Qaraboğazgöl: Redaktələr arasındakı fərq

Qaraboğazgöl körfəzi
Qaraboğazgöl körfəzi
	Garabogazköl Aylagy
Ümumi məlumatlar
Tip	Körfəz
Sahəsi	18,100 km²
Həcmi	128.800.000.000 m³
Sahil uzunluğu	730 km
Dərin yeri	4-7 m
Duzluluğu	310 ‰
Yerləşməsi
	41°21′01″ şm. e. 53°35′43″ ş. u.HGYO
Ölkə	Türkmənistan
Akvatoriyası	Xəzər dənizi ;
	Qaraboğazgöl körfəzi
	Qaraboğazgöl; körfəzi
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixə interaktiv şəkildə baxın

← Əvvəlki redaktə

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

VizualVikimətn

Sətirdə

Səhifəsinin 09:53, 30 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Qaraboğazgöl (türkm. Garabogazköl) — Xəzər dənizinin şərqində Türkmənistan ərazisində laqun mənşəli körfəz^[1]. Dənizlə dayaz və eni 200 metrə çatan eyni adlı boğazla birləşir. Onun sahəsi mövsümdən asılı olaraq dəyişir. Dərinliyi 4-7 metr arası dəyişir.

Körfəzin duzluluğu Xəzər dənizinə nisbətən daha yüksəkdir, 310 ‰ təşkil edir. Körfəzin duzluğunun yüksək olmasının səbəbi Mirabilit duzu ilə zənginliyidir. Körfəzin sahəsi 18 000 km²^[2]

Adının etimalogiyası

Qara boğaz gölü mənasını verir. Demək olar ki, Xəzərin suyunu özünə çəkərək buxarlandırır. Körfəz dənizçilərdə və köçərilərdə həmişə vahimə doğururdu. Hər zaman insanların təfəkküründə ölüm və zəhərli su kimi qalıb.

Bəzən körfəzi Ağ qızıl dənizi adlandırırlar. Səbəb onun zəngin mirabilit ehtiyatı ilə əlaqədardır.

Duzluğu

Xəzər dənizini körfəzlə birləşdirən dar Qaraboğazgöl boğazı

Az dərinlik körfəzin duzlu sularının yenidən dənizə qayıtmasına səbəb olur. Bununla da laqun Xəzərin duz balansına öz təsirini göstərir. Hər km³ dənizdən körfəzi 13-15 milyon ton müxtəlif duzlar axır. Hər il isə körfəzə 8–10 km³ su axır. Səviyənin yüksək olduğu vaxtlar isə bu rəqəm 25 km³ qədər qalxır.

1980-ci ildə Qaraboğazgölü Xəzər dənizindən ayıran damba dikilir. 1984-ci ildə isə dambada su buraxan qurğular inşa edilir. Bundan sonra körfəzin səviyyəsi bir necə metr aşağı enir. 1992-ci ildə isə damba partladılır^[3]. Körfəzlə dəniz arasında əlaqə bərpa olunandan sonra səviyə əvvəlki vəziyyətinə qayıdıb. Bununla belə Mirabilit hasilatına ağır zərbə dəymişdir.

İstinadlar

↑ Turkmenistan // Geo-Data: The World Geographical Encyclopedia. 2003 – HighBeam Research vasitəsilə.
↑ Kosarev, Aleksey; Kostianoy, Andrey; Zonn, Igor. Kara-Bogaz-Gol Bay: Physical and Chemical Evolution (Hesabat). 2008-11-02. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-09.
↑ "Qaraboğazgölün təsviri". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-21.

Mənbə

Həmçinin bax

[1] Turkmenistan // Geo-Data: The World Geographical Encyclopedia. 2003 – HighBeam Research vasitəsilə.

[Evolution-2] Kosarev, Aleksey; Kostianoy, Andrey; Zonn, Igor. Kara-Bogaz-Gol Bay: Physical and Chemical Evolution (Hesabat). 2008-11-02. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-09.

[3] "Qaraboğazgölün təsviri". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-21.

[1]

[2]

[3]

@@ Sətir 2: / Sətir 2: @@
  |Adı                      = Qaraboğazgöl körfəzi
  |Yerli adı                =
- |Təsvir                   = Kara bogaz gol.jpg
+ |Şəkil                    = Kara-Bogaz Gol from space, September 1995.jpg
- |Təsvirin izahı           =
+ |Şəklin izahı             =
- |lat_dir = N|lat_deg = 41|lat_min =21 |lat_sec = 01
+  |lat_dir = N|lat_deg = 41|lat_min =21 |lat_sec = 01
- |lon_dir = E|lon_deg =53 |lon_min =35 |lon_sec = 43
+  |lon_dir = E|lon_deg =53 |lon_min =35 |lon_sec = 43
- | Koordinatlar            =
+  |CoordScale              =
- |CoordScale               =
  |Tip                      = Körfəz
  |Akvatoriya               = [[Xəzər dənizi]]
  |Sahəsi                   = 128,8
  |Həcmi                    =
- |Sahil uzunluğu           =
- |Orta axın cərəyanı       =
  |Dərin yeri               = 4-7
  |Orta dərinliyi           =
  |Akvatoriyası             = Xəzər dənizi
- |Uzunluğu                 =
- |Eni                      =
  |Sahəsi                   = 18,100
  |Həcmi                    =
@@ Sətir 25: / Sətir 20: @@
  |Su tutumu                =
  |Tökülən çay              =
- |Tökülən çaylar           =
- |Adaları      =
  |Ölkə                     = Türkmənistan
  |Ölkə 1                   =
@@ Sətir 40: / Sətir 33: @@
  |lon_deg   =53.933333
  |width     =300
- |float     =
+ |float     =center
  |rama      =1
  |ramacolor =#0000FF
@@ Sətir 48: / Sətir 41: @@
  |radius    =5
 }}
- |Commonsda kateqoriya     =
+ |Vikianbar                =
-}}'''Qaraboğazgöl''' ({{lang-tk|Garabogazköl}}) — [[Xəzər dənizi]]nin şərqində [[Türkmənistan]] ərazisində [[laqun]] məşəlli körfəz. [[Dəniz]]lə dayaz və eni 200 metrə çatan eyni adlı boğazla birləşir. Onun sahəsi mövsümdən asılı olaraq dəyişir. Dərinliyi 4-7 metr arası dəyişir.
+}}'''Qaraboğazgöl''' ({{dil-tk|Garabogazköl}}) — [[Xəzər dənizi]]nin şərqində [[Türkmənistan]] ərazisində [[laqun]] mənşəli körfəz<ref>{{cite encyclopedia|title=Turkmenistan|date=2003|encyclopedia=Geo-Data: The World Geographical Encyclopedia|via=HighBeam Research}}</ref>. [[Xəzər dənizi|Dəniz]]lə dayaz və eni 200 metrə çatan eyni adlı boğazla birləşir. Onun sahəsi mövsümdən asılı olaraq dəyişir. Dərinliyi 4-7 metr arası dəyişir.
-[[Körfəz]]in duzluluğu [[Xəzər dənizi]]nə nisbətən daha yüksəkdir, 310 [[‰]] təşkil edir. Körfəzin duzluğunun yüksək olmasının səbəbi Mirabilit duzu ilə zənginliyidir.
+[[Körfəz]]in duzluluğu [[Xəzər dənizi]]nə nisbətən daha yüksəkdir, 310 [[‰]] təşkil edir. Körfəzin duzluğunun yüksək olmasının səbəbi Mirabilit duzu ilə zənginliyidir. Körfəzin sahəsi 18 000 km²<ref name="Evolution">{{cite report|last1=Kosarev|first1=Aleksey|last2=Kostianoy|first2=Andrey|last3=Zonn|first3=Igor|title=Kara-Bogaz-Gol Bay: Physical and Chemical Evolution|url=https://link.springer.com/article/10.1007/s10498-008-9054-z#page-1|date=2008-11-02|access-date=2020-08-09|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304205324/https://link.springer.com/article/10.1007/s10498-008-9054-z#page-1|url-status=live}}</ref>
 == Adının etimalogiyası ==
 Qara boğaz gölü mənasını verir. Demək olar ki, Xəzərin suyunu özünə çəkərək buxarlandırır. Körfəz dənizçilərdə və köçərilərdə həmişə vahimə doğururdu. Hər zaman insanların təfəkküründə ölüm və zəhərli su kimi qalıb.
+Bəzən körfəzi ''Ağ qızıl dənizi'' adlandırırlar. Səbəb onun zəngin mirabilit ehtiyatı ilə əlaqədardır.
-Bəzən körfəzi ''Ağ qızıl dənizi'' adlandıtırlar. Səbəb onun zəngin mirabilit ehtiyatı ilə əlaqədardır.
 == Duzluğu ==
-[[Şəkil:Kara-Bogaz-Gol inlet STS111-E-5485.JPG|thumb|left|[[Xəzər dənizi]]ni körfəzlə birləşdirən  dar Qaraboğazgöl boğazı]]
+[[Fayl:Kara-Bogaz-Gol inlet from the Caspian STS111.jpg|thumb|left|[[Xəzər dənizi]]ni körfəzlə birləşdirən  dar [[Qaraboğazgöl boğazı]]]]
-Az dərinlik körfəzin duzlu sularının yenidən dənizə qayıtmasına səbəb olur. Bununla da laqun Xəzərin duz balansına öz təsirini göstərir. Hər km³ dənizdən körfəzi 13-15 milyon ton müxtəlif duzlar axır. Hər il isə körfəzə 8-10 km³ su axır. Səviyənin yüksək olduğu vaxtlar isə bu rəqəm 25 km³ qədər qalxır.
+Az dərinlik körfəzin duzlu sularının yenidən dənizə qayıtmasına səbəb olur. Bununla da laqun Xəzərin duz balansına öz təsirini göstərir. Hər km³ dənizdən körfəzi 13-15 milyon ton müxtəlif duzlar axır. Hər il isə körfəzə 8–10&nbsp;km³ su axır. Səviyənin yüksək olduğu vaxtlar isə bu rəqəm 25&nbsp;km³ qədər qalxır.
-[[1980]]-ci ildə Qaraboğazgölü Xəzər dənizindən ayıran damba dikilir. [[1984]]-ci ildə isə dambada su buraxan qurğular inşa edilir. Bundan sonra körfəzin səviyyəsi bir necə metr aşağı enir. [[1992]]-ci ildə isə damba partladılır<ref>[http://geosfera.info/aziya/turkmenistan/1494-kara-bogaz-gol.html Qaraboğazgölün təsviri.]</ref>. Körfəzlə dəniz arasında əlaqə bərpa olunandan sonra səviyə əvvəlki vəziyyətinə qayıdıb. Bununla belə Mirabilit hasilatına ağır zərbə dəymişdir.
+[[1980]]-ci ildə Qaraboğazgölü Xəzər dənizindən ayıran damba dikilir. [[1984]]-ci ildə isə dambada su buraxan qurğular inşa edilir. Bundan sonra körfəzin səviyyəsi bir necə metr aşağı enir. [[1992]]-ci ildə isə damba partladılır<ref>{{Cite web |title=Qaraboğazgölün təsviri. |url=http://geosfera.info/aziya/turkmenistan/1494-kara-bogaz-gol.html |access-date=2015-08-21 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306015959/http://geosfera.info/aziya/turkmenistan/1494-kara-bogaz-gol.html |url-status=live }}</ref>. Körfəzlə dəniz arasında əlaqə bərpa olunandan sonra səviyə əvvəlki vəziyyətinə qayıdıb. Bununla belə Mirabilit hasilatına ağır zərbə dəymişdir.
 == İstinadlar ==
+{{İstinad siyahısı}}
-<references/>
 == Mənbə ==
-* [http://enc.mail.ru/article/1900413580 Российский энциклопедический словарь]
+* [http://enc.mail.ru/article/1900413580 Российский энциклопедический словарь]{{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}
-* [http://www.rustrana.ru/article.php?nid=30826 История исследования и освоения Кара-Богаз-Гола]
+* [http://www.rustrana.ru/article.php?nid=30826 История исследования и освоения Кара-Богаз-Гола] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070127112215/http://www.rustrana.ru/article.php?nid=30826 |date=2007-01-27 }}
 * [http://caspiy.net/knigi/kaspij-zagadki-urovnya.html Xəzərin səviyə tərəddüdü.]
 * [http://lib.ru/PROZA/PAUSTOWSKIJ/karabugaz.txt Konstantin Qeorgeviç Pаustоvski. Qara-Boğaz.]
@@ Sətir 72: / Sətir 66: @@
 == Həmçinin bax ==
 * [[Xəzər dənizi]]
 * [[Türkmənistan]]
 [[Kateqoriya:Xəzər dənizi körfəzləri]]

Qaraboğazgöl: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 09:53, 30 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Mündəricat

Adının etimalogiyası

Duzluğu

İstinadlar

Mənbə

Həmçinin bax

Naviqasiya menyusu

Qaraboğazgöl: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 09:53, 30 avqust 2023 tarixinə olan son versiyası

Adının etimalogiyası

Duzluğu

İstinadlar

Mənbə

Həmçinin bax

Naviqasiya menyusu

Axtar