[go: nahoru, domu]
Gaan na inhoud

Reën: Verskil tussen weergawes

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud
VisueelWikiteks
RedBot (besprekings | bydraes)
4 731 edits
k r2.7.2) (robot Bygevoeg: kv:Зэр
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.5
(31 wysigings tussenin deur 15 gebruikers nie gewys nie)
Lyn 1: Lyn 1:
{{Databoks}}
[[Lêer:22 Regen ubt.jpeg|thumb|right|300px|'n Stortbui sak op die aarde neer.]]
[[Lêer:Here comes rain again.jpg|thumb|right|300px|Reëndruppels val in 'n plas.]]
[[Lêer:22 Regen ubt.jpeg|duimnael|regs|300px|'n Stortbui sak op die aarde neer.]]
[[Lêer:FoggDam-NT.jpg|thumb|right|300px|'n Skag reën by die basis van 'n [[donderstorm]].]]
[[Lêer:Here comes rain again.jpg|duimnael|regs|300px|Reëndruppels val in 'n plas.]]
[[Lêer:FoggDam-NT.jpg|duimnael|regs|300px|'n Skag reën by die basis van 'n donderstorm.]]


'''Reën''' is 'n [[neerslag (meteorologie)|neerslag]] in die vorm van [[vloeistof]] teenoor ander nie-vloeistof vorme soos [[sneeu]], [[hael]] en [[ysreën]]. Reën benodig die teenwoordigheid van 'n lig laag van die [[Aarde se atmosfeer]] met temperature bo die smeltpunt van water naby en bo die aardoppervlak. Op die Aarde is reën die [[kondensasie]] van atmosferiese [[waterdamp]] na [[druppel]]s [[water]] swaar genoeg om te val, wat meestal die aardoppervlak bereik. Twee prosesse, wat waarskynlik saamwerk, kan lei tot die versadiging van lug wat weer lei tot reënval: die verkoeling van lug en die toevoeging van water in die lig. Reën wat na die Aarde val maar verdamp voor dit die grond bereik word [[virga]] genoem - dit is ook een van die maniere waarop lug versadig word. Neerslag vorm deur die botsings van reëndruppels met ander reëndruppels of yskristalle binne 'n [[wolk]]. Die vorm van reëndruppels wissel van oblaat, pannekoekagtige vorms vir groot druppels tot klein sfere vir kleiner druppels.
'''Reën''' is 'n [[neerslag (meteorologie)|neerslag]] in die vorm van [[vloeistof]] teenoor ander nie-vloeistof vorme soos [[sneeu]], [[hael]] en [[ysreën]]. Reën benodig die teenwoordigheid van 'n lig laag van die [[Aarde se atmosfeer]] met temperature bo die smeltpunt van water naby en bo die aardoppervlak. Op die Aarde is reën die [[kondensasie]] van atmosferiese [[waterdamp]] na [[druppel]]s [[water]] swaar genoeg om te val, wat meestal die aardoppervlak bereik. Twee prosesse, wat waarskynlik saamwerk, kan lei tot die versadiging van lug wat weer lei tot reënval: die verkoeling van lug en die toevoeging van water in die lig. Reën wat na die Aarde val maar verdamp voor dit die grond bereik word [[virga]] genoem – dit is ook een van die maniere waarop lug versadig word. Neerslag vorm deur die botsings van reëndruppels met ander reëndruppels of yskristalle binne 'n [[wolk]]. Die vorm van reëndruppels wissel van oblaat, pannekoekagtige vorms vir groot druppels tot klein sfere vir kleiner druppels.


Vogtigheid wat saam met drie-dimensionele temperatuursones beweeg en verskillende gebiede van vogtigheid bekend as [[front]]e, is die hoofmetodes van reënvorming. Indien voldoende vog en 'n opwaartse beweging teenwoordig is, sal neerslag vanuit konveksie-wolke (dié met 'n sterk, opwaartse, vertikale beweging) val, soos [[cumulonimbus]] in donderstorms wat tot nou [[reënbande]] kan lei. In bergagtige gebiede is neerslag moontlik waar die opwaartse vloei maksimaliseer binne die [[windkant]]e van die terrein by 'n elevasie waarby vogtige lug geforseer word om te kondenseer en dan val in die vorm van reën teen die kante van die berge. Aan die lykant van die berge kan woestynklimate bestaan weens die droë lug wat afwaarts vloei en dus verwarming en verdroging van die [[lugmassa]] veroorsaak. Die beweging van die [[moeson]]trog, of [[intertropiese konvergensie sone]], bring die natseisoen by [[savanna]] [[klimaat|klimate]]. Reën is die primêre bron van [[varswater]] vir die meeste streke in die wêreld, en voorsien geskikte toestande vir diverse [[ekosisteem|ekosisteme]], sowel as die water vir [[hidroëlektriese kragsentrale]]s en besproeiing vir verskeie gewasse. Reënval word gemeet deur [[reënmeter]]s te gebruik. Reënvalhoeveelhede word aktief gemeet deur [[weerradar]]s en passief deur [[weersatelliet]]e.
Vogtigheid wat saam met drie-dimensionele temperatuursones beweeg en verskillende gebiede van vogtigheid bekend as [[front]]e, is die hoofmetodes van reënvorming. Indien voldoende vog en 'n opwaartse beweging teenwoordig is, sal neerslag vanuit konveksie-wolke (dié met 'n sterk, opwaartse, vertikale beweging) val, soos [[cumulonimbus]] in [[donderstorm]]s wat tot nou [[reënbande]] kan lei. In bergagtige gebiede is neerslag moontlik waar die opwaartse vloei maksimaliseer binne die [[windkant]]e van die terrein by 'n elevasie waarby vogtige lug geforseer word om te kondenseer en dan val in die vorm van reën teen die kante van die berge. Aan die lykant van die berge kan woestynklimate bestaan weens die droë lug wat afwaarts vloei en dus verwarming en verdroging van die [[lugmassa]] veroorsaak. Die beweging van die [[moeson]]trog, of [[intertropiese konvergensie sone]], bring die natseisoen by [[savanne]]-[[klimaat|klimate]]. Reën is die primêre bron van [[varswater]] vir die meeste streke in die wêreld, en voorsien geskikte toestande vir diverse [[ekosisteem|ekosisteme]], sowel as die water vir [[Hidroëlektrisiteit|hidroëlektriese kragsentrales]] en besproeiing vir verskeie gewasse. Reënval word met 'n [[reënmeter]] gemeet. reënvalhoeveelhede word aktief gemeet deur [[weerradar]]s en passief deur [[weersatelliet]]e.


Warmte afkomstig vanaf stedelike gebiede lei tot verhoogde reënval, beide in hoeveelheid en intensiteit, en gewoonlik windaf in stede. [[Aardverwarming]] veroorsaak ook veranderinge in globale neerslagpatrone, insluitend natter toestande oor oostelike [[Noord-Amerika]] en droër toestande in die [[trope]]. Neerslag is 'n hoofkomponent van die [[watersiklus]], en is verantwoordelik vir die meeste varswater afsettings op die [[planeet]]. Die jaarlikse globale gemiddelde neerslag is 900 mm. [[Australië]] is die Aarde se droogste kontinent. Reën is ook bekend, of word vermoed, op ander wêrelde, saamgestel uit [[metaan]], [[yster]], [[neon]] en [[swawelsuur]] eerder as water.
Warmte afkomstig vanaf stedelike gebiede lei tot verhoogde reënval, beide in hoeveelheid en intensiteit, en gewoonlik windaf in stede. [[Aardverwarming]] veroorsaak ook veranderinge in globale neerslagpatrone, insluitend natter toestande oor oostelike [[Noord-Amerika]] en droër toestande in die [[trope]]. Neerslag is 'n hoofkomponent van die [[watersiklus]], en is verantwoordelik vir die meeste varswaterafsettings op die [[planeet]]. Die jaarlikse wêreldwye gemiddelde neerslag is 900 mm. [[Australië]] is die Aarde se droogste kontinent. Reën is ook bekend, of word vermoed, op ander planete, saamgestel uit [[metaan]], [[yster]], [[neon]] en [[swaelsuur]] eerder as water.


==Vorming==
== Vorming ==
[[Lêer:Konvektionsregen.jpg|alt=Diagram wys dat warm lug styg wat reënbuie veroorsaak.|thumb|right|Konveksie-neerslag.]]
[[Lêer:Konvektionsregen.jpg|alt=Diagram wys dat warm lug styg wat reënbuie veroorsaak.|duimnael|regs|Konveksie-neerslag.]]
[[Lêer:Steigungsregen.jpg|alt=Diagram wys hoe vogtige lug oor die oseaan styg en oor die land invloei, wat afkoeling en reën veroorsaak teen bergkruine.|thumb|right|Orografiese neerslag.]]
[[Lêer:Steigungsregen.jpg|alt=Diagram wys hoe vogtige lug oor die oseaan styg en oor die land invloei, wat afkoeling en reën veroorsaak teen bergkruine.|duimnael|regs|Orografiese neerslag.]]


===Water-versadigde lug===
=== Water-versadigde lug ===
Lug bevat waterdamp en die hoeveelheid water in 'n gegewe massa droë lug word gemeet in [[massa]] ([[gram]]) water per massa droë lug.<ref>{{cite web |author=Steve Kempler |year=2009 |url=http://daac.gsfc.nasa.gov/PIP/shtml/atmospheric_water_vapor_or_humidity.shtml |title=Parameter information page |publisher=[[NASA]] [[Goddard Space Flight Center]] |access-date=27 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20090812235512/http://daac.gsfc.nasa.gov/PIP/shtml/atmospheric_water_vapor_or_humidity.shtml |archive-date=12 Augustus 2009 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite book|url=http://www.atmos.washington.edu/~stoeling/WH-Ch03.pdf|page=80|accessdate=2010-01-30|date=2005-09-12|author=Mark Stoelinga|title=Atmospheric Thermodynamics|publisher=[[University of Washington]]|archive-date=2010-06-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20100602004341/http://www.atmos.washington.edu/~stoeling/WH-Ch03.pdf|url-status=dead}}</ref> Die hoeveelheid vog in lug word ook algemeen gegee as [[relatiewe humiditeit]] – die fraksie totale waterdamp wat lug kan bevat by 'n spesifieke [[temperatuur]].<ref>{{cite web|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=relative+humidity&submit=Search|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|accessdate=2010-01-29|publisher=[[American Meteorological Society]]|title=Relative Humidity|archive-date=2011-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20110707113357/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=relative+humidity&submit=Search|url-status=dead}}</ref> Die hoeveelheid waterdamp wat 'n sekere volume lug kan bevat voor dit versadig is (100% relatiewe humiditeit) en dan 'n wolk vorm ('n groep sigbare en klein water- en ysdeeltjies gesuspendeer bo die aardoppervlakte)<ref>{{cite web |url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=cloud1 |author=Glossary of Meteorology |date=June 2000 |access-date=29 Januarie 2010 |publisher=[[American Meteorological Society]] |title=Cloud |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120419025154/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=cloud1 |archive-date=19 April 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> is temperatuurafhanklik. Warmer lug kan meer water opneem as koeler lug voor dit versadig word. Daarom, een manier waarop 'n volume lug versadig kan word is deur afkoeling. Die [[doupunt]] is die temperatuur tot waarby 'n volume lug afgekoel moet word by die versadigingspunt.<ref>{{cite web |author=Naval Meteorology and Oceanography Command |year=2007 |url=http://www.navmetoccom.navy.mil/pao/Educate/WeatherTalk2/indexatmosp.htm |title=Atmospheric Moisture |publisher=[[United States Navy]] |access-date=27 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20090415223327/http://www.navmetoccom.navy.mil/pao/Educate/WeatherTalk2/indexatmosp.htm |archive-date=15 April 2009 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>

Lug bevat waterdamp en die hoeveelheid water in 'n gegewe massa droë lug word gemeet in [[massa]] ([[gram]]) water per massa droë lug.<ref>{{cite web|author=Steve Kempler|year=2009|url=http://daac.gsfc.nasa.gov/PIP/shtml/atmospheric_water_vapor_or_humidity.shtml|title=Parameter information page|publisher=[[NASA]] [[Goddard Space Flight Center]]|accessdate=2008-12-27}}</ref><ref>{{cite book |url=http://www.atmos.washington.edu/~stoeling/WH-Ch03.pdf| page=80|accessdate=2010-01-30|date=2005-09-12|author=Mark Stoelinga|title=Atmospheric Thermodynamics|publisher=[[University of Washington]]}}</ref> Die hoeveelheid vog in lug word ook algemeen gegee as [[relatiewe humiditeit]] - die fraksie totale waterdamp wat lug kan bevat by 'n spesifieke temperatuur.<ref>{{cite web|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=relative+humidity&submit=Search|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|accessdate=2010-01-29|publisher=[[American Meteorological Society]]|title=Relative Humidity}}</ref> Die hoeveelheid waterdamp wat 'n sekere volume lug kan bevat voor dit versadig is (100% relatiewe humiditeit) en dan 'n wolk vorm ('n groep sigbare en klein water- en ysdeeltjies gesuspendeer bo die aardoppervlakte)<ref>{{cite web|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=cloud1|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|accessdate=2010-01-29|publisher=[[American Meteorological Society]]|title=Cloud}}</ref> is temperatuurafhanklik. Warmer lug kan meer water opneem as koeler lug voor dit versadig word. Daarom, een manier waarop 'n volume lug versadig kan word is deur afkoeling. Die [[doupunt]] is die temperatuur tot waarby 'n volume lug afgekoel moet word by die versadigingspunt.<ref>{{cite web|author=Naval Meteorology and Oceanography Command|year=2007|url=http://www.navmetoccom.navy.mil/pao/Educate/WeatherTalk2/indexatmosp.htm|title=Atmospheric Moisture|publisher=[[United States Navy]]|accessdate=2008-12-27}}</ref>


Daar bestaan vier hoofmeganismes vir die afkoeling van lug tot by die doupunt:
Daar bestaan vier hoofmeganismes vir die afkoeling van lug tot by die doupunt:
*adiabatiese verkoeling,
* adiabatiese verkoeling,
*geleidingsverkoeling,
* geleidingsverkoeling,
*stralingsverkoeling en
* stralingsverkoeling en
*verdampingsverkoeling.
* verdampingsverkoeling.
Adiabatiese verkoeling ontstaan wanneer lug styg en uitsit.<ref>{{cite web|author=Glossary of Meteorology|year=2009|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=adiabatic-process1|title=Adiabatic Process|publisher=[[American Meteorological Society]]|accessdate=2008-12-27}}</ref> Die lug kan styg weens [[konveksie]], grootskaalse atmosferiese bewegings, of 'n fisiese grens soos 'n bergreeks ([[orografiese styging]]). Geleidingsverkoeling vind plaas wanneer die lug in kontak met 'n koue oppervlakte kom,<ref>{{cite web|author=TE Technology, Inc|year=2009|url=http://www.tetech.com/Cold-Plate-Coolers.html|title=Peltier Cold Plate|accessdate=2008-12-27}}</ref> gewoonlik vanaf een oppervlak na 'n ander gewaai, byvoorbeeld vanaf 'n vloeistof wateroppervlakte na 'n kouer landoppervlakte. Stralingsverkoeling vind plaas weens die uitstraling van [[termiese straling|infrarooi straling]], óf deur die lug, óf deur die grondoppervlakte onder die lug.<ref>{{cite web|author=Glossary of Meteorology|year=2009|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=radiational+cooling&submit=Search|title=Radiational cooling|publisher=[[American Meteorological Society]]|accessdate=2008-12-27}}</ref> Verdampingsverkoeling vind plaas wanneer vog tot die lug gevoeg word deur verdamping, wat die lugtemperatuur forseer om sy [[natbaltemperatuur]] af te koel, of totdat dit versadiging bereik.<ref>{{cite web|author=Robert Fovell|year=2004|url=http://www.atmos.ucla.edu/~fovell/AS3downloads/saturation.pdf|title=Approaches to saturation|publisher=[[UCLA|University of California in Los Angelese]]|accessdate=2009-02-07}}</ref>
Adiabatiese verkoeling ontstaan wanneer lug styg en uitsit.<ref>{{cite web |author=Glossary of Meteorology |year=2009 |url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=adiabatic-process1 |title=Adiabatic Process |publisher=[[American Meteorological Society]] |access-date=27 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20120218101106/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=adiabatic-process1 |archive-date=18 Februarie 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die lug kan styg weens [[konveksie]], grootskaalse atmosferiese bewegings, of 'n fisiese grens soos 'n bergreeks ([[orografiese styging]]). Geleidingsverkoeling vind plaas wanneer die lug in kontak met 'n koue oppervlakte kom,<ref>{{cite web |author=TE Technology, Inc |year=2009 |url=http://www.tetech.com/Cold-Plate-Coolers.html |title=Peltier Cold Plate |access-date=27 Desember 2008 |language=pl |archive-url=https://web.archive.org/web/20140221132744/http://www.tetech.com/Cold-Plate-Coolers.html |archive-date=21 Februarie 2014 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> gewoonlik vanaf een oppervlak na 'n ander gewaai, byvoorbeeld vanaf 'n vloeistof wateroppervlakte na 'n kouer landoppervlakte. Stralingsverkoeling vind plaas weens die uitstraling van [[termiese straling|infrarooi straling]], óf deur die lug, óf deur die grondoppervlakte onder die lug.<ref>{{cite web|author=Glossary of Meteorology|year=2009|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=radiational+cooling&submit=Search|title=Radiational cooling|publisher=[[American Meteorological Society]]|accessdate=2008-12-27|archive-date=2011-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20110512161339/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=radiational+cooling&submit=Search|url-status=dead}}</ref> Verdampingsverkoeling vind plaas wanneer vog tot die lug gevoeg word deur verdamping, wat die lugtemperatuur forseer om sy [[natbaltemperatuur]] af te koel, of totdat dit versadiging bereik.<ref>{{cite web|author=Robert Fovell|year=2004|url=http://www.atmos.ucla.edu/~fovell/AS3downloads/saturation.pdf|title=Approaches to saturation|publisher=[[UCLA|University of California in Los Angelese]]|accessdate=2009-02-07|archive-date=2009-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090225074155/http://www.atmos.ucla.edu/~fovell/AS3downloads/saturation.pdf|url-status=dead}}</ref>


Die hoofwyses waarop waterdamp tot lug gevoeg word is:
Die hoofwyses waarop waterdamp tot lug gevoeg word is:
*wind konvergensie na areas van opwaartse beweging,<ref name="convection">{{cite book|author=Robert Penrose Pearce|year=2002|url=http://books.google.com/books?id=QECy_UBdyrcC&pg=PA66&lpg=PA66&dq=ways+to+moisten+the+atmosphere&source=web&ots=-0MYq5qyS6&sig=gz5lOAPIc54v5qfO7nZ098KmVGE&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=6&ct=result|title=Meteorology at the Millennium|publisher=Academic Press|page=66|ISBN=978-0-12-548035-2|accessdate=2009-01-02}}</ref>
* windkonvergensie na areas van opwaartse beweging,<ref name="convection">{{cite book|author=Robert Penrose Pearce|year=2002|url=http://books.google.com/books?id=QECy_UBdyrcC&pg=PA66&lpg=PA66&dq=ways+to+moisten+the+atmosphere&source=web&ots=-0MYq5qyS6&sig=gz5lOAPIc54v5qfO7nZ098KmVGE&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=6&ct=result|title=Meteorology at the Millennium|publisher=Academic Press|page=66|ISBN=978-0-12-548035-2|accessdate=2009-01-02}}</ref>
*neerslag of virga wat van bo val,<ref>{{cite web|author=[[National Weather Service]] Office, Spokane, Washington|year=2009|url=http://www.wrh.noaa.gov/otx/outreach/ttalk/virga.php|title=Virga and Dry Thunderstorms|accessdate=2009-01-02}}</ref>
* neerslag of virga wat van bo val,<ref>{{cite web |author=[[National Weather Service]] Office, Spokane, Washington |year=2009 |url=http://www.wrh.noaa.gov/otx/outreach/ttalk/virga.php |title=Virga and Dry Thunderstorms |access-date=2 Januarie 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511043737/https://www.wrh.noaa.gov/otx/outreach/ttalk/virga.php |archive-date=11 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
*verwarming en verdamping van water gedurende die dag vanaf oseaanoppervlaktes, waterliggame of vleilande,<ref>{{cite web|author=Bart van den Hurk and Eleanor Blyth|year=2008|url=http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf|title=Global maps of Local Land-Atmosphere coupling|publisher=KNMI|accessdate=2009-01-02}}</ref> transpiration from plants,<ref>{{cite web|author=Krishna Ramanujan and Brad Bohlander|year=2002|url=http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20020926landcover.html|title=Landcover changes may rival greenhouse gases as cause of climate change|publisher=[[National Aeronautics and Space Administration]] [[Goddard Space Flight Center]]|accessdate=2009-01-02}}</ref> cool or dry air moving over warmer water,<ref>{{cite web|author=[[National Weather Service]] JetStream|year=2008|url=http://www.srh.weather.gov/srh/jetstream/synoptic/airmass.htm|title=Air Masses|accessdate=2009-01-02}}</ref> en
* verwarming en verdamping van water gedurende die dag vanaf oseaanoppervlaktes, waterliggame of vleilande,<ref>{{cite web|author=Bart van den Hurk and Eleanor Blyth|year=2008|url=http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf|title=Global maps of Local Land-Atmosphere coupling|publisher=KNMI|accessdate=2009-01-02|archive-date=2009-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20090225074154/http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf|url-status=dead}}</ref>
* transpirasie van plante,<ref>{{cite web |author=Krishna Ramanujan and Brad Bohlander |year=2002 |url=http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20020926landcover.html |title=Landcover changes may rival greenhouse gases as cause of climate change |publisher=[[National Aeronautics and Space Administration]] [[Goddard Space Flight Center]] |access-date=2 Januarie 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20100505192920/http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20020926landcover.html |archive-date= 5 Mei 2010 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>
* stygende lug oor berge.<ref name="MT">{{cite web|author=Dr. Michael Pidwirny|year=2008|url=http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html|title=CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes|publisher=Physical Geography|accessdate=2009-01-01}}</ref>
* koel of droë lug wat oor warmer water beweeg,<ref>{{cite web|author=[[National Weather Service]] JetStream|year=2008|url=http://www.srh.weather.gov/srh/jetstream/synoptic/airmass.htm|title=Air Masses|accessdate=2009-01-02|archive-date=2015-10-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20151017061116/http://www.srh.weather.gov/srh/jetstream/synoptic/airmass.htm|url-status=dead}}</ref> en
* stygende lug oor berge.<ref name="MT">{{cite web |author=Dr. Michael Pidwirny |year=2008 |url=http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html |title=CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes |publisher=Physical Geography |access-date=1 Januarie 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524224124/http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html |archive-date=24 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>


Waterdamp begin normaalweg kondenseer op [[wolkkondensasiekerne|kondensasiekerne]] soos stof, ys, en sout om wolke te vorm. Verhoogde dele van fronte (wat drie-dimensioneel in die natuur is)<ref>{{cite web|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=front1|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|accessdate=2010-01-29|publisher=[[American Meteorological Society]]|title=Front}}</ref> dryf wye gebiede van opwaartse beweging binne die Aarde se atmosfeer wat wolke vorm, soos [[altostratus]] of [[cirrostratus]].<ref name="DR">{{cite web|author=David Roth|title=Unified Surface Analysis Manual|year=|accessdate=2006-10-22|publisher=[[Hydrometeorological Prediction Center]]|url= http://www.hpc.ncep.noaa.gov/sfc/UASfcManualVersion1.pdf}}</ref> Stratuswolke is 'n stabiele wolkbedekking wat neig om te vorm wanneer 'n koel, stabiele lugmassa vasgevang word onder 'n warm lugmassa. Dit kan ook vorm weens die styging van [[adveksie mis]] gedurende toestande met 'n ligte wind.<ref>{{cite web|author=FMI|year=2007|url=http://www.zamg.ac.at/docu/Manual/SatManu/main.htm?/docu/Manual/SatManu/CMs/FgStr/backgr.htm|title=Fog And Stratus - Meteorological Physical Background|publisher=Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik|accessdate=2009-02-07}}</ref>
Waterdamp begin normaalweg kondenseer op [[wolkkondensasiekerne|kondensasiekerne]] soos stof, ys, en sout om wolke te vorm. Verhoogde dele van fronte (wat drie-dimensioneel in die natuur is)<ref>{{cite web |url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=front1 |author=Glossary of Meteorology |date=June 2000 |access-date=29 Januarie 2010 |publisher=[[American Meteorological Society]] |title=Front |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121209205818/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=front1 |archive-date=9 Desember 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> dryf wye gebiede van opwaartse beweging binne die Aarde se atmosfeer wat wolke vorm, soos [[altostratus]] of [[cirrostratus]].<ref name="DR">{{cite web|author=David Roth|title=Unified Surface Analysis Manual|year=|accessdate=2006-10-22|publisher=[[Hydrometeorological Prediction Center]]|url= http://www.hpc.ncep.noaa.gov/sfc/UASfcManualVersion1.pdf}}</ref> [[Stratuswolke]] is 'n stabiele wolkbedekking wat neig om te vorm wanneer 'n koel, stabiele lugmassa vasgevang word onder 'n warm lugmassa. Dit kan ook vorm weens die styging van [[adveksie mis]] gedurende toestande met 'n ligte wind.<ref>{{cite web |author=FMI |year=2007 |url=http://www.zamg.ac.at/docu/Manual/SatManu/main.htm?/docu/Manual/SatManu/CMs/FgStr/backgr.htm |title=Fog And Stratus – Meteorological Physical Background |publisher=Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik |access-date=7 Februarie 2009 |language=jv |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511043817/http://www.zamg.ac.at/docu/Manual/SatManu/main.htm?%2Fdocu%2FManual%2FSatManu%2FCMs%2FFgStr%2Fbackgr.htm |archive-date=11 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref>


===Samevloeiing===
=== Samevloeiing ===
[[Lêer:Raindrops sizes.svg|thumb|'n Illustrasie wat toon hoe die vorm van 'n reëndruppel afhanklik is van die grootte.]]
[[Lêer:Raindrops sizes.svg|duimnael|'n Illustrasie wat toon hoe die vorm van 'n reëndruppel afhanklik is van sy grootte.]]
Samevloeiing vind plaas wanneer waterdruppels saamsmelt om groter waterdruppels te vorm, of wanneer waterdruppels vries op 'n yskristal. Lugweerstand veroorsaak tipies dat waterdruppels in 'n wolk stasionêr bly. Wanneer lugturbulensie plaasvind bots waterdruppels, wat groter waterdruppels produseer. Soos hierdie groot waterdruppels daal hou samevloeiing aan totdat waterdruppels groot genoeg word om die lugweerstand te oorkom en dan val as reën. Samevloeiing gebeur gewoonlik in wolke bo vriespunt, en staan ook bekend as die warmreën proses.<ref>{{cite web|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=warm-rain-process1|title=Warm Rain Process|accessdate=2010-01-15|publisher=[[American Meteorological Society]]}}</ref> In wolke benede vriespunt, wanneer yskristalle genoeg massa optel sal dit begin val. Dit vereis gewoonlik meer massatoevoeging as samevloeiing wanneer dit tussen kristal en buurdruppel plaasvind. Hierdie proses is temperatuurafhanklik, omdat superverkoelde waterdruppels net bestaan in 'n wolk benede die vriespunt van water. Hierdie yskristalle mag smelt soos wat dit na die Aarde val, afhangende van die temperatuurverskil tussen die wolk en aardoppervlak.<ref>{{cite web|author=Paul Sirvatka|year=2003|url=http://weather.cod.edu/sirvatka/bergeron.html|title=Cloud Physics: Collision/Coalescence; The Bergeron Process|publisher=[[College of DuPage]]|accessdate=2009-01-01}}</ref>
Samevloeiing vind plaas wanneer waterdruppels saamsmelt om groter waterdruppels te vorm, of wanneer waterdruppels vries op 'n yskristal. Lugweerstand veroorsaak tipies dat waterdruppels in 'n wolk stasionêr bly. Wanneer lugturbulensie plaasvind bots waterdruppels, wat groter waterdruppels produseer. Soos hierdie groot waterdruppels daal hou samevloeiing aan totdat waterdruppels groot genoeg word om die lugweerstand te oorkom en dan val as reën. Samevloeiing gebeur gewoonlik in wolke bo vriespunt, en staan ook bekend as die warmreën proses.<ref>{{cite web |author=Glossary of Meteorology |date=June 2000 |url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=warm-rain-process1 |title=Warm Rain Process |access-date=15 Januarie 2010 |publisher=[[American Meteorological Society]] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121209205815/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=warm-rain-process1 |archive-date=9 Desember 2012 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> In wolke benede vriespunt, wanneer yskristalle genoeg massa optel sal dit begin val. Dit vereis gewoonlik meer massatoevoeging as samevloeiing wanneer dit tussen kristal en buurdruppel plaasvind. Hierdie proses is temperatuurafhanklik, omdat superverkoelde waterdruppels net bestaan in 'n wolk benede die vriespunt van water. Hierdie yskristalle mag smelt soos wat dit na die Aarde val, afhangende van die temperatuurverskil tussen die wolk en aardoppervlak.<ref>{{cite web |author=Paul Sirvatka |year=2003 |url=http://weather.cod.edu/sirvatka/bergeron.html |title=Cloud Physics: Collision/Coalescence; The Bergeron Process |publisher=[[College of DuPage]] |access-date=1 Januarie 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200503195703/https://weather.cod.edu/sirvatka/bergeron.html |archive-date=3 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>


Reëndruppels beskik groottes wat strek vanaf 0,1 mm tot 9 mm gemiddelde deursnee. Bo dít neig die druppels om op te breek. Kleiner druppels word wolkdruppels genoem, en hul vorm is sferies. Soos wat die reëndruppel se grootte toeneem, word die vorm daarvan meer oblaat, met die grootste deursnee wat die aankomende lugvloei wys. Groot reëndruppels word toenemend platter teen die bodem, soos 'n [[hamburger]], met baie groot druppels wat meer lyk soos [[valskerm]]s.<ref>{{cite web |title = Bad Meteorology: Raindrops are shaped like teardrops. |url = http://www.ems.psu.edu/~fraser/Bad/BadRain.html |author = Alistair B. Fraser |accessdate = 2008-04-07|date=2003-01-15|publisher=[[Pennsylvania State University]]}}</ref> Teenoor algemene menings lyk die vorm van 'n waterdruppel glad nie soos 'n traandruppel nie.<ref>{{cite web|author=[[United States Geological Survey]]|year=2009|url=http://ga.water.usgs.gov/edu/raindropshape.html|title=Are raindrops tear shaped?|publisher=[[United States Department of the Interior]]|accessdate=2008-12-27}}</ref> Die grootste reëndruppels op Aarde is gemeet in [[Brasilië]] en die [[Marshall Eilande]] in 2004 - sommige was so groot soos 10 mm. Die noemenswaardige grootte kan verduidelik word deur kondensasie op groot [[rook]]deeltjies of deur botsings tussen druppels in klein streke met 'n betreklike hoe inhoud van vloeistof water.<ref>{{cite news | title = Monster raindrops delight experts | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3898305.stm | author = Paul Rincon |publisher=[[British Broadcasting Company]]|date=2004-07-16|accessdate = 2009-11-30
Reëndruppels beskik groottes wat strek vanaf 0,1&nbsp;mm tot 9&nbsp;mm gemiddelde deursnee. Bo dít neig die druppels om op te breek. Kleiner druppels word wolkdruppels genoem, en hul vorm is sferies. Soos wat die reëndruppel se grootte toeneem, word die vorm daarvan meer oblaat, met die grootste deursnee wat die aankomende lugvloei wys. Groot reëndruppels word toenemend platter teen die bodem, soos 'n [[hamburger]], met baie groot druppels wat meer lyk soos [[valskerm]]s.<ref>{{cite web |title=Bad Meteorology: Raindrops are shaped like teardrops. |url=http://www.ems.psu.edu/~fraser/Bad/BadRain.html |author=Alistair B. Fraser |access-date=7 April 2008 |date=15 Januarie 2003 |publisher=[[Pennsylvania State University]] |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20010605031033/http://www.ems.psu.edu/~fraser/Bad/BadRain.html |archive-date= 5 Junie 2001 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Teenoor algemene menings lyk die vorm van 'n waterdruppel glad nie soos 'n traandruppel nie.<ref>{{cite web |author=[[United States Geological Survey]] |year=2009 |url=http://ga.water.usgs.gov/edu/raindropshape.html |title=Are raindrops tear shaped? |publisher=[[United States Department of the Interior]] |access-date=27 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131114143451/http://ga.water.usgs.gov/edu/raindropshape.html |archive-date=14 November 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Die grootste reëndruppels op Aarde is gemeet in [[Brasilië]] en die [[Marshalleilande]] in 2004 – sommige was so groot soos 10&nbsp;mm. Die noemenswaardige grootte kan verduidelik word deur kondensasie op groot [[rook]]deeltjies of deur botsings tussen druppels in klein streke met 'n betreklike hoe inhoud van vloeistof water.<ref>{{cite news |title=Monster raindrops delight experts |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3898305.stm |author=Paul Rincon |publisher=[[British Broadcasting Company]] |date=16 Julie 2004 |access-date=30 November 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191221000933/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3898305.stm |archive-date=21 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
}}</ref>


Intensiteit en duur van reënval beskik gewoonlik 'n omgekeerde verwantskap, dus hoë intensiteit storms sal waarskynlik van korte duur wees en lae intensiteit storms van 'n langer duur.<ref name="JS">{{cite web|author=J . S. 0guntoyinbo and F. 0. Akintola|year=1983|url=http://www.cig.ensmp.fr/~iahs/redbooks/a140/iahs_140_0063.pdf|title=Rainstorm characteristics affecting water availability for agriculture|publisher=IAHS Publication Number 140|accessdate=2008-12-27}}</ref><ref>{{cite journal|author=Robert A. Houze Jr|url=http://ams.allenpress.com/archive/1520-0477/78/10/pdf/i1520-0477-78-10-2179.pdf|title=Stratiform Precipitation in Regions of Convection: A Meteorological Paradox?|journal=Bulletin of the [[American Meteorological Society]]|date=October 1997|volume=78|number=10|pages=2179–2196|accessdate=2008-12-27}}</ref> Reëndruppels wat geassosieer word met gesmelte hael neig om groter as ander reendruppels te wees.<ref>{{cite web|author=Norman W. Junker|year=2008|url=http://www.hpc.ncep.noaa.gov/research/mcs_web_test_test_files/Page882.htm|title=An ingredients based methodology for forecasting precipitation associated with MCS’s|publisher=[[Hydrometeorological Prediction Center]]|accessdate=2009-02-07}}</ref> Reëndruppels se botsing met die aardoppervlak geskied by hul eindsnelheid, wat groter sal wees vir groter druppels, weens die groter massa tot sleurkrag verhouding. By seevlak sonder wind sal 0,5 mm druppels bots teen ongeveer 2 m/s, terwyl groter 5 mm druppels 'n eindsnelheid van 9 m/s kan bereik.<ref>{{cite web |title = Falling raindrops hit 5 to 20 mph speeds |url = http://www.wonderquest.com/falling-raindrops.htm |publisher = Weather Quest |accessdate = 2008-04-08}}</ref> Die klank van reendruppels wat water slaan word veroorsaak deur borrels lug wat onderwater ossileer.<ref>{{cite journal
Intensiteit en duur van reënval beskik gewoonlik 'n omgekeerde verwantskap, dus hoë intensiteit storms sal waarskynlik van korte duur wees en lae intensiteit storms van 'n langer duur.<ref name="JS">{{cite web|author=J . S. 0guntoyinbo and F. 0. Akintola|year=1983|url=http://www.cig.ensmp.fr/~iahs/redbooks/a140/iahs_140_0063.pdf|title=Rainstorm characteristics affecting water availability for agriculture|publisher=IAHS Publication Number 140|accessdate=2008-12-27|archive-date=2009-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090205200119/http://www.cig.ensmp.fr/~iahs/redbooks/a140/iahs_140_0063.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite journal|author=Robert A. Houze Jr|url=http://ams.allenpress.com/archive/1520-0477/78/10/pdf/i1520-0477-78-10-2179.pdf|title=Stratiform Precipitation in Regions of Convection: A Meteorological Paradox?|journal=Bulletin of the [[American Meteorological Society]]|date=October 1997|volume=78|number=10|pages=2179–2196|accessdate=2008-12-27}}</ref> Reëndruppels wat geassosieer word met gesmelte hael neig om groter as ander reendruppels te wees.<ref>{{cite web|author=Norman W. Junker|year=2008|url=http://www.hpc.ncep.noaa.gov/research/mcs_web_test_test_files/Page882.htm|title=An ingredients based methodology for forecasting precipitation associated with MCS’s|publisher=[[Hydrometeorological Prediction Center]]|accessdate=2009-02-07|archive-date=2012-08-04|archive-url=https://www.webcitation.org/69g1X4BL4?url=http://www.hpc.ncep.noaa.gov/research/mcs_web_test_test_files/Page882.htm|url-status=dead}}</ref> Reëndruppels se botsing met die aardoppervlak geskied by hul eindsnelheid, wat groter sal wees vir groter druppels, weens die groter massa tot sleurkrag verhouding. By seevlak sonder wind sal 0,5&nbsp;mm druppels bots teen ongeveer 2&nbsp;m/s, terwyl groter 5&nbsp;mm druppels 'n eindsnelheid van 9&nbsp;m/s kan bereik.<ref>{{cite web |title=Falling raindrops hit 5 to 20 mph speeds |url=http://www.wonderquest.com/falling-raindrops.htm |publisher=Weather Quest |access-date=8 April 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009112721/http://www.wonderquest.com/falling-raindrops.htm |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die klank van reendruppels wat water slaan word veroorsaak deur borrels lug wat onderwater ossileer.
<ref>{{cite journal
| author = Andrea Prosperetti and Hasan N. Oguz
| author = Andrea Prosperetti and Hasan N. Oguz
| authorlink = Andrea Prosperetti
| authorlink = Andrea Prosperetti
Lyn 51: Lyn 53:
| format = [[PDF]]
| format = [[PDF]]
| accessdate = 2006-12-09
| accessdate = 2006-12-09
}}</ref>
}}</ref><ref>{{cite web |url=http://ffden-2.phys.uaf.edu/311_fall2004.web.dir/Ryan_Rankin/bubble%20resonance.htm |title=Bubble Resonance |accessdate=2006-12-09 |author=Ryan C. Rankin |year=2005 |month=June |work=The Physics of Bubbles, Antibubbles, and all That}}</ref>
<ref>{{cite web |url=http://ffden-2.phys.uaf.edu/311_fall2004.web.dir/Ryan_Rankin/bubble%20resonance.htm |title=Bubble Resonance |access-date=9 Desember 2006 |author=Ryan C. Rankin |year=2005 |work=The Physics of Bubbles, Antibubbles, and all That |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191121085916/http://ffden-2.phys.uaf.edu/311_fall2004.web.dir/ryan_rankin/bubble%20resonance.htm |archive-date=21 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref>


==Bronne==
== Verwysings ==
{{Verwysings|3}}
<references/>


== Eksterne skakels ==
{{DEFAULTSORT:Reen}}
{{CommonsKategorie|Rain}}
[[Kategorie:Meteorologie]]
{{Wikt|reën}}


{{Normdata}}
[[am:ዝናብ]]
{{DEFAULTSORT:Reen}}
[[an:Plevia]]
[[ang:Reȝn]]
[[Kategorie:Neerslag]]
[[ar:مطر]]
[[arc:ܡܛܪܐ]]
[[ast:Lluvia]]
[[ay:Jallu]]
[[az:Leysan]]
[[ba:Ямғыр]]
[[bat-smg:Lītos]]
[[be:Дождж]]
[[be-x-old:Дождж]]
[[bg:Дъжд]]
[[bm:Sanji]]
[[bn:বৃষ্টি]]
[[bo:ཆར་པ།]]
[[br:Glav]]
[[bs:Kiša]]
[[ca:Pluja]]
[[chr:ᎠᎦᏍᎬ]]
[[cs:Déšť]]
[[cv:Çумăр]]
[[cy:Glaw]]
[[da:Regn]]
[[de:Regen]]
[[diq:Yağer]]
[[el:Βροχή]]
[[en:Rain]]
[[eo:Pluvo]]
[[es:Lluvia]]
[[et:Vihm]]
[[eu:Euri]]
[[ext:Lluvia]]
[[fa:باران]]
[[fi:Sade]]
[[fiu-vro:Vihm]]
[[fr:Pluie]]
[[fy:Rein (delslach)]]
[[ga:Fearthainn]]
[[gan:雨]]
[[gd:Uisge-adhair]]
[[gl:Chuvia]]
[[glk:وارؤن]]
[[gn:Ama]]
[[gu:મેઘ]]
[[gv:Fliaghey]]
[[he:גשם]]
[[hi:वर्षा]]
[[hif:Paani (barse)]]
[[hr:Kiša]]
[[ht:Lapli]]
[[hu:Eső]]
[[id:Hujan]]
[[io:Pluvo]]
[[is:Rigning]]
[[it:Pioggia]]
[[iu:ᒥᓂ]]
[[ja:雨]]
[[jv:Udan]]
[[ka:წვიმა]]
[[kk:Жаңбыр]]
[[kn:ಮಳೆ]]
[[ko:비 (날씨)]]
[[koi:Зэр]]
[[ku:Baran]]
[[kv:Зэр]]
[[la:Pluvia]]
[[lmo:Piöva]]
[[ln:Mbúla (mái)]]
[[lt:Lietus]]
[[lv:Lietus]]
[[mg:Orana]]
[[mk:Дожд]]
[[ml:മഴ]]
[[mn:Бороо]]
[[mr:पाऊस]]
[[ms:Hujan]]
[[mzn:وارش]]
[[nah:Quiyahuitl]]
[[nds-nl:Regen]]
[[ne:वर्षा]]
[[new:मऴै (सन् २००५या संकिपा)]]
[[nl:Regen (neerslag)]]
[[nn:Regn]]
[[no:Regn]]
[[nrm:Pllie]]
[[oc:Pluèja]]
[[or:ବର୍ଷା]]
[[pl:Deszcz]]
[[pms:Pieuva]]
[[pnb:مینہ]]
[[pt:Chuva]]
[[qu:Para]]
[[ro:Ploaie]]
[[ru:Дождь]]
[[rue:Додж]]
[[sah:Ардах]]
[[scn:Chiuvuta]]
[[sco:Rain]]
[[sh:Kiša]]
[[si:වැස්ස]]
[[simple:Rain]]
[[sk:Dážď]]
[[sl:Dež]]
[[so:Roob]]
[[sq:Shiu]]
[[sr:Киша]]
[[su:Hujan]]
[[sv:Regn]]
[[sw:Mvua]]
[[ta:மழை]]
[[te:వర్షం]]
[[tg:Борон]]
[[th:ฝน]]
[[tl:Ulan]]
[[tr:Yağmur]]
[[tt:Яңгыр]]
[[ug:يامغۇر]]
[[uk:Дощ]]
[[ur:بارش]]
[[vec:Pióva]]
[[vi:Mưa]]
[[wa:Plouve]]
[[war:Uran]]
[[wuu:雨]]
[[yi:רעגן]]
[[yo:Òjò]]
[[zh:雨]]
[[zh-classical:雨]]
[[zh-min-nan:Hō͘]]
[[zh-yue:雨]]

Wysiging soos op 16:51, 24 Desember 2021

Reën
soort van meteorologiese verskynsel
Subklas vanneerslagWysig
Gebruikhidroëlektrisiteit, landbou, watervoorsiening, konstruksieproses, wasseryWysig
Faset vanweerWysig
Het effekOorstroming, reënwaterWysig
Bestudeer deurombrologyWysig
Verwante KategorieKategorie:Liedjies oor reënWysig
Unicode-karakter🌧Wysig
'n Stortbui sak op die aarde neer.
Reëndruppels val in 'n plas.
'n Skag reën by die basis van 'n donderstorm.

Reën is 'n neerslag in die vorm van vloeistof teenoor ander nie-vloeistof vorme soos sneeu, hael en ysreën. Reën benodig die teenwoordigheid van 'n lig laag van die Aarde se atmosfeer met temperature bo die smeltpunt van water naby en bo die aardoppervlak. Op die Aarde is reën die kondensasie van atmosferiese waterdamp na druppels water swaar genoeg om te val, wat meestal die aardoppervlak bereik. Twee prosesse, wat waarskynlik saamwerk, kan lei tot die versadiging van lug wat weer lei tot reënval: die verkoeling van lug en die toevoeging van water in die lig. Reën wat na die Aarde val maar verdamp voor dit die grond bereik word virga genoem – dit is ook een van die maniere waarop lug versadig word. Neerslag vorm deur die botsings van reëndruppels met ander reëndruppels of yskristalle binne 'n wolk. Die vorm van reëndruppels wissel van oblaat, pannekoekagtige vorms vir groot druppels tot klein sfere vir kleiner druppels.

Vogtigheid wat saam met drie-dimensionele temperatuursones beweeg en verskillende gebiede van vogtigheid bekend as fronte, is die hoofmetodes van reënvorming. Indien voldoende vog en 'n opwaartse beweging teenwoordig is, sal neerslag vanuit konveksie-wolke (dié met 'n sterk, opwaartse, vertikale beweging) val, soos cumulonimbus in donderstorms wat tot nou reënbande kan lei. In bergagtige gebiede is neerslag moontlik waar die opwaartse vloei maksimaliseer binne die windkante van die terrein by 'n elevasie waarby vogtige lug geforseer word om te kondenseer en dan val in die vorm van reën teen die kante van die berge. Aan die lykant van die berge kan woestynklimate bestaan weens die droë lug wat afwaarts vloei en dus verwarming en verdroging van die lugmassa veroorsaak. Die beweging van die moesontrog, of intertropiese konvergensie sone, bring die natseisoen by savanne-klimate. Reën is die primêre bron van varswater vir die meeste streke in die wêreld, en voorsien geskikte toestande vir diverse ekosisteme, sowel as die water vir hidroëlektriese kragsentrales en besproeiing vir verskeie gewasse. Reënval word met 'n reënmeter gemeet. reënvalhoeveelhede word aktief gemeet deur weerradars en passief deur weersatelliete.

Warmte afkomstig vanaf stedelike gebiede lei tot verhoogde reënval, beide in hoeveelheid en intensiteit, en gewoonlik windaf in stede. Aardverwarming veroorsaak ook veranderinge in globale neerslagpatrone, insluitend natter toestande oor oostelike Noord-Amerika en droër toestande in die trope. Neerslag is 'n hoofkomponent van die watersiklus, en is verantwoordelik vir die meeste varswaterafsettings op die planeet. Die jaarlikse wêreldwye gemiddelde neerslag is 900 mm. Australië is die Aarde se droogste kontinent. Reën is ook bekend, of word vermoed, op ander planete, saamgestel uit metaan, yster, neon en swaelsuur eerder as water.

Vorming

Diagram wys dat warm lug styg wat reënbuie veroorsaak.
Konveksie-neerslag.
Diagram wys hoe vogtige lug oor die oseaan styg en oor die land invloei, wat afkoeling en reën veroorsaak teen bergkruine.
Orografiese neerslag.

Water-versadigde lug

Lug bevat waterdamp en die hoeveelheid water in 'n gegewe massa droë lug word gemeet in massa (gram) water per massa droë lug.[1][2] Die hoeveelheid vog in lug word ook algemeen gegee as relatiewe humiditeit – die fraksie totale waterdamp wat lug kan bevat by 'n spesifieke temperatuur.[3] Die hoeveelheid waterdamp wat 'n sekere volume lug kan bevat voor dit versadig is (100% relatiewe humiditeit) en dan 'n wolk vorm ('n groep sigbare en klein water- en ysdeeltjies gesuspendeer bo die aardoppervlakte)[4] is temperatuurafhanklik. Warmer lug kan meer water opneem as koeler lug voor dit versadig word. Daarom, een manier waarop 'n volume lug versadig kan word is deur afkoeling. Die doupunt is die temperatuur tot waarby 'n volume lug afgekoel moet word by die versadigingspunt.[5]

Daar bestaan vier hoofmeganismes vir die afkoeling van lug tot by die doupunt:

  • adiabatiese verkoeling,
  • geleidingsverkoeling,
  • stralingsverkoeling en
  • verdampingsverkoeling.

Adiabatiese verkoeling ontstaan wanneer lug styg en uitsit.[6] Die lug kan styg weens konveksie, grootskaalse atmosferiese bewegings, of 'n fisiese grens soos 'n bergreeks (orografiese styging). Geleidingsverkoeling vind plaas wanneer die lug in kontak met 'n koue oppervlakte kom,[7] gewoonlik vanaf een oppervlak na 'n ander gewaai, byvoorbeeld vanaf 'n vloeistof wateroppervlakte na 'n kouer landoppervlakte. Stralingsverkoeling vind plaas weens die uitstraling van infrarooi straling, óf deur die lug, óf deur die grondoppervlakte onder die lug.[8] Verdampingsverkoeling vind plaas wanneer vog tot die lug gevoeg word deur verdamping, wat die lugtemperatuur forseer om sy natbaltemperatuur af te koel, of totdat dit versadiging bereik.[9]

Die hoofwyses waarop waterdamp tot lug gevoeg word is:

  • windkonvergensie na areas van opwaartse beweging,[10]
  • neerslag of virga wat van bo val,[11]
  • verwarming en verdamping van water gedurende die dag vanaf oseaanoppervlaktes, waterliggame of vleilande,[12]
  • transpirasie van plante,[13]
  • koel of droë lug wat oor warmer water beweeg,[14] en
  • stygende lug oor berge.[15]

Waterdamp begin normaalweg kondenseer op kondensasiekerne soos stof, ys, en sout om wolke te vorm. Verhoogde dele van fronte (wat drie-dimensioneel in die natuur is)[16] dryf wye gebiede van opwaartse beweging binne die Aarde se atmosfeer wat wolke vorm, soos altostratus of cirrostratus.[17] Stratuswolke is 'n stabiele wolkbedekking wat neig om te vorm wanneer 'n koel, stabiele lugmassa vasgevang word onder 'n warm lugmassa. Dit kan ook vorm weens die styging van adveksie mis gedurende toestande met 'n ligte wind.[18]

Samevloeiing

'n Illustrasie wat toon hoe die vorm van 'n reëndruppel afhanklik is van sy grootte.

Samevloeiing vind plaas wanneer waterdruppels saamsmelt om groter waterdruppels te vorm, of wanneer waterdruppels vries op 'n yskristal. Lugweerstand veroorsaak tipies dat waterdruppels in 'n wolk stasionêr bly. Wanneer lugturbulensie plaasvind bots waterdruppels, wat groter waterdruppels produseer. Soos hierdie groot waterdruppels daal hou samevloeiing aan totdat waterdruppels groot genoeg word om die lugweerstand te oorkom en dan val as reën. Samevloeiing gebeur gewoonlik in wolke bo vriespunt, en staan ook bekend as die warmreën proses.[19] In wolke benede vriespunt, wanneer yskristalle genoeg massa optel sal dit begin val. Dit vereis gewoonlik meer massatoevoeging as samevloeiing wanneer dit tussen kristal en buurdruppel plaasvind. Hierdie proses is temperatuurafhanklik, omdat superverkoelde waterdruppels net bestaan in 'n wolk benede die vriespunt van water. Hierdie yskristalle mag smelt soos wat dit na die Aarde val, afhangende van die temperatuurverskil tussen die wolk en aardoppervlak.[20]

Reëndruppels beskik groottes wat strek vanaf 0,1 mm tot 9 mm gemiddelde deursnee. Bo dít neig die druppels om op te breek. Kleiner druppels word wolkdruppels genoem, en hul vorm is sferies. Soos wat die reëndruppel se grootte toeneem, word die vorm daarvan meer oblaat, met die grootste deursnee wat die aankomende lugvloei wys. Groot reëndruppels word toenemend platter teen die bodem, soos 'n hamburger, met baie groot druppels wat meer lyk soos valskerms.[21] Teenoor algemene menings lyk die vorm van 'n waterdruppel glad nie soos 'n traandruppel nie.[22] Die grootste reëndruppels op Aarde is gemeet in Brasilië en die Marshalleilande in 2004 – sommige was so groot soos 10 mm. Die noemenswaardige grootte kan verduidelik word deur kondensasie op groot rookdeeltjies of deur botsings tussen druppels in klein streke met 'n betreklike hoe inhoud van vloeistof water.[23]

Intensiteit en duur van reënval beskik gewoonlik 'n omgekeerde verwantskap, dus hoë intensiteit storms sal waarskynlik van korte duur wees en lae intensiteit storms van 'n langer duur.[24][25] Reëndruppels wat geassosieer word met gesmelte hael neig om groter as ander reendruppels te wees.[26] Reëndruppels se botsing met die aardoppervlak geskied by hul eindsnelheid, wat groter sal wees vir groter druppels, weens die groter massa tot sleurkrag verhouding. By seevlak sonder wind sal 0,5 mm druppels bots teen ongeveer 2 m/s, terwyl groter 5 mm druppels 'n eindsnelheid van 9 m/s kan bereik.[27] Die klank van reendruppels wat water slaan word veroorsaak deur borrels lug wat onderwater ossileer. [28] [29]

Verwysings

  1. ↑ Steve Kempler (2009). "Parameter information page" (in Engels). NASA Goddard Space Flight Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Augustus 2009. Besoek op 27 Desember 2008.
  2. ↑ Mark Stoelinga (12 September 2005). Atmospheric Thermodynamics (PDF). University of Washington. p. 80. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 2 Junie 2010. Besoek op 30 Januarie 2010.
  3. ↑ Glossary of Meteorology (Junie 2000). "Relative Humidity". American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2011. Besoek op 29 Januarie 2010.
  4. ↑ Glossary of Meteorology (Junie 2000). "Cloud" (in Engels). American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 April 2012. Besoek op 29 Januarie 2010.
  5. ↑ Naval Meteorology and Oceanography Command (2007). "Atmospheric Moisture" (in Engels). United States Navy. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2009. Besoek op 27 Desember 2008.
  6. ↑ Glossary of Meteorology (2009). "Adiabatic Process" (in Engels). American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2012. Besoek op 27 Desember 2008.
  7. ↑ TE Technology, Inc (2009). "Peltier Cold Plate" (in Pools). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Februarie 2014. Besoek op 27 Desember 2008.
  8. ↑ Glossary of Meteorology (2009). "Radiational cooling". American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2011. Besoek op 27 Desember 2008.
  9. ↑ Robert Fovell (2004). "Approaches to saturation" (PDF). University of California in Los Angelese. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 25 Februarie 2009. Besoek op 7 Februarie 2009.
  10. ↑ Robert Penrose Pearce (2002). Meteorology at the Millennium. Academic Press. p. 66. ISBN 978-0-12-548035-2. Besoek op 2 Januarie 2009.
  11. ↑ National Weather Service Office, Spokane, Washington (2009). "Virga and Dry Thunderstorms" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2020. Besoek op 2 Januarie 2009.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  12. ↑ Bart van den Hurk and Eleanor Blyth (2008). "Global maps of Local Land-Atmosphere coupling" (PDF). KNMI. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 25 Februarie 2009. Besoek op 2 Januarie 2009.
  13. ↑ Krishna Ramanujan and Brad Bohlander (2002). "Landcover changes may rival greenhouse gases as cause of climate change" (in Engels). National Aeronautics and Space Administration Goddard Space Flight Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2010. Besoek op 2 Januarie 2009.
  14. ↑ National Weather Service JetStream (2008). "Air Masses". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Oktober 2015. Besoek op 2 Januarie 2009.
  15. ↑ Dr. Michael Pidwirny (2008). "CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes" (in Engels). Physical Geography. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Mei 2020. Besoek op 1 Januarie 2009.
  16. ↑ Glossary of Meteorology (Junie 2000). "Front" (in Engels). American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Desember 2012. Besoek op 29 Januarie 2010.
  17. ↑ David Roth. "Unified Surface Analysis Manual" (PDF). Hydrometeorological Prediction Center. Besoek op 22 Oktober 2006.
  18. ↑ FMI (2007). "Fog And Stratus – Meteorological Physical Background" (in Javaans). Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2020. Besoek op 7 Februarie 2009.
  19. ↑ Glossary of Meteorology (Junie 2000). "Warm Rain Process" (in Engels). American Meteorological Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Desember 2012. Besoek op 15 Januarie 2010.
  20. ↑ Paul Sirvatka (2003). "Cloud Physics: Collision/Coalescence; The Bergeron Process" (in Engels). College of DuPage. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Mei 2020. Besoek op 1 Januarie 2009.
  21. ↑ Alistair B. Fraser (15 Januarie 2003). "Bad Meteorology: Raindrops are shaped like teardrops" (in Engels). Pennsylvania State University. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2001. Besoek op 7 April 2008.
  22. ↑ United States Geological Survey (2009). "Are raindrops tear shaped?" (in Engels). United States Department of the Interior. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 November 2013. Besoek op 27 Desember 2008.
  23. ↑ Paul Rincon (16 Julie 2004). "Monster raindrops delight experts" (in Engels). British Broadcasting Company. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Desember 2019. Besoek op 30 November 2009.
  24. ↑ J . S. 0guntoyinbo and F. 0. Akintola (1983). "Rainstorm characteristics affecting water availability for agriculture" (PDF). IAHS Publication Number 140. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 5 Februarie 2009. Besoek op 27 Desember 2008.
  25. ↑ Robert A. Houze Jr (Oktober 1997). "Stratiform Precipitation in Regions of Convection: A Meteorological Paradox?" (PDF). Bulletin of the American Meteorological Society. 78 (10): 2179–2196. Besoek op 27 Desember 2008.
  26. ↑ Norman W. Junker (2008). "An ingredients based methodology for forecasting precipitation associated with MCS's". Hydrometeorological Prediction Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Augustus 2012. Besoek op 7 Februarie 2009.
  27. ↑ "Falling raindrops hit 5 to 20 mph speeds". Weather Quest. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 8 April 2008.
  28. ↑ Andrea Prosperetti and Hasan N. Oguz (1993). "The impact of drops on liquid surfaces and the underwater noise of rain" (PDF). Annual Review of Fluid Mechanics. 25: 577–602. doi:10.1146/annurev.fl.25.010193.003045. Besoek op 9 Desember 2006.
  29. ↑ Ryan C. Rankin (2005). "Bubble Resonance". The Physics of Bubbles, Antibubbles, and all That (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 November 2019. Besoek op 9 Desember 2006.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Reën&oldid=2472243"