Bazal cisimcik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Otomatik metin değişimi: (- hemde + hem de ) |
k →Notlar: Bot: kaynak dz. (hata bildir) |
||
| (21 kullanıcı tarafından yapılan 37 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Eukarya Flagella.svg|küçükresim|sağ|Ökaryotik kamçı. 1-aksonem, 2-hücre zarı, 3-kamçı içi taşıma, 4-bazal cisimcik, 5-kamçının kesiti, 6-bazal cisimciğin üçlü mikrotübüllleri.]] |
|||
[[resim:Spindle centriole - embryonic brain mouse - TEM.jpg|thumb|9 mikrotübüllü bir Bazal cisimcik - [[TEM]]'de çekilmiş.]] |
|||
[[Dosya:Chlamydomonas TEM 09.jpg|küçükresim|sağ|''[[Chlamydomonas reinhardtii]]''deki kamçının uzunlamasına kesiti. Hücre afeksinde kamçı için çapa görevi yapan bazal cisimcik görülüyor. Bazal cisimciklerin kaynağı sentriyollerdir ve sentriyoller, sahip oldukları dokuz adet periferal mikrotübül üçlüsü ile bazal cisimciklere benzemektedirler (resmin alt kısmı).]] |
|||
'''Bazal cisimcik''' ya da '''Sentriyol''' (''bazal tanecik'' ya da ''sentriol''), varil biçimindeki [[hücre]] [[organel]]leridir. |
|||
'''Bazal cisimcik''' (diğer adlarıyla '''bazal granül''' veya '''kinetozom''') [[sentriyol]]den ve kısa [[silindir]]ik [[mikrotübül]] diziliminden oluşmuş bir [[organel]]dir. [[Ökaryotik]] [[undulipodyum]]ların ([[sil]] veya [[Kamçı (biyoloji)|kamçı]]) taban temellerinde bulunur ve [[aksonem]] mikrotübüllerinin büyümesinde çekirdek bölge görevi yapar. Bazal cisimciklerin kaynağı olan sentriyoller, mikrotübülleri [[sentrozom]] içine sabitleyen bir çeşit [[mikrotübül organizasyon merkezi]] (MTOM) olan proteinler için tutunma bölgesi olarak görev yapar. Bu mikrotübüller, birçok ökaryotik hücredeki veziküllerin ve organellerin yapısal stabilitesini ve hareketinin kolaylaştırılmasını sağlar. Ancak bazal cisimcikler özellikle hücreden dışa doğru uzayan siller ve kamçılar için kök görevi görür. |
|||
Bazal cisimcikler, [[ökaryot]]ik hücrelerin çoğunda bulunsalar da yüksek [[bitkiler]] ve [[mantarlar]]da bulunmazlar. [[Nöron]], olgun [[yumurta]], [[çizgili kas hücresi]] hücrelerinde de yokturlar. [[Algler]]de görülürler. |
|||
== Yapısı == |
|||
Bazal cisimcikler sentriyollerden bilinmeyen işlemler sonucu oluşur. Yapı olarak aynılardır, ikisi de mikrotübül üçlülerinden oluşmuş 9x3'lük içi boş spiral bir silindir şeklindedir. |
|||
Küçük, silindirik yapıda ve 0,2 μm genişlikte ve 0,4 μm uzunluğundadır. Sentriyolün her bir duvarı genellikle üçlü gruptan oluşan dokuz [[mikrotübül]]den oluşur. Hayvan hücrelerinde bir çifti [[sentrozom]]un merkezinde bulunur. |
|||
Bazal cisimcik üretimi düzenlenmesi ve üç boyutlu yönelim nükleotid bağlayıcı γ-tübülin grubunun işlevidir.<ref>Y. Shang, C.-C. Tsao, and M. A. Gorovsky. 2005. Mutational analyses reveal a novel function of the nucleotide-binding domain of gamma-tubulin in the regulation of basal body biogenesis. ''J. Cell Biol.'' '''171'''(6):1035-44. PMID 16344310</ref> |
|||
''[[Drosophila melanogaster]]'' [[embriyo]]larında, çiftli olarak, ''[[Caenorhabditis elegans]]'' [[sperm]] [[hücre]]lerinde ve erken embriyolarında tekli, ama dokuz tane olarak görülürler.<ref>Marie Delattre and Pierre Gönczy, [http://jcs.biologists.org/cgi/content/abstract/117/9/1619 The arithmetic of centrosome biogenesis], Journal of Cell Science 117, 1619-1630 (2004)</ref> <ref>[http://www.nature.com/ncb/journal/v7/n2/abs/ncb1220.html SAS-6 defines a protein family required for centrosome duplication in C. elegans and in human cells], Nature Cell Biology 7, 115 - 125 (2005) </ref> Bunlar değiştirilmemiş tubulinden daha kararlı yapılar meydana getirmek için oluşturulmuşlardır. Sentriollerin ilşkilendirilmiş çiftleri, dikey olarak sıralanır, sentrozom olarak bilinen yapıyı oluşturur. |
|||
Kamçılar esasen bir bazal granülden hücre zarına bağlıdır. |
|||
Hücre [[sitoplazma]]sında birbirine dik olarak bulunan ve [[matriks]]le çevrili olan sentriyol çiftleri '''sentrozom''' adını alır. Her sentriyol enine kesitte dairesel olarak dizilmiş 9 [[fibril]]den oluşur. Her fibril 3 subfibril ([[mikrotubulus]]) ihtiva eder. Fibriller bir matriksle sarılıdır. Sentriyoller hücre bölünmesi sırasında çoğalıp birer çift halinde hücrenin her iki kutbuna giderek aster denen ipliklein oluşumunu ve asterler yardımıyla [[kromozom]]ların [[sentromer]]lerinden yakalanıp kutuplara çekilmesini sağlar. |
|||
== |
== Notlar == |
||
{{Kaynakça}} |
|||
Hücre bölünmesinde görev yaparlar. [[Replikasyon]] sırasında, eşleştirilmiş her yeni sentriyol grubu, hem sentriyol çiftini hem de orijinal çifti barındırır. Eğer sentriyoller kendiliğinden hareket eden [[kamçı]] ya da [[sil]] [[organel]]lerinin şekillendirilmesinde kullanılırlarsa, sentriyollerin yaşlı olanı, anne sentriol, organel yapısını organize eden bazal gövde haline gelir.<ref>Beisson, J. and Wright M. (2003). [http://www.cbi.pku.edu.cn/chinese/documents/cell/xibaoshengwuxuecankaowenxian/cocb/15/15-1/15-096.pdf Basal body/centriole assembly and continuity]. ''Current Opinion in Cell Biology'' '''15''', 96-104.</ref> |
|||
== Dış bağlantılar == |
|||
==Kaynaklar== |
|||
* [http://www.bu.edu/histology/p/21804loa.htm Boston Üniversitesi histoloji bölümü]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111126054610/http://www.bu.edu/histology/p/21804loa.htm |tarih=26 Kasım 2011 }} - "Ultrastructure of the Cell: ciliated epithelium, cilia and basal bodies" |
|||
{{kaynakça}} |
|||
{{ |
{{Organeller}} |
||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[ar:جسم مركزي]] |
|||
[[bg:Центриола]] |
|||
[[bs:Centriole]] |
|||
[[ca:Centríol]] |
|||
[[cs:Centriola]] |
|||
[[da:Centriole]] |
|||
[[de:Zentriol]] |
|||
[[en:Centriole]] |
|||
[[eo:Centriolo]] |
|||
[[es:Centriolo]] |
|||
[[et:Tsentriool]] |
|||
[[fa:میانک]] |
|||
[[fi:Keskusjyvänen]] |
|||
[[fr:Centriole]] |
|||
[[gl:Centríolo]] |
|||
[[he:צנטריול]] |
|||
[[is:Deilikorn]] |
|||
[[it:Centriolo]] |
|||
[[ko:중심소체]] |
|||
[[lt:Centriolė]] |
|||
[[lv:Centriola]] |
|||
[[mk:Центриола]] |
|||
[[nl:Centriool]] |
|||
[[oc:Centriòl]] |
|||
[[pl:Centriola]] |
|||
[[pt:Centríolo]] |
|||
[[ro:Centriol]] |
|||
[[ru:Центриоль]] |
|||
[[sh:Centriola]] |
|||
[[sk:Centriola]] |
|||
[[sr:Центриола]] |
|||
[[sv:Centriol]] |
|||
[[vi:Trung tử]] |
|||
[[zh:中心粒]] |
|||
14.57, 10 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Bazal cisimcik (diğer adlarıyla bazal granül veya kinetozom) sentriyolden ve kısa silindirik mikrotübül diziliminden oluşmuş bir organeldir. Ökaryotik undulipodyumların (sil veya kamçı) taban temellerinde bulunur ve aksonem mikrotübüllerinin büyümesinde çekirdek bölge görevi yapar. Bazal cisimciklerin kaynağı olan sentriyoller, mikrotübülleri sentrozom içine sabitleyen bir çeşit mikrotübül organizasyon merkezi (MTOM) olan proteinler için tutunma bölgesi olarak görev yapar. Bu mikrotübüller, birçok ökaryotik hücredeki veziküllerin ve organellerin yapısal stabilitesini ve hareketinin kolaylaştırılmasını sağlar. Ancak bazal cisimcikler özellikle hücreden dışa doğru uzayan siller ve kamçılar için kök görevi görür.
Bazal cisimcikler sentriyollerden bilinmeyen işlemler sonucu oluşur. Yapı olarak aynılardır, ikisi de mikrotübül üçlülerinden oluşmuş 9x3'lük içi boş spiral bir silindir şeklindedir.
Bazal cisimcik üretimi düzenlenmesi ve üç boyutlu yönelim nükleotid bağlayıcı γ-tübülin grubunun işlevidir.[1]
Kamçılar esasen bir bazal granülden hücre zarına bağlıdır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Y. Shang, C.-C. Tsao, and M. A. Gorovsky. 2005. Mutational analyses reveal a novel function of the nucleotide-binding domain of gamma-tubulin in the regulation of basal body biogenesis. J. Cell Biol. 171(6):1035-44. PMID 16344310
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Boston Üniversitesi histoloji bölümü26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - "Ultrastructure of the Cell: ciliated epithelium, cilia and basal bodies"
