"Chhiah-tō" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

刪去的內容新增的內容

行內

Hiān-chú-sî (2022-nî 1-goe̍h 29-ji̍t (pài-la̍k) 09:04) ê siu-tēng-pún

Chhiah-tō sī 1 tiâu sióng-siōng ê îⁿ-kèng-soàⁿ, kho· tī 1 lia̍p hêng-seng ê lâm-pak-ke̍k ê tiong-ng ūi-tī; hit tah ê tē-bīn kap tńg-se̍h ê te̍k-sim (axis of rotation) pêng-hêng. Chit tiâu soàⁿ sī 1 ê tōa-îⁿ. Chhiah-tō kā kiû ê piáu-bīn chhiat chò Pak-poàⁿ-kiû kap Lâm-poàⁿ-kiû. I ê hūi-tō· hông tēng chò 0-tō·. Tē-kiû ê chhiah-tō ū 40070 km tn̂g.

Khì-hāu

Jia̍t-tài, chhiah-tō ê kùi-cheh hām un-tài, hân-tài chha chin chē. Tiàm jia̍t-tài khiā-khí ê lâng it-poaⁿ kā kùi-cheh hun-chò 2 ê: sip--ê kap ta--ê. Chóng--sī, tōa-pō·-hūn óa-kīn chhiah-tō ê só·-chāi thàu-nî-tang sip, sui-bóng kî-tha ê in-sò· (koân-tō·, lī hái ê kī-lī) ē éng-hióng kùi-cheh ê piàn-hòa.

Chhiah-tō kap thài-khong

Óa-kīn chhiah-tō ê tē-tiám sek-ha̍p siat thài-khong-káng a̍h-sī thài-khong tiān-thui, in-ūi hiah ê tiám tín-tāng ê sok-tō· siū tē-kiû tńg-se̍h éng-hióng, pí tē-kiû jīm-hô só·-chāi koh khah kín. Tùi hia hoat-siā thài-khong-chûn ē-tàng kiám iōng jiân-liāu. Khó-sioh tē-kiû ê chhiah-tō lo̍h tī hái-bīn khah chē, hán-tit keng-kòe lio̍k-tē.

Keng-kòe ê tē-tiám

São Tomé kap Príncipe - keng-kòe Ilhéu das Rolas (kûn-tó ê 1 lia̍p sió-tó)
Gabon
Congo Kiōng-hô-kok
Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok
Uganda
Kenya
Somalia
Maldives - khó-lêng bô tú-tú keng-kòe jīm-hô 1 ê tó
Pini - Sumatra hū-kīn ê sió-tó
Sumatra
Lingga - Sumatra hū-kīn ê sió-tó
Borneo - Kalimantan
Sulawesi
Halmahera
Halmahera tang-pêng ê sió-tó-kûn
Gilbert Kûn-tó - khó-lêng bô tú-tú keng-kòe jīm-hô 1 ê tó
Phoenix Kûn-tó - Baker-tó hū-kīn
Line Kûn-tó - Jarvis-tó hū-kīn
Galápagos Kûn-tó - keng-kòe Isabela-tó.
Ecuador
Colombia
Pa-se

@@ Tē 1 chōa: / Tē 1 chōa: @@
-[[Image:World map with equator.svg|thumb|Âng-soàⁿ tāi-piáu chhiah-tō]]
+[[File:World map with equator.svg|thumb|Âng-soàⁿ tāi-piáu chhiah-tō]]
-'''Chhiah-tō''' sī 1 tiâu sióng-siōng ê [[îⁿ-kèng]]-soàⁿ, kho· tī 1 lia̍p [[hêng-seng]] ê lâm-pak-ke̍k ê tiong-ng ūi-tī; hit tah ê tē-bīn kap tńg-se̍h ê te̍k-sim (''axis of rotation'') pêng-hêng.  Chit tiâu soàⁿ sī 1 ê [[tōa-îⁿ]].  Chhiah-tō kā kiû ê piáu-bīn chhiat chò [[Pak-poàⁿ-kiû]] kap [[Lâm-poàⁿ-kiû]].  I ê [[hūi-tō·]] hông tēng chò 0-tō·.  [[Tē-kiû]] ê chhiah-tō ū 40070 km tn̂g.
+'''Chhiah-tō''' sī 1 tiâu sióng-siōng ê [[îⁿ-kèng]]-soàⁿ, kho· tī 1 lia̍p [[hêng-seng]] ê lâm-pak-ke̍k ê tiong-ng ūi-tī; hit tah ê tē-bīn kap tńg-se̍h ê te̍k-sim (''axis of rotation'') pêng-hêng. Chit tiâu soàⁿ sī 1 ê [[tōa-îⁿ]]. Chhiah-tō kā kiû ê piáu-bīn chhiat chò [[Pak-poàⁿ-kiû]] kap [[Lâm-poàⁿ-kiû]]. I ê [[hūi-tō·]] hông tēng chò 0-tō·. [[Tē-kiû]] ê chhiah-tō ū 40070 km tn̂g.
-==Khì-hāu==
+== Khì-hāu ==
-Jia̍t-tāi, chhiah-tō ê [[kùi-cheh]] hām un-tāi, hân-tāi chha chin chē.  Tiàm jia̍t-tāi khiā-khí ê lâng it-poaⁿ kā kùi-cheh hun-chò 2 ê:  sip--ê kap ta--ê.  Chóng--sī, tōa-pō·-hūn óa-kīn chhiah-tō ê só·-chāi thàu-nî-tang sip, sui-bóng kî-tha ê in-sò· (koân-tō·, lī hái ê kī-lī) ē éng-hióng kùi-cheh ê piàn-hòa.
+Jia̍t-tài, chhiah-tō ê [[kùi-cheh]] hām un-tài, hân-tài chha chin chē. Tiàm jia̍t-tài khiā-khí ê lâng it-poaⁿ kā kùi-cheh hun-chò 2 ê: sip--ê kap ta--ê. Chóng--sī, tōa-pō·-hūn óa-kīn chhiah-tō ê só·-chāi thàu-nî-tang sip, sui-bóng kî-tha ê in-sò· (koân-tō·, lī hái ê kī-lī) ē éng-hióng kùi-cheh ê piàn-hòa.
-==Chhiah-tō kap [[thài-khong]]==
+== Chhiah-tō kap [[thài-khong]] ==
-Óa-kīn chhiah-tō ê tē-tiám sek-ha̍p siat [[thài-khong-káng]] a̍h-sī [[thài-khong tiān-thui]], in-ūi hiah ê tiám tín-tāng ê sok-tō· siū tē-kiû tńg-se̍h éng-hióng, pí tē-kiû jīm-hô só·-chāi koh khah kín.  Tùi hia hoat-siā [[thài-khong-chûn]] ē-tàng kiám iōng [[jiân-liāu]].  Khó-sioh tē-kiû ê chhiah-tō lo̍h tī hái-bīn khah chē, hán-tit keng-kòe lio̍k-tē.
+Óa-kīn chhiah-tō ê tē-tiám sek-ha̍p siat [[thài-khong-káng]] a̍h-sī [[thài-khong tiān-thui]], in-ūi hiah ê tiám tín-tāng ê sok-tō· siū tē-kiû tńg-se̍h éng-hióng, pí tē-kiû jīm-hô só·-chāi koh khah kín. Tùi hia hoat-siā [[thài-khong-chûn]] ē-tàng kiám iōng [[jiân-liāu]]. Khó-sioh tē-kiû ê chhiah-tō lo̍h tī hái-bīn khah chē, hán-tit keng-kòe lio̍k-tē.
-==Keng-kòe ê tē-tiám==
+== Keng-kòe ê tē-tiám ==
-* [[Sèng Tomé kap Príncipe]] - keng-kòe [[Ilhéu das Rolas]] (kûn-tó ê 1 lia̍p sió-tó)
+* [[São Tomé kap Príncipe]] - keng-kòe [[Ilhéu das Rolas]] (kûn-tó ê 1 lia̍p sió-tó)
 * [[Gabon]]
 * [[Congo Kiōng-hô-kok]]
@@ Tē 26 chōa: / Tē 26 chōa: @@
 * [[Gilbert Kûn-tó]] - khó-lêng bô tú-tú keng-kòe jīm-hô 1 ê tó
 * [[Phoenix Kûn-tó]] - [[Baker-tó]] hū-kīn
-* [[Sòaⁿ Kûn-tó]] (''Line Islands'') - [[Jarvis-tó]] hū-kīn
+* [[Line Kûn-tó]] - [[Jarvis-tó]] hū-kīn
 * [[Galápagos Kûn-tó]] - keng-kòe [[Isabela-tó]].
 * [[Ecuador]]
@@ Tē 33 chōa: / Tē 33 chōa: @@
 [[Category:Tē-lí-ha̍k]]
-[[af:Ewenaar]]
-[[als:Äquator]]
-[[ar:خط الاستواء]]
-[[ast:Llinia ecuatorial]]
-[[az:Ekvator]]
-[[bat-smg:Posiaus]]
-[[be:Экватар]]
-[[be-x-old:Экватар]]
-[[bg:Екватор]]
-[[bn:নিরক্ষরেখা]]
-[[br:Keheder]]
-[[bs:Ekvator]]
-[[ca:Línia equatorial]]
-[[ckb:هێڵی ئیستوا]]
-[[cs:Zemský rovník]]
-[[cv:Экватор]]
-[[cy:Cyhydedd]]
-[[da:Ækvator]]
-[[de:Äquator]]
-[[el:Ισημερινός]]
-[[en:Equator]]
-[[eo:Ekvatoro]]
-[[es:Ecuador terrestre]]
-[[et:Ekvaator]]
-[[eu:Ekuatore]]
-[[fa:استوا]]
-[[fi:Päiväntasaaja]]
-[[fr:Équateur (ligne équinoxiale)]]
-[[fy:Evener]]
-[[gl:Ecuador terrestre]]
-[[he:קו המשווה]]
-[[hi:भूमध्य रेखा]]
-[[hr:Ekvator]]
-[[hu:Egyenlítő]]
-[[id:Khatulistiwa]]
-[[io:Equatoro]]
-[[is:Miðbaugur]]
-[[it:Equatore]]
-[[ja:赤道]]
-[[jv:Katulistiwa]]
-[[ka:ეკვატორი]]
-[[km:ខ្សែអេក្វាទ័រ]]
-[[kn:ವಿಷುವದ್ರೇಖೆ]]
-[[ko:적도]]
-[[ku:Ekvator]]
-[[la:Linea aequatorialis]]
-[[lb:Equator]]
-[[lmo:Equatur]]
-[[ln:Mambénga (monkɔlɔ́tɔ)]]
-[[lt:Pusiaujas]]
-[[lv:Ekvators]]
-[[mk:Екватор]]
-[[ml:ഭൂമദ്ധ്യരേഖ]]
-[[mr:विषुववृत्त]]
-[[ms:Khatulistiwa]]
-[[nl:Evenaar]]
-[[nn:Ekvator]]
-[[no:Ekvator]]
-[[pl:Równik]]
-[[pt:Equador (linha)]]
-[[qu:Chawpipacha]]
-[[ro:Ecuator]]
-[[ru:Экватор]]
-[[scn:Equaturi (tirrestri)]]
-[[sh:Ekvator]]
-[[simple:Equator]]
-[[sk:Rovník]]
-[[sl:Ekvator]]
-[[sq:Ekuatori]]
-[[sr:Екватор]]
-[[su:Hatulistiwa]]
-[[sv:Ekvator]]
-[[sw:Ikweta]]
-[[szl:Růwńik]]
-[[ta:நிலநடுக் கோடு]]
-[[te:భూమధ్య రేఖ]]
-[[th:เส้นศูนย์สูตร]]
-[[tl:Ekwador]]
-[[tr:Ekvator]]
-[[uk:Екватор]]
-[[ur:خط استوا]]
-[[vec:Equatore]]
-[[vi:Xích đạo]]
-[[wo:Yamoo]]
-[[wuu:赤道]]
-[[yi:עקוואטאר]]
-[[zh:赤道]]
-[[zh-yue:赤道]]