130 mm top M-46
130 mm top M1954 (M-46) (ruski: 130-мм пушка M-46 обр. 1954 г.) namijenjen je za uništavanje neprijateljske artiljerije, žive sile, te tenkova i samohodnih oruđa. Također se koristi za rušenje protivničkih odbrambenih položaja i bunkera. Počeo se proizvoditi u bivšem Sovjetskom savezu 1950tih godina, proizvodio se pod licencom u Kini i Rumuniji. Top M-46 predstavlja jedno od naujspješnijih i najpouzdanijih artiljerijskih oruđa.
| 130 mm top M1954 (M-46) | |
|---|---|
 | |
| Upotreba | |
| U službi | od 1951. |
| Ratovi | Vijetnamski rat, Jom Kipurski rat, Zaljevski rat, Rat u SFRJ itd. |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač |  MOTZ |
| Varijante | M-46, Tip 59 |
| Opis oružja | |
| Težina | 7,7 t |
| Dužina | 11,73 m |
| Dužina cijevi | 7,15 m |
| Visina | 2,55 m |
| Posada | 8 |
| Kalibar | 130 mm |
| Domet | 27,4 km |
| Maks. domet | 37 km |
| Brzina paljbe | 6 granata/min |
| Brzina zrna | 930 m/s |
| Vertikalno polje djelovanja | -2.5° do 45° |
| Horizontalno polje djelovanja | 50° |
Opis
urediTop M-46 je razvijen na osnovu obalnog topa M-36 130 mmm. Predstavlja vrlo učinkovito, ali i robusno oružje. Inače se na borbene položaje dostavlja pomoću srednje teških kamiona ili pomoću artiljerijskih tegljača kao što je ATS-59. Stabilizacija topa prilikom opaljivanja se sastoji iz hodro-pneumatskog sistema i ublaživača trzaja koji se nalazi iznad cijevi. Dugačka cijev omogućuje velik domet zrna i njegovu brzinu od 930 m/s. Štit topa služi da zaštiti posadu u slučaju eksplozije topa, te da štiti posadu od neprijateljske vatre ukoliko se radi o neposrednim gađanjima. Pomoću vizira, daljinomjera s velikom preciznošću se mogu vršiti neposredna, poluposredna i posredna gađanja.
Prilikom transporta na krajeve lafeta topa se stavljaju dva pomoćna točka s ciljem ravnomjernog raspoređivanja težine, dok se cijev uvlači u marševski položaj. Priprema topa za transport traje oko 8 minuta pomoću 8 vojnika posade.[1][2][3]
Operativna upotreba
urediTop M-46 je prvi put javnosti predstavljen na vojnoj paradi u Moskvi 1954. godine. U početku upotrebe u Crvenoj armiji je mijenjao protivoklopne topove, međutim zbog njegovog dalekog dometa raspoređivan je u nivou korpusa. Korišten je uporedo sa artiljerijskim radarima za praćenje vatre SNAR-2.
U upotrebi je više od 25 armija širom svijeta, pod licencom se proizvodio u Kini i Rumuniji. Tokom 1980tih u SSSR-u ga je počeo zamijenjivati 2A36 Giatsint-B 152 mm i njegova samohodna verzija 2S5 Giatsint-S. Neke firme iz oblasti namjenske industrije su ga konvertovale u kalibar 155 mm po NATO standardu.
M-46 je intezivno korišten od strane Sjevernog Vijetnama tokom Vjetnamskog rata protiv američkih snaga. Smatran je kao najbolji primjerak poljske artiljerije od obje strane tokom ovog rata.[4]
Kineske verzije ovog topa su najvjerovatnije korištene od strane Sjeverne Koreje tokom granatiranja južnokorejskog otoka Yeonpyeong u Žutom moru 23. novembra 2010. godine.
Vezije
urediSSSR
uredi- M-47 - Identičan M-46 topu, kalibar 152 mm, zbog malog dometa u odnosu na M-46 bio je proizveden u nekoliko primjeraka.
Holandija
uredi- RDM Technology BV je konvertovao topove M-46/Tip 59 u kalibar od 155 mm.[5]
Indija
uredi- SP-130 "Catapult" - samohodna vezija M-46 topa bazirana na trupu Vickers MBT tenka.
- Metamorphosis IOB M46 FG - kalibar 155 mm.
Izrael
uredi- M-46S - Izraelska modifikacija 155 mm i dometa 39 km.[5]
Kina
uredi- Tip 59 - Kineska kopija M-46.[5]
- Tip 59-1 - Tip 59 na lafetama od 122 mm haubice Tip 66 (D-74), pod licencom se proizvodila u Egiptu.
- Type GM-45 - Izvozna verzija kalibra 155 mm.[5]
Kuba
urediKuba je svoje M-46 topove montirala na podvozje T-34 tenka.[6]
Sjeverna Koreja
urediSjeverna Koreja je montirala M-46 topove na podvozja T-55 i kineskih Tip 59 tenkova.[5]
Srbija
uredi- Yugoimport SDPR je konvertovao kalibar topova u 152/155 mm dometa 38 km.[7]
Rumunija
uredi- A412 - rumunska verzija kineskog Tip 59.[5]
Korisnici
urediAlžir: 10 M-46
Angola: 48 M-46
Azerbejdžan: 36 M-46
Bangladeš: 62 Tip 59
Bosna i Hercegovina: 61 M-46
Egipat: 420 M-46, 150 Tip 59
Eritreja: 9 M-46
Etiopija
Finska: 36 M-46
Hrvatska: 36 M-46H1
Indija: 550 M-46
Irak: 18 M-46
Iran: 1.100 M-46 i Tip 59
Jemen: 70 M-46
Kambodža: Tip 59
Kamerun: 12 Tip 59
Kina: Tip 59
Demokratska Republika Kongo: 42 Tip 59
Kongo: 5 Tip 59
Kuba: M-46
Laos: 10 M-46
Liban: 25 M-46
Libija: 330 M-46
Mali: M-46
Maroko: 18 M-46
Mjanmar: 16 M-46
Mongolija: M-46
Mozambik: 20 M-46
Nigerija: 7 M-46
Obala Slonovače
Oman: 12 M-46 i 12 Tip 59
Pakistan: 410 Tip 59
Peru: 36 M-46
Rusija: 650 M-46
Sirija: 800 M-46 i Tip 59
Sjeverna Koreja: M-46 i Tip 59
Srbija: 18 M-46
Sudan: 75 M-46 i Tip 59
Šri Lanka: 40 Tip 59
Tajland: 18 Tip 59
Tanzanija: 30 M-46
Vijetnam: M-46 i Tip 59
Zambija: 30 M-46
Reference
uredi- ^ Red God of War – Soviet Artillery and Rocket Forces, Chris Bellamy, Brasseys, 1986. ISBN 0-08-031200-4
- ^ Artillery of the World, ed. Shelford Bidwell, Brasseys, 1977. ISBN 0-904609-04-9
- ^ The Encyclopedia of World Military Weapons 1988. ISBN 0-517-65341-9
- ^ Battlefield (TV serija)
- ^ a b c d e f Janes Armour and Artillery 2003-2004
- ^ http://www.militaryphotos.net/forums/showthread.php?98833-Cuban-Military-Parade&p=2281543&viewfull=1#post2281543
- ^ Janes Armour and Artillery 1993-1994 ISBN 0-7106-1074-2
Vanjski linkovi
uredi- Top M-46 130mm, RTS emisija Dozvolite - Zvanični kanal
- M-46
- TYPE 59 130MM TOWED GUN
- http://www.youtube.com/watch?v=Abjk1QlDQQM Finnish 130 K 154 Training