Toull

Toulloù graet en ur roc'h

Un toull zo ur c'hleuz, pe un digor, naturel pe artifisiel, a-dreuz ur gorre bennak.

Fetis

Ober toulloù

Toulloù a vez graet

• en douar,
  • da hadañ,
  • da lakaat korfoù er beredoù,
  • da glask traoù en douar, d'ober mengleuzioù
  • da gousket, evit loened zo (broc'h, louarn): implijet e vez ar ger neuze evel loch pe ti;
    • mont d'e doull a zo kement ha mont d'ar gêr ha reiñ peoc'h d'ar re all
• en dilhad, pa vezont drailhet,
• er mogerioù, pa lakaer dor pe brenestr enne
• er plenk, pa reer arrebeuri
• er c'hig pe er c'hroc'hen, pa lakaer gwalennoù ouzh an divskouarn pe e lec'h all

Komz a reer ivez eus meur a dra all:

• an toull, anv dizereat graet eus gouhin ar merc'hed gant paotred zo
  • evel er c'hantik distummet: Itron Varia Beg ar Raz, C'hwi 'peus un toull Me 'm eus ur vazh
• an toull-revr , pe ar fraezh
  • Toull ma revr! un estlammadell pe le-douet dizereat;
• toull an nor: an toull er voger e-lec'h m'emañ an nor
• toull ar park: an tremen da vont er park etre daou benn ar c'hleuz
• an toull-karr: al lec'h ma tremen ar c'harr da vont en ur porzh
• toull ar c'hi: e loj
• toull ar c'hazh: ur c'hoari
• an toulloù-noz, pe boestoù-noz
• an toull-bac'h
  • Mont d'an toull zo kement ha mont d'ar vac'h
• an toull gaou, an toull kontrol: an toull ma ne dle ket ar boued tremen
  • Aet eo dre an toull gaou a lavarer da unan a dag en ur zebriñ
• toull an avel: al lec'h ma teu an avel
• toull ar glav: al lec'h ma teu ar glav
• an toull du , e fizik
• an toull en ozon

Difetis

• Mont d'e doull: plegañ d'unan bennak en ur serriñ e veg, evel ur c'hi pa vez bet kastizet
• Disac'hañ eus un toull: bezañ divec'hiet, diac'hubet, goude bet en ur gwallblegenn

Troioù-lavar

• Toull eo da c'hroñj? a vez laret d'an hini a ver an evaj eus e c'henoù.

Lec'hanvadurezh

• Toull-al-Laer, e parrez Lokefred

Lennegezh

• Toull al Lakez, kontadenn gant Lan Inizan
• Ar Roc'h Toull, danevell gant Jakez Kerrien

Kanaouennoù

• Delioù Koad Keryaou, a zo toullet ha didoullet....
• Ur ganaouenn dizereat: Tri zoull he deus ma mestrez...

Pennadoù kar a bell pe a dost

• Toul, ur gêr eus Bro-C'hall, e Loren, brudet he gwin (Gris de Toul).
• Toulouse, brudet da vezañ al lec'h lousañ war an douar, hervez bugale ar porzhioù-skol, en amzer ma veze brezhoneg yezh ar porzhioù-skol e Breizh-Izel.