Fonem : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm red eus an 5 Du 2019 da 11:17

E yezhoniezh e vez implijet an termen fonem pe soniad (saoz.: phoneme) war dachenn ar fonologiezh evit komz eus keal teorikel ur sonenn hervez framm fonologel ur yezh resis. Da lavarout eo n'eo ket kevatal ur fonem d'ur fonenn hepmuiken war-eeun met kentoc'h da berzhioù ar fonennoù en ur yezh resis liammet ouzh ar semantik.

Kemmañ a ra ar fonemoù a yezh da yezh, da skouer en armenieg Ղ ղ distaget [ʁ] (treuzskrivet a-wezhoù <ġ>) a zo ur fonem disheñvel diouzh Ր ր distaget [ɾ] (treuzksrivet <r> peurliesañ), pa'z eo alofonennoù e brezhoneg an daou fonem-se dre ma tenn an distagadurioù disheñvel-se da zoare-komz hiniennel an dud pe d'ar rannyezhoù lec'hel ha n'eo ket da framm ar yezh war-eeun.

Evit gouzout hag-eñ e talvez ur fonenn (da lavarout eo ur sonenn resis) da fonem en ur yezh bennak e klasker reoù gerioù gante pep a ster disheñvel gante dre ziforc'h ur fonenn nemetken, da skouer "kar" ha "par".

Pa ne gaver diforc'h-ster ebet etre seurt reoù gerioù en ur yezh resis evit daou fonem disheñvel e rankont bezañ lakaet da alofonennoù, da skouer [ɹ], [r] ha [ʁ] (<r>) e brezhoneg hag a gemm hervez ar rannyezh hag an dud pe [x] ha [χ] (<c'h>) implijet hervez o lec'h en ur ger.

Hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel e ranker skrivañ treuzskrivadennoù fonemek etre beskelloù (/ /) keit ha ma vez skrivet etre sonnelloù ([ ]) treuzskrivadennoù fonetikel.

Diaes e c'hell bezañ pa vezer o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianav betek-henn kompren pere eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e saozneg ar c'hensonennoù dre serriñ c'hwezhet e c'hell bezañ techet ur saozneger da grediñ n'hall ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a yezh indezek evel an hindeg.

Gwelit ivez

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
 E [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''fonem''' pe '''soniad''' ([[Saozneg|saoz.]]: [[:en:Phoneme|''phoneme'']]) war dachenn ar [[fonologiezh]] evit komz eus keal teorikel ur sonenn hervez framm fonologel ur [[yezh]] resis. Da lavarout eo n'eo ket kevatal ur fonem d'ur [[fonenn]] hepmuiken war-eeun met kentoc'h da berzhioù ar fonennoù en ur yezh resis liammet ouzh ar [[semantik]].
-Kemmañ a ra ar fonemoù a yezh da yezh, da skouer en [[armenieg]] [[Lizherenneg an armenieg|Ղ ղ]] distaget [ʁ] (treuzskrivet a-wezhoù <ġ>) a zo ur fonem disheñvel diouzh [[Lizherenneg an armenieg|Ր ր]] distaget [ɾ] (treuzksrivet <r> peurliesañ), pa'z eo [[alofonenn|alofonennoù]] e brezhoneg an div fonem-se dre ma tenn an distagadurioù disheñvel-se da zoare-komz hiniennel an dud pe d'ar [[rannyezh|rannyezhoù]] lec'hel ha n'eo ket da framm ar yezh war-eeun.
+Kemmañ a ra ar fonemoù a yezh da yezh, da skouer en [[armenieg]] [[Lizherenneg an armenieg|Ղ ղ]] distaget [ʁ] (treuzskrivet a-wezhoù <ġ>) a zo ur fonem disheñvel diouzh [[Lizherenneg an armenieg|Ր ր]] distaget [ɾ] (treuzksrivet <r> peurliesañ), pa'z eo [[alofonenn|alofonennoù]] e brezhoneg an daou fonem-se dre ma tenn an distagadurioù disheñvel-se da zoare-komz hiniennel an dud pe d'ar [[rannyezh|rannyezhoù]] lec'hel ha n'eo ket da framm ar yezh war-eeun.
-Evit gouzout hag-eñ e talvez ur fonenn (da lavarout eo ur sonenn resis) da fonem en ur yezh bennak e klasker arioù [[ger|gerioù]] gante pep a ster disheñvel gante da ziforc'h ur fonenn nemetken, da skouer "'''k'''ar" ha "'''p'''ar".
+Evit gouzout hag-eñ e talvez ur fonenn (da lavarout eo ur sonenn resis) da fonem en ur yezh bennak e klasker reoù [[ger|gerioù]] gante pep a ster disheñvel gante dre ziforc'h ur fonenn nemetken, da skouer "'''k'''ar" ha "'''p'''ar".
-Pa ne gaver diforc'h-ster ebet etre seurt parioù gerioù en ur yezh resis evit div fonem disheñvel e rankont bezañ lakaet da [[alofonenn|alofonennoù]], da skouer [ɹ], [r] ha [ʁ] (<r>) e [[brezhoneg]] hag a gemm hervez ar [[rannyezh]] hag an dud pe [x] ha [χ] (<c'h>) implijet hervez o lec'h en ur ger.
+Pa ne gaver diforc'h-ster ebet etre seurt reoù gerioù en ur yezh resis evit daou fonem disheñvel e rankont bezañ lakaet da [[alofonenn|alofonennoù]], da skouer [ɹ], [r] ha [ʁ] (<r>) e [[brezhoneg]] hag a gemm hervez ar [[rannyezh]] hag an dud pe [x] ha [χ] (<c'h>) implijet hervez o lec'h en ur ger.
 Hervez reolennoù treuzskrivañ al [[LFE|lizherenneg fonetikel etrebroadel]] e ranker skrivañ treuzskrivadennoù fonemek etre [[beskell]]où (/ /) keit ha ma vez skrivet etre [[sonnell]]où ([&nbsp;]) treuzskrivadennoù [[fonetik]]el.
-Diaes e c'hell bezañ pa vezer o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianav betek-henn kompren pere eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e [[saozneg]] ar [[kensonenn dre serriñ|kensonennoù]] dre serriñ [[c'hwezhadur (yezhoniezh)|c'hwezhet]] e c'hell bezañ trechet ur saozneger da grediñ n'hall ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a [[yezhoù indezek|yezh indezek]] evel an [[hindeg]].
+Diaes e c'hell bezañ pa vezer o klask dielfennañ pe deskiñ fonemoù ur yezh dianav betek-henn kompren pere eus ar fonennoù implijet ganti a zo fonemoù, dreist-holl pa ne glota ket framm fonologel ar yezh-se gant patromoù ar yezhoù anavet gant ar c'hlasker pe an desker, da skouer dre ma'z eo alofonennoù e [[saozneg]] ar [[kensonenn dre serriñ|c'hensonennoù]] dre serriñ [[c'hwezhadur (yezhoniezh)|c'hwezhet]] e c'hell bezañ techet ur saozneger da grediñ n'hall ket bezañ fonemoù an hevelep fonennoù er yezhoù all daoust ha m'eo gwir ar c'hontrol evit meur a [[yezhoù indezek|yezh indezek]] evel an [[hindeg]].
 == Gwelit ivez ==
@@ Linenn 17: / Linenn 16: @@
 * [[Fonologiezh]]
 * [[Tonenn (yezhoniezh)|Tonenn]]
+* [[Lizherenneg fonetik etrebroadel evit ar brezhoneg]]
 [[Rummad:Fonetik ha fonologiezh]]
-[[af:Foneem]]
-[[ar:فونيم]]
-[[ast:Fonema]]
-[[be-x-old:Фанэма]]
-[[bg:Фонема]]
-[[bo:སྒྲ་ཚན།]]
-[[ca:Fonema]]
-[[cs:Foném]]
-[[cu:Фѡни́ма]]
-[[cv:Фонема]]
-[[da:Fonem]]
-[[de:Phonem]]
-[[dsb:Fonem]]
-[[el:Φώνημα]]
-[[en:Phoneme]]
-[[eo:Fonemo]]
-[[es:Fonema]]
-[[fa:واج]]
-[[fi:Foneemi]]
-[[fr:Phonème]]
-[[ga:Fóinéim]]
-[[gl:Fonema]]
-[[gv:Myn-heean]]
-[[he:פונמה]]
-[[hr:Fonem]]
-[[hsb:Fonem]]
-[[hu:Fonéma]]
-[[hy:Հնչյուն (խոսքի միավոր)]]
-[[id:Fonem]]
-[[io:Fonemo]]
-[[is:Fónem]]
-[[it:Fonema]]
-[[ja:音素]]
-[[ko:낱소리]]
-[[ku:Vac]]
-[[la:Phonema]]
-[[li:Foneem]]
-[[lmo:Funema]]
-[[lv:Fonēma]]
-[[ml:സ്വനിമം]]
-[[ms:Fonem]]
-[[nl:Foneem]]
-[[nn:Fonem]]
-[[no:Fonem]]
-[[nov:Foneme]]
-[[oc:Fonèma]]
-[[os:Фонемæ]]
-[[pl:Fonem]]
-[[pt:Fonema]]
-[[ro:Fonem]]
-[[ru:Фонема]]
-[[sco:Phonemes]]
-[[sh:Fonem]]
-[[simple:Phoneme]]
-[[sk:Fonéma]]
-[[sl:Fonem]]
-[[stq:Phonem]]
-[[sv:Fonem]]
-[[ta:ஒலியனு]]
-[[tl:Ponema]]
-[[tr:Fonem]]
-[[uk:Фонема]]
-[[ur:صوتیہ]]
-[[wa:Oyon (linwince)]]
-[[zh:音位]]
-[[zh-min-nan:Im-sò͘]]