Küresel uydu seyrüsefer sistemi
Küresel Konum Belirleme Sistemi (KKBS, İng.: Global Navigation Satellite Systems - GNSS), uydu konum belirleme sistemleri için kullanılan bir terimdir. Küresel konum belirleme sistemleri aracılığıyla uzaydan yollanan dalgalarla yeryüzünde sabit bir biçimde duran elektronik alıcılar bulundukları noktanın ve yakın çevresinin enlem, boylam ve yüksekliğini ve bulunduğu noktada yerel saatin kaç olduğunu tam olarak hesaplayabilir. Bilimsel çalışma ve deneylerde bu veriler büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Uydularla konum belirleme sistemleri ile bulunduğumuz yerin ya da yeryüzündeki herhangi bir yerin koordinatlarını gerçek zamanlı ve çok hassas olarak belirlemek günümüzde olanaklı hale gelmiştir.
Uydularla konum belirleme sistemleri denince akla Amerika Birleşik Devletleri'nin GPS, Avrupa Birliğinin GALILEO ve Rusların GLONASS uyduları gelmektedir. Bütün gelişmiş ülkeler artık yaşamın hemen her alanında bu uydu ölçülerini kullanmaktadırlar.
Türkiye'de ulusal ölçekte sabit KKBS istasyonlar Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü müşterek mülkiyetinde işletilmekte olup 2020 yılı itibari ile 158 istasyondan oluşan bu ağ Türkiye Ulusal Sabit GNSS İstasyonları Ağı-Aktif (TUSAGA-Aktif) olarak adlandırılmıştır. Ayrıca tüm İstanbul'u kapsayan, İSKİ Genel Müdürlüğü Harita Şube Müdürlüğü tarafından, GNSS teknolojilerini gerçek zamanlı, etkin ve verimli kullanıma imkân veren 8 istasyonlu KKBS ağının kurulumu Kasım 2008 tarihinde tamamlanmıştır.
Küresel konum belirleme sistemlerinin askeri, sivil ve bilimsel amaçlı kullanım alanları;
- Kara, deniz ve hava araçlarının navigasyonu,
- Jeodezik ve jeodinamik amaçlı ölçmeler,
- Kadastro ölçmeleri,
- Askeri amaçlar
- Yer kabuğu hareketlerinin izlenmesi
- Deprem büyüklüğünün belirlenmesi
- Araç takip sistemleri
şeklinde sıralanabilir.
Küresel uydu navigasyon sistemleri
değiştirSistemlerin karşılaştırılması
değiştir| Sistem | GPS | GLONASS | BeiDou | Galileo | IRNSS |
|---|---|---|---|---|---|
| Sahibi | Birleşik Devletler | Rusya | Çin | Avrupa Birliği | Hindistan |
| Sinyal Kodları | CDMA | FDMA | CDMA | CDMA | CDMA |
| Yeryüzüne Yükseklik (İrtifa) | 20,180 km (12,539 mi) | 19,130 km (11,887 mi) | 21,150 km (13,142 mi) | 23,222 km (14,429 mi) | 36,000 km (22,369 mi) |
| Yörünge Süresi | 11.97 sa (11 sa 58 dk) | 11.26 sa (11 sa 16 dk) | 12.63 sa (12 sa 38 dk) | 14.08 sa (14 sa 5 dk) | 23.93 sa (23 sa 56 dk) |
| Devrimleri başına yıldızıl gün | 2 | 17/8 | 17/9 | 17/10 | 1 |
| Uydu Sayısı | 31 (tasarımı ile en az 24)[1] | 28 (tasarımı ile en az 24 uydu) içeren:[2] 24 işletimde 2 Uydu ana yüklenici tarafından kontrol altında 2'si uçuş testleri aşamasında |
5 jeosenkron yörünge (GEO) uydusu, 30 orta yörünge (MEO) uydusu |
8 yörüngede deneme yataklı uydu, bütçelenen 22 işletim uydusu |
3 jeosenkron yörünge (GEO) uydusu, 4 jeosenkron yörünge uydusu |
| Frekans | 1.57542 GHz (L1 sinyali) 1.2276 GHz (L2 sinyali) |
Çevresi 1.602 GHz (SP) Çevresi 1.246 GHz (SP) |
1.561098 GHz (B1) 1.589742 GHz (B1-2) 1.20714 GHz (B2) 1.26852 GHz (B3) |
1.164–1.215 GHz (E5a ve E5b) 1.260–1.300 GHz (E6) 1.559–1.592 GHz (E2-L1-E11) |
1.17645 GHz (L5) 2.492028 GHz (S1) |
| Durumu | İşletimde | İşletimde | 15 uydu işletimde, planlanan 20 ek uydu |
Hazırlık aşamasında | Başlatılan 4 uydu, 2016'nın başında gerçekleştirilmesi planlanan 3 ek uydu |
Kaynakça
değiştir- ^ "GPS Space Segment". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.
- ^ "GLONASS status". 4 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.