Antik Yunanistan: Revizyonlar arasındaki fark

 

[[Balkanlar]]'a göç eden Yunan kabilelerin kurmuş olduğu Yunan şehir devletleri demokrasinin ilk temellerinin atıldığı yerlerdir.<ref name="Arwhead">{{Web kaynağı | url = http://www.arwhead.com/Greeks/ | başlık = Demokrasi ve Antik Yunanistan | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Arwhead.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150511201948/http://www.arwhead.com/Greeks/ | arşivtarihi = 11 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Eshilos]], [[Aristofanes]], [[Evripides|Euripides]], [[Sofokles]], [[Aristoteles|Aristo]], [[Platon|Eflatun]], [[Sokrates]], [[Herodot]] ve [[Ksenofon]] gibi büyük filozofların yetiştiği [[Atina]], [[Sparta]], [[Tebai]] ve [[Nakşa]] gibi büyük şehirler gerek birbirleriyle gerek o dönemin en önemli güçlerinden biri olan [[Persler]] ile üstünlük mücadelelerine girmişlerdir.<ref name="acs.ucalgary.ca">{{Web kaynağı | url = http://www.acs.ucalgary.ca/~vandersp/Courses/texts/aescpers.html | başlık = Aeschylus'un dilinden Persler | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Ucalgary.ca | arşivurl = https://web.archive.org/web/20091008025353/http://www.acs.ucalgary.ca/~vandersp/Courses/texts/aescpers.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2009 | ölüurl = hayır }}</ref>

Günümüzde [[Yunanistan]]'da [[okul]] kitaplarında "eski zamanlar", [[Santoron|Miken felaketiyle]] başlayan ve ülke topraklarının [[Roma İmparatorluğu]] tarafından fethedilmesine kadar olan 900 yıllık bir dönemi kapsamakta olup, [[sanat]], [[kültür]] ve [[Siyaset|politika]] temelinde üç bölüme ayrılabilir.<ref name="Antik Yunanistan 1"/>

 

 

Tarihî dönemler ''[[Yunan Karanlık Çağı]]'' ile başlar (MÖ 1100 - MÖ 800).<ref name="gulfcoast">{{Web kaynağı | url = http://socsci.gulfcoast.edu/rbaldwin/dark_age_greece.htm | başlık = ''Dark Age Greece (1100-750 BC)'' | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Gulfcoast.edu | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121120134018/http://socsci.gulfcoast.edu/rbaldwin/dark_age_greece.htm | arşivtarihi = 20 Kasım 2012 | ölüurl =evet}}</ref> Bu dönemde sanatçılar [[amfora]]lar ve çeşitli çömlekler üzerine [[üçgen]], [[kare]], [[çember]] gibi geometrik şekiller yapmışlardır.<ref name="enchantedlearning">{{Web kaynağı | url = http://www.enchantedlearning.com/artists/greek/amphora.shtml | başlık = Amfora | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Enchantedlearning.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150905084159/http://www.enchantedlearning.com/artists/greek/amphora.shtml | arşivtarihi = 5 Eylül 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> ''Arkaik Dönemler''<nowiki>'</nowiki>de (MÖ 800 - MÖ 490) ise ayakta duran gerçekçi gülümsemelere sahip heykeller yapılmıştır.<ref name="statue.com">{{Web kaynağı | url = http://www.statue.com/greek-statues.html | başlık = Antik Yunan Heykelleri | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Statue.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120103094930/http://statue.com/greek-statues.html | arşivtarihi = 3 Ocak 2012 | ölüurl = hayır }}</ref> ''Klasik Dönem''<nowiki>'</nowiki>de sanatçılar [[Parthenon]] gibi eserler vermeye başlamışlardır (MÖ 490 - MÖ 323).<ref name="ancientgreece.com-art">{{Web kaynağı | url = http://www.ancientgreece.com/s/Art/ | başlık = Antik Yunan Mimarisi | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Ancientgreece.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150509063512/http://www.ancientgreece.com/s/Art/ | arşivtarihi = 9 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Büyük İskender]]'in ülkeyi fethiyle başlayan [[Helenistik Dönem]] olarak anılan dönemde ise (MÖ 323 – MÖ 146) Antik Yunan Kültürü [[Mısır]] ve [[Baktria]] kültürüne de katkıda bulunmuştur.<ref name="wisegeek - Hellenistik Dönem">{{Web kaynağı | url = http://www.wisegeek.com/what-should-i-know-about-the-hellenistic-period.htm | başlık = Hellenistik Dönem | erişimtarihi = 4 Temmuz 2009 | yayımcı = Wisegeek.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150909111741/http://www.wisegeek.com/what-should-i-know-about-the-hellenistic-period.htm | arşivtarihi = 9 Eylül 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>

 

== Köken ==

Yunanların MÖ 2000 yıllarında kitleler hâlinde [[Balkan Yarımadası]]'nın güneyine göç ettikleri inanılır.<ref>Beye, Charles Rowan, "Ancient Greek Literature and Society", Garden City, N.Y. : Anchor Press, 1975. (Cf. p.1) ISBN 0-385-06443-8. 2nd ed., rev., Ithaca : Cornell University Press, 1987. ISBN 0-8014-1874-7. "We know very little about the period between the Greeks' arrival in their historic land and the beginnings of their recorded history in the eighth and seventh centuries B.C. They seem to have entered what is now called Greece toward the end of the third millennium, coming down out of the Balkan peninsula from present-day [[Arnavutluk]] ve [[Yugoslavya]]".</ref> MÖ 23. ve MÖ 17. yüzyıllar Proto-Grek dönem olarak adlandırılır.<ref name="Proto-Grek">{{Web kaynağı | url = http://www.allwords.com/word-Proto-Greek.html | başlık = Proto-Grek dönem tanımı | erişimtarihi = 5 Temmuz 2009 | yayımcı = Allwords.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150110015735/http://www.allwords.com/word-Proto-Greek.html | arşivtarihi = 10 Ocak 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> MÖ 1600'den 1100'e kadar olan dönem, [[Homeros]]'un epiklerinde masallaştırdığı [[Truva]]'ya karşı savaşan [[Agememnon|Kral Agememnon]]'un başında olduğu [[Miken Uygarlığı|Miken Yunan Çağı]]'dır.<ref name="Agamemnon">{{Web kaynağı | url = http://www.greek-gods.info/greek-heroes/agamemnon/ | başlık = Agamemnon | erişimtarihi = 5 Temmuz 2009 | yayımcı = Greek-gods.info | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151130214826/http://greek-gods.info/greek-heroes/agamemnon/ | arşivtarihi = 30 Kasım 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> MÖ 1100'den MÖ 8. yüzyıla olan hiçbir yazılı eserin günümüze ulaşmadığı ve sadece yetersiz arkeolojik kalıntıların bulunduğu ''Karanlık Çağ'' olarak adlandırılır.<ref>[http://home.vicnet.net.au/~ozideas/poprus.htm Population crises and cycles in history] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110405081151/http://home.vicnet.net.au/~ozideas/poprus.htm |tarih=5 Nisan 2011 }}. A review of the book ''Population Crises and Population cycles'' by Claire Russell and W.M.S. Russell.</ref> [[Herodot]]'un ''Tarih'', [[Pausanias (Coğrafyacı)|Pausanias]]'ın ''Yunanistan'ın Tanımı'', [[Diodorus]]'un ''Biblioteca'' ve [[Jerome]]'nin ''Kranikon'' adlı eserleri bu dönemle ilgili bazı kısa bilgiler ve dönemin kralları hakkında bilgi verir.<ref name="Diodorus">{{Web kaynağı | url = http://bmcr.brynmawr.edu/2007/2007-02-48.html | başlık = Diodorus - Biblioteca | erişimtarihi = 5 Temmuz 2009 | yayımcı = Bmcr.brynmawr.edu | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140119083652/http://bmcr.brynmawr.edu/2007/2007-02-48.html | arşivtarihi = 19 Ocak 2014 | ölüurl =evet}}</ref> Antik Yunan Çağı'nın çoğu zaman MÖ 323 yılında ölen [[Büyük İskender]]'in hükümdarlığının başlaması ile sona erdiği kabul edilir.<ref name="Antik Yunanistan 1"/> [[Büyük İskender]] dönemine Helenistik Çağ adı da verilir.<ref name="wisegeek - Hellenistik Dönem"/>

 

 

== Yunanistan'ın doğuşu ==

 

Nüfus MÖ 800'den MÖ 350'lere kadar tahminen 700.000'lerden 8-10 milyona kadar çıktı ki bu tarıma elverişli arazilere oranla olması gerekenin çok üstündeydi. Bu nedenle MÖ 750'lerden itibaren Yunanlar her yönde koloniler kurmaya başladılar.<ref name="Greek colonization">{{Web kaynağı | url = http://www.let.leidenuniv.nl/history/migration/chapter121.html | başlık = Greek colonization 2.000 BC - 400 BC | erişimtarihi = 28 Ekim 2009 | yayımcı = let.leidenuniv.nl | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150526014125/http://www.let.leidenuniv.nl/history/migration/chapter121.html | arşivtarihi = 26 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>

 

İlk olarak doğuda [[Anadolu Yarımadası]]'nın [[Ege Denizi]] kıyıları kolonize edildi.<ref name="Greek colonization"/> Daha sonra [[Trakya]] ve [[Kıbrıs]] adasında koloniler kuruldu.<ref name="Greek colonization"/> [[Marmara Denizi]] çevresi, [[Anadolu]]'nun [[Karadeniz]] kıyıları ve hatta günümüzdeki [[Ukrayna]] kıyıları bile sömürgeleştirildi.<ref name="Greek colonization"/> Bunun yanı sıra doğuda [[İllirya]] (Balkan Yarımadası'nın Adriyatik Kıyıları), [[Sicilya]], [[İtalya]]'nın doğu uçları ile [[Fransa]]'nın güney kıyıları, [[Korsika]], [[Libya]] ve [[Mısır]]'da bile Yunan kolonileri kurulmuştur. Günümüz modern şehirlerinden [[Siracusa]] (Συρακούσαι) Sirekuse Kolonisi, [[Napoli]] (Νεάπολις) Neopolis Kolonisi, [[Marsilya]] (Μασσαλία) Massaliya Kolonisi ve [[İstanbul]] (Βυζάντιον) [[Bizantion]] Kolonisi tarafından, koloni devleti olarak kurulmuş olan yerlerdir.<ref name="Greek colonization"/>

 

 

== Sosyal ve ekonomik sınıf farkılıkları ==

Yunan şehirlerinin her biri aslen bir [[krallık]] olmalarına rağmen bunların çoğu o kadar küçüktü ki, yöneticileri için kullanılan ''kral'' terimi yanıltıcı derecede büyük bir kavramdı. Bu dönemde para sisteminin kullanıma geçmesiyle tüccarlar sınıfının ortaya çıkması, büyük şehirlerde sınıf ayrılıklarına yol açtı.<ref name="Ökte">M. Kutluğhan Savaş Ökte. ''Antik Çağda İktisadi Düşünce.'' Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar–2008 C.7 S. 24 (037–062). ISSN:1304–0278. [http://www.e-sosder.com/dergi/24037-062.pdf Tam metin] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080907075135/http://www.e-sosder.com/dergi/24037-062.pdf |tarih=7 Eylül 2008 }}</ref> MÖ 650'lerden başlayarak aristokratlar devrilmemek ve ''Tiran'' diye adlandırdıkları gaddar, halkçı liderlerin onların yerini almaması için büyük mücadeleler vermek zorunda kaldılar.{{Kaynak belirt}}

 

 

== Pers Savaşları ==

Koloni devleti olarak kurulmuş [[Bodrum, Muğla|Bodrum]], [[Milas]] gibi büyük merkezlere sahip olan [[İyonya]] diğer devletlere karşı gücünü ve bağımsızlığını koruyacak durumda değildi ve MÖ 6. yüzyılda [[Pers İmparatorluğu]]'nun egemenliği altına girdi. Bu kaos ortamında [[Yunanlar]]ın kışkırttığı İyon ayaklanmaları birçok şehirde amacına ulaştı.

 

MÖ 490'da İyon ayaklanmalarını bastıran Pers Kralı [[I. Darius]] Yunanları cezalandırmak için bir filo yolladı. [[Atina]]'lı general [[Miltiades]]'in önderliğinde, [[Maraton Savaşı]]'nda Persler, Yunan ordularına yenildiler. Günümüzde bu savaşta ölenlerin mezarları hâlâ Maraton alanında görülebilir.

 

 

== Atina hâkimiyeti ==

MÖ 431'de [[Atina]] ve [[Sparta]] arasında tekrar savaş çıktı.<ref name="Indiana Üniversitesi">[http://www.indiana.edu/~thtr/2002/lysistrata/war.html Mora Savaşı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090708000029/http://www.indiana.edu/~thtr/2002/lysistrata/war.html |tarih=8 Temmuz 2009 }} - Indiana Üniversitesi</ref> Mora savaşının sebebi kaynaktan kaynağa değişir ama tüm bunların arasında en tutarlıları eski Yunan tarihçileri [[Tukidides]] ve [[Plutarh]]'ın söyledikleridir.<ref name="Indiana Üniversitesi"/> Yazılanlara göre [[Korint]] ve kolonilerinden biri olan [[Korfu]], Atina'nın kışkırtması ile birbirine düştü. Daha sonra Atina ile Korint arasında Potidaea (''Nea Potidai'') kontrolü üzerine, Atina'nın [[Potidaea]]'yı kuşatmasıyla sonuçlanan bir sürtüşme başladı. Sonunda Atina, ''Megoria Fermanı'' adı ile ekonomik fermanlar dizisi çıkardı ve bununla 30 yıllık [[Otuz Yıl Barışı|Peloponnesia Barış Antlaşması]]'nı bozmakla suçlandı. Böylece, her iki tarafın da önceden kararlaştırdıkları hükümler gereğince Sparta, Atina'ya savaş açtı.<ref name="Washington Üniversitesi">[http://www.wsu.edu/~dee/GREECE/PELOWARS.HTM Mora (Peloponnesia) Savaşı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110104073113/http://www.wsu.edu/~dee/GREECE/PELOWARS.HTM |tarih=4 Ocak 2011 }} - Washington Üniversitesi</ref>

 

 

Birçok tarihçi bunu savaşın asıl sebebi sayarken bir kısmı da Sparta'nın Atina'nın Yunan çevrelerindeki üstünlüğünü çekememezliğinden kaynaklandığını öne sürerler.{{Kaynak belirt}} Bu savaş tam 27 yıl sürmüş, fakat ne donanması güçlü Atina ordusu, ne de kara kuvvetleri güçlü Sparta, birbirlerine karşı herhangi bir üstünlük sağlayamamıştır.

 

== Sparta ve Tebai hâkimiyeti ==

Peloponez Savaşı'nın ardından [[Sparta]] tüm [[Yunanistan]]'ın hâkimiydi ama bu olay bazı çevrelere rahatsızlık verdiği için acilen harekete geçildi. Her türlü entrika ile [[Atina]]'da ve önceden Atina'ya bağlı şehirlerde demokratik partiler birkaç yıl içinde siyasi gücü tekrar ellerine geçirdiler. MÖ 395'te Sparta idarecileri Lysander'i yönetimden aldılar ve bu nedenle Sparta donanma üstünlüğünü kaybetti. Atina, [[Argos]], [[Tebai]] ve [[Korint]], ki son iki şehir daha önceden Sparta'nın en yakın müttefikleri idi, bu kez bir sonuç elde edilemeden biten Korint Savaşı'nda Sparta'ya meydan okudular (MÖ 387). Aynı yıl içerisinde bu kez Sparta, Persler ile savaşa girdi, kaybedeceğini anlayınca barış antlaşması istedi ve yapılan Antalcidas Antlaşması hükümlerine göre [[İyonya]] ve [[Kıbrıs]]'tan vazgeçerek 100 yıldır Perslere karşı yenilgi yüzü görmemiş Yunan milletinin tarihini tersine çevirdi. Bu olay Atina'yı ve birlikte Sparta'ya karşı savaştığı müttefiklerini çok şaşırttı.{{Kaynak belirt}}

 

 

== Makedonya'nın doğuşu ==

[[Makedonya (eski krallık)|Makedonya]] Krallığı MÖ 7. yüzyılda doğdu. 5. yüzyılda Yunan politikasında küçük roller oynuyordu. 4. yüzyılın başlarında [[Tebai]]'de eğitim-öğrenim görmüş, hırslı bir lider olan Makedonya Kralı [[II. Filip]] artık daha büyük bir rol oynamak istedi. [[Sparta]]'nın güç kaybetmesi ile kendilerini toplayan Yunan şehirleri arasında kabul görmek istiyordu. [[Amphipolis]], [[Methone]] ve [[Potidaea]] gibi Yunan şehirlerini ele geçirdikten sonra, buralardaki altın ve gümüş madenlerini de yönetimi altına almış oldu. Böylesine zengin kaynaklara sahip olmak Filip'e [[Yunanistan]] üzerinde daha etkili olma fikrini verdi.

 

 

MÖ 339'da Atina ve Tebai, gün geçtikçe büyüyen Filip tehlikesini engellemek için bir araya gelerek anlaşma yaptı. Bunun üzerine Filip, Yunanistan içlerine ilerledi ve MÖ 338'de Chraeronea'da Atina'nın müttefiklerini yendi. Fakat yine de, o dönemden sonra birçok şehir devleti, [[Roma İmparatorluğu]] dönemine kadar bağımsız olarak yaşamaya devam etti.

 

== Büyük İskender'in fetihleri ==

Filip'in tahtını, babasının yarım kalmış plânlarını uygulamak için yola çıkan ve henüz 20 yaşında olan İskender aldı. [[Atina]]'nın düştüğünü görünce Atina geleneklerini geri getirmek için [[Pers İmparatorluğu]]'nu ortadan kaldırmak istedi. Daha sonra Yunan şehirlerinin kendine liderleri olarak kabul ettiği [[Korint]]'e gitti ve ardından güç toplamak için kuzeye ilerledi. İskender'in ordusunun çekirdeği, sağlam Makedon dağ-savaşçılarıydı. İskender, ordusuna her türlü desteği sağladı ve [[Yunanistan]]'ın her köşesinde gördüğü, [[Tebai]]'deki süvarilerden [[Sparta]]'daki gerilla taktiğine kadar, savaş taktiklerini değiştirdi. Her şeyini Yunan kökenine uygun hâle getirdi. [[Trakya]]'ya sefere çıktığında Tebai şehrinin ayaklandığı haberini aldı hemen güneye inerek Tebai şehrini yerle bir etti. Daha önce büyük dedelerinden birine bir şiir hediye etmiş olan [[Pindar]]'ın yaşadığı ev dışında ayakta hiçbir yapı bırakmadı. Büyük İskender'in bu hareketi, Yunan şehirlerine eğer İskender'in gücünü kabul etmezlerse başlarına neler gelebileceğini, "uslu dururlar" ise nasıl yaşayabileceklerini gösteren acımasız bir gözdağıydı.

 

Büyük İskender, Yunan İmparatorluğunu bu kadar sahiplenmiş iken bazı şehirler [[Makedonya (antik krallık)|Makedonya]] kontrolünden kaçmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. MÖ 331'de [[Megalopolis]]'de, Büyük İskender'in vekili Antepater, Makedonya üstünlüğünü tanımak istemeyen Sparta'lıları yendi.

 

 

 

Büyük İskender'in ölümünün ardından kurduğu imparatorluk yıkıldı ama yapmış olduğu fetihler Yunan dünyasını tamamen değiştirdi. Binlerce Yunan onunla veya ondan sonra, almış olduğu topraklara yerleşti. Başta [[İskenderiye]] olmak üzere, kurduğu şehirler önemli merkezler hâline geldi. Mısır'da, Suriye'de, [[İran]]'da ve [[Baktria]]'da [[Yunanca]] konuşulan krallıklar kuruldu. Doğu ile batının kültür ve bilgi birikimi birleşip etkileşmeye başladı.

[[Atina]]'da nüfus gelir durumuna göre dört tabakaya ayrılmıştı. Para kazanarak zengin olan kişiler sınıf atlayabilirlerdi. [[Sparta]]'da tüm erkek vatandaşlar eğitim öğretimlerine devam ettikleri sürece eşitlerdi. Köleler herhangi bir hakka ya da sosyal statüye sahip değillerdi. Evlenip yuva kurma hakları olmasına rağmen politikaya girme ve oy kullanma hakları yoktu.<ref name="Erol">Ayşe F. Erol. ''Arkaik Dönem Atina'sında Kölelik Sistemi''. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 1(2007) 249-260. [http://www.gefad.gazi.edu.tr/window/dosyapdf/2007/1/2007-1-249-260-15-aycef.erol.pdf Tam metin] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110816073532/http://www.gefad.gazi.edu.tr/window/dosyapdf/2007/1/2007-1-249-260-15-aycef.erol.pdf |tarih=16 Ağustos 2011 }}</ref>

 

 

Şahısların yanında, şehir devletleri de kölelere sahipti.<ref name="Erol"/> Kendi kendilerine yaşayan ve sadece belirli görevler yapan devlet köleleri, şahsa özel kölelerden daha fazla hakka sahipti. Bu devlet çalışanı kölelerden Atina'da olanlar sadece piyasada gezen sahte paraları denetlemekle görevliydi. Bazıları ise tapınaklarda temizlik görevlisi olarak çalıştırılırlardı.

=== Tarım ===

{{Ana|Antik Yunanistan'da tarım}}

Yunan insanlarının yaklaşık %80'i tarım ile uğraşıyordu. [[Toprak]] az verimli ve [[yağmur]] kıttı.<ref name="TÜBİTAK">{{Kitap kaynağı

| son = Estin

=== Tıp ===

{{Ana|Antik Yunanistan'da tıp}}

Antik Yunan tıp konusunda pek ileri değildi fakat [[Hipokrates]] gibi büyük tıp bilginleri yine de [[Yunanistan]]'dan çıkmıştır. [[Eski Yunanistan]]'da yetiştirilen şifâlı otlar ağrı kesici olarak kullanılırdı fakat enfeksiyonları engellemek için herhangi bir kürleri yoktu, bu nedenle en sağlıklı bir insan bile her yaşta en ufak bir hastalıktan ölebilirdi. İlaç ve merhem yapımını büyük ölçüde Mısır kültüründen edinmişlerdi.

 

=== Mutfak ===

{{Ana|Antik Yunanistan'da mutfak kültürü}}

[[Eski Yunanistan]]'da insanların yiyecekleri zengin de olsa, fakir de olsa oldukça mütevazı idi. Fakirler soğanla tatlandırılmış [[arpa]] ve [[yulaf lapası]] yerlerdi. Şehir [[festival]]lerinde tanrılara kesilen kurbanlar haricinde halkın çok azı et yeme lüksüne sahipti. Fırıncılar günlük olarak ekmek çıkartırdı ve [[şarap]], sudan sonra en önemli içecekti.

 

 

=== Genel yaşam ===

[[Dosya:The Chariot of Zeus - Project Gutenberg eText 14994.png|küçükresim|Zeus'un Chariot'u]]

Yunanların [[giyim]] biçimi zamanla ufak değişimlere uğramıştır. Kadınlar da erkekler de genelde bol giysiler giyerlerdi. Tunikler renkli dizaynlara sahip olurdu ve çoğu zaman bir kemerle bağlanırdı. Soğuk zamanlarda [[şapka]] ve pelerin giyerler, sıcak havalarda deri sandaletler ve tüm vücudu örten ince kumaştan yapılma elbiseler giyilirdi. Kadınlar mücevher takarlar ve kozmetik ürünler kullanırlardı. Saçlarını yüzyıllar boyunca modası geçmeyen bir âdet olarak enselerinde topuz yapmak Yunan kadınlarının en büyük şıklık göstergesiydi. Özellikle pudrayla ten rengine beyaz bir görüntü vermek gelenekti. Hoş kokulu esanslar kullanır ve tırnaklarını boyarlardı. Soylu Yunan kadınlarının sıkça kullandığı yağlı kremi yapmayı ilk başaran hekim Galen'dir. Antik dönemde erkekler de kadınlar gibi uzun saçlı olmuşlar [[Büyük İskender]]'in başlattığı tıraş modasına değin sakal bırakmışlardır. Zira Büyük İskender savaş anında düşmanların askerlerin sakallarına yapışıp bırakmaması endişesi taşımıştır. Eski Yunanistan'da şehre ya da eve gelen misafirlere sıcak banyo sunmak ve banyo sonrasında hoş kokulu yağlar ikram etmek bir gelenek hâline gelmişti.

 

=== Tiyatro ===

Eski Yunanistan'da [[tiyatro]] kültürün en önemli parçasıydı. Tiyatrolar halkı eğlendirmenin yanı sıra halkı eğitmek için de kullanılmıştır. Bu dönemde sadece erkeklerin tiyatro oyuncusu olmasına izin verildiğinden erkek oyuncular gerektiğinde maskeler ile kadın rollerini de üstlenirlerdi.

 

=== Mimarî ===

{{Ana|Antik Yunan mimarisi}}

Yunan uygarlığında mimarînin zirveye çıktığı dönemlerde yapılan en önemli eserler, [[Atina]]'da [[Korint]]'te, bugün [[Türkiye]] sınırları içinde kalan [[Efes]] ve [[Bergama]]'da görülebilir. Bugüne dek kurulmuş en görkemli Yunan şehri, [[Dünyanın Yedi Harikası]]'ndan biri sayılan [[İskenderiye Feneri]]'nin inşa edilmiş olduğu, [[Mısır]]'daki [[İskenderiye]] şehri olarak kabul edilir. Fakat yağmalar ve âfetler sonucu bugün İskenderiye Feneri de dahil olmak üzere neredeyse hiçbir eser ayakta değildir.

 

Eski Yunanlarda mimarînin oldukça gelişmiş bir başka kolu da anıtmezarlardır. Genelde dönemin kralları için inşâ ettirilen anıt mezarlardan en ünlüsü [[Bodrum, Muğla|Bodrum]]'da [[Karya]] Kralı Artemisia adına yaptırılmış [[Mausoleion]]'dur. Taban ölçüleri 32 x 38 metre boyutlarındaki Mausoleion'un yüksekliği 55 metreyi bulur.

 

 

=== Eşcinsellik ===

 

Erkekler arasındaki eşcinsel ilişkilerde yetişkin bireye ''erastes'', genç bireye ''eromenos'' denirdi. Yunan [[eşcinsel]] ilişkileri genelde bu tipti fakat buna alternatif olarak [[Boeotia]]'da çiftler birlikte yaşamışlar, [[Elis]] gibi yerlerde gençler hediyeler verilerek ikna edilmiş, [[İyonya]] gibi yerlerde ise [[eşcinsellik]] toptan yasaklanmıştır.<ref>Plato, ''Symposium,'' 182A</ref><ref>[[Xenophon]], ''Constitution of the Lacedaemonians,'' 2.12-14</ref>

== Ayrıca bakınız ==

* [[Yunan dansları]]

 

== Kaynakça ==

 

== Dış bağlantılar ==