Brenton-bloutjie
| Brenton-bloutjie | |
|---|---|
| |
| Orachrysops niobe | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | O. niobe
|
| Binomiale naam | |
| Orachrysops niobe (Trimen, 1858)
| |
| Sinonieme | |
| |
Die Brenton-bloutjie (Orachrysops niobe, ook soms Euchrysops niobe) is 'n vlinder in die familie van Bloutjie-skoenlappers (Lycaenidae). Hierdie uiters skaars vlinder kom slegs in Suid-Afrika voor en is aangebring op die register van bedreigde spesies.[2]
Habitat
[wysig | wysig bron]Die Brenton-bloutjie stel besondere voorwaardes om te oorleef: kusfynbos, 'n vogtige koel gebied op 'n suidelike helling naby die see, die aanwesigheid van die gasheerplant wetenskaplik bekend as Indigofera erecta en die mierspesie Camponotus baynei.
Lewenssiklus
[wysig | wysig bron]Die volwasse skoenlapper vlieg van die einde van Oktober tot vroeg in Desember. Elke wyfie lê honderde klein wit eiertjies so groot soos speldekoppe op die onderkant van die blare van die gasheerplant Indigofera erecta. Na 'n 10 dae broei die eiers uit en die klein larwe leef so 'n twee weke van die blare van die gasheerplant. Daarna beweeg die larwe af teen die stingel van die plant. Miere van die spesie Camponotus baynei (ook soms Camponotus niveosetasus) vind hulle daar. Die miere maak gaatjies langs die wortelstok van die gasheerplant. Die larwe kruip vervolgens in hierdie gaatjies en begin vreet aan die wortelstok. Terwyl die larwe onder die grond is, word hulle versorg en beskerm deur die miere, want 'n klier op die rug van elke larf skei 'n uiters voedsame stof af waarvoor die miere baie lief is. Boonop gee die larwe 'n reuk af wat die reuk van die miere naboots. Hierdie voedsel en die reuk het tot gevolg dat die miere die larwe beskou as deel van hul eie kolonie en verskaf daarom aan die larwe beskerming teen koue, vuur en vyande. Sodra die larwe volgroei is (so 'n 18-20mm), word hulle papies, na 'n 10 dae broei die volwassene uit en kruip na die oppervlakte. Daar ontwikkel dit vlerke en vlieg dan weg. Die manlike vlinder se vlerkspan is van 24 tot 38 mm, die vroutjie s'n van 22-42mm. Hulle lewe slegs 2 tot 3 weke. 'n Tweede geslag volwasse vlinders verskyn in Januarie en Maart. As die omstandighede baie goed is, kan selfs 'n derde geslag in April verskyn. Van hier af oorwinter die larwe veilig onder die grond, beskerm deur die miere om in die komende seisoen die lewenssiklus te herhaal. Hierdie siklus kan dus slegs herhaal word as die plant Indigofera erecta en die houtkappermierspesie Camponotus baynei aanwesig is. Die skoenlapper en die miere leef in 'n simbiotiese verhouding saam.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Hierdie vlinder is vir die eerste maal in 1858 deur Roland Trimen van die Suid-Afrikaanse Museum in Kaapstad ontdek. Hy het twee manlike eksemplare in die Knysna-distrik gevang. Hierdie was die enigste bewys van hul bestaan totdat dr. Jonathan Ball in 1977 weer 'n kolonie by Nature's Valley teenkom. Vroeg in die 1980's was hulle egter vermis en het waarskynlik uitgesterf weens boubedrywighede by die strandoord. In November 1991 het Ernest Pringle op 'n kolonie van hierdie skoenlappers by Brenton-aan-See afgekom.
Brenton Blou-reservaat
[wysig | wysig bron]Reeds twee jaar voor die ontdekking van die Brenton-bloutjie by Brenton-aan-See was die erwe waar hulle aangetref is, reeds goedgekeur vir die bou van huise. Na die ontdekking het die vereniging van belangstellendes in vlinders en bewaringsbewustes van Knysna in 1993 'n veldtog begin om hierdie kolonie besondere skoenlappers van uitwissing te red. Na berigte oor die radio en televisie en in die koerante het die ontwikkelaar van die erwe boubedrywighede gestaak in afwagting op die insameling van fondse deur bewaringsliggame om die erwe te koop. Maar al daardie erwe is toe deur die staat onteien en in Julie 2003 is die terrein tot 'n spesiale natuurreservaat verklaar. Cape Nature bygestaan deur skoenlapperdeskundiges en plaaslike bewaringskenners beheer die natuurtuin.
Brand van 7 Junie 2017
[wysig | wysig bron]Na die verwoestende brand van 7 Junie 2017 was daar gevrees dat die skoenlappers en hulle habitat vernietig is. In Augustus het die plant Indigofera erecta begin uitloop. Op 24 November 2017 is een klein skoenlapper egter opgemerk en op 28 November een wyfie en twee mannetjies. Daar word gehoop dat die populasie sal herstel. [3]
Sien ook
[wysig | wysig bron]Bibliografie
[wysig | wysig bron]- www.brentonblue.org.za
- George Herald, 15 April 2004.
- Inligtingsborde by die natuurreservaat.
- Tempelhoff, Elise: Bedreigde vlinder oorleef verwoestende Knysna-brande. Die Burger, 22 Desember 2017.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Orachrysops niobe". IUBN-rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2016-3. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. 1996.
{{cite web}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - ↑ "SANBI Biodiversity Series 13, South African Red Data Book: Butterflies, by G.A. Henning, R.F. Terblanche and J.B. Ball (editors), 2009". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 2 Mei 2016.
- ↑ https://www.netwerk24.com/Nuus/Omgewing/skaars-blou-vlinder-het-knysna-brande-oorleef-20171221