[go: nahoru, domu]

Yayla: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Wooze (mesaj | katkılar)
8. satır:
Yaylayı parçalayarak bir ağ gibi saran akarsu vadileri arasında kalan düz veya az eğimli yayla parçaları, [[vadi]]lerin derinleşerek ve yayılarak genişlemesiyle daralır ve yayla dağlık-tepelik bir şekil alır.
[[Dosya:Yayla evi.jpg|sağ|küçükresim|[[Türkiye]]'de bir yayla evi.]]
Yaylaların meydana gelişleri değişik şekillerde olur. Bazı yaylalar, [[volkan]]lardan püsküren [[lav]]ların meydana getirdiği tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla ortaya çıkar. Bu tip yaylalara [[Kuzey Amerika]]'da rastlanır. Diğer bir şekil ise aşınma neticesinde deniz seviyesine kadar alçalan düzlüklerin [[jeolojik]] hareketlerle tekrar yükselerek [[Akarsu|akarsularakarsu]]lar tarafından yarılmasıdır. Bazıları ise dağlar arasında meydana gelmiş olan geniş yatay düzlüklerin yine akarsu vadilerince yarılarak parçalanmasıyla ortaya çıkar.
 
'''Yayla''', hem [[beşeri coğrafya]] hem de fiziki coğrafya terimi olarak kullanılır. Akarsu aşınım şekli olan platolara yayla denildiği gibi, yerleşim şekli adı olarak da kullanılır. Yazın hayvan otlatmak için çıkılan dağlık ve ormanlık bölgelerdeki yüksek, düz, otluk yerlere yayla dendiği gibi; dinlenme, tatil yapma gayesiyle çıkılan yüksek yerlere, hatta şehir gibi yerleşim yerlerindeki yüksek kısımlarda bulunan mahallelere bile yayla adı verilir. Şehir ve köylere göre daha serin ve yağışlı olan bu tip yaylalar [[hayvancılık|hayvancılığın]] gelişmesinde büyük fayda sağladığı gibi, bu yerlerde yaşayan ahaliye [[ekonomi]]k destek de sağlar<ref name=hyt>{{Web kaynağı| url = http://dergipark.gov.tr/download/article-file/27035| başlık = Özet| soyadı1 = DOĞANAY| ad1 = Prof. Dr. Hayati| soyadı2 = COŞKUN| ad2 = Yrd.Doç.Dr. Ogün| tarih = | eser = TÜRKİYE YAYLACILIĞINDAKİ DEĞİŞME EĞİLİMLERİ VE BAŞLICA SONUÇLARI| yayıncı = Doğu Coğrafya Dergisi - 30| erişimtarihi = 18 Mayıs 2016| arşivengelli = evet|arşivurl= https://web.archive.org/web/20170818060117/http://dergipark.gov.tr/download/article-file/27035|arşivtarihi= 18 Ağustos 2017| ölüurl = hayır}}</ref>.
 
''Yayla'' terimi eski [[Türkçe]], [[Azerice|Azeri]] ve [[Çağatayca|Çağatay]] lehçelerinde bulunan ''yay'' (yaz), ''yaylamak'' (yazı geçirmek) sözcükleriyle bağlantılıdır. Yaylamak terimi zamanla, ''yaylag'' ve ''yaylak'' haline dönüşmüş, ''k'' sesinin düşmesiyle ''yayla'' halini almıştır<ref name=hyt/>. Yaylacılık [[Anadolu]]ya [[Orta Asya]]'dan [[Türkler|Türk]] [[Göç|göçleriylegöç]]leriyle gelmiştir. [[Orhun Yazıtları]]nda ''yaylag'' terimi geçmektedir.
 
Yaylacılık [[göçebe]] yaşam tarzına benzese de bazı yönleriyle ayrılır. Yaylacı kışlak ve yaylak arasında yaz ve kış ritmik göç eder. [[Göçebelik|Göçebeler]] ise otlak arama amacıyla sürekli göç halindedir. Yaylacının köy veya kasabada kalıcı bir meskeni bulunurken, göçerlerin çoğunlukla kalıcı konutları yoktur<ref name=hyt/>. Bazı uygun yaylalar sürekli oturulan yer haline gelebilir. Mersin, [[Çamlıyayla]] ve Hatay [[Belen]] yayla iken ilçe merkezi haline gelen örneklerdir.
31. satır:
* [[Ova]] köylerinin kullandığı yaylalar
* [[Ova]] ve şehir nüfusunun birlikte kullandığı yaylalar
* [[Dağ]] [[Köy|köyleriköy]]ninlerinin [[Ekonomi|ekonomikekonomi]]k nedenlerle kullandığı yakın yaylalar
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yayla" sayfasından alınmıştır