Schluchsee
| Schluchsee | ||
|---|---|---|
| ||
| Karte Schluchsee | ||
| Geographischi Lag | Dytschland, Bade-Wirttebärg | |
| Zueflüss | Ahabach, Fischbach, Krummèbach | |
| Abflüss | Schwarza | |
| Grösseri Ort in dr Nöchi | Schluchsee, St. Bläsy | |
| Date | ||
| Koordinaten | 47° 49′ 17″ N, 8° 9′ 10″ O | |
| ||
| Höchi über em Meeresspiegel | 930 m ü. NHN | |
| Flechi | 5.14 km² | |
| Seebreiti | 1.4 km | |
| Volume | 114.3 Mio. m³ | |
De Schluchsee, i dr Mundart vo dr Umgäbig Schluechs oder Schlues,[1] isch ä Stausee im Landkreis Brisgau-Hochschwarzwald südöschtli vom Titisee un öschtli vom Feldbärg.
Dr See isch èn alte Gletschersee, wo 1929–1933 zum Stausee uuspaue worren isch. S Nutzwasser für d Wärksgruppè Schluchsee (kurz als Schluri) wörd übber s Ylaufbauwärk us èm See entnõ.
Nammè
ändereIn èrèn Urkundè vo 983 isch vom lacus Sluochse d Reed,[1] 1125 wird d Schenkig vom predium Sluocse „Guet Schluchsee“ an s Chloschter St. Bläsi um 1076 bstetigt, un 1312 haißt s der sê ze Sluoze.[1] In èrè Bullè vom 8. Oktober 1095 bstetigt dè Papscht Urban II. dè Bsitz un s Chloschtèr vo Allerhailige; dodrin haißt s In nigra silva in locis Gravenhusin et Schluochsee et monte Stouphin dictis.
De Name chan aso nöd vom Woort „Schluuch“ (wil er „schluuchförmig“ sei) choo, suscht hetts i den alte Quälen und i de hüttige Mundaart ekäin Diphthong -uo- resp. -ue-. Nach ere Düütig vom Albert Krieger sell de Name vo mittelhoochtüütsch sluocht choo, wuur dän aso „See in der Schlucht“ bidüüte (das hät natüürli de chlyner See gmäint, wos vor em Stausee scho ggèè hät).[1][2] Sicher isch das aber au nööd.
Laag
ändereDè Schluchsee isch urschprünglich èn Gletschersee gsi, dèmm sin Spygel uugfäär 30 Meter unter m hütigè See glègè isch. Dè See i dè hütigè Dimension isch èrscht durch Aaschtauig vo dè Schwarza entschtandè. Dè Schluchsee isch hüt vom nordweschtliche bis zum südöschtlichè Zipfèl 7,3 Kilometer lang un bi dè Fischbacher Bucht 1,4 Kilometer breit, diè düèfscht Stell uff èm Grund lyt 61 Meter unter dè Seeobberflächi.
Gschichtè
ändereFür s Ablõ vom Natursee bim Bau vo dè Staumur hèt mò im Johr 1930 èn Stollè i dè Schwarzwaldfels gschprèngt.[3] Deby hèt mò au èn Einbaum gfundè, bi dèmm sinèrè Untersuèchig hèt mò mittlerwyl nõchwysè chönnè, dass mè uf èm Schluchsee scho um s Johr 650 umè mit Böötli gfaarèn isch. Dè Fund isch zèrscht im Fryburger Auguschtinermuseum un im Adelshuusermuseum (Völkerkundemuseum) glagerèt worrè un cha mittlerwyl im Archäologischè Landesmuseum z Konschtanz-Petershuusè bsichtigèt wörrè.
A dè süèdweschtlichè Talhang obberhalb vo dè Bootsalegeschtell hèt mò wôrend èm Büèz im Steibruchbedryb Granit für s Ylaufbauwärch abbaut, wo d Schluri circa 150 m witter öschtlich hèrrèbaut hèt.
Im Zweitè Wältchrièg isch dè Schluchsee mit Torf zuèdeggt worrè, um d Staumur vor èm Bombardyrè zu schützè. Sellè Torf isch uff dè Seegrund abbèkeit un bschtimmt hüt d Farb vom Wasser.[4]
Am 29. Auguscht 1983 isch es zuè nèr großè Revision vo dè Staumuèr un èm Stollèsischteem cho, idèmm devòr dè Seepegel abgsenkt worrè isch. S Absènkè vum Wasserschtand uff s Niveau vum urschprünglichè Natursee hèt öppis um 5 Wochè duèrèt. Dõdurrè hèt dè übliche Baddebedryb, d Seefischerei un dè Segelschport pausyrè. Touristisch isch sèll kein Voluscht gsi, well des sèltene Ereignis Massè vo Bsuècher aaglockt hèt; èrschtmòls sit langem sin widder Rudimänt vo dè gfluètètè, früènèrè Bebauung zum Aaluègè gsi. Au diè aalt Poschtschtrõß isch widder zum Vorschii cho un isch mit Kutschè befaarè worrè.[5][6]
In jüngerer Zit isch es vomeert zuè Intressèkonflikt zwǜschè m Schluchseewärch un dè Gmeind Schluchsee übber dè Wasserschtand vom See i dè Summersaison chò. Wôrend d Schluri an èrè möglichscht vorteilhaftè wǜrtschaftlichè Nutzung vom Stauwasser interessyrt isch, womit mèngmòl s Absänkè vum Seeschpygel demit vobundè isch, hèt d Gmeind è bitzele Angscht devòr, dass d Tourischtè uusbliibèd, wenn dè See im Summer übber längeri Zit wènnig Wasser hèt un dè Strand mit Schlick un Torfreschtè versifft isch. Au dè deilwys hoche Wasserschtand un s deshalb nimmi vorhandene Strand sorgèd für è Grummlè bi dè yheimischè un zuègloffènè Tourischtè.[7]
Im Winter 2013/2014 isch dè Wasserschpygel massyv abgsänkt worrè. S abgloffène Wasser isch für d Stròmerzüügung bruucht worrè, well dè Solarstròm i sellèrè Johreszit i dè Regèl gringer uusfallt wiè suscht. Ußerdèmm hèn durch dè niidere Wasserschtand Kontrollè a dè Staumur un am Ablauf vorgnõ worrè chönnè. Bim Ortsdeil Aha hèt mò durch s Absänkè vum Pegel s aalte Schuèlhuus widder aaluègè chönnè.[8] Im Juni 2014 hèt dè Wasserschtand widder Normalhöchi ghaa. Pegeländerungè am Schluchsee chöntèd in Zuèkumpft öfters vorchò, well alli Bumpspycherseè bi dè dütschè Energywèndi è Rollè als Energypuffer für Energy us regenerativè Quällè spillèd.
See-Klima
ändereS Klima am Schluchsee isch s ganz Johr durrè ruch, wa a dè Höhèlaag vo uugfäär 900–1100 m im Hochschwarzwald lyt. Im Summer isch s Klima ideal für sognannti Summerfrischler, woby dè Schluchsee mit sim rychhaltigè Wasservorrõt öfters dè Hort vo Gwitterzellè isch, wo sich bevorzugt i dè Mittagsschtundè als Folg vom uffschtyendè Haaldèwind bildè. D Laag vom Schluchsse a dè Oschtabdachig vom Feldbärg-Massyv begünschtigt morgens un õbends uff- un abschtygendi Haaldèwind, wa für d Segler gèrn un hüüfig uusgnutzt wörd. Im Winter gòt s trotz dè Kälti rächt lang, bis dè Schluchsèü zuèfrürt. Sèll lyt am schwankendè Staupegel un am Wasser, wo vom Hochrhy odder vom Unter- bzw. Mittelbeggi i s Obberbeggi vo dè Schluchseewärch, dè Schluchsee, bumpt wörd. Vo allèm s dütlich wärmere Wasser vom Rhy unnè uè sorgt im Zämmèhang mit èm Wasservolumè defür, dass dè See im Winter rächt spõt zuèfrürt. Dè harte Winter im Hochschwarzwald sorgt abber au für è spõts Ufftauè vom See, normalerwys bassyrt sell Aafang bis Mitti April. I dè Wintermönet isch dè See zuègfrorè. S Bedrèttè vom Iis isch grundsätzlich vobotè. Dè flach Weschtzipfel bi Aha/Unterkrummèhof voiist mèngmòl so stark, dass mò drübber laufè cha. Traditionèll drifft mò am See im Winter Iisangler aa, wo durch d Iisdeggi durrèborrèd un Fisch anglè dǜèn.
Hǜdrologischi Aschpäkt
ändereZuèflüss
ändereHǜdrologisch aagluègt sin d Vohältnis am Schluchsee zimli klar. S git drei natürlichi Zuèflüss, wo sowoll dè Natur- wiè dè Stausee spysèd:
- Ahabach: S Bächle entschpringt uff dè Oschtabdachung vom Fäldbärg-Massyv uff dè Höchi südlich vom Altglashüttemer Hochmoor. Dè Ahabach flièsst zobberscht, im Weschtzipfel, i dè Schluchsee.
- Krummèbach: Dè südliche Zuèfluss chunnt uss èm Bärgland vum Muchèland un èm Habsbärg, desèll begränzt au s obbere Schwarzadal, wo dè Natursee lyt. Links am Mündungsdrichter lyt dè Unterkrummèhof.
- Fischbach: Dè nördliche Zuèfluss chunnt uss èm Bärgland zwǜschèm Haslachdal bi Länzkirch un èm Schluchsee. Dè Mundüngsdrichter vom Fischbach isch vum Stausee dotal übberflutet un bildèt è Schluchsee-Bucht weschtlich vom Dorf Schluchsee.
Näb dè natürlichè Zuèflüss git s au èn künschtlichè Zuèfluss vom Schluchsee, sèll isch dè anno 1932 vo dè Schluri baute Hangkanaal. Dè obbere Hangkanaal zwygt Wasser vom Seebach unterhalb vom Fäldsee ab un leitet s Wasser in èm abdeggtè Kanaal bis Bärèdal un witter bis in Windgfällwyèr. Dè obbere Hangkanaal isch 10 km lang.[9] Ab èm Windgfällwyèr wörd dè Hangkanaal witter obberirdisch bis Aha am Weschtzipfel vom Schluchsee gfüürt, d Mündung vom Hangkanaal lyt obberhalb vom Bootshafè z Aha. Mit èm Hangkanaal wörd s Yzugsgebièt vom Schluchsee vo öppè 43 km2 uff 66 km2, ergo um übber 50 %, vogrösserèt, well übber dè Seebach d Oschtflankè vom Fäldbärg-Massyv, im spezièllè dè Seebuck entwässerèt wörd.
Abfluss
ändereDè Schluchsee hèt ein Abfluss, d Schwarza, diè vo dè Schluchseerinnè bi Seebrugg gu Südè abbiègt, bi Witznau i d Schlüècht mündet, d Schlüècht mündet widderum i d Wuètè un am Schluß in Hochrhy, gègèübber vo Koblänz. Sit 1932 hèn d Schluchseewärch im Schluchsee èn Katheter glait, s Fall- bzw. Druggrohr, wo uugfäär 2 Kilometer obberhalb vo dè Staumur am Südufer bim Ylaufbauwärch aafangt, dè Schluchsee hèt sit dèmm zwei Abflüss.
Umligendi Flüss
ändereÈ Bsunderheit isch diè Schwellè, wo am Oschtrand vo Seebrugg dè Dalboddè uff èrè Höchi vo ca. 940 m übberquert. D Schluchseerinnè, i wellèrè sich schu d Schwarza zum Ur-Schluchsee uffgschtaut hèt, gòt übber diè Schwèllè witter im Dal vo dè Mettma bis zum Grõfuusemer Wyler Amertsfäld, wo d Rǜnni uff Höchi vo dè Ròthuus-Brauerei i s Kerbdal vo dè Mettma übbergòt. Nur wèg sellèrè Schwellè hèt d Schwarza bi Seebrugg dè Rank gnõ, wenn s selli nit gääb, würd dè Aubach vo Fuulèfürscht obbè abbè dirèkt in Schluchsee mündè un d Mettma het vill mee Wasser. I dè reale Wält exischtyrt selli Schwèllè abber, d Schluchseewärch hèn s Stauzyl vom Schluchsee sellèwäg feschtglait, damit dè Stausee nit drübberlauft (10 m unter dè Schwèllhächi), d Mettma un dè Aubach laufèd näbbè m Schluchsee durrè, d Mettma blybt è munzigs Schwarzwaldbächle.
Wasserrächt
ändereS Schluchseewärch (Schluri) hèt s Wasserrächt übber d Schwarza, d Mettma, d Alb, dè Seebach (un dõdemit übber dè Titisee), dè Schluchsee un dè Windgfällwyèr. Mit sèllèm Wasserrächt cha d Schluri bi hocher Stròmbroduktion dè Witznau-Stausee übber dè Druggschtollè un nit übber d Schwarza bis Witznau entwässèrè, dõdemit wörd d Schwarza eventuèll komplètt drochèglait. Witter bschtimmt d Schluri übber s Stauzyl, d. h. dè Pegel vom Schluchsee. Ebbeso hèt d Schluri mit èm Wasserrächt èn Kanaal vom Seebach bis zum Schluchsee bauè chönnè, dè sog. Hangkanaal.
Natursee Schluchsee
ändereDè ungschtaute Ur- odder Natursee isch uugfäär 3,8 km lang un schluuchförmig gsi, los gangè isch er am weschtlichè Rand vom Wolfsgrund, in Höchi vo dè Mündigsbucht vom Krummèbach a dè Südsitè vom Dal. Z Ènd isch er in Höchi vom Felsè am Seehotel z Seebrugg gsi, dè aaschlièßendè Rank vo Südoschtè gu Südweschtè isch scho vo dè obberè Schwarza vollzogè worrè. Dè Ursee hèt keini Uusbuchtungè links odder rächts ghaa, sellèwäg isch es èn Schluuch gsi. Dè Ursee hèt dõdemit è Form ghaa wiè s Mettmabeggi un dè Witznauschtausee, woby disèllè im Gegèsatz zum Ur-Schluchsee beides Stauseè sin. Alli Seè gmein isch s Kèrbdal mit beidsitigè graadlinnigè, hochè Dalflankè, wo im jewyligè See d Form gäbèd. Dè Wasserschpygel vom Ursee isch bi uugfäär 900 m Meter übber NN glègè. S hütige weschtliche odder obbere Seebeggè isch vom Ahabach und vo Südweschtè hèr vom Krummèbach durchflossè worrè, Wèg èm gringè Gefälle vo dè Dalrinnè hèt sich obberhalb vom Ursee uss dènnè beidè Bäch è Moor mit èm Nammè Fäldmoos bildèt ghaa.
Stausee Schluchsee
ändereDä Schluchsee isch mit sinem Stauziil vo 930 m ü. NHN di am höchschte glegene Talsperre z Dütschland. Nur s`Hornbärgbecke (Oberbecke vum Pumpspicherwerk Wehr) mit'm Stauziil vo 1048 ü. NHN isch no höcher. D Schtaumur isch zwischä 1929 un 1933 baut wore. D Mur isch 63,5 Meter hoch, bi irèm Bau hèt mo dè Natursee zèrscht 13 Meter absänkè müèsè. D Laag vo dè Staumur hèt sich durch dè einzige Abfluß vom Schluchsee, dè Schwarza, ergää, dèrrè irè Tal isch wit obbè, bim Wyler Seebrugg, abgriglèt worrè. Durchs Uffstauè hèt sich diè Dalrinnè vom Schluuchsee un Fäldmoos stark voänderèt. Dè Schluuchsee isch uugfäär doppelt so lang un durch diè beidè Buchtè, wo sich im Mündigsdrichter vom Krummèbach un vom Fischbach bildèt hèn, au dütlich breiter worrè. Bi Seebrugg isch d Obber-Schwarza bis zum rächtwinkligè Rank vor dè Staumur komplètt übberflutet worrè. Am Fuèss vo dè Staumur git s èn Grundablass, zum vohinderè, dass d Schwarza drochè kait. S Nutzwasser für d Wärksgruppè Schluchsee (di Yheimischè sägèd kurz Schluri) wörd übber s Ylaufbauwärk us èm See entnõ. S Ylaufbauwärk lyt a dè Südsitè vom See, è bitzeli öschtlich vo dè Bootsanlegeschtell un uugfäär gegèübber vom Schwimmbad vom Ort Schluchsee. De Schluchsee isch s Obberbeggi vo dä Wärksgruppè Schluchsee, die mit èm Sischteem vo drei übberènand ligèndè Stauseè, welli mit Druggroor vobundè sin, i dè Chraftwärch Hüsèrè, Witznau un Waldshuèt Stròm broduzyrt. D Chraftäwrch vofüèget au übber è Bumpwärk, um diè Staubeggi als Spycherseè bruuchè z könnè. Wiè bi villnè Stauseè, so hèn au d Ortschaftè Aha, s Dorf Schluchsee un Seebrugg èn Deil vo irer Infraschtruktur a d Unterwasserwält übbergää. Zuè dèrrè Unterwasserwält ghörèd sit 1932 d Kirchè vo Schluchsee un s Schuèlhuus vo Aha.
Freizitzyl Schluchsee
ändereDe Schluchsee wird gärn zum Bade und zum Seglä gnutzt. Im Gegensatz zuem Titisee het er fascht übberall è schönes un unverbauts Ufer. S Südufer, wo nu dè Rundwäg durrèfüürt, isch so abgschiddè, dass mengi Nacktbader a dè Waldsitè aazdräffè sin, wa scho zu Irritationè gfüürt hèt. Ooni Irritationè, defür mit Ydrittsobulus cha mò z Seebrugg am Oschtzipfel un z Schluuchsee, öschtlich vo dè Fischbachbucht un èm Bahnhof Schluchsee, è öffentlichs Strandbad bsuèchè. D Uferzonè bi Aha wörd mittags un õbends gèrn au vo Freizitgriller bevölkerèt. S' Wasser isch wäge dä Höchi a bizli kalt. Seglè isch è belièbts Freizitvognuègè, s git Bootanlegeschtellè bi Seebrugg, Schluuchsee-Ort un Aha. I dè Fischbach-Bucht bim Ort Schluuchsee unterhalb vom Bahnhof Aha git jè èn chlynè Haffè, bi Aha git nebbè dèm au è Segelschuèl. È Uusflugsboot vokeert vo dè Bootsaalegeschtell z Schluuchsee wäg in èm Rundkurs übber dè ganz See. Vognuègè mit èm Wasser cha mò au mit Drèttböötli haa, dè Voleih isch uff dè Bläsiwalder Sitè vo dè Staumur. Gnau gègèübber, im aalè Güèterschuppè vom Bahnhof Seebrugg, isch è Tauchschuèl z findè Mountainbiker sin meischtens uff dè Südsitè, mitunter au uff èm Rundwäg aazdräffè. Nebbè m Rundwäg sind bi dè Biker vo allèm Tourè vo dè Iisèbrächi übber dè Muchèländer Wäg bis zum Unterkrummèhof. Für diè unfittè Radfahrer git au d Möglichkeit, mit èm E-Bike um dè See ummè z kurvè. A Unterkümpft manglèt s am Schluchsee nit, s touristischè Zèntrum isch dè Kurort Schluuchsee, übber wellèm sit vill Johr scho èn Hotelbunker thront. Weschtlich vom Ort git s au èn Campingblatz im Wolfsgrund, ebbèso git s au ein weschtlich vom Bahnhof Aha, è bitzeli absits vom Seeufer. Zwüschè m Bahnhof Aha un èm Obbersee lyt è Hotel, wo zuè nèm Wellnesstempel mutyrt isch. A dè Zuèfaart zum Bahnhof Seebrugg stòt ußerdèmm è Jugendherberg. Uusflugslokal sin vo allèm a dè Südsitè nit vill aazdräffè. Bim Drèttböptli-Voleih a dè Staumur git s ebbèso è Uusflugslokal wiè uff dè andrè Sitè vo dè Staumur a dè B 500. Einzigi Raschtmöglichkeit am Südufer isch schuscht bim Gaschthuus am Unterkrummèhof, a dè linkè Sitè vo dè Krummèbach-Bucht. Im Johr 2001 hèt d Gmeind Schluuchsee èn ca. 30,45 Meter[10] hochè Rysèbièlturm uff èm Rysèbièl (1.097 m) baut, nördlich vom Kurort Schluchsee, vo dört obbè isch dè gröscht Deil vom See z übberbliggè. Bi dè Ahabachmündig am Weschtzipfel git gègèübber vo Äule èn braktisch kaalköpfigè Uussichtbärg, dè Bildschtei uff 1.134 m.
Ortschaftè am Schluchsee
ändereUf d' Nordsitte sin die bekannte Dörfer, bsunders de Ort Schluchsee, dè Wyler Seebrugg bi de Staumur am Oschtzipfel un Aha bi dè Ahabach-Mündung am Weschtzipfel.
Vokeer am Schluchsee
ändereDe Drei-Seè-Bahn, s verlängert End vun de Höllèdalbahn, gòt vom Bahnhof Titisee uus übber dè Bahnhof Aha am nördliche Seeufer lang bis zuem Endbahnhof Seebrugg am Oschtzipfel vom Schluchsee. Barallel dezuè volauft d B 500, diè sog. Schwarzwald-Hoochschtrõß, vo Waldshuèt unnè uè bis Seebrugg un dènn am Nordufer vom Schluchsee bis Aha un witer bis Bärèdal un witer bis in Nordschwarzwald. Vo Bläsywaald a dè rächtè Sitè vo dè Schwarza unnè uè gòt è Vobindungsschtrôßli bis zu dè rächtè Sitè vo dè Staumurkronè un denn witer übber d Kronè wäg bis a d B 500 bim Kiosk südlich vo Seebrugg. Vo Aha gòt d L 156 am Weschtzipfel vom Schluchsee un am Ahabach nõch uè, macht èn Rank un füürt übber Äule uff dè Pass bim Muchèländer Wäg, wo s Äulemer Chrütz stòt, un witer gu Mänzèschwand un Bernau i s Dal vo dè Menzèschwander Alb. A dè Südsitè vum Schluchsee git s nu Feld- un Waldwäg, wo für dè öffentliche Vokeer gschpèrrt sin. Für d Tourischtè git s èn Rundwäg um dè See ummè, für Fuèßgänger un Radfahrer. Dè Rundwäg isch uff dè Südsitè ubber witti Deil deggungsglych mit èm Fuèß- un Radwäg. A dè Nordsitè vom See zwǜschè Aha un èm Ort Schluuchsee isch dè Rundwäg am See unnè deilwys so schmal, dass mò für d Radfahrer èn barallèl volaufendè, separatè Radwäg vom Bahnhof Aha bis zum Wolfsgrund Radwäg a dè Haaldè obberhalb vo dè B 500 aaglait hèt. S Seeufer zwǜschè m Ort Schluuchsee un Seebrugg isch z gäch un z schmal für dè Rundwäg, dört hèt mò dè Rundwäg als Trottoir a dè B 500 nõch gfüürt. D Parkblatz-Situation i dè Summersaison isch am Schluuchsee sit längerèm è heikles Thema. S git nu drei grösseri Parkblätz am See, alli ligèt a dè unterè Halfti vom Seebeggè:
- Öffentlichè Parkblatz a dè B 500 un dè Staumur
- Öffentlichè Parkblatz bim Bahnhof Seebrugg
- Öffentlichè Parkblatz bim Bahnhof Schluchsee
- Öffentlichè Parkblatz bi Aha am Weschtzipfel vom See.
Diè unglychi Vodeilig vo dè Parkblätz hèt a dè obberè Seehälfti am Nordufer, zwǜschè m Wolfsgrund un Aha, in mengè zu chaotischè Vohältnis a dè B 500 gfüürt, well d Badetourischtè im Summer a beidè Ränder vo sèllèrè Fèrnvokeersschtrõß in langè Reiè parkt hèn. Èrscht è Fluèt vo Strõfzettel un dè groß Parkblatz bi Aha a dè Abzwygig vo dè Menzèschwander Strõß hèn dört für Abhilf gsorgèt. Für d B 500 gildèt dè Kompromiß, dass s Faarzüüg vollschtändig ußerhalb vom Sitèstreifè abgschtellt wörrè darf.
Literatur
ändere- Entwicklungsplanung für Schluchsee und den Südschwarzwald. Projektbericht. Hochschule für Technik, Fakultät Architektur und Gestaltung, Masterstudiengang Stadtplanung. Hrsg. von Philipp Englert und Dennis Lakemann. Stuttgart, Januar 2006
- Klaus de Jong: Der Fremdenverkehr am Schluchsee. Pädagogische Hochschule, Lörrach 1972
- Winfried Lampert: Untersuchungen zur Systematik, Biologie und Populationsdynamik der Coregonen im Schluchsee. Dissertation. Universität Freiburg, Univ., Diss., 1970
- Rudolf Schiffer: Die Seen des Schwarzwaldes. Erwandert und beschrieben von Rudolf Schiffer. Mit 36 Farbbildern von Christian Neumann. 2. Aufl. Schillinger, Freiburg im Breisgau 1984
Weblink
ändereFuessnote
ändere- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Badisches Wörterbuch, Band IV, S. 622 f.
- ↑ Topographisches Wörterbuch des Großherzogtums Baden. Biarbäitet vom Albert Krieger. 2. Uuflaag, Heidelberg 1904–1905; daa im Band 2, S. 866.
- ↑ Bricht i dè Fryburger Ziting vum 29. Septembèr 1930
- ↑ Der Schluchsee. In: www.Hochschwarzwald.biz. Archiviert vom Original am 29. Oktober 2014; abgruefen am 27. April 2014.
- ↑ Dè Schluchsee als Mondlandschaft, Badischi Ziting, 7. März 2014, abgruèfè am 16. März 2014
- ↑ Rüggbligg: Wo dè Schluchsee 40 Meter abgsènkt worrè isch, Badischi Ziting, 28. September 2013, abgruèfè am 2. Oktobèr 2015
- ↑ Schluchseewärch bruucht Wasser für Stròm - Geeind hèt Sorgè wègè m Tourismus gsännè am 18. Auguscht 2010
- ↑ Ute Aschendorf, Ralf Morys: Schluchsee: Hochschwarzwald: Fischzüchter hèn Sorgè: Schluchsee het ekstreem wènnig Wasser, Badischi Zeiting, 5. März 2014, abgruèfè am 16. März 2014
- ↑ Waldhofbach Fassung Hangkanal uf alemennische-seiten.de (Beschriibung vom Hangkanaal)
- ↑ Der Riesenbuehlturm uff riesenbuehlturm.de