[go: nahoru, domu]

İçeriğe atla

Beta Canis Majoris: Revizyonlar arasındaki fark

Koordinat:Sky map 06sa 22d 41,98535s; -17º 57' 21,3073″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gözlem bilgisi: düzeltme AWB ile
k Düzen
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
 
(7 kullanıcı tarafından yapılan 23 ara revizyon gösterilmiyor)
22. satır: 22. satır:
| r-i = -0,24<ref name="vizier" />
| r-i = -0,24<ref name="vizier" />
| z =
| z =
| dikey = {{nowrap|33,70 ± 0,50}}<ref name="simbad" />
| dikey = {{Kayma|33,70 ± 0,50}}<ref name="simbad" />
| Iy = 492<ref name="astrostudio" />
| Iy = 492<ref name="astrostudio" />
| pc =
| pc =
| mutpar = -3,91<ref name="anderson" />
| mutpar = -3,91<ref name="anderson" />
| bahpay = {{nowrap|-3,23 ± 0,19}}<ref name="astrostudio" />
| bahpay = {{Kayma|-3,23 ± 0,19}}<ref name="astrostudio" />
| yükpay = {{nowrap|-0,78 ± 0,20}}<ref name="astrostudio" />
| yükpay = {{Kayma|-0,78 ± 0,20}}<ref name="astrostudio" />
| kütle = {{nowrap|13,5 ± 0,5}}<ref name=aaa459_2_589/>
| kütle = {{Kayma|13,5 ± 0,5}}<ref name=aaa459_2_589/>
| yarıçap = {{nowrap|9,7 ± 1,3}}<ref name=mnras369_1_L61/>
| yarıçap = {{Kayma|9,7 ± 1,3}}<ref name=mnras369_1_L61/>
| yüzküt = {{nowrap|3,79 ± 0,20}}<ref name=mnras369_1_L61/>
| yüzküt = {{Kayma|3,79 ± 0,20}}<ref name=mnras369_1_L61/>
| ısı = 23.150<ref name=aaa501_1_297/>
| ısı = 23.150<ref name=aaa501_1_297/>
| met = {{nowrap|0,04 ± 0,10}}<ref name=aaa459_2_589/>
| met = {{Kayma|0,04 ± 0,10}}<ref name=aaa459_2_589/>
| dönme = {{nowrap|31 ± 5}}<ref name=aaa459_2_589/>
| dönme = {{Kayma|31 ± 5}}<ref name=aaa459_2_589/>
| yaş = {{nowrap|12,4 ± 0,7}}<ref name=aaa459_2_589/> milyon
| yaş = {{Kayma|12,4 ± 0,7}}<ref name=aaa459_2_589/> milyon
| ıraklık = {{nowrap|6,62 ± 0,22}}<ref name="astrostudio" />
| ıraklık = {{Kayma|6,62 ± 0,22}}<ref name="astrostudio" />
| günay = 26.600<ref name=mnras369_1_L61/>
| günay = 26.600<ref name=mnras369_1_L61/>
| değişen = [[Beta Cephei değişeni|BCEP]]<ref name="alcyone" />
| değişen = [[Beta Cephei değişeni|BCEP]]<ref name="alcyone" />
41. satır: 41. satır:
| tanımlar = Murzim • Mirzam • Mirza • 2 Canis Majoris • HR 2294 • BD −17° 1467 • HD 44743 • SAO 151428 • FK5 243 • HIP 30324 • GC 8223 • CCDM 06227-1757
| tanımlar = Murzim • Mirzam • Mirza • 2 Canis Majoris • HR 2294 • BD −17° 1467 • HD 44743 • SAO 151428 • FK5 243 • HIP 30324 • GC 8223 • CCDM 06227-1757
}}
}}
'''Beta Canis Majoris''' (β CMa, β Canis Majoris), [[Büyük Köpek (takımyıldız)|Büyük Köpek takımyıldızı]] bölgesinde yaklaşık olarak 492 [[ışık yılı]] uzaklıkta bulunan ve çoklu [[yıldız sistemi]]nin birincil bileşeni olan [[yıldız sınıflandırma (gökbilimi)|B-tipi]] mavi-beyaz bir [[parlak dev]]dir. Takımyıldızında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır. Geleneksel isimleri olan '''Murzim''', '''Al-Murzim''' veya '''Mirzam''', [[Arapça]] مرزم ''Mirzem''den gelmektedir ve "haberci" anlamındadır. Bu isim, [[Sirius]]'dan önce doğarak onun gelişini haber verdiği için verilmiştir.
'''Beta Canis Majoris''' (β CMa, β Canis Majoris), [[Büyük Köpek (takımyıldız)|Büyük Köpek takımyıldızı]] bölgesinde yaklaşık olarak 492 [[ışık yılı]] uzaklıkta bulunan ve çoklu [[yıldız sistemi]]nin birincil bileşeni olan [[yıldız sınıflandırma (gökbilimi)|B-tipi]] mavi-beyaz bir [[parlak dev]]dir. Takımyıldızında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır. Geleneksel isimleri olan '''Murzim''', '''Al-Murzim''' veya '''Mirzam''', [[Arapça]] ''Mirzem'' sözcüğünden (مرزم) gelmektedir ve "haberci" anlamındadır. Bu isim, [[Sirius]]'dan önce doğarak onun gelişini haber verdiği için verilmiştir.


[[Çince]]de {{lang|zh|軍市}} ({{lang|zh-Latn|Jūn Shì}}), β Canis Majoris, [[Nu3 Canis Majoris|ν<sup>3</sup> Canis Majoris]], [[15 Canis Majoris]], [[Pi Canis Majoris|π Canis Majoris]], [[Omicron1 Canis Majoris|ο<sup>1</sup> Canis Majoris]] ve [[Xi1 Canis Majoris|ξ<sup>1</sup> Canis Majoris]]'in oluşturduğu yıldız desenini belirtir.<ref>{{zh icon}} ''中國星座神話'', yazar 陳久金. yayınlayan 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.</ref> Ayrıca β Canis Majoris'in kendisi {{lang|zh|軍市一}} ({{lang|zh-Latn|Jūn Shì yī}}) olarak bilinir.<ref>{{zh icon}} [http://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/Space/Research/StarName/c_research_chinengstars_m.htm 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表], Hong Kong Space Museum. 23 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref> Bu Çince isimlerden, '''Kuen She''' adı ortaya çıkmıştır.<ref name=allen1899/>
[[Çince]]de {{Dil|zh|軍市}} ({{Dil|zh-Latn|Jūn Shì}}), β Canis Majoris, [[Nu3 Canis Majoris|ν<sup>3</sup> Canis Majoris]], [[15 Canis Majoris]], [[Pi Canis Majoris|π Canis Majoris]], [[Omicron1 Canis Majoris|ο<sup>1</sup> Canis Majoris]] ve [[Xi1 Canis Majoris|ξ<sup>1</sup> Canis Majoris]]'in oluşturduğu yıldız desenini belirtir.<ref>{{zh icon}} ''中國星座神話'', yazar 陳久金. yayınlayan 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.</ref> Ayrıca β Canis Majoris'in kendisi {{Dil|zh|軍市一}} ({{Dil|zh-Latn|Jūn Shì yī}}) olarak bilinir.<ref>{{zh icon}} [http://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/Space/Research/StarName/c_research_chinengstars_m.htm 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110130063012/http://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/Space/Research/StarName/c_research_chinengstars_m.htm |tarih=30 Ocak 2011 }}, Hong Kong Space Museum. 23 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref> Bu Çince isimlerden, '''Kuen She''' adı ortaya çıkmıştır.<ref name=allen1899/>


== Gözlem bilgisi ==
== Gözlem bilgisi ==
Mirzam, takımyıldızının kuzey-batısında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır ve [[Dik açıklık]]i -17 derecedir. Güney yarımkürede yer alan bir yıldız olmasına rağmen [[göksel ekvator]]a yakın olduğundan; [[Rusya]], [[Kanada]] ve [[Grönland]]'ın aşırı kuzey bölümleri hariç Kuzey yarımküreden de gözlenebilir konumdadır. Ancak, [[İzlanda]] ve Kanada'da ufka çok yakın bir konumda görünür.
Mirzam, takımyıldızının kuzey-batısında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır ve [[Dik açıklık|yükselim]]i -17 derecedir. Güney yarımkürede yer alan bir yıldız olmasına rağmen [[göksel ekvator]]a yakın olduğundan; [[Rusya]], [[Kanada]] ve [[Grönland]]'ın aşırı kuzey bölümleri hariç Kuzey yarımküreden de gözlenebilir konumdadır. Ancak, [[İzlanda]] ve Kanada'da ufka çok yakın bir konumda görünür.


== Özellikler ==
== Özellikler ==
Mirzam, [[Beta Cephei değişeni|Beta Cephei]] türü bir [[değişen yıldız]]dır. [[Görünen parlaklık|Parlaklığı]], 6 saatlik bir süre içerisinde +1,95 [[kadir (gökbilim)|kadir]] ile +2,0 kadir aralığında değişkenlik gösterir. Bu çok küçük parlaklık değişimi çıplak gözle farkedilemez.<ref name=kaler/> Aslında üç farklı değişim dönemi vardır.<ref name="Shobbrook" /> İlk dönem 6,03 saat süreye ve büyüklüğünün binde 4,4 genliğine sahiptir. İkinci dönem 6 saat süreye ve büyüklüğün binde 21 genliğine sahiptir. Nihayet üçüncü dönem 5,73 saat sürer ve büyüklüğün binde 3 genliğine sahiptir.<ref name="Shobbrook" /> Dönemler, zaman içerisinde de değişkenlik gösterir gibidir. Örneğin, ilk dönem yavaş yavaş uzuyor ve ikinci dönem de yavaş yavaş kısalıyor gibidir.<ref name="Shobbrook" />
Mirzam, [[Beta Cephei değişeni|Beta Cephei]] türü bir [[değişen yıldız]]dır. [[Görünen parlaklık|Parlaklığı]], 6 saatlik bir süre içerisinde +1,95 [[kadir (gökbilim)|kadir]] ile +2,0 kadir aralığında değişkenlik gösterir. Bu çok küçük parlaklık değişimi çıplak gözle fark edilemez.<ref name=kaler/> Aslında üç farklı değişim dönemi vardır.<ref name="Shobbrook" /> İlk dönem 6,03 saat süreye ve büyüklüğünün binde 4,4 genliğine sahiptir. İkinci dönem 6 saat süreye ve büyüklüğün binde 21 genliğine sahiptir. Nihayet üçüncü dönem 5,73 saat sürer ve büyüklüğün binde 3 genliğine sahiptir.<ref name="Shobbrook" /> Dönemler, zaman içerisinde de değişkenlik gösterir gibidir. Örneğin, ilk dönem yavaş yavaş uzuyor ve ikinci dönem de yavaş yavaş kısalıyor gibidir.<ref name="Shobbrook" />


Mirzam'ın [[güneş kütlesi|kütlesi]] [[Güneş]]'ten 13-14 kat daha fazla<ref name=aaa459_2_589/> ve [[güneş yarıçapı|yarıçapı]] Güneş'ten 8-11 kat daha fazladır.<ref name=mnras369_1_L61/> Dış zarfın etkin sıcaklığı yaklaşık olarak 23.150 [[kelvin|K]]'dır ve Güneş'ten çok daha sıcaktır. Yüksek sıcaklıkta yayılan enerji bu [[yıldız sınıflandırma (gökbilimi)|B-tipi]] yıldıza karakteristik mavi-beyaz rengini verir.<ref name=aaa501_1_297/><ref name=csiro/> Tahmini yaşı 12 ile 13 milyon yıl arasındadır ve bu kütledeki bir yıldızın [[dev yıldız]] haline gelmesi için yeterince uzun süre geçmiştir.
Mirzam'ın [[güneş kütlesi|kütlesi]] [[Güneş]]'ten 13-14 kat daha fazla<ref name=aaa459_2_589/> ve [[güneş yarıçapı|yarıçapı]] Güneş'ten 8-11 kat daha fazladır.<ref name=mnras369_1_L61/> Dış zarfın etkin sıcaklığı yaklaşık olarak 23.150 [[kelvin|K]]'dır ve Güneş'ten çok daha sıcaktır. Yüksek sıcaklıkta yayılan enerji bu [[yıldız sınıflandırma (gökbilimi)|B-tipi]] yıldıza karakteristik mavi-beyaz rengini verir.<ref name=aaa501_1_297/><ref name=csiro/> Tahmini yaşı 12 ile 13 milyon yıl arasındadır ve bu kütledeki bir yıldızın [[dev yıldız]] haline gelmesi için yeterince uzun süre geçmiştir.
56. satır: 56. satır:
{{Kaynakça|refs=
{{Kaynakça|refs=


<ref name="simbad">[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=Beta+Canis+Majoris V* bet CMa -- Variable Star of beta Cep type SIMBAD]</ref>
<ref name="simbad">{{Web kaynağı |url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=Beta+Canis+Majoris |başlık=V* bet CMa -- Variable Star of beta Cep type SIMBAD |erişimtarihi=11 Aralık 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805105300/https://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=Beta+Canis+Majoris |arşivtarihi=5 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name="anderson">[http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ4f88a39e4c29&-out.add=.&-source=V/137B/XHIP&recno=30248 Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)]</ref>
<ref name="anderson">{{Web kaynağı |url=http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ4f88a39e4c29&-out.add=.&-source=V%2F137B%2FXHIP&recno=30248 |başlık=Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012) |erişimtarihi=11 Ekim 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160306004707/http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ4f88a39e4c29&-out.add=.&-source=V%2F137B%2FXHIP&recno=30248 |arşivtarihi=6 Mart 2016 |ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name="vizier">[http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR+2294 VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)]</ref>
<ref name="vizier">{{Web kaynağı |url=http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR+2294 |başlık=VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991) |erişimtarihi=11 Aralık 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140225215418/http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%202294 |arşivtarihi=25 Şubat 2014 |ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name=astrostudio>[http://www.astrostudio.org/xhip.php?hip=30324 Ashland Astronomy Studio - Mirzam (HIP 30324)]</ref>
<ref name=astrostudio>{{Web kaynağı |url=http://www.astrostudio.org/xhip.php?hip=30324 |başlık=Ashland Astronomy Studio - Mirzam (HIP 30324) |erişimtarihi=11 Aralık 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131004024921/http://www.astrostudio.org/xhip.php?hip=30324 |arşivtarihi=4 Ekim 2013 |ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name=aaa459_2_589>{{citation | display-authors=1 | last1=Mazumdar | first1=A. | last2=Briquet | first2=M. | last3=Desmet | first3=M. | last4=Aerts | first4=C. | title=An asteroseismic study of the β Cephei star β Canis Majoris | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=459 | issue=2 | pages=589–596 | month=Kasım | year=2006 | doi=10.1051/0004-6361:20064980 | bibcode=2006A&A...459..589M |arxiv = astro-ph/0607261 }}</ref>
<ref name=aaa459_2_589>{{Kaynak |yazarlarıgöster=1 | soyadı1=Mazumdar | ad1=A. | soyadı2=Briquet | ad2=M. | soyadı3=Desmet | ad3=M. | soyadı4=Aerts | ad4=C. | başlık=An asteroseismic study of the β Cephei star β Canis Majoris | dergi=Astronomy and Astrophysics | cilt=459 | sayı=2 | sayfalar=589-596| ay=Kasım | yıl=2006 |doi=10.1051/0004-6361:20064980 |bibcode=2006A&A...459..589M |arxiv = astro-ph/0607261 }}</ref>


<ref name=mnras369_1_L61>{{citation | display-authors=1 | last1=Hubrig | first1=S. | last2=Briquet | first2=M. | last3=Schöller | first3=M. | last4=De Cat | first4=P. | last5=Mathys | first5=G. | last6=Aerts | first6=C. | title=Discovery of magnetic fields in the βCephei star ξ1 CMa and in several slowly pulsating B stars* | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters | volume=369 | issue=1 | pages=L61–L65 | month=Haziran | year=2006 | doi=10.1111/j.1745-3933.2006.00175.x | bibcode=2006MNRAS.369L..61H |arxiv = astro-ph/0604283 }}</ref>
<ref name=mnras369_1_L61>{{Kaynak |yazarlarıgöster=1 | soyadı1=Hubrig | ad1=S. | soyadı2=Briquet | ad2=M. | soyadı3=Schöller | ad3=M. | soyadı4=De Cat | ad4=P. | soyadı5=Mathys | ad5=G. | soyadı6=Aerts | ad6=C. | başlık=Discovery of magnetic fields in the βCephei star ξ1 CMa and in several slowly pulsating B stars* | dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters | cilt=369 | sayı=1 | sayfalar=L61-L65| ay=Haziran | yıl=2006 |doi=10.1111/j.1745-3933.2006.00175.x |bibcode=2006MNRAS.369L..61H |arxiv = astro-ph/0604283 }}</ref>


<ref name=aaa501_1_297>{{citation | display-authors=1 | last1=Zorec | first1=J. | last2=Cidale | first2=L. | last3=Arias | first3=M. L. | last4=Frémat | first4=Y. | last5=Muratore | first4=M. F. | last5=Torres | first5=A. F. | last6=Martayan | first6=C. | title=Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=501 | issue=1 | pages=297–320 | month=Temmuz | year=2009 | doi=10.1051/0004-6361/200811147 | bibcode=2009A&A...501..297Z }}</ref>
<ref name=aaa501_1_297>{{Kaynak |yazarlarıgöster=1 | soyadı1=Zorec | ad1=J. | soyadı2=Cidale | ad2=L. | soyadı3=Arias | ad3=M. L. | soyadı4=Frémat | ad4=Y. | soyadı7=Muratore | ad7=M. F. | soyadı5=Torres | ad5=A. F. | soyadı6=Martayan | ad6=C. | başlık=Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff | dergi=Astronomy and Astrophysics | cilt=501 | sayı=1 | sayfalar=297-320| ay=Temmuz | yıl=2009 |doi=10.1051/0004-6361/200811147 |bibcode=2009A&A...501..297Z }}</ref>


<ref name=alcyone>[http://www.alcyone.de/cgi-bin/search.pl?object=HR2294 alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)]</ref>
<ref name=alcyone>{{Web kaynağı |url=http://www.alcyone.de/cgi-bin/search.pl?object=HR2294 |başlık=alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998) |erişimtarihi=11 Aralık 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130115091534/http://www.alcyone.de/cgi-bin/search.pl?object=HR2294 |arşivtarihi=15 Ocak 2013 |ölüurl=evet}}</ref>


<ref name=allen1899>{{citation | first1=Richard Hinckley | last1=Allen | title=Star-names and their meanings | publisher=G. E. Stechert | year=1899 | pages=129–130 | url=http://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ&pg=PA129 }}</ref>
<ref name=allen1899>{{Kaynak | ad1=Richard Hinckley | soyadı1=Allen | başlık=Star-names and their meanings | yayıncı=G. E. Stechert | yıl=1899 | sayfalar=129-130| url=http://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ&pg=PA129 | erişimtarihi=11 Aralık 2013 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20140107150628/http://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ&pg=PA129 | arşivtarihi=7 Ocak 2014 | ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name=kaler>{{citation | first1=James B. | last1=Kaler | title=MIRZAM (Beta Canis Majoris) | work=Stars | publisher=University of Illinois | url=http://stars.astro.illinois.edu/sow/mirzam.html | accessdate=2012-01-02 }}</ref>
<ref name=kaler>{{Kaynak | ad1=James B. | soyadı1=Kaler | başlık=MIRZAM (Beta Canis Majoris) | eser=Stars | yayıncı=University of Illinois | url=http://stars.astro.illinois.edu/sow/mirzam.html | erişimtarihi=2 Ocak 2012 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20111121085121/http://stars.astro.illinois.edu/sow/mirzam.html | arşivtarihi=21 Kasım 2011 | ölüurl=hayır }}</ref>


<ref name="Shobbrook">{{dergi kaynağı | yazar=R. R. Shobbrook | yardımcıyazarlar=G. Handler, D. Lorenz, D. Mogorosi | başlık=Photometric studies of three multiperiodic β Cephei stars: β CMa, 15 CMa and KZ Mus | dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | yıl=2006 | cilt=369 | sayfalar=171-181 | url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006astro.ph..3754S |erişimtarihi=26 Ocak 2010 | doi=}}</ref>
<ref name="Shobbrook">{{dergi kaynağı | yazar=R. R. Shobbrook |eşyazarlar=G. Handler, D. Lorenz, D. Mogorosi | başlık=Photometric studies of three multiperiodic β Cephei stars: β CMa, 15 CMa and KZ Mus | dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | yıl=2006 | cilt=369 | sayfalar=171-181| url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006astro.ph..3754S |erişimtarihi=26 Ocak 2010 |doi=}}</ref>


<ref name=csiro>{{citation | title=The Colour of Stars | date=December 21, 2004 | work=Australia Telescope, Outreach and Education | publisher=Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation | url=http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html | accessdate=2012-01-16 }}</ref>
<ref name=csiro>{{Kaynak | başlık=The Colour of Stars | tarih=21 Aralık 2004 | eser=Australia Telescope, Outreach and Education | yayıncı=Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation | url=http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html | erişimtarihi=16 Ocak 2012 | arşivurl=https://www.webcitation.org/6630AbtJZ?url=http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html | arşivtarihi=10 Mart 2012 | ölüurl=evet}}</ref>


}}
}}
84. satır: 84. satır:
{{Büyükköpek'teki yıldızlar}}
{{Büyükköpek'teki yıldızlar}}


{{Otorite kontrolü}}
{{Dev-yıldız-taslak}}


[[Kategori:Büyük köpek takımyıldızı]]
[[Kategori:Büyük köpek takımyıldızı]]
[[Kategori:Yerel Kabarcık]]
[[Kategori:B-tipi parlak devler]]
[[Kategori:B-tipi parlak devler]]
[[Kategori:B-tipi devler]]
[[Kategori:B-tipi devler]]

22.32, 25 Ekim 2023 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Beta Canis Majoris
Büyük Köpek takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram
Mirzam'ın konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000.0      Ekinoks J2000.0
TakımyıldızBüyük Köpek
Galaktik enlem (b)-14,26803976[1]°
Galaktik boylam (l)226,05984606[1]°
Sağ açıklık (α)06sa 22d 41,98535s[2]
Dik açıklık (δ)17° 57′ 21,3073″[2]
Görünür büyüklük (V)2,0[2]
Görünür büyüklük (B)1,75[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
B1II/III[2]
U−B renk ölçeği-0,98[3]
B−V renk ölçeği-0,23[3]
R−I renk ölçeği-0,24[3]
Değişen yıldız tipiBCEP[4]
Astrometri
Dikey hız ()33,70 ± 0,50[2] km/s
Özdevinim (μ)RA: -3,23 ± 0,19[5] mys/y
Dec.: -0,78 ± 0,20[5] mys/y
Iraklık açısı (π)6,62 ± 0,22[5] mys
Uzaklık492[5] Iy
Mutlak büyüklük (V)-3,91[1]
Özellikler
Kütle (m)13,5 ± 0,5[6] M
Yarıçap (r)9,7 ± 1,3[7] R
Aydınlatma gücü26.600[7] L
Yüzey kütle çekimi (log g)3,79 ± 0,20[7] cgs
Sıcaklık23.150[8] K
Metallik [Fe/H]0,04 ± 0,10[6]
Dönüş hızı ()31 ± 5[6] km/s
Yaş12,4 ± 0,7[6] milyon
Katalog belirtmeleri
Murzim • Mirzam • Mirza • 2 Canis Majoris • HR 2294 • BD −17° 1467 • HD 44743 • SAO 151428 • FK5 243 • HIP 30324 • GC 8223 • CCDM 06227-1757

Beta Canis Majoris (β CMa, β Canis Majoris), Büyük Köpek takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 492 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi-beyaz bir parlak devdir. Takımyıldızında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır. Geleneksel isimleri olan Murzim, Al-Murzim veya Mirzam, Arapça Mirzem sözcüğünden (مرزم) gelmektedir ve "haberci" anlamındadır. Bu isim, Sirius'dan önce doğarak onun gelişini haber verdiği için verilmiştir.

Çincede Çince軍市 (ÇinceJūn Shì), β Canis Majoris, ν3 Canis Majoris, 15 Canis Majoris, π Canis Majoris, ο1 Canis Majoris ve ξ1 Canis Majoris'in oluşturduğu yıldız desenini belirtir.[9] Ayrıca β Canis Majoris'in kendisi Çince軍市一 (ÇinceJūn Shì yī) olarak bilinir.[10] Bu Çince isimlerden, Kuen She adı ortaya çıkmıştır.[11]

Gözlem bilgisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mirzam, takımyıldızının kuzey-batısında köpeğin ön ayakları konumunda yer alır ve yükselimi -17 derecedir. Güney yarımkürede yer alan bir yıldız olmasına rağmen göksel ekvatora yakın olduğundan; Rusya, Kanada ve Grönland'ın aşırı kuzey bölümleri hariç Kuzey yarımküreden de gözlenebilir konumdadır. Ancak, İzlanda ve Kanada'da ufka çok yakın bir konumda görünür.

Mirzam, Beta Cephei türü bir değişen yıldızdır. Parlaklığı, 6 saatlik bir süre içerisinde +1,95 kadir ile +2,0 kadir aralığında değişkenlik gösterir. Bu çok küçük parlaklık değişimi çıplak gözle fark edilemez.[12] Aslında üç farklı değişim dönemi vardır.[13] İlk dönem 6,03 saat süreye ve büyüklüğünün binde 4,4 genliğine sahiptir. İkinci dönem 6 saat süreye ve büyüklüğün binde 21 genliğine sahiptir. Nihayet üçüncü dönem 5,73 saat sürer ve büyüklüğün binde 3 genliğine sahiptir.[13] Dönemler, zaman içerisinde de değişkenlik gösterir gibidir. Örneğin, ilk dönem yavaş yavaş uzuyor ve ikinci dönem de yavaş yavaş kısalıyor gibidir.[13]

Mirzam'ın kütlesi Güneş'ten 13-14 kat daha fazla[6] ve yarıçapı Güneş'ten 8-11 kat daha fazladır.[7] Dış zarfın etkin sıcaklığı yaklaşık olarak 23.150 K'dır ve Güneş'ten çok daha sıcaktır. Yüksek sıcaklıkta yayılan enerji bu B-tipi yıldıza karakteristik mavi-beyaz rengini verir.[8][14] Tahmini yaşı 12 ile 13 milyon yıl arasındadır ve bu kütledeki bir yıldızın dev yıldız haline gelmesi için yeterince uzun süre geçmiştir.

  1. ^ a b c "Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  2. ^ a b c d e f "V* bet CMa -- Variable Star of beta Cep type SIMBAD". 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013. 
  3. ^ a b c "VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)". 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013. 
  4. ^ "alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013. 
  5. ^ a b c d "Ashland Astronomy Studio - Mirzam (HIP 30324)". 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2013. 
  6. ^ a b c d e Mazumdar, A.; Briquet, M.; Desmet, M.; Aerts, C. (Kasım 2006), "An asteroseismic study of the β Cephei star β Canis Majoris", Astronomy and Astrophysics, 459 (2), ss. 589-596, arXiv:astro-ph/0607261 $2, Bibcode:2006A&A...459..589M, doi:10.1051/0004-6361:20064980 
  7. ^ a b c d Hubrig, S.; Briquet, M.; Schöller, M.; De Cat, P.; Mathys, G.; Aerts, C. (Haziran 2006), "Discovery of magnetic fields in the βCephei star ξ1 CMa and in several slowly pulsating B stars*", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters, 369 (1), ss. L61-L65, arXiv:astro-ph/0604283 $2, Bibcode:2006MNRAS.369L..61H, doi:10.1111/j.1745-3933.2006.00175.x 
  8. ^ a b Zorec, J.; Cidale, L.; Arias, M. L.; Frémat, Y.; Torres, A. F.; Martayan, C.; Muratore, M. F. (Temmuz 2009), "Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff", Astronomy and Astrophysics, 501 (1), ss. 297-320, Bibcode:2009A&A...501..297Z, doi:10.1051/0004-6361/200811147 
  9. ^ (Çince) 中國星座神話, yazar 陳久金. yayınlayan 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
  10. ^ (Çince) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hong Kong Space Museum. 23 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.
  11. ^ Allen, Richard Hinckley (1899), Star-names and their meanings, G. E. Stechert, ss. 129-130, 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Aralık 2013 
  12. ^ Kaler, James B., "MIRZAM (Beta Canis Majoris)", Stars, University of Illinois, 21 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ocak 2012 
  13. ^ a b c R. R. Shobbrook (2006). "Photometric studies of three multiperiodic β Cephei stars: β CMa, 15 CMa and KZ Mus". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 369. ss. 171-181. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  14. ^ "The Colour of Stars", Australia Telescope, Outreach and Education, Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 21 Aralık 2004, 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ocak 2012