatışmalar 0[9] Küçük çapta protestolar
Ürdün Ürdün 14 Ocak 2011 Protesto ve gösteriler  •Kral Abdullah bin Abdül Aziz, başbakan Rifai ve kabinesini dağıttı.[10] 1[11] Yenilenen hükümet
 Moritanya Moritanya 17 Ocak 2011 Protestolar[12] 1[13] Küçük çapta protesto
Sudan Sudan 17 Ocak 2011 Protestolar  •Başkan Bashir 2015 seçimlerine aday olmayacağını açıkladı.[14] 1[15] Küçük çapta protesto
Umman Umman 17 Ocak 2011 Protestolar  •Sultan Kâbus bin Seyd El Ebu Seyd tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[16][17][18][19]

 •Bazı başkanlar kovuldu;[20][21]

 •Umman'ın meclisine yasama yetkisi verildi[22]

2–6[23][24][25] Yenilenen hükümet
Yemen Yemen 18 Ocak 2011 Ülke çapında protesto ve gösteriler[26]  • İktidar partisinden bazı milletvekilleri istifa etti;[27]

 • Agreement by President Saleh to step down by 23 May in exchange for immunity

270+[28] Yenilenen hükümet
Ermenistan Ermenistan 19 Ocak 2011 Protestolar  •2008 olaylarına soruşturma başlatıldı[29] 0 Büyük çapta protestolar
Suudi Arabistan Suudi Arabistan 21 Ocak 2011 Küçük çapta gösteri ve protestolar[30][31][32]  •Kral Abdullah tarfından ekonomik imtiyazlar verildi;[33][34]

 •2011 yerel seçimlerine sadece erkekler kabul edilecek[35][36]

2[kaynak belirtilmeli] Küçük çapta protestolar
Mısır Mısır 25 Ocak 2011 Ülke çapında protestolar, kamu alanlarının işgali, devlet ve polis binalarının yakılması, hapishane bakınları  •Hüsnü Mübarek ve Ahmet Şefik'in istifası;[37]

 •Silahlı kuvvetler gücü ele aldı;[38]

 •Parlemento dağıtıldı ve konsey askıya alındı;[39]

 •Devlet Güvenlik Soruşturma Servisi kapatıldı;[40]

 •İktidar partisi dağıtıldı[41]

846 [42] Devrilen hükümet
Suriye Suriye 26 Ocak 2011 Ülke çapında protestolar, devlet binalarına saldırı  •Siyasi suçlular serbest bırakıldı;[43][44]
 • End of Emergency Law;

 •Bölgesel valiler kovuldu;[45][46]
 •İsyan bölgelerine askeri müdahale yapıldı; [47]
 •Parlementodan bazı vekiller istifa etti;[48]
 •Hükümetten istifalar[49]

1400+[50] İsyan
Cibuti Cibuti 28 Ocak 2011 Küçük protestolar, kamu alanı işgalleri  •Muhalif liderlerin tutuklandı

 •Uluslararası gözlemciler sınır dışı edildi[51]

2[52] Küçük çaplı protestolar
Fas Fas 30 Ocak 2011 Protestolar,[53] mülkiyete zararlar[54]  •Kral Muahmmet VI tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[55]

 •Referandum kararlaştırıldı;
 •Yolsuzluğu önlemek için adımlar atıldı[56][57]

7[58] (including 2 beaten to death)[59] Büyük çapta protestolar
Irak Irak 10 Şubat 2011 Büyük protestolar; isyanlar; devlet binalarına saldırı[60]  •Başbakan Maliki seçimlere aday olmayacağını açıkladı;[61]

 •Valiler ve yerel yöneticiler istifa etti[62]

29+[63] Büyük çapta protestolar
Bahreyn Bahreyn 14 Şubat 2011 Büyük protestolar, kamu alanlarının işgali  •Kral Hamad ibn Isa Al Khalifa tarafından ekonomik imtiyazlar verildi;[64]

 •Politik suçlular serbest bırakıldı;[65]

 •Bazı başkanlar kovuldu;[66]

36 [67] Büyük çapta protestolar
İran İran 14 Şubat 2011 Küçük protestolar  •Muhalif liderler tutuklandı 3[68][69][70] Büyük çapta protestolar
Libya Libya 17 Şubat 2011 Ülke çapında protestolar, silahlı çatışmalar, şehirlerin işgali  • Muhalifler çoğu şehirin kontrolünü ele geçirdi [71][72][73]

 • Geçici Ulusal Konsey kuruldu[74][75]
 • NATO askerleri Libya üzerinde operasyonlar düzenledi[76]

2,800–30,000[77][78][79][80] Silahlı çatışma
 Kuveyt Kuveyt 18 Şubat 2011 Protestolar, polis ve Bedeviler arasında çatışmalar  •Kabine istifa etti [81] 0[82] Yenilenen hükümet
 Batı Sahra 20 Şubat 2011 Protestolar[83][84][85] 1[86] Küçük çaplı protestolar
Azerbaycan Azerbaycan 11 Mart 2011 Protestolar  •Hükümet baskı uyguladı 0 Küçük çaplı protestolar
Toplam ölüm: 4,751–32,000 (devam ediyor)

Kaynak

  1. ^ http://www.cfr.org/publication/23908/arab_worlds_unprecedented_protests.html
  2. ^ "Tunisia forms national unity government amid unrest". BBC News. 17 January 2011. 
  3. ^ Al-Jazeera English (9 March 2011). "Tunisia dissolves Ben Ali party". Erişim tarihi: 9 March 2011. 
  4. ^ "Tunisia protests against Ben Ali left 200 dead, says UN". BBC News. 1 February 2011. 
  5. ^ "4 dead in Tunisia after renewed violence". CTV News. 27 February 2011. 
  6. ^ "Algeria's state of emergency is officially lifted". Bloomberg L.P. 2011-02-24. Erişim tarihi: 2011-02-25. 
  7. ^ "Algeria repeals emergency law - Middle East". Al Jazeera English. Erişim tarihi: 2011-02-23. 
  8. ^ Obama Poised to Step Up Criticism of Mubarak If Crackdown Is Intensified - Bloomberg
  9. ^ Calm returns to Lebanon after days of protests over Hezbollah power play
  10. ^ "King Abdullah II of Jordan sacks government amid street protests". The Telegraph. 1 February 2011. 
  11. ^ Jordan protest turns violent
  12. ^ By Mohamed Yahya Abdel Wedoud, For CNN. "'Facebook generation' continues Mauritania protests". Cnn.com. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  13. ^ Mauritania's Bouazizi died today
  14. ^ Sudan's Bashir will not stand in next election: party official, AFP, 21 February 2011.
  15. ^ Sudanese student dies after protests-activists
  16. ^ "Oman ups minimum monthly wages to $520 for nationals, Oman Economy - Maktoob News". En.news.maktoob.com. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  17. ^ "Sit-in in Sohar town forces hypermarkets to close down". gulfnews. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  18. ^ "Oman takes measures to address public grievances". Khaleejtimes.com. 2011-02-27. Erişim tarihi: 2011-03-06. 
  19. ^ (AFP) – 1 day ago. "AFP: Oman boosts student benefits". Google.com. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  20. ^ "Oman shuffles cabinet amid protests - Middle East". Al Jazeera English. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  21. ^ Al-Jazeera English (5 March 2011). "Oman's ruler dismisses ministers". Erişim tarihi: 5 March 2011. 
  22. ^ Oman's Sultan Granting Lawmaking Powers to Councils | Middle East | English
  23. ^ Surk, Barbara. "The Canadian Press: Police in Oman fire tear gas, rubber bullets at protesters seeking political reform; 1 killed". Google.com. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  24. ^ "Deaths in Oman protests - Middle East". Al Jazeera English. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  25. ^ "Oman clashes: Two killed during protests in Gulf state". BBC News. 2011-02-08. Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  26. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NADA BAKRI isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  27. ^ Yemen MPs resign over violence, Al Jazeera, 23 February 2011.
  28. ^ 120+ killed in the protests [1] and 150 killed in the ammo dump explosion [2]
  29. ^ Danielyan, Emil (8 April 2011). "Ter-Petrosian Sets New Deadline For Armenian Leadership". Radio Free Europe/Radio Liberty. Erişim tarihi: 25 April 2011. 
  30. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bloom_15March_1kQatif isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  31. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; pressTV_17March_4kQatif isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  32. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; arabtimes_4kQatifetc_18March isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  33. ^ "Saudi King Boosts Spending, Returns to Country". Voice of America. 23 February 2011. Erişim tarihi: 23 February 2011. 
  34. ^ "King's order to benefit 180,000 temporary employees". Arab News. 28 February 2011. Erişim tarihi: 28 February 2011. 
  35. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; alawsat_details isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  36. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bloom_women isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  37. ^ "Egypt's prime minsiter quits, new govt soon-army". Forexyard.com. Erişim tarihi: 2011-03-05. 
  38. ^ Egypt's Mubarak Steps Down; Military Takes Over, The Wall Street Journal, 11 February 2011.
  39. ^ Reuters (2010-11-29). "Egypt's military moves to dissolve parliament, suspend constitution". Haaretz. Erişim tarihi: 2011-02-24. 
  40. ^ "Egyptian state security disbanded". Al Jazeera. 15 Mar 2011. Erişim tarihi: 15 March 2011. 
  41. ^ Egypt dissolves former ruling party http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/04/2011416125051889315.html
  42. ^ "846 killed in Egypt uprising". 20 April 2011. Erişim tarihi: 20 April 2011. 
  43. ^ "Syrian activist Haitham al-Maleh freed under amnesty". BBC News. Erişim tarihi: 2011-03-08. 
  44. ^ "Syria frees 80-year-old former judge in amnesty". Reuters. Erişim tarihi: 2011-03-08. 
  45. ^ "Unrest continues in Syria". Al Bawaba. 2011-03-23. Erişim tarihi: 2011-03-24. 
  46. ^ "Assad attempts to appease minority Kurds". Al Jazeera. 2011-04-08. Erişim tarihi: 2011-04-24. 
  47. ^ "Syrian army 'attacks protest city of Deraa'". bbc.co.uk. 2011. Erişim tarihi: 2011-04-25. 
  48. ^ "Syria protests: Security forces shoot at mourners". BBC News. Erişim tarihi: 2011-04-23. 
  49. ^ "Syrian cabinet resigns amid unrest". 29 March 2011. 
  50. ^ "200 Quit Syria's Ruling Party to Protest Crackdown". Erişim tarihi: 28 April 2011. 
  51. ^ http://www.timeslive.co.za/africa/article973245.ece/Djibouti-evicts-US-vote-group-ahead-of-election
  52. ^ Mass arrests stopped further Djibouti protests
  53. ^ Abend, Lisa. "Protests in Morocco: Just Don't Call It a Revolution". TIME. Erişim tarihi: 2011-02-23. 
  54. ^ Region's Protests Spread to Morocco, The Wall Street Journal, 20 February 2011.
  55. ^ Moroccan king to make reforms with constitutional body, Middle East Online, 22 February 2011;
  56. ^ http://www.independent.co.uk/news/world/africa/thousands-in-morocco-march-for-rights-2247511.html
  57. ^ http://news.yahoo.com/s/nm/20110425/wl_nm/us_morocco_protest
  58. ^ http://eagainst.com/articles/yemen-death-toll-there-at-11-morocco-thousands-march-for-reform/
  59. ^ http://lawyers-law.com/man-beaten-to-death-by-police-at-teachers-protest-in-rabat-morocco-march-26th-2011/
  60. ^ Iraqis protest in Kurdish region, capital, Reuters, 19 February 2011.
  61. ^ Iraqi prime minister won't run for third term, msnbc.com, 5 February 2001.
  62. ^ Governor of third Iraqi province quits over protests, The Gulf Today, 27 February 2011.
  63. ^ McCrummen, Stephanie (26 February 2011). "Iraq 'Day of Rage' protests followed by detentions, beatings". The Washington Post. 
  64. ^ Bahrain's king gives out cash ahead of protests, Reuters, 11 February 2011.
  65. ^ Bahrain's king to free political prisoners as protests continue, Monsters and Critics, 22 February 2011.
  66. ^ Bahrain sacks ministers amid protests, Press TV, 26 February 2011.
  67. ^ 31 protestors killed,[3] four policemen killed,[4][5] 1 Saudi soldier killed,[6] total of 36 people reported killed
  68. ^ "Iran protests see reinvigorated activists take to the streets in thousands". The Guardian. 14 February 2011. Erişim tarihi: 14 February 2011. 
  69. ^ Farnaz Fassihi (February 21, 2011). "Iran's Forces Battle Protests Nationwide". Wall Street Journal. Erişim tarihi: February 21, 2011. 
  70. ^ Farangis Najibullah (February 22, 2011). "Iranian Students Say The Number Of Arrests Show Regime Is Nervous". Radio Free Europe/Radio Liberty. Erişim tarihi: February 22, 2011. 
  71. ^ "Witnesses: Libya army says Benghazi 'liberated' from pro-Ghadafi forces". Haaretz. 20 February 2011. 
  72. ^ "Libyan opposition reportedly seizes city of Misurata". Los Angeles Times. 23 February 2011. 
  73. ^ "Libyan opposition reportedly seizes key western city". Los Angele Times. 23 February 2011. 
  74. ^ "Libya opposition forms council, reject Gaddafi talks". World Bulletin. 27 February 2011. 
  75. ^ "Ferocious battles in Libya as national council meets for first time". 6 March 2011. Erişim tarihi: 6 March 2011. 
  76. ^ "Libya: Coalition launches attacks". BBC News. Erişim tarihi: 19 March 2011. 
  77. ^ Staff writer (2 March 2011). "RT News Line, March 2". RT. Erişim tarihi: 15 March 2011. 
  78. ^ "Libya death toll 'reaches 10,000'". Al Jazeera English. 19 April 2011. Erişim tarihi: 25 April 2011. 
  79. ^ "Libya death toll 'reaches 10,000'". Al Jazeera. 19 April 2011. Erişim tarihi: 23 April 2011. 
  80. ^ "US: Libya death toll could be as high as 30,000". Forbes. 27 April 2011. Erişim tarihi: 28 April 2011. 
  81. ^ "Kuwait ministers resign, news agency says". CNN. 31 March 2011. 
  82. ^ "30 wounded in Kuwait protests on Friday". MSN. 
  83. ^ "Protests in Western Sahara against Moroccan violence | RFI". Erişim tarihi: 2011-02-27. 
  84. ^ "Jiménez saluda que las manifestaciones en Marruecos han sido "pacíficas"". Europapress.es. 20 February 2011. 
  85. ^ Peaceful Western Sahara anti-government protests Afrol News, 5 March 2011
  86. ^ Donald Payne Expresses Concern over Killing of 14 -year-old Boy in Western Sahara by Moroccan Soldiers

Şablon:2010-2011 Arap dünyası protestoları

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arap_Baharı&oldid=9937114" sayfasından alınmıştır