Dreito
O dreito (d'o latín < DERECTUS)[1] ye o conchunto de normas que richen a vida d'una sociedat, reglando o comportamiento d'os individuos y grupos que la conforman, y resolvendo os conflictos que se producen entre ellos. Ista definición sirve ta o dreito positivo, pero atras definicions alternativas tamién han estau proposadas por churistas, filosofos y teoricos d'o dreito, sin que bi haiga un consenso. A Filosofía d'o Dreito estudia o concepto de Dreito.
Orichen
editarO naiximiento d'o Dreito no ye esclatero. Os autors se trestallan en dos opinions:
- O Dreito naixe como reparación a una afrenta fisica u moral que una persona fa a otra.
- O Dreito naixe ta reglar a indemnización debida por a no observanza d'una palabra dada, en cheneral, ta reglar os negocios entre as personas.
Historicament, o naiximiento d'a norma churidica se preduz como imposición de qui exerce o poder. Iste concepto se suavice posteriorment, dica plegar a sistemas como l'occidental vichent, en que as leis brotan d'o pueblo a traviés d'a esleción que iste fa d'o poder lechislativo.
O Dreito naixe d'as ditas fuents d'o Dreito y que son:
- A lei.
- O costumbre.
- Os prencipios chenerals d'o Dreito.
- A churisprudencia.
Conteniu
editarO Dreito se trestalla tradicionalment en as categorías de Dreito publico y Dreito privau u civil. Manimenos, ista troxadura ha estau amplament creticada y enguán no en tien tanta de fuerza, debant d'a aparición d'atros campos de l'Ordenamiento Churidico en as que as diferencias entre o publico y o privau no son tan evidents (p. ex, o Dreito laboral, en o que a relación privada entre o treballador y lo empresario se troba intervenida por una normativa publica.
Contino se enumeran as prencipals brancas churidicas:
- Dreito Administrativo
- Dreito ambiental
- Dreito civil
- Dreito internacional
- Dreito laboral
- Dreito mercantil
- Dreito penal
- Dreito politico
- Dreito fiscal
- Derecho procesal
- Filosofía d'o Dreito
- Historia d'o dreito
- Dreitos animals
Referencias
editar- ↑ (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.187
| Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia. |