1940

Bloavezhioù: 1937 1938 1939 - 1940 - 1941 1942 1943

Dekvedoù: 1920 1930 - Bloavezhioù 1940 - 1950 1960

Kantvedoù: XIXvet kantved - XXvet kantved - XXIvet kantved

Milvedoù: Iañ milved - Eil milved - IIIe milved Kronologiezh dre viz: Gen - C’hwe - Meu - Ebr - Mae - Mez Gou - Eos - Gwen - Her - Du - Kzu Kronologiezh dre demoù: Sinema - Mell-droad Lennegezh - Sonerezh - Skiantoù - Sport

Diwar-benn bloavezh 1940 an deiziadur gregorian eo ar bajenn-mañ.

Darvoudoù

Europa

• 13 a viz Meurzh: sinet ar peoc'h etre an URSS ha Finland.
• 18 a viz Meurzh: emgav etre Adolf Hitler ha Benito Mussolini en Alpoù da sevel un emglev etrezo a-enep Frañs hag ar Rouantelezh Unanet.
• 9 a viz Ebrel : aloubet eo Danmark ha Norvegia gant Alamagn. Deroù Emgann Norvegia.
• 10 a viz Mae : tagañ a ra Alamagn Luksembourg, an Izelvroioù, Belgia ha Bro-C'hall.
• 15-17 a viz Even : aloubet eo ar broioù baltek gant an Arme Ruz.
• 22 a viz Even : sinet eo ar peoc'h etre Bro-C'hall hag Alamagn.
• 7 a viz Gwengolo: sinet eo Emglevioù Craiova etre Bulgaria ha Roumania.
• 23 a viz Here: emgav etre Francisco Franco hag Adolf Hitler e Hendaia.
• 28 a viz Here : deroù Brezel Italia-Gres.
• 20-23 a viz Du : Hungaria ha Roumania a ya gant an Ahel.

Belgia

• 18-28 a viz Mae : aloubadeg ar vro gant Alamagn.
• 28 a viz Mae : sinet eo kodianidigezh ar vro gant ar roue Leopold III a Velgia.

Breizh

• 4 a viz Mezheven : niverenn gentañ L'Heure Bretonne.
• 17 a viz Mezheven: etre 2 000 ha 4 000 lazhet pa voe bombezet trenioù e Roazhon.
• 19 a viz Even: emgann etre martoloded ha soudarded vreizhat hag an Alamaned e Landerne.
• 21añ a viz Mezheven: emgann etre ar soudarded vreizhat hag ur golonenn alaman, er Pemp-Hent e Gwidel.
• 28 a viz Even: Jean-Marie Keranvel eus Plougerne a zo fuzuilhet gant an Alamaned e Brest.
• 17 a viz Gwenholon: e Sant-Jakez-al-Lann eo fuzuilhet Marcel Brossier, mekanikour anezhañ, evel tarver ; ar merzher kentañ e Bro-Roazhon an hini eo.
• 1añ a viz Du: skignet eo an abadenn gentañ e brezhoneg gant Radio Roazon-Breiz dre hantererezh Radio-Pariz.
• 2 a viz Du: anvet eo François Ripert da brefed rannvroel Roazhon.

Breizh-Veur

Ar blitz e Manchester : pomperien hag o c'horzennoù eneptan war-zu savadurioù en tan goude argadennoù dre aer.

• 18 a viz Mezheven: galv an 18 a viz Mezheven gant Charles De Gaulle e Londrez
• noz 24/25 a viz Eost : bombezadeg gentañ war Londrez.
• 7 a viz Gwengolo: krog eo ar Blitz gant al Luftwaffe (aerlu alaman) ouzh ar Rouantelezh Unanet.
• 12 a viz Here : trec'h eo aerlu Breizh-Veur war al Luftwaffe. Distreiñ a ra Hitler war e vennozh da aloubiñ Breizh-Veur.

Frañs

Pétain hag Hitler e Montoire d'ar 24 a viz Here 1940.

• 26 a viz Mae - 4 a viz Even : Emgann Dukark, trec'het eo ar bagadoù gall ha breizhveurat gant an Alamaned.
• 17 a viz Even : anvet eo Philippe Pétain da brezidant ar c'huzul gant Albert Lebrun
• 22 a viz Even : sinet eo ar peoc'h etre Bro-C'hall hag Alamagn. Sevel a ra Winston Churchill e vouezh enep an dra-se.
• 10 a viz Gouere : votet eo an hollc'halloudoù da Philippe Pétain gant ar Vodadenn vroadel.
• 3 a viz Gwengolo: ul lezenn a aotre ar c'henvreuriezhoù da gelenn.
• 23 a viz Gwenholon: tailhet eo ar bara da 350 g an deiz.
• 30 a viz Here : embann a ra Pétain politikerezh kenlabour Bro-C'hall gant Alamagn.

Italia

• 9 a viz Even : emgav kuzh etre Pierre Laval, Benito Mussolini hag Adolf Hitler.
• 10 a viz Even : disklêriañ a ra Italia brezel da Vro-C'hall ha d'ar Rouantelezh-Unanet.

Izelvroioù

• 13 a viz Even : ar rouanez Wilhelmina hag ar gouarnamant a ya en harlu da Londrez.
• 16 a viz Even : sinet eo kodianidigezh ar vro gant ar jeneral Henri Winkelman.

Katalonia

• 15 a viz Here : fuzuilhet eo Lluís Companys, prezidant Generalitat Katalonia, e kastell Montjuïc.

Norvegia

• 7 a viz Ebrel : deroù Emgann Norvegia.
• 9 a viz Even : mont a ra ar roue Haakon VII hag ar gouarnamant en harlu d'ar Rouantelez-Unanet.

Pologn

• 2 a viz Here : roet eo an urzh da sevel Ghetto Varsovia gant ar gouarnour Ludwig Fischer. Echuet eo d'ar 16 a viz Du.

URSS

• 5 a viz Meurzh : sinet eo urzh lazhadeg Katyn gant izili Politburo Strollad Kumonour an Unvaniezh Soviedel.

Azia

Reter-kreiz

• 22 a viz C'hwevrer : Tenzin Gyatso eo an Dalai Lama nevez.

Reter-pellañ

• 14 a viz Genver - 16 a viz Gouere : Mitsumasa Yonai zo kentañ ministr.
• 22 a viz Gwengolo : ac'huberezh Tonkin gant Japan. Deroù kenlabour Bro-C'hall gant Japan en Indez-Sina.
• 27 a viz Gwengolo : Emglev etre Japan, Alamagn hag Italia a-enep ar Rouantelezh-Unanet hag an SUA.

Afrika

3 a viz Gouere : emgann Mers el-Kebir.

• 18 a viz Even : lakaat a ra Belgia ar C'hongo belgiat e gourc'hemenn ar Gevredidi.
• 25 a viz Even : lakaat a ra Frañs he zrevadennoù afrikan e gourc'hemenn broioù an Ahel.
• 3 a viz Gouere : distrujet eo lestraz Frañs gant Breizh-Veur e Mers-el-Kebir. Kalz martoloded vreizhat zo lazhet.
• 8 a viz Gouere : taget e Dakar, kêr-benn an impalaeriezh trevadennel gall, gant Breizh-Veur.
• 26 a viz Eost : mont a ra gouarnour Tchad Félix Éboué da du ar Frañs dieub. Trevadennoù gall all a raio kement-se war e lerc'h.
• 27 a viz Here : envel a ra Charles De Gaulle Brazzaville da gêr-benn "Afrika c'hall".
• 21 a viz Kerzu: aet d'ar strad al lestr-spluj gall Narval en donvor da Sfax (Tunizia).

Amerikaoù

Norzhamerika

Mec'hiko

• 20/21 a viz Eost : drouklazhet e Trotski war gourc'hemenn Stalin.

Stadoù-Unanet

• 5 a viz Du: dilennet eo Franklin Delano Roosevelt da Brezidant Stadoù-Unanet Amerika evit an trede gwech.

Arzoù ha lizhiri

Lennegezh

• 6 a viz Even: embannet ez eus e Halle (Alamagn) ul levrig, Breiz da Vreiziz ! ("Die Bretagne den Bretonen !") e ditl, gant Willy Krogmann (ezel eus an Deutsche Gesellschaft für keltische Studien).

Sinema

Hattie McDaniel o c'hoari e-barzh Gone with the Wind e-kichen Olivia de Havilland ha Vivien Leigh.

• 29 a viz C'hwevrer: dont a ra Hattie McDaniel da vezañ aktourez zu kentañ da c'hounit un Oskar evit he roll e Gone with the Wind.
• 5 a viz Gwengolo: eured Jean-Louis Barrault ha Madeleine Renaud.

Skiantoù ha politikerezh

• 29 a viz C'hwevrer : e Berkeley (Kalifornia) eo ez eo roet Priz Nobel ar Fizik 1939 da Ernest Lawrence gant pennkoñsul Sveden San Francisco, abalamour d'an Eil Brezel Bed.
• Dizoloadenn an astat gant an Amerikaned Dale R. Corson, Kenneth Ross MacKenzie hag an Italian Emilio Segrè.
• D'an 8 a viz Even e voe kenderc'het izotop 239 an neptuniom ₉₃Np e Berkeley (Kalifornia), gant Edwin Mattison McMillan (Priz Nobel ar Fizik 1951) ha Philip Hauge Abelson dre skinata uraniom gant neutronoù.

Ganedigezhioù

Gwelet ivez : Rummad:Ganedigezhioù 1940

Marvioù

• 14 Mae : Emma Goldman e Toronto, gwregelourez, stourmerez pouezus an emsav anarkour etrebroadel

Gwelet ivez: Rummad:Marvioù 1940