Sol Parti (Türkiye): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Rescuing 21 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
sayfa tamamen yenilendi, düzenlendi ve madde geliştirildi. |
||
3. satır:
| ülke = Türkiye
| kısaltma =
| amblem = [[File:Sol Parti logo.png|200px]]
| colorcode = #DC241F
| lider1_başlık = Başkanlar Kurulu
| lider1_isim = [[Önder İşleyen]]<br>[[Pelin Bektaş]]<br>[[Çiçek Çatalkaya]]<br>[[İlknur Başer]]
Satır 14 ⟶ 12:
| bölünme = [[Sosyalist Demokrasi Partisi]]<br>[[Eşitlik ve Demokrasi Partisi]]<br>[[Emekçi Hareket Partisi]]
| birleşme =
| öncülü = [[
| ardılı =
| merkez = [[Çankaya]], [[Ankara]]
Satır 20 ⟶ 18:
| üyelik = 3.817 <ref>{{Web kaynağı | başlık = Sol Parti Üye Sayısı | url = https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | yayıncı = T.C. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200222195518/https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1165 | arşivtarihi = 22 Şubat 2020 | ölüurl = no }}</ref>
| üyelik_yıl = 2020
| ideoloji = [[Sosyalizm]] <ref name="Acilen ‘sol’a ihtiyaç var">{{Web kaynağı | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/acilen-sola-ihtiyac-var-1711552 | başlık = Acilen ‘sol’a ihtiyaç var | erişimtarihi = 25 Mart 2020 | alıntı = SOL Parti ile sol ve sosyalizm hattının kuvvetleneceğini vurgulayan Taş, Memleketin gerçek bir sol iktidara ihtiyacı var. | gazete = Cumhuriyet | tarih = 30 Aralık 2019 | ilk = İlayda | son = Kaya}}{{Tr}}</ref>
| pozisyon = [[Solculuk|Sol]]
| ulusal = [[Birleşik Haziran Hareketi]]
| uluslararası = *[[Avrupa Solu Partisi]]
| renkler=
| sandalye1_başlık =
Satır 37 ⟶ 35:
| internet sitesi = {{URL|solparti.org}}
}}
'''Sol Parti''' (resmi kısaltmayla '''SOL PARTİ''') [[Türkiye]]'de faaliyet gösteren [[sosyalizm|sosyalist]] siyasi parti.<ref name="Acilen ‘sol’a ihtiyaç var"/> Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde [[Ankara]]'da gerçekleştirilen 8’inci Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur.<ref name="ÖDP’nin yeni adı Sol Parti oldu"/>
Sol Parti liderliği yaşanan değişikliğin basit bir isim değişikliği olmadığını çünkü öncülü olan ÖDP'nin kurulduğunu dönemin ürünü olan programının eskimesinden ve bugünün ihtiyaçlarından uzak kalmasından ötürü mevcut yapıyla devam edilemeyeceğini ve Türkiye'de siyasal gelişmelerin yeni bir parti kurmuş gibi çalışmalar yapmak ve yenilenmeyi gerektiğini belirtmiştir.<ref name="ÖDP’nin yeni adı Sol Parti oldu"/> Fakat Sol Parti ÖDP mirasını tamamen reddetmemekte ve temel kuruluş felsefesi itibariyle bu partinin kazanımlarını daha da geliştirmek, açmak, güncellemek göreviyle hareket edileceğinin altını çizmektedir.<ref name="Alper Taş: Sol Parti'de mütevazı olarak yer alacağım"/> Bu bakımdan, Sol Parti'nin tarihi ÖDP'nin 1996 yılındaki kuruluşuna ve onun da öncülü olan [[Birleşik Sosyalist Parti]]'nin 1994 yılında siyasi faaliyetlerine başlamasına kadar uzanmaktadır.
Bugün Sol Parti'nin merkezi [[Ankara]]'dadır ve partinin liderliği [[Önder İşleyen]], Pelin Bektaş, Çiçek Çatalkaya ve İlknur Başer'den oluşan beş kişilik bir '''Başkanlar Kurulu'''nca yürütülmektedir. Parti'nin yayınları [[SOL Bülten]] ve [[YOL Dergisi]]'dir.
Ayrıca, Sol Parti [[Avrupa Solu Partisi]] ve [[Avrupa Anti-Kapitalist Solu]] üyesidir.
== Tarihçe ==
1990lı yılların ortasında kurulan ve [[Türkiye]]'de çeşitli toplumsal kesimlerde kendisine taraftar ve üye toplayabilen Özgürlük ve Dayanışma Partisi, 2019 yılında Ankara'da gerçekleşen ve partinin isminin Sol Parti olarak değiştirildiği 8’inci Olağanüstü Kongre'ye kadar geçen Türkiye siyasal hayatının 23 yıllık zaman dilimi içerisinde önemli dönüşümler gerçekleştirmiş ve bu dönüşümler birçok tartışmaya ve yeni siyasi partilerin kurulmasına neden olmuştur. ÖDP'nin ve dolasıyla ardılı kabul edilen Sol Parti'nin tarihi bu nedenle hem ideolojik hem de takip edilen siyasal stratejiler açısından farklılıklar gösteren dönemlerden oluşturmaktadır.
=== ÖDP'nin Kurulmasına Giden Süreç ve 1990'larda Türkiye Solu ===
Özgürlük ve Dayanışma Partisi yalnızca Türkiye'de özellikle 1990lı yılların başlamasıyla ortaya çıkan sosyalist kesimlerin ve grupların yasal parti girişimlerinden biri olması nedeniyle değil aynı zamanda bu çevrelerin oluşturduğu geniş çaplı ilk birlik denemesi olması sebebiyle tarihsel olarak Türkiye siyasetinde önemli bir yer tutmaktadır. Dolasıyla 1996 yılında ÖDP'nin kuruluşuna kadar geçen zaman aynı zamanda Türkiye solunun 12 Eylül askeri darbesi sonrası ve Sovyetler Birliği'nin yıkılması gibi uluslararası siyasette önemli dönüşümleri içeren bir süreçte kendini yeniden yapılandırma ve değişim dönemidir. Bu bağlamda Kuruçeşme Süreci ve Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi ÖDP'nin kuruluşunu hazırlayan bu dönemdeki dikkate değer gelişmelerdir.
==== Kuruçeşme Süreci ve Solda Birlik Tartışmaları ====
Türkiye sol siyasetinde Kuruçeşme Süreci ya da Kuruçeşme Toplantıları olarak anılan süreç 1986 yılından itibaren solda birlikteliği sağlamak, sosyalizmin güncel sorunları ve durumunu tahlil etmek ve yasal sosyalist parti kurmak amaçlarıyla değişik kesimleri bir araya getiren tartışmalar ve buluşmalar dizisini kapsar. 1980 öncesi farklı örgütlenmeler ve isimlerle siyaset yapan ve bu dönem boyunca çoğu zaman birbirleriyle sert bir siyaset rekabet içerisinde bulunan neredeyse tüm gruplar Kuruçeşme Süreci'ne dahil olmuş ve bu toplantılar kapsayıcı bir biçimde sosyalist çevrelerin birbirleriyle etkileşim içerisine girmesine zemin sağlamıştır. Fakat bu sürece [[Doğu Perinçek]]'in liderliğinde eski Aydınlıkçıların büyük çoğunluğunu oluşturduğu ve sonrasında [[Sosyalist Parti (Türkiye, 1988)|Sosyalist Parti]]'yi kuracak grup ile birlikte 1980 öncesi sol gruplar içerisinde önemli bir siyasal güce sahip olan [[Devrimci Yol]] grubu gibi çevreler çeşitli sebepler ile katılmamıştır.
Kuruçeşme toplantılarında temel tartışmalar değişim ve reformların yeni bir alternatif yaratma noktasında gerekli olduğunu savunanlar ile bu grubun karşısında yer alan, onları reformizm ile suçlayan ve devrimci çizgide siyaset yapılmasını önemli ve zaruri bulan gruplar arasında yaşanmıştır. Toplantılar sonucunda üzerinde tamamiyle anlaşılan bir birlik sağlanamasa da süreç sonucunda yasal bir siyasi parti kurmak ve bu şekilde yola devam etmek isteyen reformcu grup 15 Ocak 1991 tarihinde [[Sosyalist Birlik Partisi (Türkiye)|Sosyalist Birlik Partisi]] (SBP)’nin kuruluşunu gerçekleştirmişlerdir ve partinin genel başkanlığına [[Sadun Aren]] seçilmiştir.<ref>{{cite journal |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=1-15 Aralık 1990|title=Sosyalist Birlik Partisi Kurultayı: Cesur, Işıklı ve Neşeli Bir Yürüyüş |url=http://tustav.org/yayinlar/sureli_yayinlar/birlik/birlik_Sayi_4.pdf |journal=Birlik |volume= |issue=4 |pages=7-15 |doi= |access-date=20 Mart 2020}}{{Tr}}</ref> SBP içerisinde 1990 yılında [[Türkiye İşçi Partisi]] ve [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|Türkiye Komünist Partisi]]'nin birleşmesiyle kurulan [[Türkiye Birleşik Komünist Partisi]]'nden (TBKP) ayrılan bazı kesimler, bir kısım [[Türkiye Sosyalist İşçi Partisi]] (TSİP) kökenliler ve eski Aydınlık çevresinden isimler yer almıştır.<ref>{{cite book |last=Çakır |first=Hüseyin|date=2015 |title=Solda Bir'lik Girişimleri ve Sosyalist Birlik Partisi Deneyimi |publisher=Belge Yayınları}}</ref> Öte yandan SBP'nin karşısında Kuruçeşme sürecinde devrimci siyaseti savunan ve [[Ertuğrul Kürkçü]] gibi isimlerin dahil olduğu gruplar [[Devrimci Sosyalist Blok]] adı altında örgütlenme çalışmaları yürütmüşlerdir ancak bu grup kısa süre içerisinde dağılmıştır.<ref>{{cite journal |author=Sungur Savran |date=Kasım 2006|title=Burjuva sosyalizminin düşman kardeşleri: Liberal sol ve ulusal sol |url=http://www.devrimcimarksizm.net/sites/default/files/dm_2.pdf |journal=Devrimci Marksizm |volume= |issue=2 |pages=70 |doi= |access-date=20 Mart 2020}}{{Tr}}</ref>
Kurulduktan kısa süre sonra SBP, yaklaşan [[1994 Türkiye yerel seçimleri|1994 yerel seçimleri]]nde birlikte hareket etmek üzere diğer gruplara çağrıda bulunmuş ve çağrıya cevap veren Kurtuluş, Yeni Yol gibi çevrelerle [[Birleşik Sosyalist Alternatif]] (BSA) oluşturulmuştur. Seçimlerde alınan 80 bin civarı oy oransal olarak düşük kalsa da birlik projesinin geleceğine dair bu çevrelerde bir umut yaratmıştır. Seçimlerin ardından SBP'nin içerisinde yer aldığı BSA'yı oluşturan gruplar ve [[Sosyalist İktidar Partisi]]'nde kopan [[Sosyalist Politika]] grubunun katılımıyla, SBP'nin parti örgütlenmesinin üzerine 8 Haziran 1994 tarihinde düzenlenen kongre ile [[Birleşik Sosyalist Parti]] (BSP) ismiyle yeni bir parti kurmuştur ve genel başkanlığa oy çokluğu ile yeniden Sadun Aren seçilmiştir. Daha sonra BSP ve içerisindeki grupları ÖDP'nin kuruluşundaki temel aktörlerden olmuşlardır.
==== Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi ====
Geleceği Birlik Kuralım Parti Girişimi Türkiye solundaki birlik tartışmalarına parallel olarak özellikle Kuruçeşme Süreci'nde yer almayan [[Devrimci Yol]] hareketinin kitlesel yasal parti kurma yönünde başlattığı girişimdir. Özellikle 1974 yılından itibaren kadroları oluşmaya başlayan ve ilk sayısı 1 Mayıs 1997 yılında çıkan aynı isimli dergi etrafında örgütlenen bu hareket 12 Eylül askeri darbesi ile büyük bir darbe almış ve liderleri tutuklanmıştır. Aynı süreçte hareketin tabanı zaman içerisinde parçalanmış ve taraftarların önemli bir bölümü siyasetten uzaklaşırken bir kısmı da [[Sosyaldemokrat Halkçı Parti|SHP]] gibi merkez-sol partilerde siyaset yapmaya başlamıştır. Ancak 1991 yılında [[Oğuzhan Müftüoğlu]] gibi önderlerinin cezaevinden çıkmasının ardından Devrimci Yol hareketi kendi içerisinde bir tartışma sürecini başlatmıştır. Tartışma süreçlerinde özellikle [[Sovyetler Birliği]]'nin dağılmasının ve [[Doğu Bloku]]'nun çökmesinin ardından dünyada [[sosyalizm]]in tarihsel bir döneminin sona erdiği tesbiti yapılmış ve Türkiye'de de yeni bir sol dalga yakalayabilmek için geleneksel sol anlayışın terk edilerek yerine örgütsel reformist bir dönüşüm ile yeni bir siyaset söyleminin ve stratejisinin geliştirilmesinin önemi vurgulanarak kararlaştırılmıştır. Sonuç olarak bir perspektif değişimin gereği olarak yasal bir siyasi parti kurulmasına karar verimiştir. Geniş aydın kesimlerle ile birlikte çağrı metinleri yayınlayarak Devrimci Yol hareketi 'kitlesel sol parti' için çalışmalara başlamıştır. Bu çalışmaların ürünü olan Geleceği Birlik Kuralım Parti Girişimi ülke çapında birçok il ve ilçede toplantılar gerçekleştirmiş ve neden ve nasıl bir parti istiyoruz sorusuna cevap aramıştır. Bu süreç içerisinde hareket BSP ile de birlik görüşmeleri yapmaya karar vermiş ve yaklaşık ay süren bu görüşmelerin ardından ÖDP'nin kurulacağı bir birlik kararı alınmıştır. Aynı dönemde [[Mehmet Ali Aybar]]'ın liderliğini yaptığı [[Sosyalist Devrim Partisi]] çevresi de girişime dahil olarak ÖDP'nin kuruluş sürecine dahil olmuştur.
=== Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nin Kuruluşu ve I.Dönem ===
==== Kuruluş ve I. Büyük Kongre ====
[[Dosya:Logo Özgürlük ve Dayanışma Partisi.svg|400px|küçükresim|ÖDP'nin amblemi Emre Senan tarafından tasarlanmıştır. Amblem kırmızı, mavi renkli bayrağın üzerinde doğan bir güneş’ten oluşmaktadır. Amblemde kırmızı solun, mücadelenin, ateşin, aşkın, coşkunun, dayanışmanın; mavi ise özgürlüğün, bağımsızlığın, barışın, denizin, gökyüzünün rengini temsil etmektedir.]]
Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin kuruluşuna yönelik ilk gelişme Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi ile Birleşik Sosyalist Parti'nin 6 Eylül 1995'de aldığı ilke düzeyindeki anlaşmayı bildiren karar olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Birleşik Sosyalist Parti (BSP) ve Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi birleşerek ÖDP’yi kurdular.| url = https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html | yayıncı = www.tbmm.gov.tr | erişimtarihi = 4 Nisan 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150401060340/http://www.tbmm.gov.tr:80/kutuphane/siyasi_partiler.html | arşivtarihi = 1 Nisan 2015}}</ref> Bu kararla yeni bir tartışma sürecine girilmiş ve 7-8 Ekim 1995 tarihlerinde bu iki grup kendi tezlerini ve analizlerini içeren bildirimlerin sunumlarını yapılan tartışma toplantısında sunmuştur. Bu bildirilerde Türkiye siyasetindeki siyasal İslam, Kürt sorunu, Türkiye emekçilerinin sorunları gibi konular ele alınmış ve görüşler ortaya konmuştur. Toplantıyı takiben başka bir buluşma gerçekleştirilerek bu sefer kurulması planlanan partinin programı ve tüzüğü ele alınmıştır. Kuruluştan önceki son toplantı İstanbul'da 26 Kasım 1995 tarihinde gerçekleşmiş ve buluşmada partinin bir kitle partisi olacağı, sadece işçi-emekçi değil tüm çalışan kesimlerin haklarını savunacağı, ve parti içindeki grupları meşru şekilde örgütlenmesine izin vereceği bildirilmiştir. 20 Ocak 1996'da gerçekleşen Kurucular Konferansı ile partinin adının Özgürlük ve Dayanışma Partisi olacağı ilan edilmiş ve genel başkanlığa özellikle hiç bir grupla bağlantısı olmaması ve yeni bir yüz nedeniyle oy birliğiyle [[Ufuk Uras]] seçilmiştir. [[Sadun Aren]] ise ÖDP onursal genel başkanı olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.birgun.net/haber/inatci-sosyalist-sadun-aren-39294 | başlık = İnatçı sosyalist: Sadun Aren | website = [[BirGün]] | erişimtarihi = 2 Mart 2020 | alıntı = "1991 yılında kurulan Sosyalist Birlik Partisi (SBP)’nin kurucu genel başkanı oldu. 1994 yılında kurulan Birleşik Sosyalist Parti (BSP)’nin de kurucu genel başkanı olan Sadun Aren, 1996 yılında kurulan Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)’nin onursal genel başkanı oldu." | arşivurl = http://web.archive.org/web/20200223044328/https://www.birgun.net/haber/inatci-sosyalist-sadun-aren-39294 | arşivtarihi = 23 Ocak 2020}}</ref> Parti [[Ankara]]'da Yükseliş Koleji Spor Salonu'nda gerçekleşen 21 Ocak 1996 tarihindeki buluşmada beş yüzden fazla kurucu üye ile kurulmuştur ve bu kurucu üyeler büyük oranda partiyi oluşturan grupların temsilcileridir. Kuruluşun hemen ertesi yılı ise 1997'de 26 Ekim günü ÖDP Ankara'da 1.Büyük Kongresini gerçekleştirmiştir. Kongreye tek başkan adayı olarak katılan Ufuk Uras, 631 delegeden oy kullanan 405'inin oylarının tümünü almış ve genel başkan seçilmiştir. Kongrede ''"Militarizmin Tasfiyesi ve Demokrasi İçin Ordu Güdümüne Son'', ''Özgürlükçü Bir Laiklik için'', ''Siyasal İslam ve Kadınların Özgürlüğü'', ''Halk Sarmaşığı: Her Gün, Her Yerde Siyaset'', ''Toplumsal İhtiyaçlar İçin Bir Ekonomi'', ''Siyasal Çözüm İçin Barış ve Demokrasi'', ''Savaş ve Militarizme Karşı Kadın Dayanışması'', ''Maceracı, Yayılmacı ve Teslimiyetçi Dış Politikaya Son'', ''Kıbrıs'ta Macera Değil, Çözüm'', ''Söz, Yetki, Karar, İktidar Çalışanlara'', ''Kadın Emeğinin Özgürleşmesi İçin'', ''Parasız, Demokratik, Bilimsel Eğitim'' gibi başlıklarla bir dizi kararlar alınmıştır.
==== ÖDP ve Gruplar ====
[[File:Oguzhan muftuoğlu.jpg|300px|küçükresim|ÖDP'nin kurucularından ve [[Devrimci Yol]]'un önderlerinden [[Oğuzhan Müftüoğlu]].]]
ÖDP kuruluşundan itibaren çeşitli sol grupların birlik projesiydi ve parti içerisinde bu gruplar kendi siyasal kimliklerini koruyarak faaliyet göstermeye devam ettiler. ÖDP'de faaliyet gösteren gruplar şu şekilde özetlenebilir:
* '''Devrimci Yol hareketi''': 1980 öncesi [[Devrimci Yol]]'da örgütlenen ve darbe sonrası önderlerinin cezaevinden çıkmasının ardından tartışma sürecine giren, bunu takiben Geleceği Birlik Kuralım Parti Girişimi'ni kuran bu grup ÖDP'nin ana gövdelerinden birini oluşturmuştur. '''Özgürlükçü Sol Platform''' adı altında ÖDP'de yer alan Devrimci Yol, kurucular meclisinde de [[Oğuzhan Müftüoğlu]], Mehmet Ali Yılmaz, Melih Pekdemir, Sedat Göçmen, Bülent Forta, Adnan Bostancıoğlu, Serpil Boğa, Burhan Sönmez gibi isimlerle temsil edilmiştir.
* '''Kurtuluş hareketi''': 1980 öncesi [[Kurtuluş Hareketi|Kurtuluş Sosyalist Dergi]]'sini (KSD) çıkaran ve bu isimle örgütlenen bu grup darbe sonrası ''Yeni Öncü'' isimli dergi etrafında örgütlenmeyi sürdürmüş, önce BSA ve BSP'nin içinde yere almış ardından ÖDP'ye katılmışlardır. Kurtuluş hareketinden Mustafa Yavuz, Erdal Kara, Saim Koç, Seyfi Öngider gibi isimler partinin kurucular meclisinde yer almıştır.
* '''Emek ve Demokrasi Grubu''': Eski [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|TKP]], [[Türkiye İşçi Partisi|TİP]], [[Türkiye Sosyalist İşçi Partisi|TSİP]] üyelerinin birlikteliği ile oluşan Geniş Açı Grubu’nun kendisini feshettikten sonra Özgürlükçü Sol Platform çevresi ile birleşmesi sonucunda doğmuştur. [[Sosyalist Birlik Partisi (Türkiye)|SBP]] kökenlilerden Sadun Aren, Sıtkı Çoşkun, Atilla Aytemur, Tektaş Ağaoğlu, Hüseyin Hasançebi kurucular meclisindedir.
* '''Ekmek ve Gül Platformu''': Yurdaer Erkoca'nın temsil ettiği, [[Troçkizm|Troçkist]] akımdan gelen [[Sosyalist Alternatif]] ile Kenan Kalyon'un da içinde yer aldığı Emek grubundan gelen ve [[Hikmet Kıvılcımlı]]’nın tezlerinin savunucusu bir grup olan [[Toplumsal Özgürlük]]’ün birleşmesi ile meydana geldi. ÖDP kurucularından [[Ertuğrul Kürkçü]] de bu platformda uzunca bir dönem bulunmuştur.
* '''Sosyalist Eylem Platformu''' (SEP): Sungur Savran'ın içinde olduğu Sosyalizm çevresi ile Kurtuluş, Sosyalist Demokrasi için Kurtuluş, Devrimci Marksist Kolektif gibi grupların birlikteliği ile oluşturulan bir platformdur.
* '''Sosyalist Politika''': SİP'den ayrılan [[Sosyalist Politika]] çevresi BSA ve BSP süreçlerinin ardından ÖDP'ye katılmıştır. 1999 yılında SİP'den ayrılıp ÖDP'ye geçen Sosyalist Birlik Hareketi (SBH) çevresi, Sosyalist Politika'ya katılmıştır. [[Metin Çulhaoğlu]]'nun temsil ettiği ve Kongre'ye "Sosyalizm ve Parti" adı ile tek başına çıkan bir platformdur.
* '''Yeni Yol''': 1980 öncesi yayınlanan Sürekli Devrim dergisinin devamı niteliğinde olan, [[Masis Kürkçügil]]'in içinde yer aldığı [[Troçkizm|Troçkist]] kökenli bir gruptur.
* '''Toplumsal Özgürlük''': [[Hikmet Kıvılcımlı]]’nın tezlerini savunan, ÖDP içinde '"Ekmek ve Gül Platformu" içinde yer alan gruptur.
* '''Sosyalizm''': [[Sungur Savran]], Şadi Ozansü, Kemal Ülker gibi yazarların 1988'de çıkarttığı Sınıf Bilinci adlı teorik dergiyle şekillenen, [[Dördüncü Enternasyonal]] geleneğini sahiplenen gruptur. Grubun kökeni 1980 öncesinde çıkan Sürekli Devrim dergisine kadar dayandırılabilir.
* '''Sosyalist Emek İnisiyatifi''' (SEİ): ÖDP içinde, Sosyalist Politika ve Sosyalizm gruplarının oluşturduğu platformdur.
* '''Devrimci Marksist Kolektif''' (DMK): [[Komünist Devrim Hareketi]] (KDH) içerisinde İlker Aktük’ün çevresinde kümelenen Troçkist kökenli bir gruptur. DMK, KDH’den ayrılmasının ardından ÖDP'ye katılarak Sosyalist Eylem Platfomu (SEP) kurucularından birisi olmuştur.
* '''Sosyalist Alternatif''' (SA): Sosyalist İşçi dergisi (sonradan [[Devrimci Sosyalist İşçi Partisi]] (DSİP)) çevresinden koparak ÖDP'ye katılan gruptur. ÖDP içinde ‘Ekmek ve Gül Platformu'nda yer almıştır.
==== ÖDP Parti Programı, Özgürlükçü Sosyalizm ve Gökkuşağı Projesi ====
[[File:Odpkongre1.png|200px|küçükresim|ÖDP 1. Olağan Büyük Kongre ve Konferansı afişi]]
ÖDP'nin ilk parti programı Kurucular Konferansı'nda ardından 22 Ocak 1996 tarihinde kabul edilmiştir. ÖDP kendini parti tüzüğünde ''"tüm emekçilerin, ezilenlerin ve onlarla aynı saflarda yer almayı ve yeni bir dünya kurmayı isteyenlerin partisi"'' olarak tanımlamıştır <ref name="ÖDP, Program ve Tüzük">{{cite book |last=|first=|date=2003 |title=ÖDP, Program ve Tüzük |publisher=Ordem Yayınları |pages=32}}</ref> ve kendisini Türkiye siyasetinde geniş muhalif toplumsal kesimleri bir araya getirme projesi olarak sunmuştur. Bu noktada ÖDP, ''"özgürlükçü, özyönetimci, enternasyonalist, demokratik planlamacı, doğa-insan ilişkilerini yeniden tanımlayan, militarizm karşıtı, cinsiyetçi olmayan bir sosyalizm doğrultusunda, sermaye güçlerinin egemenliğini, emperyalizmin tahakkümünü ortadan kaldırarak, emek güçlerinin siyasi iktidarının kurulmasını"'' amaçladığını ve ''"üretenlerin yönetimde, ekonomik karar ve planlama süreçlerinde söz sahibi olduğu, çoğunluğun iradesine dayanan; baskı, sömürü, şiddet ve eşitsizlik biçimlerinin ortadan kaldırıldığı bir dünyayı"'' hedeflediğini duyurmuştur. <ref name="ÖDP, Program ve Tüzük"/>
Programda ''Yeni Dünya Düzeni'' olarak tanımlanan 1990lardaki dönemin küreselleşmenin hız kazandığı, serbest piyasa ekonomisinin ve onun getirdiği üretim tarzından kaynaklanan gelir eşitsizliği ve yoksullaşmanın arttığı, bölgesel savaşların çoğaldığı, milliyetçilik ve ırkçılığın artış eğilimde olduğu ve bütün bunların sonucu olarak hem dünyada hem de Türkiye'de gelişmekte olan bir siyasal ve ekonomik istikrarsızlığın bulunduğu tespiti yapılmış ve buna göre geliştirilmesi gereken strateji ekseninin sömürüye karşı zenginin yoksullar üzerindeki hakimiyetine son verilmesi, erkek egemenliği ve cinsiyet ayrımcılığına karşı çıkışması gibi mücadeleler olduğu belirtilmiştir.
ÖDP'nin kuruluşunda program ve tüzüğünde temel ideolojik çıkış noktası bu açıdan '''özgürlükçü sosyalizm''' olmuştur. Özgürlükçü sosyalizm geçmişin devletçi veya gelenekçi sosyalizminden kopuşu ifade ederken değişen kapitalizm karşısında ve geçmişin deneyimleri ışığında yeni bir sosyalist alternatif üretilmesini ifade eder. Ayrıca özgürlükçü sosyalizm diğer sosyalizm deneyimlerinden farklı olarak değişim için demokratik, çoğulcu, katılımcı bir iktidarın olması gerektiğini savunurken esas devrimci değişimin aşağıdan yukarıya
şeklinde geniş halk kitlelerinin kendini yönetmesi ve denetlemesiyle oluşacağını içereceğini savunur. Özgürlükçü sosyalizmi savunan kuruluş dönemindeki ÖDP de bu bağlamda siyasetin toplumsallaştırılmasını, gündelik yaşamın bir parçası haline gelmesini ve insanların siyasal özneler olmasını savunmuştur. Ayrıca ÖDP programı özgürlükçü sosyalizmin etkisiyle özyönetimciliği (üreten-yöneten toplumsal işbölümünün aşılması), enternasyonalizmi (kapitalizmin ortaya çıkardığı sorunlara karşı küresel ölçekte mücadele edilmesi ve her türlü milliyetçiliğin reddi), demokratik planlamacılığı (büroktatik ve merkeziyetçi olmayan bir yapıda imkanların en iyi biçimde değerlendirilmesi), [[ekolojizm|ekolojizmi]] (doğa-insan ilişkisinde bir denge ve uyumun kurulması), [[feminizm|feminizmi]] (cinsiyetçi olmayan bir sosyalizm içerisinde kadının toplumdaki yeri ve rolü geliştirilmesi ve toplumsal cinsiyet ayrımcılığına karşı tavır alınması), [[anti-militarizm|anti-militarizmi]] (barışın savunulması ve savaş karşıtlığı) sahiplenmiştir.
Bu tip bir özgürlükçü sosyalizmi savunarak ÖDP, '''Gökkuşağı Koalisyonu Projesi''''ni gerçekleştirmeye çalışmıştır. Bu projede ÖDP, sosyal demokratları, sosyalistleri, feministleri, çevrecileri, yeşilleri, savaş karşıtlarını, vicdani retçileri yani düzene muhalif olan tüm toplumsal özneleri bir gökkuşağının renkleri gibi bir araya getirme hedeflemiştir ve hepsinin eşit koşullardaki birlikteliğine işaret etmek istemiştir. Gökkuşağı Girişimi bağlamında çeşitli toplumsal gruplar, farklı yurttaş insiyatifleri, meslek örgütleri ve sendikalar ile bir araya gelen ÖDP Türkiye'nin çeşitli illerinde toplantılar gerçekleştirmiş ve Türkiye'nin demokratikleşmesi yönünde bir takım siyasal taleplerde bulunmuştur. O dönemde partinin kurucu genel başkanı Ufuk Uras bu girişimi şöyle tarif etmiştir <ref>{{cite book |last=Uras |first=Ufuk|date=2003 |title=“Demokratik Bir Seçim İçin”, 37 Kitle Örgütüyle Gerçekleştirilen Gökkuşağı Buluşması, İstanbul, 12 Eylül 1998 |publisher=İthaki Yayınları |pages=292-295}}</ref>: {{Quote|Türkiye’nin siyasi tarihinde krizler hep ordu eliyle çözülmeye çalışıldı. Düzenli aralıklarla müdahale geleneğinin çözümsüzlüğü karşısında, emek ve demokrasi eksenli bir sol sivil seçeneği pekâlâ gökkuşağı koalisyonu üretebilir. Gökkuşağı, toplumsal muhalefetin eş aralıklı yan yana duruşunun siyasete müdahalesinin bir aracı olmalıdır. Sorun kendi geleceğimizi bugünden kurmak ve ona sahip çıkmak iradesini göstermektir. Toplumun bastırılan bütün talep ve enerjilerini bir gökkuşağı koalisyonunda birleştirerek barışı, demokrasiyi, temiz siyaset özlemlerini, emeğin sosyal haklarını ve özgürlükçü bir laikliği gerçekleştirmemiz gerekiyor}}
==== 18 Nisan 1999 Seçimleri ve ÖDP ====
Türkiye 18 Nisan 1999 tarihinde dönemin Başbakan'ı Mesut Yılmaz'ın istifası üzerine genel ve yerel seçimlere gidilmiştir ki bunlar ÖDP'nin ilk defa seçim sahnesine çıktığı seçimlerdir. Parti hazırladığı seçim bildirgesinde iktidar hedefinden çok parlementoya girerek etkili bir muhalefet yapmayı hedeflemiş ve sloganı haline gelen ''öfkeyi umuda çevirmeyi'' amaçlamıştır. Bu bağlamda kendisini diğer partilerden farklı kılacak şekilde ''eşitlik ve adalet'', ''özgürlük ve demokrasi'', ''barış'', ve ''laiklik'' istediğini seçmenlere bildirmiştir<ref>{{cite book |last=|first=|date=2006 |chapter= “18 Nisan 1999 Genel Seçim Bildirgesi” |title=ÖDP Belgeler 1 |publisher=Mavi Yayıncılık |pages=591}}</ref>. Bu bağlamda yurttaşların siyasal, ekonomik, kültürel, sosyal, örgütlenme, bedensel, çevresel haklarını savunacağını ve genişleteceğini beyan etmiştir.
Parti seçim kampanyası boyunca çeşitli sivil toplum örgütleri ile birlikte Gökkuşağı Buluşmaları gerçekleştirmiş ve Türkiye'nin birçok ilinde seçim mitingleri düzenlemiştir. Seçimde Türkiye'nin entellektüel çevrelerinden [[Can Yücel]], [[Adalet Ağaoğlu]], [[Mina Urgan]], [[Fakir Baykurt]], [[Ali Nesin]], [[Müjde Zidani]], [[Nevzat Çelik]], [[Fethi Naci]], [[Çoşkun Özdemir]], [[Menderes Samancılar]], [[Neşe Yaşin]], [[Ahmet Ümit]], [[Sevinç Eratalay]], [[Oya Baydar]], [[Yaşar Güner]], [[Vecihi Timuroğlu]], [[Orhan Taylan]], [[Ömer Laçiner]], [[Mete Tunçay]], [[Tektaş Ağaoğlu]] gibi önemli isimler ÖDP'den milletvekili adayı olmuşlardır.
Yarattığı olumlu havaya ve parti kadrolarının iyimserliğine karşın ÖDP seçimlerde beklenilen sonucu fakat alamamıştır. Seçim sonuçlarına göre ÖDP milletvekili seçimlerinde 248.553 oy alarak %0,8’de kalmış ve %10 seçim barajının altında kalarak meclise girememiştir. Öte yandan, İl Genel Meclisi seçimlerinde ÖDP, Türkiye genelinde 264.136 oy alarak, %0,8 oy oranında kalmış ve bu oyların 191.239 (%1)’u kentlerden gelirken, 72.575 (%0,6)’i kırsal alandan gelmiştir. Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimi sonuçlarından ise ÖDP, Türkiye genelinde 50.885 oy alarak, %0,5’lik bir oy oranı yakalamıştır. Parti aynı zamanda Belediye Başkanlığı Seçimi’nde, Türkiye genelinde 113.463 oy alarak, yine %0,5’lik bir oy oranınına ulaşmıştır. Yine de Belediye Başkanlığı Seçimleri’nde, [[Erzincan]] ili Geçit Beldesi’yle, [[Malatya]] İli Darende İlçesi Ağılbaşı Beldesi’nde ÖDP adayları seçimden galip çıkmıştır. Ayrıca kazanılan belediye meclisi üyeliklerinin toplam sayısı 26 olmuş; kazanılan yerler ise Erzincan Geçit, Altınbaşak ve Mollaköyü beldeleri, Malatya Beydağı ve Ağılbaşı beldeleri, Kayseri Sarıoğlan ilçesi Karaözü Beldesi ile Hopa, Kemerhisar, Avanos ve Bahadın’dır.
Partinin Merkez Yürütme Kurulu seçimlerin ardından kendisini tamamen başırısız kabul etmese de, seçim öncesinde belirlenen amaçlara ulaşmada parti yetersiz kalmıştır ki bu başarısızlık özellikle 2. Kongre'ye giden süreçte daha sonra yaşanacak olan ayrışmalara da temel hazırlamıştır. Seçimlerin ardından 27 Şubat 2000 tarihinde '''ÖDP 2.Büyük Kongresi''' Ankara'da gerçekleşmiştir. Kongre'de Genel Başkanlık seçimine tek aday olarak giren Ufuk Uras 1843 geçerli oyun 1770’ini yeniden seçilmiştir. Öte yandan 100 kişiden oluşan Parti Meclisi seçiminde ise grupların kazandığı üye sayısı şu şekilde gerçekleşmiştir: Özgürlükçü Sol’dan (Devrimci Yol) 61, Sosyalist Eylem Platformu’ndan 24, Ekmek ve Gül Platformu’ndan 7, Sosyalist Politika’dan 3, bağımsızlardan 4 ve Hareket eğiliminden 1 kişi.
==== Partiden Ayrılmalar ve I.Olağanüstü Kongre ====
ÖDP'nin Türkiye siyasal hayatında en ayırt edici özelliği o güne kadar bir araya gelememiş sosyalist grupları bir araya getirmesi olsa da ve parti liderliği bu durumu ÖDP'nin zenginliği olarak tanımlasa da özellikle 1999 seçimlerinden başlamak üzere parti içindeki çeşitli grupların farklı konulardaki görüş ayrılılıkları 2000li yıllarından başından itibaren keskinleşmiş ve partinin örgütlenmesiyle birlikte iç tartışmalara yansımıştır. Bilhassa Kürt sorununa parti içindeki grupların geliştirdiği farklı yaklaşımlar ve 1999 seçimlerinde Kürt siyaseti ile bir seçim ittifakının yapılıp yapılmaması konusu parti içindeki örgütsel krizi derinleştirmiştir. Özellikle Türkiye'nin 1990lı yılların sonunda içine girdiği ekonomik bunalımlar bağlamında Kürt sorunu veya siyasal İslam gibi eski kriz dinamiklerinin konumlarını kaybettiği, onun yerine Türkiye'nin küresel kapitalizm ile bütünleşmesinin yarattığı sorunların ağırlık kazandığı ve buna göre bir siyasal hat çizilmesi gerektiği partinin yönetim organlarınca öne sürülmüştü. Bu noktada parti yönetiminin ürettiği Çalışma Raporu yoksullaşma, işsizlik gibi sorunları öne çıkararak ve ÖDP'nin siyasal faaliyetlerinin buna göre düzenlenmesini önermiştir. ÖDP’nin I. Olağanüstü Kongresi bu doğrultuda 17-18 Kasım 2001’de Ankara’da toplanmış ve krize yönelik geliştirilecek siyaset ile parti içi kriz gündem olmuştur.
Fakat başını Kurtuluş, Sosyalist Demokrasi İçin Kurtuluş, Devrimci Marksist Kolektif (DMK) ve Sosyalizm gruplarının birlikteliğinden oluşan Sosyalist Eylem Platformu'nun (SEP) çektiği parti içindeki oluşumlar bu rapora itiraz etmiştir ve sonrasında 1. Olağanüstü Kongre'ye katılmamışlardır. Öte yandan Maçka İnsiyatifi olarak adlarılan ve esas itibariyle ÖDP içinde “Ekmek ve Gül Platformu” içinde yer alanlar rapora tamamen karşı çıkmasalarda SEP ve partiyi yöneten Özgürlükçü Sol Platformu dar bir anlayışla tarihsel bir rekabet tutuşlarını ileri sürmüş ve eleştirmiştir. Bunu sonucu olarak içerisinde [[Ertuğrul Kürkçü]], [[Yurdaer Erkoca]], [[Tektaş Ağaoğlu]], [[Mücella Yapıcı]] gibi isimler bulunan Maçka İnisiyatifi (Mİ) isimli platformda yer alan 1000 kişi, 10 Şubat 2002 tarihinde ÖDP’den ayrılmıştır. Maçka İnsiyatifinin hemen ardından 28 Ağustos 2002 tarihinde bir süredir ''Sosyalist Demokrasi Partisi için Girişim'' adıyla çalışmalarını sürdüren Kurtuluşçuların ağırlıkta olduğu SEP grubu ÖDP'den ayrıldığını açıklamasının ardından partileşme çalışmalarını tamamladığını açıklamış ve [[Sosyalist Demokrasi Partisi]]'nin (SDP) kuruluşunu ilan etmişlerdir. Eski [[İnsan Hakları Derneği]] (İHD) başkanı olan [[Akın Birdal]]'ın sözcülüğünü yaptığı grup içinde 1996'da kurulduğundan o güne kadar ÖDP'de siyaset yapmış [[Mihri Belli]], [[Sevim Belli]], [[Ragıp Zarakolu]], [[Veysi Sarısözen]], [[Filiz Koçali]], [[Filiz Karakuş]] ve [[Mustafa Kahya]] gibi isimler yer almıştır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=50. parti kuruldu: SDP |yazar= |url=http://www.radikal.com.tr/turkiye/50_parti_kuruldu_sdp-642939 |gazete=Radikal |tarih=29 Ağustos 2002 |erişimtarihi=13 Mayıs 2015}}</ref>
SDP'nin kuruluşunda yer alan isimler ÖDP'den ayrılış nedenlerini ve eleştirilerini birkaç başlık altında açıklamışlardır. Öncelikle, ayrılıkta en temel mesele olarak ÖDP'nin Kürt sorununa olan yaklaşımı öne sürülmüştür. [[Kürt sorunu]]nda ezilenlerin yanında olmak yerine bir üçüncü yolun ÖDP'de tercih edilmesine karşı çıkılmıştır. Diğer bir yandan, ikinci olarak, ÖDP'nin [[post-Marksizm]]'in ve [[Avrupa komünizmi]]nin Türkiye'deki siyasal temsilcisi haline geldiği, sosyalizmi hedefleyen bir parti olarak kendini tanımlamasına rağmen ÖDP'nin [[işçi sınıfı]]nın [[egemen sınıf]] olarak örgütlenmesi için mücadele etmek yerine, onun toplumsal muhalefet güçlerinden biri olarak değerlendirdiği söylenmiştir. Bundan kaynaklı olarak da, partinin militan mücadeleye uzak kentli orta sınıfların partisi haline geldiği, ve giderek [[Özgürlükçü Sosyalizm|özgürlükçü sosyalist]]lerin oluşturduğu monolitik bir yapıya büründüğü iddia edilmiştir.<ref name="SDP’nin 10.Yılı ve 5.Konferans Belgeleri">{{Web kaynağı | başlık = SDP’nin 10.Yılı ve 5.Konferans Belgeleri | yazar = | url = http://www.sosyalistdemokrasipartisi.org/?p=1363 | tarih = | erişimtarihi = 13 Mayıs 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151208044818/http://www.sosyalistdemokrasipartisi.org/?p=1363 | arşivtarihi = 8 Aralık 2015}}</ref>
=== 2002'den 6. Olağan Kongre'ye (2009) ÖDP'nin İkinci Dönemi ===
==== 3 Kasım 2002 Genel Seçimleri ve ÖDP ====
[[File:Esf117.jpg|300px|küçükresim|ÖDP Fransa teşkilatının 2003 Paris Avrupa Sosyal Forumu kapsamında düzenlediği miting]]
ÖDP'de yaşanan ayrışmaların ardından özellikle geriye kalan Özgürlükçü Sol Platformun önderliğinde '''3.Olağan Kongre''' 29-30 Haziran 2002 tarihlerinde Ankara’da, Dedeman Büyük Anadolu Otel’de gerçekleşmiştir. Kongre'de genel başkanlık için tek aday olan Ufuk Uras, geçerli 397 oyun tamamını alarak yeniden genel başkan seçildi. Parti bu kongre ile beraber 3 Kasım 2002'de gerçekleşecek seçimlere hazırlık yapmıştır. Seçim bildirgesinde ÖDP, ''“Öfkeniz ÖDP’de Umut Olacak Bu Düzen Değişecek”'' başlığı altında partinin yönelmek istediği toplumsal kesimlerin emeğiyle geçinenlerin, işsizlerin, emeklilerin, köylülerin, kadın ve gençlerin ihtiyaçlarının karşılanması olduğu belirtilmiş, ''“IMF’siz Bir Türkiye Mümkün”'' başlığı ile IMF ile varılan anlaşmaları sonucu gerçekleşen özelleştirme gibi uygulamalara karşı çıkılmış, ''“Yoksulluk Düzeni Değişecek!”'' Türkiye’de yoksulluğun kapitalizmi aşmayı hedefleyen özgürlükçü ve demokratik bir sosyalizm anlayışıyla son bulabileceğinin altı çizilmiş ve ''“Başka Bir Hayat, Başka Bir Türkiye Mümkün!”'' başlığı ile seçmenlerin seçim barajını düşünerek oy vermemeleri istenmiştir.
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin oyların %34,28’ini alarak seçimleri kazanan parti olduğu 2002 seçimlerinde ÖDP toplam 106.023 oy ve %0,34 oy oranı alarak 1999 seçimlerinin bile gerisinde kalmıştır. Seçim öncesi Kürt siyasetinin temscileri olan HADEP/DEHAP ile yürütülen ittifak görüşmelerinin başarısız sonuçlanması bu gerilmede en önemli etkenlerden biri olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca seçim yenilgisinin ardından 25-26 Ocak 2003 tarihlerinde gidilen '''ÖDP 2.Olağanüstü Kongresi'nde''' genel başkan Ufuk Uras görevinden istifa ederek ayrılmak zorunda kalmış ve başkanlık için tek aday olan [[Hayri Kozanoğlu]] 1067 delegenin oy kullandığı kongrede geçerli oyların 1035’ini alarak genel başkanlığa seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP’nin yeni başkanı Kozanoğlu | yazar = | url = http://arsiv.ntv.com.tr/news/198955.asp | tarih =26 Ocak 2003 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
==== 2004 Yerel Seçimleri ====
Yenilenen liderliği ile 2002'de olduğu gibi seçim hazırlıklarına ÖDP, [[Demokratik Halk Partisi]] (DEHAP), [[Yeni Türkiye Partisi]] (YTP), [[Sosyaldemokrat Halk Partisi]] (SHP), [[Emeğin Partisi]] (EMEP) ve [[Sosyalist Demokrasi Partisi]] (SDP) gibi sol partiler 28 Mart 2004’te yapılacak yerel seçimler öncesi oluşturulan yerel seçim platformlarında bir araya gelerek başlamıştır. ÖDP’nin İstanbul’da DEHAP, EMEP, SHP, SDP ve [[Özgür Toplum Partisi]] (ÖTP) ile birlikte güç birliği yaparak büyükşehir belediye başkanlığı için ortak aday çıkaracakları 15 Ocak 2004’te basın toplantısı yapılarak duyurulmuştur. Öte yandan, ÖDP lideri Hayri Kozanoğlu, SHP lideri [[Murat Karayalçın]], DEHAP lideri [[Tuncay Bakırhan]], ÖTP lideri [[Ahmet Turan Demir]], EMEP lideri [[Levent Tüzel]] ve SDP lideri [[Akın Birdal]] 29 Ocak 2004’te bir basın toplantısıyla, seçimlerde Güç Birliği oluşturacaklarını kamuoyuna ilan etmişlerdir. Genel başkanların imza attığı ortak metinde ''"demokratik, bağımsız bir ülke, halkçı ve katılımcı yerel yönetimler için demokratik seçenek yaratmak üzere"'' bu partilerin bir araya geldiği vurgulanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Sol ittifakın liderlerinden güçbirliği kararı | yazar = | url = https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sol-ittifakin-liderlerinden-gucbirligi-karari-38562785 | tarih =29 Ocak 2004 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
ÖDP bu seçimde, Belediye Başkanlıkları için kullanılan geçerli oyların 24.711 (%0.10)’ini alarak 2 yerin belediye başkanlığını kazandı. Bunlar Artvin’in Hopa ilçesinde Yılmaz Topaloğlu ve Yozgat’ın Sorgun ilçesi Bahadın Beldesinde Şimşek Türken’dir. ÖDP, Belediye Meclis Üyelikleri için kullanılan geçerli oyların 29.269 (0,12)’sini alarak 21 üyelik kazandı. Bu üyeliklerin illere dağılımı şöyledir: Artvin 3, Erzincan 3, Malatya 5, Nevşehir 1, Sivas 1, Yozgat 6, Bartın 2.
==== 2007 Genel Seçimleri ve Bin Umut Adayları İttifakı ====
2004 yılındaki seçimlerin ardından 2005 yılında 30 Ocak günü ÖDP'nin '''4.Olağan Büyük Kongresi''' toplanmıştır. Ankara’da Kocatepe Kültür Merkezi'nde gerçekleşen bu kongrede genel başkanlık için tek aday olan Hayri Kozanoğlu, kayıtlı 593 delegeden 426’sının oy kullandığı seçimde 423 oy alarak tekrar genel başkanlığa seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP’NİN 4.BÜYÜK KONGRESİ YAPILDI | yazar = | url = http://www.inadina.com/inadeski/sayi155/yazi6.html | tarih =2005 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Bu Kongre'de iki yıl sonra ise '''ÖDP 5.Olağan Kongresi''' yine Ankara'da Kocatepe Kültür Merkezi'nde gerçekleşmiştir. [[Hayri Kozanoğlu]]'nun aday olmayacağını açıklamasının ardından ÖDP'de ilk defa iki adaylı bir başkanlık seçimine gidilmiş eski genel başkan [[Ufuk Uras]] 410 oy alarak rakibi 371 oy alan [[Alper Taş]] karşısında 39 oy farkla yeniden genel başkan seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP 5. Olağan Kongresi Sona Erdi | yazar = | url = http://www.hopam.com/icerikdetay.php?iid=3095 | tarih =12 Şubat 2007 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
Genel Başkan değişikliğinin ardından 2007 genel seçimleri için hazırlıklara başlayan parti [[Bin Umut Adayları]] ittifakında yer alarak [[Demokratik Toplum Partisi|DTP]], [[Emek Partisi|EMEP]] ve [[Sosyalist Demokrasi Partisi|SDP]] ile seçim işbirliğine gitmiştir. Parti genel başkanı Ufuk Uras seçimlerde ittifak içerisinde İstanbul'dan adayı olabilmek için partisinden istifa etmiş olsa da seçim sonucunda seçildikten sonra ÖDP'ye yeniden kaydını 26 Temmuz Cumartesi günü yaptırmış ve TBMM'ye parti olarak ÖDP'yi yazdırmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Ufuk Uras ÖDP'de Meclis'te parti sayısı 6 | yazar = | url = https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ufuk-uras-odpde-mecliste-parti-sayisi-6-7033868 | tarih =6 Ağustos 2007 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Böylelikle ÖDP 2007'de oluşan yeni TBMM'de temsil edilme şansı elde etmiştir.
====
[[File:Ufukurasodp.png|200px|küçükresim|ÖDP Kurucu Genel Başkanı [[Ufuk Uras]]'ın Zonguldak ziyaretinde çekilmiş fotoğrafı. Partinin 1996-2003 ve 2005-2009 yılları arası genel başkanlığını yapan Uras, 2009'da ÖDP'de yaşanan parti içi tartışmaların ardından önce genel başkanlığı kaybetmiş, ardından partiden istifa etmiştir.]]
Ufuk Uras 2007 genel seçimlerinde aday olup milletvekili seçilse de ÖDP içerisinde bu konuda farklı görüşler ortaya atılmış ve farklı grupların örgütsel çekişmesi ile karşılaşılmıştır. Parti içinde çıkan kriz '''4. Olağanüstü Kongre'de''' çözülmeye çalışılmıştır. Kongre'de bağımsız aday seçilmek için partiden istifa eden [[Ufuk Uras]] yeniden genel başkanlığa aday olurken, özellikle partinin DTP ile gerçekleştirdiği ittifaktan rahatsız olan grup [[Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği|TMOBB]] Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı [[Bekir Kemal Ulusaler]]'i Ufuk Uras'a karşı aday olarak çıkarmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP'de hesaplaşma kongresi | yazar = | url = http://www.radikal.com.tr/politika/odpde-hesaplasma-kongresi-827968/ | tarih =7 Ekim 2007 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Aralarında [[Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu|KESK]] Genel Başkanı [[İsmail Hakkı Tombul]], [[Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği|TMOBB]] Başkanı [[Mehmet Soğancı]], [[Oğuzhan Müftüoğlu]], [[Hayri Kozanoğlu]] gibi isimlerin de bulunduğu 1200 kişi ''ÖDP’ye Sahip Çıkma Zamanı!'' isimli bir bildiri yayınlayarak 'bağımsız adaylık' sürecinin parti içinde yarattığı tartışma ve sorunlar çarpıtılarak istismar edildiği, ittifak konusunda Kürt hareketinin bugün sahip olduğu sayısal çoğunluktan hareketle ÖDP’nin yetkili kurullarını devre dışı bırakacak bir yol izlenmiş olduğu ve seçimlerden sonra, bağımsız adaylık konusunun basit bir seçim taktiği olmanın ötesinde ‘solu yeniden yapılandıracak bir ittifak’ tartışmasına dönüştürüldüğü öne sürülmekle beraber ÖDP’nin bağımsız devrimci bütünlüğünü korunmasının önemi belirtilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP’ye Sahip Çıkma Zamanı! | yazar = | url = https://m.bianet.org/bianet/siyaset/102175-odp-ye-sahip-cikma-zamani | tarih =8 Ekim 2007 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> 7 Ekim 2007'de Ankara Milli Eğitim Bakanlığı Şura Salonu'ndaki gerçekleşen kongrede Ufuk Uras 467 oy alırken rakibi olan ve bu süreçte vekaleten Genel Başkanlığı yürüten Kemal Ulasaler 336 oy almış ve Ufuk Uras yeniden genel başkanlığa seçilmiştir. Ancak seçimi kazansa da Ufuk Uras, parti meclisi için oluşturduğu listeden 28 kişi kazanabilirken, Ulasaler'in listesinden 32 kişinin parti meclisine girmesi sonucu önemli bir yenilgi almıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Ufuk Uras yeniden ÖDP Genel Başkanı seçildi | yazar = | url = https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ufuk-uras-yeniden-odp-genel-baskani-secildi-7437912 | tarih =7 Ekim 2007 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
==== 2009 Yerel Seçimleri ve Partinin Yeniden Bölünmesi ====
2007 genel seçimleri ve Ufuk Uras'ın bağımsız adaylığı sonrasında ÖDP'de yaşanan parti içi kriz düzenlenen olağanüstü kongre ile giderilmeye çalışılsa da özellikle 2008 yılında 2009 yerel seçimleri için Türkiye solunda yürütülen çatı partisi ve [[Ergenekon (örgüt)|Ergenekon]] tartışmaları ile daha da şiddetli bir hal almıştır. İlk olarak Uras'ın öncülüğünü yaptığı grup DTP ile ittifak kurularak çatı partisi ile 2009 yerel seçimlerine girilmesini savunmuş ve Ufuk Uras 27 Aralık 2008 günü diğer sol partilerle birlikte seçimlerde ortak hareket edileceğine dair deklerasyona parti genel başkanı olarak imza atmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Soldan Yerel Seçimler İçin Ortak Deklarasyon | yazar = | url = https://m.bianet.org/bianet/siyaset/111623-soldan-yerel-secimler-icin-ortak-deklarasyon | tarih =27 Aralık 2008 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Buna karşın, ÖDP MYK'sından açıklama yapılarak ÖDP'nin yerel seçim çalışmalarını parti olarak yürüteceğini ve bir dizi sosyalist parti ve grupla Demokratik Toplum Partisi'nin (DTP) etrafında tartıştığı çatı partisi'ne katılma kararı almadıklarını açıklamıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP: "Çatı Partisi"ne Katılmadık, CHP'yi Desteklemiyoruz | yazar = | url = https://m.bianet.org/bianet/siyaset/111582-odp-cati-partisi-ne-katilmadik-chp-yi-desteklemiyoruz | tarih =25 Aralık 2008 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> İkinci olarak, Ufuk Uras gazete ve televizyonlarda yaptığı açıklamalarda ÖDP içinde Devrimci Yol geleneğinden gelenleri Ergenekoncu olarak suçlamış ve bu açıklamalar partide yol ayrımının önünü açmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP'de Ergenekon kavgası | yazar = | url = https://t24.com.tr/haber/odpde-ergenekon-kavgasi,21401 | tarih =19 Aralık 2008 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
Tüm tartışmaların sonucunda ÖDP 1 Şubat 2009 tarihinde '''ÖDP 5. Olağanüstü Kongresi''' toplanmıştır. Ufuk Uras ve taraflarının oluşturduğu '''Özgürlükçü Sol Platformu''' ve Devrimci Yol geleneğinden gelenlerin oluşturduğu '''Devrimci Dayanışma Grubu''' arasındaki rekabete sahne olan kongrede Dayanışma grubunun adayı olan Hayri Kozanoğlu Ufuk Uras'ın aldığı 443 oya karşı 483 oy alarak Genel Başkan seçilirken, parti meclisi de yenilenmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP'nin Genel Başkanı Kozanoğlu oldu | yazar = | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/odpnin-genel-baskani-kozanoglu-oldu-38884 | tarih =2 Şubat 2009 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Parti meclisi için yapılan seçimlerde Kozanoğlu’nun listesinden 32, Ufuk Uras’ın listesinden ise 28 isim seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP’nin yeni Genel Başkanı Hayri Kozanoğlu oldu | yazar = | url = https://sendika63.org/2009/02/odpnin-yeni-genel-baskani-hayri-kozanoglu-oldu-28166/ | tarih =2 Şubat 2009 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Yenilginin ardından Ufuk Uras 17 Haziran 2009'da ÖDP'den Özgürlükçü Sol grubunun 27 üyesi ile birlikte istifa ettiğini Türkiye kamuoyu ile paylaşmış ve ortaya çıkan tablonun çözüm üretmekten uzak olduğunu görerek, parti içi iktidar yarışını devam ettirmek yerine, sona erdirmeyi tercih ettiğini söylemiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Ufuk Uras ÖDP'den istifa etti | yazar = | url = https://www.ntv.com.tr/turkiye/ufuk-uras-odpden-istifa-etti,_BnzErLVb0yWPhybIylGgg | tarih =17 Haziran 2009 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Öte yandan, Hayri Kozanoğlu liderliğinde 2009 yerel seçimlerine giren ÖDP [[Hatay]]'ın [[Samandağ]] ilçesinde ve [[Kırıkkale]]'nin [[Hasandede, Kırıkkale|Hasandede]], [[Hatay]]'ın [[Aknehir, Defne|Aknehir]] ve [[Malatya]]’nın [[Ağılbaşı]] beldelerinde belediye başkanlıkları kazanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ÖDP sadece 1 ilçe ve 3 belde aldı | url = http://www.milliyet.com.tr/siyaset/odp-sadece-1-ilce-ve-3-belde-aldi-1077559 | tarih = 31 Mart 2009 | yayıncı = [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] | erişimtarihi = 31 Mart 2009 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20200123164725/http://www.milliyet.com.tr/siyaset/odp-sadece-1-ilce-ve-3-belde-aldi-1077559 | arşivtarihi = 23 Ocak 2020}}</ref>
=== 2009 Sonrası ÖDP'nin Üçüncü Dönemi ===
==== Alper Taş'ın Genel Başkanlığı, 2010 Referandumu ve 2011 Genel Seçimleri ====
ÖDP'nin kurucu genel başkanı Ufuk Uras'ın ve onun liderliğini yaptığı Özgürlükçü Sol Hareketin partiden ayrılmasının ardından 20 Haziran 2009 tarihinde gerçekleşen '''6. Olağan Kongre''''de ÖDP'nin genel başkanı seçime tek aday olarak ve tek liste ile giren Devrimci Dayanışma grubundan [[Alper Taş]] olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP'nin Genel Başkanı Alper Taş | yazar = | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/68546/ODP_nin_Genel_Baskani_Alper_Tas_.html | tarih =20 Haziran 2009 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Yeni lider Alper Taş, Uras'ın sosyal demokrat bir ÖDP yaratmayı amaçladığını iddia etmiş, yeni dönemde inşa edecekleri ÖDP'nin ise Türkiye'de işçi ve emekçi sınıfların ihtiyaçlarına göre şekillenen sosyalist, anti-emperyalist ve anti-kapitalist bir parti olacağını beilrtmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP Yine Bölünüyor | yazar = | url = https://m.bianet.org/bianet/siyaset/115064-odp-yine-bolunuyor | tarih =8 Haziran 2009 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
Yenilenen parti liderliğinde 2010 yılına giren ÖDP, o yıl Türkiye'de düzenlenen [[2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu|2010 Referandumunda]] '''Hayır''' oyu için kampanya yapacağını duyurmuştur. Genel Başkan Alper Taş verdiği röportajda referendumu destekleyenlerin evet seçeğinin 12 Eylül düzeninde değişiklik yapma fırsatı vereceğini iddia ettiklerini fakat bunun doğru olmadığını ve tersine 12 Eylül'den beri Türkiye'de süre giden düzenin bu referendumla birlikte özünü korunacağını ve güçleneceğini dile getirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Neden "hayır" diyorlar? | yazar = | url = https://haber.sol.org.tr/soldakiler/neden-hayir-diyorlar-haberi-31098 | tarih =20 Temmuz 2010 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
Bir yıl sonra düzenlenen [[2011 Türkiye genel seçimleri]]'de ise ÖDP'nin milletvekili aday listeleri Yüksek Seçim Kurulunca reddedilmiş ve partinin seçimlere girmesine izin verilmemiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP, hem sandıkta hem sokakta | yazar = | url = https://www.birgun.net/haber/odp-hem-sandikta-hem-sokakta-58499 | tarih =19 Mayıs 2011 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Partiden yapılan açıklamada YSK'nın bu kararının anti-demokratik olduğu belirtilerek, ÖDP'nin hiç bir zaman seçim partisi olmadığı, bu durumun ÖDP adına siyasetin dışına düşmek anlamına gelmeyeceği ve partinin AKP iktidarına karşı devrimin ve sosyalizmin sesi olmaya devam edeceğinin altı çizilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Seçim 2011: ÖDP’den YSK’yı protesto eylemi | yazar = | url = https://yesilgazete.org/blog/2011/04/29/secim-2011-odpden-yskyi-protesto-eylemi/ | tarih =19 Mayıs 2011 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> ÖDP katılamadığı bu seçimlerde kendi tabanına ve seçmenlere diğer sol partilere oy vermeye çağırmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Seçim 2011: ÖDP’nin oyları sola
| yazar = | url = https://yesilgazete.org/blog/2011/05/18/secim-2011-odpnin-oylari-sol-partilere/ | tarih =18 Mayıs 2011 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
==== Eş Genel Başkanlık, Gezi Parkı Eylemleri ve 2014 Yerel Seçimleri ====
2012 yılında ise ÖDP'nin '''7. Olağan Kongresi''' gerçekleşmiştir. Ankara Anadolu Gösteri Merkezi'nde düzenlenen kongrede ÖDP'de ilk defa eş başkanlık sistemine geçilmiştir ve [[Alper Taş]] ile birlikte [[Bilge Seçkin Çetinkaya]] ÖDP Eş Genel Başkanları seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Seçim 2011: 'Özgürlük ve eşitlik temelinde Türkiye’yi yeniden kuruyor!'| yazar = | url = https://www.birgun.net/haber/ozgurluk-ve-esitlik-temelinde-turkiye-yi-yeniden-kuruyor-61774 | tarih =11 Haziran 2012 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Kongre sonunda bir sonuç bildirgesi yayınlanmış ve anti-emperyalizm, anti-kapitalizm, özgürlükçü laliklik ve Kürt sorununda demokratik çözüm başlıklarının yer aldığı sonuç bildirisinde ÖDP, ezilenlerin ortak mücadelesinin tek yol olduğunu vurgulamıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP 7. Kongresi Sonuç Bildirisi Yayınlandı| yazar = | url = http://www.muhalefet.org/haber-odp-7-kongresi-sonuc-bildirisi-yayinlandi-0-2694.aspx | tarih =13 Haziran 2012 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> Ayrıca 2012 yılı sonunda 8 Aralık tarihinde '''"AKP düzenini yıkalım, Türkiye'yi yeniden kuralım!"''' isimli bir bildiri yayınlayan ÖDP 2013 yılının Haziran ayına kadar sürecek bir merkezi faaliyet başlatacağını duyurmuştur.<ref>{{Web kaynağı | başlık =ÖDP: ‘AKP düzenini yıkalım, Türkiye'yi yeniden kuralım!’| yazar = | url = https://haber.sol.org.tr/soldakiler/odp-akp-duzenini-yikalim-turkiyeyi-yeniden-kuralim-haberi-63880 | tarih =8 Aralık 2012 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
ÖDP için 2013 yılı Türkiye'deki diğer bütün muhalif grup ve örgütlenmeler de olduğu gibi [[Gezi Parkı olayları]] gündemi ile geçmiştir. 27 Mayıs 2013 tarihinde başlayan ve yaklaşık 2-3 ay süren protestolara ÖDP ve sempatizanları destek vererek katılmışlar ve bazıları gözaltına alınmıştır. Eş Genel Başkan Alper Taş Gezi Parkı eylemlerini AKP iktidarı ve onun başbakanına karşı bir onur ve özgürlük direnişi olarak tanımlamış<ref>{{Web kaynağı | başlık =''Gezi direnişi siyasette bir milat oldu''| yazar = | url = http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/gezi-direnisi-siyasette-bir-milat-oldu-433362 | tarih =12 Temmuz 2013 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> ve sivil diktatörlük girişimi olarak iddia ettiği AKP'nin politikalarına karşı halk tarafından verilen ihtar olduğunu öne sürmüştür.<ref>{{Web kaynağı | başlık =Ödp Lideri Taş: Gezi, Sivil Diktatörlük Girişimine İhtardır| yazar = | url = https://www.haberler.com/odp-lideri-tas-gezi-sivil-diktatorluk-girisimine-5425789-haberi/ | tarih =14 Aralık 2013 | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref>
==== Birleşik Haziran Hareketi ve 2015 Seçimleri ====
Gezi Parkı olaylarını takip eden dönemde ÖDP, [[Komünist Parti (Türkiye)|Komünist Parti]], [[Halkın Türkiye Komünist Partisi]], [[Emekçi Hareket Partisi]], [[Türkiye Komünist Partisi 1920 (2012)|Türkiye Komünist Partisi 1920]], [[Devrimci Hareket]] dergisi, [[RED Hareketi]], [[Sosyalist Demokrasi için Yeni Yol]] dergisi, [[Sosyal Demokrasi Vakfı]] (SODEV) gibi parti ve sivil toplum örgütleriyle beraber [[Birleşik Haziran Hareketi]]'nin kuruluşu ve faaliyetleri için siyasi çalışma yürütmüştür. İlk olarak 30 Ağustos 2014 tarihinde [[Orta Doğu Teknik Üniversitesi|ODTÜ]] Vişnelik tesisinde solda birlikte mücadele imkânlarının değerlendirmek üzere toplanan çeşitli akademisyenler, siyasi partiler ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinin solda ortak mücadele olarak temelini oluşturduğu, 19 Ekim Pazar günü yine [[Orta Doğu Teknik Üniversitesi|ODTÜ]] Vişnelik 3. kez toplanılmasının ardından kuruluş kararı alınıp, çağrı metni yayınlanan ve yerel meclislerde örgütlenen anti-kapitalist, anti-emperyalist, anti-faşist ve gericilik karşıtı bir siyasi cephe hareketi olan Birleşik Haziran Hareketi'nde<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Birleşik Haziran Hareketi yola çıktı |yazar= |url=http://ilerihaber.org/birlesik-haziran-hareketi-yola-cikti/3860/ |gazete=ilerihaber.org |tarih=20 Ekim 2014 |erişimtarihi=20 Ekim 2014}} {{Tr}}</ref> ÖDP'nin genel başkan Alper Taş'a göre yer alma sebebi AKP ve politikalarına karşı ortak bir siyaset oluşturmak ve birleşik bir mücadele geliştirmekti.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Alper Taş ve Erkan Baş Birleşik Haziran Hareketi'ni Anlattı |yazar= |url=http://muhalefet.org/haber-alper-tas-ve-erkan-bas-birlesik-haziran-hareketini-anlatti-12-12736.aspx |gazete=Muhalefet.org |tarih=19 Kasım 2014 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref> Ancak özellikle 2015 genel seçim gündeminde bu proje başarıya ulaşamamış, ilk olarak seçimlere kendi adaylarıyla girme kararı alan [[Komünist Parti (Türkiye)|Komünist Parti]] 2015 ortasında hareketten ayrılmıştır. Daha sonra seçimlerde [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'nin mi yoksa [[Halkların Demokratik Partisi]]'nin mi desteklenmesi gerektiği noktasında hareket içinde ayrışmalar yaşanmış ve diğer gruplar da zaman içerisinde Birleşik Haziran Hareketi ile olan bağlarını koparmışlardır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Birleşik Haziran Hareketi’nin başına ne geldi? |yazar= Tunca Özlen |url=https://www.gazeteduvar.com.tr/forum/2018/11/28/birlesik-haziran-hareketinin-basina-ne-geldi/ |gazete=Gazete Duvar |tarih=28 Kasım 2018 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>
==== Başkanlar Kurulu Dönemi, 2017 Referandumu ve 2019 Beyoğlu Seçimleri ====
[[File:Kongre.jpg|200px|küçükresim|ÖDP 8. Olağan Kongresi'nde delegeler]]
2015 seçimlerinin ardından 13 Mart 2016 tarihinde ÖDP '''8. Olağan Genel Kongresi''' "Birlikte başaracağız" sloganıyla Ankara'da Ahmet Taner Kışlalı Spor Salonu'nda gerçekleşmiştir. Kongre'nin açılış konuşmasını yapan Alper Taş ÖDP'nin sadece temsili demokrasiyi hedeflemediğini, ÖDP'nin demokrasinin anlayışının ''Paris Komünü, Sovyetlerdeki işçi-köylü demokrasisi ve Türkiye'deki Fatsa demokrasisi'' olduğunu belirtmiştir.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=ÖDP'de başkanlar kurulu dönemi |yazar= |url=https://ilerihaber.org/icerik/odpde-baskanlar-kurulu-donemi-51829.html |gazete=İleri Haber |tarih=13 Mart 2016 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref> Kongre ile birlikte ÖDP'de parti yönetiminde yenilenmeye gidilmiştir. Varolan eş başkanlık yerine '''Başkanlar Kurulu''' adı verilen ve 5 parti sözcüsünden oluşan bir parti liderlik sistemi getirilmiş ve [[Alper Taş]], [[Önder İşleyen]], [[Pelin Bektaş]], [[Sema Yazan Özçetin]] ve [[Çiçek Çatalkaya]] bu sözcüler olmuşlardır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=ÖDP Genel Kurulu'nda 'Gezi demokrasisi' vurgusu |yazar= Birkan Bulut |url=https://www.evrensel.net/haber/274826/odp-genel-kurulunda-gezi-demokrasisi-vurgusu |gazete=Evrensel |tarih=13 Mart 2016 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>
Öte yandan Kongre'den bir yıl sonra düzenlenen [[2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu]]'nda ÖDP, Türkiye'de yerleştirilmek istenen başkanlık sistemine karşı çıkarak '''Hayır''' için seçim kampanyası yapmıştır. Başkanlar Kurulu Üyesi Alper Taş Olağanüstü Hal koşullarında yapılması planlanan referandumda yerleştirilmek istenen "başkanlık sisteminin" halkın bir ihtiyacı olmadığını, AKP ve Cumhurbaşkanı'nın çıkarı olduğunu ileri sürmüş ve bu nedenle başkallık rejimine hayır diyeceklerini açıklamıştır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Alper Taş: AKP ve MHP’nin etkilediği kesimleri 'hayır'a ikna etmeliyiz |yazar= |url=https://www.demokrathaber.org/siyaset/alper-tas-akp-ve-mhpnin-etkiledigi-kesimleri-hayir-a-h78937.html |gazete=Demokrat Haber |tarih=28 Ocak 2017 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>
Türkiye'de referandumdan iki yıl sonra düzenlenen [[2019 Türkiye yerel seçimleri]]'ne ise ÖDP parti olarak Yüksek Seçim Kurulu'nu kararınca katılamamıştır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=EMEP ve ÖDP'den YSK'nin yerel seçim kararına itiraz |yazar= |url=https://www.evrensel.net/haber/369946/emep-ve-odpden-ysknin-yerel-secim-kararina-itiraz |gazete=Evrensel |tarih=2 Ocak 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref> Ancak partinin Başkanlar Kurulu üyesi ve sözcüsü Alper Taş [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'nden [[Beyoğlu]] Belediye Başkan Adayı olmuştur.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=CHP'nin Beyoğlu adayı Alper Taş: Yarışa girdiğimiz zamanki 9 puanlık farkı kapattık |yazar= Elif Sudagezer |url=https://tr.sputniknews.com/turkiye/201903291038494135-chp-beyoglu-alper-tas-sanatci-destek-genco-erkal-levent-uzumcu/ |gazete=Sputnik |tarih=29 Mart 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref> 31 Mart 2019 tarihinden gerçekleşen seçimin sonuçlarına göre Beyoğlu'nda 57.487 oy ile 43,99% oy oranına ulaşan Alper Taş, AKP'li rakibi Haydar Ali Yıldız'ın 65.156 oy ve 49,86% oy oranı karşısında yenilgiye uğramıştır.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Beyoğlu'nda Alper Taş seçilemedi |yazar= |url=http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/beyoglunda-alper-tas-secilemedi-1323079|gazete=Cumhuriyet |tarih=31 Mart 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>
=== Sol Parti'nin Kurulmasından Günümüze ===
1996 yılından faaliyet gösteren ÖDP için 2019 yılının sonu bir dönüm noktası olmuştur. 22 Aralık 2019 tarihinde İnşaat Mühendisleri Odasının Teoman Öztürk Salonu'nda “Gerçekçi Ol İmkansızı İste” sloganıyla gerçekleşen ÖDP'nin 8 Olağanüstü Kongresi'nde partinin ismi '''Sol Parti''' olarak değiştirilmiştir.<ref name="ÖDP’nin yeni adı Sol Parti oldu">{{Haber kaynağı |başlık=ÖDP’nin yeni adı Sol Parti oldu |yazar= |url=https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/12/22/odpde-yeni-isim-onerisi-sol-parti/ |gazete=Gazete Duvar |tarih=22 Aralık 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref> Bunun sadece bir isim ve parti tabelası olmadığını ileri süren Başkanlar Kurulu üyesi Alper Taş, yeni bir döneme girdiklerini belirtmiş ve neden isim değişikliğine gittiklerini şu şekilde ifade etmiştir<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Alper Taş Sol Parti'yi anlattı |yazar= |url=https://www.birgun.net/haber/alper-tas-sol-parti-yi-anlatti-281419 |gazete=BirGün |tarih=24 Aralık 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>:
{{Quote|Bizi bu değişikliğe iten; 96 yılında kurduğumuz ÖDP'yi anlamlandıran bütün dünya ve Türkiye değişmesi. ÖDP artık eski dönemin bir savunma partisiydi. Solun bir birlik partisi olarak bir dönemin itiyacına yanıt verdi. Biz ÖDP'yi kurarken dünyada kapitalizmin mutlak egemenliği vardı. Burada sola ve sosyalizme dair değerler sorgulanıyor, tu kaka deniliyordu. O dönemin ürünü olarak ÖDP kendi yolunu çizmeye çalıştı. Ama 2019'da bu tamamen değişti. Artık sorgulanan kapitalizm. Kapitalizm insanlığa bir çare olamadı sola ve sosyalizme dair değerlerin arandığı bir dönemdeyiz.}}
Ayrıca, Alper Taş ÖDP'nin programının eskidiğini ve bugüne yanıt vermediğini belirtmiş, isim değişikliğinin ardından Sol Parti'nin buluşmalar gerçekleştirerek yeni bir program hazırlayacağının altını çizmiş ve 2020 yılının Haziran ayında yeni bir kongre düzenleneceğini açıklamıştır.<ref name="Alper Taş: Sol Parti'de mütevazı olarak yer alacağım">{{Haber kaynağı |başlık=Alper Taş: Sol Parti'de mütevazı olarak yer alacağım, yeni yüzlerin olması daha iyi |yazar= |url=https://www.independentturkish.com/node/109276/r%C3%B6portaj/alper-ta%C5%9F-sol-partide-m%C3%BCtevaz%C4%B1-olarak-yer-alaca%C4%9F%C4%B1m-yeni-y%C3%BCzlerin-olmas%C4%B1-daha |gazete=The Independent Türkçe |tarih=26 Aralık 2019 |erişimtarihi=21 Mart 2020}} {{Tr}}</ref>
== Sol Parti'nin Manifestosu ve Siyasi Görüşleri ==
1996 yılında ÖDP'nin kuruluşundan 2019 yılında Sol Parti'nin kuruluşuna kadar geçen sürede hareketin siyasi görüşleri ve ideolojisinde belirli değişiklik yaşanmış, 1996'dan özellikle 2009'da Ufuk Uras'ın partiden ayrılışına kadar olan sürede partide hakim olan görüş daha [[özgürlükçü sosyalizm]] iken, özellikle 2009 sonrasında geleneksel [[sosyalizm|sosyalizme]] ve Türkiye devrimci geleneğine daha fazla referanslar verilmeye başlanmıştır. Mart 2019 tarihi itibari ile Sol Parti'nin siyasi pozisyonunu açıkladığı bir parti programı bulunmamaktır. Ancak parti kuruluş kongresinde yayınladığı '''Manifesto''' ile çeşitli toplumsal meselelerde görüşlerini açıklamıştır. Bunlar şöyle özetlenebilir<ref>{{Web kaynağı | başlık =Manifestomuz| yazar = | url = http://solparti.org/manifestomuz | tarih = | erişimtarihi = 21 Mart 2020}}</ref> :
*'''Dış Politika''':
**Sol Parti, emperyalizm olarak adlandırdığı gelişmiş kapitalist ülkelerle yapılmış bütün açık ve gizli antlaşmalar iptal edilmesini, NATO gibi ittifaklardan çıkılmalı, başta İncirlik olmak üzere yabancı üsler kapatılmasını savunmakta ve daha fazla silahlanmaya ile birlikte militarizme karşı çıkmaktadır.
**Parti, Türkiye'nin Orta Doğu'da ve özellikle Suriye'de mezhepçi ve yayılmacı politika yürüttüğünü ileri sürmekte ve bunun sona erdirilmesinin yanı sıra Suriye’nin kaderi yine Suriyeliler tarafından tayin edilmelisi gerektiğini belirtmektedir.
*'''Ekonomi''':
**Parti, neo-liberalizmin sınırsız bir sömürüye dayanan ve başta işçi sınıfı olmak üzere bütün halk kesimlerini yoksulluğa ve sefalete sürükleyen politikaları tam anlamıyla iflas etmiş durumda olduğunu öne sürmekte ve Türkiye'de hayata geçirilen özelleştirme, yap-işlet-devret gibi politika ve uygulamaların sona erdilerek, rant ekonomisinden üretim ekonomisine geçilmesini, kamu çıkarının gözetilmesini ve halka ait tüm varlıklar yeniden kamulaştırılmasını savunduğunu manifestosunda ilan etmektedir.
*'''Eğitim ve Sağlık''':
**Sol Parti, eğitim ve sağlık gibi yaşamsal hizmetlerin kesinlikle parasız olmasını savunmakta, özel okullar ve vakıf üniversiteleri kamulaştırılmasını istemekte, YÖK'ün kaldırılmasını talep etmektedir.
*'''Kadın ve Çevre''':
**Parti, şiddete maruz bırakılan, yaşamları çalınan kadınların can güvenliğinin sağlanması, erkek şiddetine son verecek önlemlerin alınması son derece acil olduğunun tespitini yapmakta ve buna karşı önlem alınmasını istemektedir.
**Küresel ısınma, iklim krizine karşı harekete geçilmesini ve çevrenin kâr için talan edilmesine derhal son verilmelisini savunmaktadır.
*'''Kürt Sorunu''':
**Sol Parti, Kürt sorununun barışçıl bir temelde ve halkın nasıl yaşamak isterse öyle yaşamasını kabul eden bir yerinden demokrasi anlayışıyla çözülmesi gerektiğinin altını çizmektedir. Bu noktada şiddet politikalarının sona erdirilmesi ve barışçıl bir siyasal sürecin devreye girmesi çağrısını yapmaktadır.
== Uluslararası Örgütlülük ==
ÖDP'nin ardılı olan Sol Parti bugün Avrupa'da ve [[Avrupa Birliği]]'nde sosyalist ve [[komünizm|komünist]] partilerin bir araya gelerek oluşturduğu [[Avrupa Solu Partisi]] birliğine üyedir. Ayrıca Avrupa Anti-Kapitalist Solu'nun kurucu üyelerindendir.
[[Yunanistan]]'daki [[radikal sol]] ve çevreci güçlerin koalisyon partisi SYRIZA ve SYRIZA'nın içindeki platformlardan Synaspismos ile dayanışma içindedir.
== Liderler ==
Satır 178 ⟶ 204:
! # !! İsim !! Görev Başlangıcı !! Görev Bitişi
|-
! colspan=4|
|-
| 1 || [[Sadun Aren]] {{Küçük|(''Kurucu Başkan'')}} || 8 Haziran 1994 || 22 Ocak 1996
|-
! colspan=4| [[Özgürlük ve Dayanışma Partisi]] Dönemi (1996-2019)
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
| - || [[Ufuk Uras]] || 11 Şubat 2008 || 1 Şubat 2009
|-
|
|-
| 3 || [[Alper Taş]] || 20 Haziran 2009 || 11 Haziran 2012
|-
|
|-
|
|-
|
|-
| 8 || [[Önder İşleyen]] - Pelin Bektaş - Çiçek Çatalkaya - İlknur Başer {{Küçük|'''(Başkanlar Kurulu)'''}} || 3 Mart 2019 || 22 Aralık 2019
|-
! colspan=4| [[Sol Parti]] Dönemi (2019 - Günümüz)
|-
| 8 || [[Önder İşleyen]] - Pelin Bektaş - Çiçek Çatalkaya - İlknur Başer {{Küçük|'''(Başkanlar Kurulu)'''}} || 22 Aralık 2019 || Görevde
|}
==
=== Genel seçimler ===
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;"
Satır 216 ⟶ 248:
! Sandalye
|-
! colspan=4 | {{Küçük|ÖDP olarak}}
|-
| [[
|-
| [[
|-
| [[2007 Türkiye genel seçimleri|2007]] || 52,195 || {{Yüzde çubuğu|0.15|%0,15|DC241f}} || {{Composition bar|0|550|hex=#DC241f}}
|-
! colspan=4 | {{Küçük|Sol Parti olarak}}
|}
=== Yerel seçimler ===
Satır 232 ⟶ 267:
! %
|-
! colspan=4 | {{Küçük|ÖDP olarak}}
|-
| [[
|-
| [[
|-
| [[
|-
| [[2014 Türkiye yerel seçimleri|2014]] || 59.842 || {{Yüzde çubuğu|0.13|%0,13|DC241f}} || {{Composition bar|1|1351|hex=#DC241f}}
|-
! colspan=4 | {{Küçük|Sol Parti olarak}}
|}
== Sloganlar ==
*Üreten Biziz, Yöneten de Biz Olacağız !
*Söz, Yetki, Karar, İktidar; Halka !
*Kahrolsun ABD, Bağımsız Türkiye !
*Eşit, Özgür, Demokratik Türkiye !
*Faşizme Ölüm, Tek Yol Devrim !
*Mahirlerden Özenç'e Selam olsun DEV-GENÇ'e!
*İnsanca Yaşam, İnsanca Düzen !
*Mahir, Hüseyin, Ulaş Kurtuluşa Kadar Savaş !
*Devrimci Yolumuz Çayanlar'ın Yoludur !
*Fatsa Fikri Yaşıyor Yaşatacağız!
*Kızıldere Son Değil Mücadele Sürüyor !
*İsyan, Devrim, Özgürlük !
*Eşitliğe ve Özgürlüğe Bir Yol Açalım!
*İnadına Sol, İnadına Devrim ve Sosyalizm!
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.solparti.org/ Sol Parti Web Sitesi]
Satır 263 ⟶ 301:
[[Kategori:Özgürlük ve Dayanışma Partisi| ]]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}
| |||