Maia Çiburdanidze
| Maia Çiburdanidze მაია ჩიბურდანიძე | |
|---|---|
 Maia Çiburdanidze 1984'te Selanik'te | |
| Doğum | 17 Ocak 1961 Kutaisi, Gürcistan SSC, Sovyetler Birliği |
| Vatandaşlığı | Sovyetler Birliği → Gürcistan |
| Dünya Kadınlar Şampiyonluğu | 1978-1991 |
| ELO puanı | 2500 (Kasım 2024) |
| En yüksek ELO | 2500 (Mayıs 2024) |
| FIDE unvanı | 13600036 |
Maia Çiburdanidze (Gürcüce: მაია ჩიბურდანიძე; d. 17 Ocak 1961), Gürcü satranç oyucusu. 1978'den 1991'e kadar sahip olduğu altıncı Dünya Kadınlar Satranç Şampiyonu ve Hou Yifan tarafından bu rekorun kırıldığı 2010 yılına kadar en genç olanıydı. Çiburdanidze dokuz kez Kadınlar Satranç Olimpiyatları'nı kazandı.[1]
Gençliği ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Maia Çiburdanidze Kutaisi, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nde doğdu ve 8 yaşında satranç oynamaya başladı. 1976'da SSCB kızlar şampiyonu oldu ve bir yıl sonra Kadınlar Sovyet Satranç Şampiyonasını kazandı. 1977'de FIDE tarafından Kadın Büyükusta unvanına layık görüldü.
Henüz 13 yaşındayken 1974 Braşov bayanlar uluslararası turnuvasında ilk kez galip geldi ve 1976/77 kadınlar dünya şampiyonası döngüsüne girmeden önce 1975'te Tiflis'te başka bir turnuva kazandı.
Oyun tarzı sağlam, ancak agresif ve klasik ilkelere iyi oturmuş; kariyerinin başlarında koçu olan üst düzey bir Sovyet eğitmeni olan Eduard Gufeld'den etkilendi.
Kadınlar Dünya Şampiyonu (1978-91)
[değiştir | kaynağı değiştir]Çiburdanidze, Tiflis Kadınlar Bölgeleri Arası'nı (1976) ikinci olarak bitirdi ve böylece 1977 adaylık maçlarına katılmaya hak kazandı. Adaylar Finali'ne kadar ilerledi ve Alla Kuşnir'i 7½ - 6½ yenerek Gürcistan'ın Pitsunda kentinde hüküm süren kadın dünya şampiyonu Nona Gaprindaşvili'ye karşı bir dünya şampiyonluğu maçı yaptı. Çiburdanidze, Gaprindaşvili'yi 8½ – 6½ yendi.
Unvanını dört kez başarıyla savundu. 1981'de Borcomi'de Nana Alexandria ile 8-8 çizerek unvanını korudu. Üç yıl sonra Rusya'nın Volgograd kentinde İrina Levitina ile oynadı ve 8½ – 5½ kazandı. Sonraki savunma 1986'da Sofya'da Alina Hmelevskaya'ya karşı geldi ve Çiburdanidze 8½-5½ kazandı. 1988'de Gürcistan'ın Telavi şehrinde Nana Ioseliani'yi 8½ – 7½ yendi.
FIDE, 1984'te ona Büyükusta unvanını verdi.[2] Gaprindaşvili'den sonra unvanı alan ikinci kadındır.
Unvanını kaybetmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çin'den Xie Jun, Şubat 1991'de dünya şampiyonası için mücadele etme hakkını kazandı. Çiburdanidze Manila'da genç Çinli oyuncuya karşı 8½ – 6½ farkla kaybetti.
Dünya şampiyonluğunu yeniden kazanmaya çalıştı, ancak Çinli kadınların ve ürkütücü Polgár kız kardeşlerin yükselişiyle bu zor oldu ve 1991'den beri en iyi performansı 1994 Tilburg Adayları turnuvasında 1. oldu ve playoff'u Zsuzsa Polgár'a 5½ – 1½ ile kaptırdı. Daha sonra nakavt formatını onaylamasa da son yılların dünya şampiyonalarına girdi. 2001'de yarı finallere ulaştı, sadece şampiyonluğu kazanmaya devam eden Çinli Zhu Chen tarafından elendi. 2004'te tekrar yarı finale yükseldi ve şampiyonluğu kazanmaya devam eden Antoaneta Stefanova'ya kaybetti.
Diğer satranç başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Çiburdanidze, kadın satrancılardan etkilenmedi ve Hou Yifan gibi erkeklerle oynamayı tercih etti.[3] Dünya çapında erkek turnuvalarında yoğun olarak oynadı ve en iyi formu 1980'lerde ve 1990'ların başında görüldü. Yeni Delhi (1984) ve Banja Luka (1985) turnuvalarında 1. oldu ve sonraki on yılda Belgrad'da (1992), Viyana'da (1993) ve Lippstadt'ta (1995) 1. oldu.
1980'lerin kadın olimpiyatlarına hakim olan SSCB ekibinin kilit bir üyesiydi ve Gürcistan 1990'da Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandığında, 1992, 1994, 1996 ve 2008 yıllarında dört altın madalya kazanan yeni Gürcü millî takımında 1. masada oynadı.
Ayrıca, Gürcistan'ın altın madalya kazandığı 1997 Avrupa Takım Şampiyonası'nda ve Eylül 2001'de Batum'da (Gürcistan) yapılan 1. Avrupa - Asya Kıtalararası hızlı oyun maçında oynadı. Asya kadınlar bölümünü 21½ - 10½ arasında Maia'nın 3½ katkı payı ile kazandı. 2008 Dresden Olimpiyatı'nda, altın madalya kazanan (1. sıra) Gürcistan için 1. masada oynadı ve ayrıca en iyi performans için altın madalya (2715 puan) kazandı.
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkesi tarafından birçok kez onurlandırıldı ve satranç başarılarını kutlamak için birkaç posta pulu bile tasarlandı. Moğolistan 1986'da İrina Levitina'ya karşı 1984 dünya şampiyonası maçındaki oyunlarından birinde bir pozisyonu gösteren bir hatıra pulu çıkardı.
Maia Çiburdanidze, satrancın en yüksek seviyelerinde başarılı olan birkaç kişiden biridir. Kendisinin ve diğer Gürcü kadınların film yıldızları gibi kapıldığı ülkesinde oyunun itibarını daha da artırmaya yardımcı oldu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "OlimpBase :: Women's Chess Olympiads' Overall Statistics". www.olimpbase.org. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2020.
- ^ Gaige, Jeremy (1987), Chess Personalia, A Biobibliography, McFarland & Company, s. 70, ISBN 0-7864-2353-6
- ^ Chiburdanidze's visit to the U.S. during Perestroika 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Wendy Starbuck at chessdryad.com
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Maia Chiburdanidze", New In Chess, #7, ss. 66-68, 1986
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Maia Çiburdanidze 8 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 365Chess.com'da satranç oyunları
- Chessgames.com'da Maia Çiburdanidze profili
