Polaris

Polaris (ook onder meer Alpha Ursae Minoris of Poolster) is die helderste ster in die sterrebeeld Klein Beer (Ursa Minor). Dit is baie na aan die noordelike hemelpool en is dus die huidige noordpoolster.

Polaris
Hierdie kunstenaarsvoorstelling wys twee klas F-sterre: die superreus Polaris A en sy metgesel Polaris B.
Sterrebeeld	Klein Beer
Bayer-naam	α Ursae Minoris
Spektraaltipe	F7 Ib-II / F0V / F3V
Soort	Veelvoudige ster
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming	02h 31m 49,09s
Deklinasie	+89º 15' 50,8"
Skynmagnitude (m)	1,985 / 8,5 / 8,21
Besonderhede
Massa (M☉)	6
Temperatuur (K)	7 200
Afstand (ligjaar)	434
Eienskappe
Veelvoudigheid	Veelvoudige Cepheïed-ster
Ander name
Noordster, Loodsster, HR 424, BD+88°8, HD 8890, SAO 308, FK5 907, GC 2243, ADS 1477, CCDM 02319+8915, HIP 11767, Cynosura, Alruccabah, Phoenice, Navigatoria, Ster van Arkadië, Yilduz, Mismar
Portaal    Sterrekunde

Gebaseer op die meting van die Hipparcos-astrometrie-satelliet is Polaris na raming sowat 434 ligjare van die Aarde af. Dit is ’n veelvoudige ster en bestaan uit die hoofster, α UMi A, twee kleiner metgeselle, α UMi B en α UMi Ab, en twee verafgeleë metgeselle, α UMi C en α UMi D.

Stelsel

Die beweging van die sterre aan die noordelike hemelruim met Polaris in die middel.

Die ster α UMi A is ’n F8-superreus (Ib) of helder reus (II) met ’n massa van 6 sonmassas. Die twee kleiner metgeselle is: α UMi B, ’n F3-hoofreeksster van 1,39 sonmassas wat op ’n afstand van 2 400 AE om hom wentel, en α UMi Ab (of P), ’n baie nabygeleë dwergster met ’n wentelbaanradius van 18,8 AE en ’n massa van rofweg 1,5 sonmassas.

Daar is ook twee verafgeleë metgeselle, α UMi C en α UMi D.

Polaris B kan met ’n gemiddelde teleskoop gesien word. Dit is in 1780 deur William Herschel ontdek met een van die kragtigste teleskope van dié tyd. In 1929 is die spektrum van Polaris A bestudeer en ontdek dat dit nog ’n baie nabygeleë dwergmetgesel het wat voorheen net in die teorie bestaan het. In Januarie 2006 het Nasa foto's van die Hubble-ruimteteleskoop uitgereik wat al drie komponente van die Polaris-driesterstelsel wys.

Polaris is ’n klassieke populasie I-Cepheïed. Aangesien Cepheïede standaard-meetinstrumente is vir afstande in die ruimte, word Polaris (as die naaste ster van dié soort) baie deeglik bestudeer.

Rol as ’n poolster

Omdat α UMi byna in ’n direkte lyn lê met die verlengde as van die Aarde bo die Noordpool – die noordelike hemelpool – staan Polaris feitlik onbeweeglik in die lug en lyk dit of al die sterre in die noordelike lugruim om hom draai. Dit is dus ’n uitstekende vaste punt om te gebruik in navigasie en astrometrie. Die beweging van Polaris na, en in die toekoms van, die hemelpool is vanweë die presessie van die Aarde. Ná die 21ste eeu sal die hemelpool wegbeweeg van α UMi en teen omstreeks die 41ste eeu sal dit naby Gamma Cephei verbybeweeg.

Polaris is op die oomblik 0,7° van die hemelpool af en beweeg dus in ’n klein sirkel van 1½° in deursnee om die pool.

Name

Die ster se Bayer-naam is "Alpha Ursae Minoris". Die naam "Polaris" is ’n verkorte vorm van die Latynse stella polaris, "poolster", wat in die Renaissance begin gebruik is toe die ster binne ’n paar grade van die Noordpool gekom het. In 2016 het die Internasionale Astronomiese Unie se sternaamwerkgroep (WGSN) die naam "Polaris" vir die ster goedgekeur.

Sy Arabiese naam was الجدي Al-Judeyy. In dié tyd was dit nie so naby aan die Noordpool nie en het dit om die pool roteer.

Eksterne skakels

• Inligting oor Polaris Geargiveer 6 Februarie 2007 op Wayback Machine
• Finding the Pole Star

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Polaris.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia