[go: nahoru, domu]

Mont d’an endalc’had

Fonem : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot ouzhpennet: la:Phonema
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
 
(35 stumm da c'hortoz gant 17 implijer kuzhet.)
Linenn 1:
ErE [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''fonem''' pe '''soniad''' ([[Saozneg|saoz.]]: [[:en:Phoneme|''phoneme'']]) war dachenn ar [[fonologiezh]] evit komz eus keal teorikel ur sonenn hervez framm fonologel ur [[yezh]] resis. Da lâretlavarout eo, n'eo ket kevatal ur fonem d'ur [[fonenn]] hepmuiken war-eeun met kentoc'h da berzhioù ar fonennoù en ur yezh resis liammet ouzh ar [[semantik]].
 
Kemmañ a ra ar fonemoù a yezh da yezh, da skouer en [[armenieg]] [[Lizherenneg an armenieg|Ղ ղ]] distaget [ʁ] (treuzskrivet a-wezhoù <ġ>) a zo ur fonem disheñvel diouzh [[Lizherenneg an armenieg|Ր ր]] distaget [ɾ] (treuzksrivet <r> peurliesañ), pa'z eo [[alofonenn|alofonennoù]] e brezhoneg an divdaou fonennfonem-se dre ma tenn an distagadurioù disheñvel-se da zoare-komz hiniennel an dud pe d'ar [[rannyezh|rannyezhoù]] lec'hel ha n'eo ket da framm ar yezh war-eeun.
 
Evit goûtgouzout hag-eñ e talvez ur fonenn (da lâretlavarout eo ur sonenn resis) da fonem en ur yezh bennak e klasker parioùreoù [[ger|gerioù]] gante beppep ura ster disheñvel gante dadre diforcziforc'h ur fonenennfonenn nemetken, da skouer "'''k'''ar" ha "'''p'''ar".
 
Pa ne gaver diforc'h -ster ebet etre seurt parioùreoù gerioù en ur yezh resis evit divdaou fonennfonem disheñvel e rankont bezañ lakaet da [[alofonenn|alofonennoù]], da skouer [ɹ], [r] ha [ʁ] (<r>) e [[brezhoneg]] hag a gemm hervez ar [[rannyezh]] hag an dud pe [x] ha [χ] (<c'h>) implijet hervez o lec'h en ur ger.
 
Hervez reolennoù treuzskrivañ al [[LFE|lizherenneg fonetikel etrebroadel]] e ranker skrivañ treuzskrivadennoù fonemek etre barennoùigoù a-dreuz[[beskell]]où (/ /) keit ha ma vez skrivet etre kromelloù[[sonnell]]où ([&nbsp;]) treuzskrivadennoù [[fonetik|fonetikel]]el.
 
Diaes e c'hell bezañ p'emeur o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianv betek-hen kompren pe re eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e [[saozneg]] ar [[kensonenn dre serriñ|kensonennoù]] dre serriñ [[c'hwezhadur (yezhoniezh)|c'hwezhet]] e c'hell bezañ trechet ur saozneger da grediñ n'ahll ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a [[yezhoù indezek|yezh indezek]] evel an [[hindeg]].
 
Diaes e c'hell bezañ p'emeurpa vezer o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianvdianav betek-henhenn kompren pe repere eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e [[saozneg]] ar [[kensonenn dre serriñ|kensonennoùc'hensonennoù]] dre serriñ [[c'hwezhadur (yezhoniezh)|c'hwezhet]] e c'hell bezañ trechettechet ur saozneger da grediñ n'ahllhall ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a [[yezhoù indezek|yezh indezek]] evel an [[hindeg]].
 
== Gwelit ivez ==
Linenn 17 ⟶ 16:
* [[Fonologiezh]]
* [[Tonenn (yezhoniezh)|Tonenn]]
* [[Lizherenneg fonetik etrebroadel evit ar brezhoneg]]
 
[[Rummad:Fonetik ha fonologiezh]]
 
[[af:Foneem]]
[[ar:صوتة]]
[[ast:Fonema]]
[[bg:Фонема]]
[[ca:Fonema]]
[[cs:Foném]]
[[cu:Фѡни́ма]]
[[cv:Фонема]]
[[da:Fonem]]
[[de:Phonem]]
[[dsb:Fonem]]
[[el:Φώνημα]]
[[en:Phoneme]]
[[eo:Fonemo]]
[[es:Fonema]]
[[fa:واج]]
[[fi:Foneemi]]
[[fr:Phonème]]
[[ga:Fóinéim]]
[[gl:Fonema]]
[[he:פונמה]]
[[hr:Fonem]]
[[hsb:Fonem]]
[[hu:Fonéma]]
[[id:Fonem]]
[[io:Fonemo]]
[[is:Fónem]]
[[it:Fonema]]
[[ja:音素]]
[[ko:낱소리]]
[[ku:Vac]]
[[la:Phonema]]
[[li:Foneem]]
[[lmo:Funema]]
[[lv:Fonēma]]
[[ml:സ്വനിമം]]
[[ms:Fonem]]
[[nl:Foneem]]
[[nn:Fonem]]
[[no:Fonem]]
[[nov:Foneme]]
[[oc:Fonèma]]
[[os:Фонемæ]]
[[pl:Fonem]]
[[pt:Fonema]]
[[ro:Fonem]]
[[ru:Фонема]]
[[sk:Fonéma]]
[[sl:Fonem]]
[[stq:Phonem]]
[[sv:Fonem]]
[[ta:ஒலியனு]]
[[tl:Ponema]]
[[tr:Fonem]]
[[uk:Фонема]]
[[ur:صوتیہ]]
[[wa:Oyon (linwince)]]
[[zh:音位]]
[[zh-min-nan:Im-sò͘]]

Stumm red eus an 5 Du 2019 da 11:17

E yezhoniezh e vez implijet an termen fonem pe soniad (saoz.: phoneme) war dachenn ar fonologiezh evit komz eus keal teorikel ur sonenn hervez framm fonologel ur yezh resis. Da lavarout eo n'eo ket kevatal ur fonem d'ur fonenn hepmuiken war-eeun met kentoc'h da berzhioù ar fonennoù en ur yezh resis liammet ouzh ar semantik.

Kemmañ a ra ar fonemoù a yezh da yezh, da skouer en armenieg Ղ ղ distaget [ʁ] (treuzskrivet a-wezhoù <ġ>) a zo ur fonem disheñvel diouzh Ր ր distaget [ɾ] (treuzksrivet <r> peurliesañ), pa'z eo alofonennoù e brezhoneg an daou fonem-se dre ma tenn an distagadurioù disheñvel-se da zoare-komz hiniennel an dud pe d'ar rannyezhoù lec'hel ha n'eo ket da framm ar yezh war-eeun.

Evit gouzout hag-eñ e talvez ur fonenn (da lavarout eo ur sonenn resis) da fonem en ur yezh bennak e klasker reoù gerioù gante pep a ster disheñvel gante dre ziforc'h ur fonenn nemetken, da skouer "kar" ha "par".

Pa ne gaver diforc'h-ster ebet etre seurt reoù gerioù en ur yezh resis evit daou fonem disheñvel e rankont bezañ lakaet da alofonennoù, da skouer [ɹ], [r] ha [ʁ] (<r>) e brezhoneg hag a gemm hervez ar rannyezh hag an dud pe [x] ha [χ] (<c'h>) implijet hervez o lec'h en ur ger.

Hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel e ranker skrivañ treuzskrivadennoù fonemek etre beskelloù (/ /) keit ha ma vez skrivet etre sonnelloù ([ ]) treuzskrivadennoù fonetikel.

Diaes e c'hell bezañ pa vezer o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianav betek-henn kompren pere eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e saozneg ar c'hensonennoù dre serriñ c'hwezhet e c'hell bezañ techet ur saozneger da grediñ n'hall ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a yezh indezek evel an hindeg.