Edip: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
 
(15 istifadəçi tərəfindən edilmiş 30 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{ Mifoloji personaj
{{Mifoloji personaj
| şəkil 1 = IngresOdipusAndSphinx.jpg
| şəkil 1 = IngresOdipusAndSphinx.jpg
| şəkil 1 məlumat = Edip və [[Sfinks]]
| şəkil 1 məlumat = Edip və [[Sfinks]]
| şəkil 1 miqyası = 230
| şəkil 1 miqyası = 230
| adı = Edip
| adı = Edip
| Mifalogiya = Yunan
| Mifologiya = Yunan
| Həyatı = <!-- Həyatı -->
| Həyatı = <!-- Həyatı -->
| Adının izahı = <!-- Adının izahı -->
| Adının izahı = <!-- Adının izahı -->
Sətir 19: Sətir 19:
| Qardaşı = <!-- Qardaşınin adı -->
| Qardaşı = <!-- Qardaşınin adı -->
| Bacısı = <!-- Bacısınin adı -->
| Bacısı = <!-- Bacısınin adı -->
| Həyat yoldaşı =
| Arvadı =
| Uşaqları =
| Uşaqları =
| Dəfn olunduğu yer = <!-- Dəfn olunduğu yer (ölkə, şəhər və s.) -->
| Dəfn olunduğu yer = <!-- Dəfn olunduğu yer (ölkə, şəhər və s.) -->
| Əlaqədar qeydlər = <!-- Onunla əlaqədar qeydlər -->
| Əlaqədar qeydlər = <!-- Onunla əlaqədar qeydlər -->
| Əlaqədar personajlar = <!-- Onunla əlaqəli personajlar -->
| Əlaqədar personajlar = <!-- Onunla əlaqəli personajlar -->[[Sfinks (yunan)|Sfinks]]
| Əlaqədar hadisələr =
| Əlaqədar hadisələr =
| Atributları = <!-- Ona məxsus olan atributlar -->
| Atributları = <!-- Ona məxsus olan atributlar -->
| Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri -->
| Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri -->
| şəkil 2 = Gustave Moreau 005.jpg
| şəkil 2 = Oedipus and the Sphinx MET DP-14201-023.jpg
| şəkil 2 məlumat = Edip və [[Sfinks]] Qustav Moro, 1864
| şəkil 2 məlumat = Edip və [[Sfinks (yunan)|Sfinks]] Qustav Moro, 1864
| şəkil 2 miqyası = 230
| şəkil 2 miqyası = 230
}}
}}
'''Edip''' ([[Yunan dili|yun.]] ''Οἰδίπους'', Oidípous, {{lang-la|Oedipus}}) [[qədim yunan mifologiyası]]na görə<ref>Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.657-659, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.482-483</ref> Fiv çarı, Lay və İokastanın oğlu<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 5, 7-9; 6, 3; 7, 1</ref>. Yunan qəhrəmanlarından ən tragik personajı Kadma nəslindən olan Edipdir. Polidoranın nəvəsidir.
'''Edip''' ([[Yunan dili|yun.]] ''Οἰδίπους'', Oidípous, {{lang-la|Oedipus}}) [[yunan mifologiyası]]na görə<ref>Мифы народов мира. М., 1991–92. В 2 т. Т.2. С.657–659, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.482–483</ref> Fiv çarı, Lay və İokastanın oğlu<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 5, 7–9; 6, 3; 7, 1</ref>. Yunan qəhrəmanlarından ən tragik personajı Kadma nəslindən olan Edipdir. Polidoranın nəvəsidir.


== Mənşəyi ==
== Mənşəyi ==
[[Şəkil:Oedipus Phorbas Chaudet Louvre N15538.jpg|200px|thumb|left]]
[[Fayl:Oedipus And The Sphinx - Project Gutenberg eText 14994.png|200px|thumb|left]]
Lay çar taxtına oturduqdan sonra İokastaya evlənir. İllər keçsə də onların uşağı olmur. Çar Delfi peyğənbərinə müraciət edir. peyğənbər ona evladsız qalmağı məsləhət görür. Oğlu olarsa öldürüb onun taxtına sahib olacağını deyir. Bundan qorxan Lay Iokasta ilə yatmaqdan ehtiyat edir. Lakin bir dəfə İokasta layı içirdərək yatağına salır ki, nəticədə onların oğlu dünyaya gəlmiş olur. Lay uşağın hər iki ayağını deşərək qandalın qızıl həlqəsinə keçirdir və Kiferon dağının ətəyinə atmağı inandığı bir çobana tapşırır. Çobanın uşağa yazığı gələrək, kimliyini bildirmədən Korinfa çarı Polibin mehtərinə verir. Çar Polip və arvadı Meropa evladsız olduqlarından uşağı övladlığa götürərək ona şişman ayaq mənasını daşıyan Edip adını verirlər. Polibin sarayında Edip qayğısız günlərini yaşayırmış. Bir gün bir sərxoşla mübahisə edərkən bic uşaq olaraq dünyaya gəlməsini eşidir. Bir peyğənbər onu əhvəlatdan agah etdikdən sonra Edip atasını öldürməyi və anasına evlənməyi qərara alır. Sərgərdan olaraq nəhayət üç yol ayrıcılığında o, Lay və onun əyanlarına rast gəlir, onları öldürür. Biri canını qaçaraq canını qurtarır və Fivə çarın ölüm xəbərini çatdırır. Fivin həndəvərində Sfinks - qadın başlı, quş qanadlı, şir bədənli əcayib bir heyvan peyda olur. Sfinks yolu kəsib hər keçənə üç sual verərmiş. Cavab almadıqda onları parçalayıb yeyərmiş. Laydan sonra onun yerini tutan çar Kreont vəd edir ki, kim Sfinksin suallarını cavablandırsa səltənəti və çariçanı ona verəcəkdir. Edip Sfinksin suallarının cavabını tapır. Nəticədə Sfinks özünü qayadan ataraq məhv edir. Beləliklə Edip tax-taca sahib olaraq öz anasına evlənmiş olur.
Lay çar taxtına oturduqdan sonra İokastaya evlənir. İllər keçsə də onların uşağı olmur. Çar Delfi peyğəmbərinə müraciət edir. Peyğəmbər ona övladsız qalmağı məsləhət görür. Oğlu olarsa öldürüb onun taxtına sahib olacağını deyir. Bundan qorxan Lay Iokasta ilə yatmaqdan ehtiyat edir, lakin bir dəfə İokasta layı içirdərək yatağına salır ki, nəticədə onların oğlu dünyaya gəlmiş olur. Lay uşağın hər iki ayağını deşərək qandalın qızıl həlqəsinə keçirdir və Kiferon dağının ətəyinə atmağı inandığı bir çobana tapşırır. Çobanın uşağa yazığı gələrək, kimliyini bildirmədən Korinfa çarı Polibin mehtərinə verir. Çar Polip və arvadı Meropa evladsız olduqlarından uşağı övladlığa götürərək ona şişman ayaq mənasını daşıyan Edip adını verirlər. Polibin sarayında Edip qayğısız günlərini yaşayırmış. Bir gün bir sərxoşla mübahisə edərkən bic uşaq olaraq dünyaya gəlməsini eşidir. Bir peyğəmbərdən onu əhvəlatdan agah etməyi xahiş edir. Peyğənbər ona atasını öldürəcəyini və anasına evlənəcəyini bildirir. Sərgərdan olaraq nəhayət üç yol ayrıcılığında o, Lay və onun əyanlarına rast gəlir, bilməyərəkdən atasını və onun əyanlarını öldürür. Biri qaçaraq canını qurtarır və Fivə çarın ölüm xəbərini çatdırır. Fivin həndəvərində [[Sfinks (yunan)|Sfinks]] — qadın başlı, quş qanadlı, şir bədənli əcaib bir heyvan peyda olur. [[Sfinks (yunan)|Sfinks]] yolu kəsib hər keçənə üç sual verərmiş. Cavab almadıqda onları parçalayıb yeyərmiş. Laydan sonra onun yerini tutan çar Kreont vəd edir ki, kim [[Sfinks (yunan)|Sfinksin]] suallarını cavablandırsa səltənəti və çariçanı ona verəcəkdir. Edip Sfinksin suallarının cavabını tapır. Nəticədə Sfinks özünü qayadan ataraq məhv edir. Beləliklə Edip tax-taca sahib olaraq öz anasına evlənmiş olur.


== Fiv çarı Edip ==
== Fiv çarı Edip ==
[[Fayl:The Plague of Thebes.jpg|230px|thumb|left|Edip qızı Antiqonanın müşayiətilə Fivi tərk edərkən.]]
İokasta ilə evlilikdən Edipin dörd uşağı: iki oğlan, Eteokla, Polinika və iki qız, Antiqona, İsmena dünyaya gəlmiş olur. Fiva sakit günlərini yaşayırdı. Qəfləti [[taun]] tüğyan edir və saysız-hesabsız insan təlafatına səbəb olur. Delf peyğəmbərinə çarə üçün müraciət edilir və o, bildirir ki, şəhərdən Layın qatilini tapıb qovmaq lazımdır. Edip peyğənbər Tiresiyə qatili tapmaq üçün müraciət edir. O, isə qatilin Edip özü olduğunu söyləyir. Bu zaman İokasta Layın ölümü haqqında əhvəlatı danışır. Buna baxmayaraq onun atasının Lay olduğuna inana bilmir. İokasta rüsvayçılığa dözməyərək özünü asaraq öldürür. Hər şeyi anlayan Edip gözünü avaraq özü özünü kor edir. Kor olmuş və nəhlətlənmiş Edip Fiv şəhərini qızı Antiqonanın müşayiətilə tərk edərək sığınacaq üçün Afina ətrafındakı Kolona gəlir və orada da vəfat edir.


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>


== Mənbə ==
* Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1
* Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5
* Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8


== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|Oedipus}}


== Həmçinin bax ==
{{Qədim yunan mifologiyası}}


[[Kateqoriya:Qədim yunan miflərinin qəhrəmanları]]






{{Yunan qəhrəmanları}}
{{commonscat|Oedipus}}

[[af:Oedipus]]
[[ar:أوديب]]
[[bar:Edipus]]
[[bg:Едип]]
[[bs:Edip]]
[[ca:Èdip]]
[[cs:Oidipus]]
[[da:Ødipus]]
[[de:Ödipus]]
[[el:Οιδίποδας]]
[[en:Oedipus]]
[[eo:Edipo]]
[[es:Edipo]]
[[et:Oidipus]]
[[fa:ادیپ]]
[[fi:Oidipus]]
[[fr:Œdipe]]
[[gl:Edipo]]
[[he:אדיפוס]]
[[hr:Edip]]
[[hu:Oidipusz]]
[[id:Oedipus]]
[[it:Edipo]]
[[ja:オイディプース]]
[[ka:ოიდიპოსი]]
[[ko:오이디푸스]]
[[la:Oedipus]]
[[lb:Ödipus]]
[[lt:Edipas]]
[[mk:Едип]]
[[nl:Oedipus]]
[[nn:Ødipus]]
[[no:Oidipus]]
[[pl:Edyp]]
[[pt:Édipo]]
[[ro:Oedip]]
[[ru:Эдип]]
[[sh:Edip]]
[[simple:Oedipus]]
[[sk:Oidipus]]
[[sr:Едип]]
[[sv:Oidipus]]
[[th:เอดิปุส]]
[[tl:Edipo]]
[[tr:Oedipus]]
[[uk:Едіп]]
[[ur:اڈیپس]]
[[vi:Oedipus]]
[[yi:עדיפוס]]
[[zh:俄狄浦斯]]

Səhifəsinin 20:25, 8 yanvar 2023 tarixinə olan son versiyası

Edip
q.yun. Οἰδίπους
Edip və Sfinks
Edip və Sfinks
Mifologiya Yunan
Yunanca adı Οἰδίπους
Latınca adı Oedipus
Cinsi kişi[d]
Fəaliyyəti Çar
Sülalə Kadma
Atası Lay
Anası İokasta
Əlaqəli personajlar Sfinks
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Edip (yun. Οἰδίπους, Oidípous, lat. Oedipus) yunan mifologiyasına görə[1] Fiv çarı, Lay və İokastanın oğlu[2]. Yunan qəhrəmanlarından ən tragik personajı Kadma nəslindən olan Edipdir. Polidoranın nəvəsidir.

Mənşəyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lay çar taxtına oturduqdan sonra İokastaya evlənir. İllər keçsə də onların uşağı olmur. Çar Delfi peyğəmbərinə müraciət edir. Peyğəmbər ona övladsız qalmağı məsləhət görür. Oğlu olarsa öldürüb onun taxtına sahib olacağını deyir. Bundan qorxan Lay Iokasta ilə yatmaqdan ehtiyat edir, lakin bir dəfə İokasta layı içirdərək yatağına salır ki, nəticədə onların oğlu dünyaya gəlmiş olur. Lay uşağın hər iki ayağını deşərək qandalın qızıl həlqəsinə keçirdir və Kiferon dağının ətəyinə atmağı inandığı bir çobana tapşırır. Çobanın uşağa yazığı gələrək, kimliyini bildirmədən Korinfa çarı Polibin mehtərinə verir. Çar Polip və arvadı Meropa evladsız olduqlarından uşağı övladlığa götürərək ona şişman ayaq mənasını daşıyan Edip adını verirlər. Polibin sarayında Edip qayğısız günlərini yaşayırmış. Bir gün bir sərxoşla mübahisə edərkən bic uşaq olaraq dünyaya gəlməsini eşidir. Bir peyğəmbərdən onu əhvəlatdan agah etməyi xahiş edir. Peyğənbər ona atasını öldürəcəyini və anasına evlənəcəyini bildirir. Sərgərdan olaraq nəhayət üç yol ayrıcılığında o, Lay və onun əyanlarına rast gəlir, bilməyərəkdən atasını və onun əyanlarını öldürür. Biri qaçaraq canını qurtarır və Fivə çarın ölüm xəbərini çatdırır. Fivin həndəvərində Sfinks — qadın başlı, quş qanadlı, şir bədənli əcaib bir heyvan peyda olur. Sfinks yolu kəsib hər keçənə üç sual verərmiş. Cavab almadıqda onları parçalayıb yeyərmiş. Laydan sonra onun yerini tutan çar Kreont vəd edir ki, kim Sfinksin suallarını cavablandırsa səltənəti və çariçanı ona verəcəkdir. Edip Sfinksin suallarının cavabını tapır. Nəticədə Sfinks özünü qayadan ataraq məhv edir. Beləliklə Edip tax-taca sahib olaraq öz anasına evlənmiş olur.

Fiv çarı Edip

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Edip qızı Antiqonanın müşayiətilə Fivi tərk edərkən.

İokasta ilə evlilikdən Edipin dörd uşağı: iki oğlan, Eteokla, Polinika və iki qız, Antiqona, İsmena dünyaya gəlmiş olur. Fiva sakit günlərini yaşayırdı. Qəfləti taun tüğyan edir və saysız-hesabsız insan təlafatına səbəb olur. Delf peyğəmbərinə çarə üçün müraciət edilir və o, bildirir ki, şəhərdən Layın qatilini tapıb qovmaq lazımdır. Edip peyğənbər Tiresiyə qatili tapmaq üçün müraciət edir. O, isə qatilin Edip özü olduğunu söyləyir. Bu zaman İokasta Layın ölümü haqqında əhvəlatı danışır. Buna baxmayaraq onun atasının Lay olduğuna inana bilmir. İokasta rüsvayçılığa dözməyərək özünü asaraq öldürür. Hər şeyi anlayan Edip gözünü avaraq özü özünü kor edir. Kor olmuş və nəhlətlənmiş Edip Fiv şəhərini qızı Antiqonanın müşayiətilə tərk edərək sığınacaq üçün Afina ətrafındakı Kolona gəlir və orada da vəfat edir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Мифы народов мира. М., 1991–92. В 2 т. Т.2. С.657–659, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.482–483
  2. ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 5, 7–9; 6, 3; 7, 1

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Edip ilə əlaqəli mediafayllar var.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Edip&oldid=6833654"