Komünizm: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Sayfanın 06.42, 5 Aralık 2023 tarihindeki hâli değiştir (kullanıcı adı silindi) Değişiklik özeti yok Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği ← Önceki sürümle aradaki fark		Sayfanın 18.11, 27 Haziran 2024 tarihindeki hâli değiştir geri al Superyetkin (mesaj \| katkılar) Bürokratlar, Arayüz yöneticileri, Hizmetliler, Çevirmenler 226.103 değişiklik k Whyzuzu (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri döndürülerek, Eemirrgs tarafından değiştirilmiş son sürüm geri getirildi. Etiket: Geri döndürme Sonraki sürümle aradaki fark →
(9 kullanıcı tarafından yapılan 10 ara revizyon gösterilmiyor)
4. satır: {{Hükûmet biçimleri\|all}} [[Dosya:Falce e martello.svg\|küçükresim\|sağ\|upright=0.91\|[[Orak ve çekiç]], günümüzde komünizmin sembolü olarak kabul edilir.]] '''Komünizm''' ([[Latince]] kökenli ''communis'' - ortak, evrensel); [[üretim araçları]]nın [[ortak mülkiyet]]i üzerine kurulu [[Sınıfsız toplum\|sınıfsız]], parasız ve [[Devletsiz toplum\|devletsiz]] bir ~~komunizm~~toplumsal ~~erbaalı~~düzen ~~Serhat~~ve ~~tütün~~bu ~~tarafından~~düzenin ~~bulunmustur~~kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir.<ref>{{Web kaynağı \| url = https://www.britannica.com/topic/communism \| başlık = communism {{!}} Definition, History, Varieties, & Facts \| erişimtarihi = 8 Ağustos 2021 \| dil = İngilizce \| çalışma = Encyclopedia Britannica \| arşivurl = https://web.archive.org/web/20150616023735/https://www.britannica.com/topic/communism \| arşivtarihi = 16 Haziran 2015}}</ref> Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan [[sosyalizm]] ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. [[20. yüzyıl]]ın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle [[Karl Marx]]'ın ve [[Friedrich Engels]]’in kaleme aldığı [[Komünist Parti Manifestosu]] ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı [[kapitalist]] toplumun yerine [[meta]] üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "[[ütopya]]" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. [[Paris Komünü]], komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında [[Mahnovşçina\|Mahnovist hareket]] öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren [[Anarşist komünizm\|anarko-komünist]] hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur. Komünizm, siyasi düşünürler ve yazarlar tarafından siyasi yelpazede [[aşırı sol]] olarak konumlandırılmıştır. Komünizmi savunan akımlar arasında en yaygını [[Marksizm-Leninizm]]'dir. [[Marksizm-Leninizm]]'e göre komünizme giden süreç [[burjuvazi]]nin ortadan kalkmasını sağlayacak olan [[proletarya]] rejimi başlatılacak ve ardından komünizmin hazırlayıcısı [[sosyalizm]] aşamasına geçilecektir. Marksist kuramda son aşama olan komünizmin gerçekleşmesiyle devlet ortadan kalkacaktır. 10. satır: Resmi olarak komünist tanımını kullanmakla birlikte sosyalizm bir devlet rejimi olarak ilk kez 1917 [[Ekim Devrimi]]'nden sonra kurulan [[Sovyetler Birliği]]'nde uygulanmıştır. Sovyetler Birliği modelinin yarattığı etki ve aşırı sol hareketlerin güçlenmesiyle 20. yüzyılda birçok [[komünist devlet\|sosyalist devlet]] kurulmuştur. Kurulan sosyalist devletler içerisinde özellikle [[Pol Pot]], [[Josef Stalin]] ve [[Mao Zedong]] gibi sosyalist liderlerin katı bir diktatörlüğe dayanan [[totaliter]] bir rejim uygulaması sebebiyle bu devlet yapısı hem [[Antikomünizm\|anti-komünistler]] hem de [[Nikita Kruşçev]] gibi Stalin'in ölümünün ardından yönetime gelen Sovyet liderleri tarafından eleştiri konusu olmuştur. Nikita Kruşçev özellikle Stalin ve Mao Zedong'un yarattığı sistemi eleştirmiş ve komünizme aykırı olarak tanımlamıştır. ~~Burak~~Leninizm ~~Din~~dışında buiki ~~akımı~~komünist ~~bulmuştur~~akım daha bulunmaktadır. Bunlardan ilki Marksizm'in temel görüşlerini benimseyen fakat [[Leninizm\|Leninist]] modelle komünizm hedefine ulaşılamayacağını iddia eden [[sol komünizm]] veya [[konsey komünizmi]] olarak adlandırılan akımdır. Lenin'in [["Sol" Komünizm, Bir Çocukluk Hastalığı]] adlı eserine cevaben yazılan [[Herman Gorter]]'in "Yoldaş [[Vladimir Lenin\|Lenin]]'e Açık Mektup", [[Gilles Dauvé]] ve [[François Martin]]'in "Komünist Hareketin Güneş Tutulması ve Yeniden Ortaya Çıkışı" isimli kitaplar bu akımın takipçilerinin yarattıkları eserlerdir. Diğer bir komünist akım ise [[anarşist komünizm]]dir. Anarşizmin bireyci ve kolektivist akımlarından ayrılan anarşist komünizm fikri, komünizme devlet aygıtını ele geçirerek geçilebileceğini reddeder ve bunu savunan Marksizm'i eleştirir. [[Pyotr Kropotkin\|Peter Kropotkin]], [[Nestor Mahno\|Nestor Makhno]], [[Errico Malatesta]], [[Carlo Cafiero]] anarşist komünizm düşüncesinin temellerini atan düşünürlerden ve eylemcilerden bazılarıdır. Anarşist komünizm, anarşizmden "sınıf" gerçeğine göre hareket etme ve örgütlenme temelinde ayrılır. Savunucuları komünizmin, bilimsel sosyalizm olmadan gerçekleştirilebileceği üzerinde birleşir. Anarşist komünizm, devletin kapitalizm için bir kılıf olduğunu ve bu yüzden de sınıfsız bir topluma gidilecek süreçte kullanılmasının sonucunda "diktatörlük", "devlet kapitalizm"i ya da "bir sözde zümre"nin, toplum üzerinde iktidarına yol açacağını düşünür. 21. satır: Özel mülkiyet fikrinin eleştirisi 18. yüzyıl boyunca süren [[Aydınlanma]] döneminde de, [[Jean Jacques Rousseau]] gibi düşünülerle devam etti. [[Robert Owen]] gibi “[[Ütopik sosyalizm\|ütopyacı sosyalist]]” yazarlar da bazen komünist sayılırlar. ~~Yasin~~Karl ~~Serhat~~Marx ~~marxla~~insanlığın ~~sevismistir~~klasik toplum, feodalizm ve şimdi içinde bulunduğu kapitalizm dönemine yükselmesinde ilkel komünizmi ilk ve asıl çıkış noktası olarak görür. Ardından sosyal evrimdeki sonraki adımın komünizme geri dönüş olacağını gösterir ancak bu insanlığın zaten deneyimlediği ilkel komünizmden çok daha yüksek bir seviyede olacaktır. Komünizm çağdaş formunda 19. yüzyılın işçi hareketiyle birlikte Avrupa’da yükseldi. Bu sırada [[Sanayi Devrimi]] ilerliyordu. Sosyalist eleştirmenler kapitalist iktisadın uygunsuz koşullarda şehirdeki fabrikalarda çalışan işçiler olan proletaryayı ve zengin ile yoksul arasında giderek açılan bir uçurumu ortaya çıkardığını gördüler. Aslında gerçek anlamda komünizm, 19. yüzyılın ortalarından itibaren filizlenmiştir. Komünizmin tabiri, Karl Marx ve Friedrich Engels'in ortak yapıtları olan ''Komünist Manifesto'' adlı kitapta açıklanmıştır. Buradan yola çıkılırsa, aslında komünizmin yaklaşık 1,5 asırlık bir geçmişi vardır. 113. satır: ==Kaynakça== {{~~Kaynakça~~kaynakça}} == Dış bağlantılar == * [http://www.anarkismo.net/newswire.php?story_id=4071 Komünizm nedir?] {{Webarşiv\|url=https://web.archive.org/web/20070204000239/http://www.anarkismo.net/newswire.php?story_id=4071 \|tarih=4 Şubat 2007 }} 129. satır: {{Soğuk Savaş}} {{Doğu Bloku}} {{Vladimir Lenin \|durum=collapsed}}{{Sosyal ve politik felsefe}}{{Otorite kontrolü}} ~~{{Otorite kontrolü}}~~ [[Kategori:İdeolojik akımlar]]