Kotor
Kotor (ćir. Котор) je grad i naseljeno mjesto, te sjedište općine u Crnoj Gori.
Kotor
Котор | |
|---|---|
grad | |
| Општина Котор | |
 pogled na Kotor | |
 Zastava  Grb | |
  Kotor | |
| Koordinate: 42°25′43″N 18°46′14″E / 42.42861°N 18.77056°E | |
| Država |  Crna Gora |
| Vlada | |
| • Gradonačelnik | Vladimir Jokić (DCG) |
| Površina | |
| • Općina | 335 km2 |
| Najveća nadmorska visina | 10 m |
| Stanovništvo (2011) | |
| • Općina | 22.601 |
| • Općina (gustoća) | 67,47 /km2 |
| • Naselje | 961 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 85330 |
| Pozivni broj | + 382 (032) |
| Registracija vozila | KO |
| Veb-sajt | Općina Kotor |
| Svjetska baština | |
|---|---|
 Pogled sa tvrđave | |
| Lokacija | Crna Gora |
| Sadrži | 1 |
| Kriterij | i, ii, iii, iv |
| Referenca | 125 |
| Uvrštenje | 1979. (3. sjednica) |
| Ugroženost | no |
Geografija
urediKotor je stari primorski grad i pitoreskna mediteranska luka u zalivu Boka kotorska. Glavni je i najznačajniji grad Boke.
Stara mediteranska kotorska luka, okružena gradskim zidinama, je vrlo dobro sačuvana i pod zaštitom je UNESCO-a, kao svjetska kulturna baština. U periodu 1420-1797. godine Kotor je sa okolinom pripadao Veneciji pa je venecijanski uticaj ostavio trag na gradskoj arhitekturi. Kotorski zaliv (Boka kotorska) jedan je od najdubljih i najdužih zaliva na Jadranskom moru pa se često naziva najjužnijim fjordom Evrope. U stvari, to je potopljeni kanjon rijeke. Grad natkriljuju litice planina Orjen i Lovćen.[1][2][3]
Historija
urediPrvi poznati naziv današnjeg Kotora je bio Ascrivium ili Ascruvium, koji potiče vrijeme antičkog Rima, kada se pominje (168. p.n.e.) kao Acruvium, u okviru rimske provincije Dalmacije.
Ascrivium je bio utvrđen još početkom srednjeg vijeka, kada je imperator Justinijan I sazidao tvrđavu 535., nakon proterivanja Gota, a pretpostavlja se da je drugi grad podigao Konstantin Porfirogenit u 10. veku na uzvisinama iznad prvog. Grad su 840. poharali Saraceni.
Današnje ime, Kotora potiče iz 9. vijeka.[4] Podatak je preuzet iz djela Baltazara Splićanina, neosporno kasnog pisca, koji, u vezi sa zbivanjima u 9. stoljeću spominje Bosansko kraljevstvo i porijeklo imena današnjeg grada Kotor u Boki kotorskoj, koji je kao i Risan, tada bio u graničnom području jugoistočnog dijela Bosanskog Kraljevstva. Prema oba izvora, prilikom imenovanja budućeg grada Kotor, u to vrijeme su Ugri često upadali u Bosansko kraljevstvo i da su više puta opustošili teritoriju bosanskog grada Kotora, koji je u 2. knjizi svoje Geografije Gerard Rudniger označio kao Vesekatro, u blizini Banje Luke. Plemići iz bosanskog Kotora, po imenu Nedor, Miroslav i Vuksan, uz još neke druge, saznavši da se zida novi grad na moru, krenuše sa svom svojom imovinom velike vrijednost u zlatu i srebru prema poznatoj lokaciji , budući da je Bosansko Kraljevstvo bilo bogato rudama plemenitih metala. Kada su, prema navodima Mihajla Solinjanina (u opisu Dalmacije), stigli u Risan, razglasili su svoju namjeru da tu podignu tvrđavu u kojoj će biti sigurni. Kad su to doznali građani tadašnjeg naselja Askrivija, pozvali su da planirani trošak koji su ulože u izgradnju već započetog grada, "te da združeni žive kao pravi prijatelji i građani".
"Bosanci, koji su to inače željeli, ne prihvatiše odmah ovaj prijedlog već poslije nekoliko dana odgovoriše da su spremni udovoljiti njihovom traženju, ali pod uslovom da se novi grad nazove imenom njihove otadžbine, Kotor. Ovo nisu prihvatili Askrivljani, ali se docnije (kaže Solinjanin), po nagovoru svog biskupa, složiše da bace žrijeb, te da tako odluče kojim imenom da se grad nazove. I žrijeb ispade u prilog Kotorana Bosanaca."
Godine 1002., Kotor su opljačkali Bugari, a kasnije ga njihov car Samuilo predao Srbiji. Pod okriljem Srbije, a u savezu s Dubrovnikom, grad je sačuvao republikanske institucije, pravo da zaključuje ugovore i učestvuje u ratu. Tada je bio episkopsko sjedište, a u 13. stoljeću ustanovljeni su dominikanski i franjevački samostani, u namjeri da zaustave širenje Bogumilstva
U 14. stoljeću trgovina grada Cattaro, kako se tada zvao, bila je suparnička dubrovačkoj i mletačkoj. Budući da je grad Kotor imao statut iz 1301., kojim se dokazuje da je uvijek imao status grada. Za vrijeme dinastije Nemanjića, Kotor je imao veliku autonomiju i povlastice. Pad Srbije 1389. ostavio je grad bez zaštite, a kako je naizmjenčno padao pod mletačku i mađarsku okupaciju, konačno je 1420. došao pod mletačku vlast.
Kotor je bio pod opsadom Osmanlija 1538. i 1657. i okovan kugom 1572., a gotovo je uništen u zemljotresima koji su se desili 1563. i 1667. Po Sporazumu iz Kampo Formija iz 1797. prešao je pod austrijsku vladavinu, ali je 1805., prema sporazumu iz Pressburga, dodijeljen Italiji, a nakon toga postao je dio francuskog carstva 1810.
U 1814., na Bečkom kongresu, Kotor je vraćen Austriji. Pokušaji prisilne regrutacije stanovništva bio je napušten 1869., ali je uspio 1881., što je izazvalo dvije kratkotrajne pobune u Krivošijama, na zapadnoj strani planine Orjen, dok je Kotor bio sjedište austrijskog štaba.
Tokom Prvog svjetskog rata, Kotor je bio poprište žestokih borbi između Crne Gore i Austro-Ugarske. Nakon 1918., Kotor je uključen u Kraljevinu SHS, koja je 1929. promijenila ime u Kraljevina Jugoslavija. Poslije 1945. dio je ondašnje FNRJ, odnosno SFRJ, tj. SR Crne Gore. Nakon raspada bivše Jugoslavije, bio je u SRJ, koja je zatim preimenovana u državnu zajednicu Srbija i Crna Gora. Danas je Kotor najznačajniji grad u Boki, u samostalnoj državi – Republici Crnoj Gori.
Dana 15. aprila 1979., Kotor je pretrpio strahovit zemljotres, koji je, kao i u ostalim gradovima Jadranske obale, nanio oštećenja stambenim, privrednim i kulturnim objektima. Rekonstrukcija je trajala preko 10 godina, među kojima su rekonstruisana i veoma važna zdanja: Katedrala Svetog Tripuna, Crkva Svetog Luke, Kneževa palata i druga.
Stanovništvo
urediNa popisu stanovništva 2011. godine općina Kotor imala je 22.601 stanovnika, od čega u samom Kotoru 961.
Općina Kotor
uredi| Broj stanovnika po popisima[5] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2003 | 2011 |
| 14.124 | 15.436 | 16.642 | 18.917 | 20.455 | 22.410 | 22.947 | 22.601 |
Napomena: Nastala iz stare općine Kotor koja nije mijenjala granice.
Kotor (naseljeno mjesto)
uredi| Broj stanovnika po popisima[5] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2003 | 2011 |
| 871 | 950 | 1.187 | 1.433 | 1.332 | 1.401 | 1.331 | 961 |
Napomena: U 1996. smanjeno za dijelove naselja koji su proglašeni za samostalna naseljena mjesta Škaljari i Špiljari za koja su podaci sadržani u tim naseljima.
Popis 2011.
uredi
|
|
|
Napomena: Oznaka Z predstavlja zaštićen podatak.
Raniji popisi
uredi| Kotor | |
|---|---|
| 1991[7] | 2003[8] |
ukupno: 5,620 Crnogorci 3,012 (53,59%) Jugoslaveni 1,251 (22,25%) Hrvati 505 (8,98%) Srbi 488 (8,68%) Muslimani 108 (1,92%) Albanci 26 (0,46%) Makedonci 9 (0,16%) Romi 7 (0,12%) Mađari 5 (0,08%) Slovenci 3 (0,05%) Nijemci 2 (0,03%) Rusi 2 (0,03%) Bugari 1 (0,01%) Rusini 1 (0,01%) Ukrajinci 1 (0,01%) ostali 36 (0,64%) neopredijeljeni 15 (0,26%) region. opr. 54 (0,96%) nepoznato 94 (1,67%)
|
ukupno: 1,331 Crnogorci 630 (47,33%) Srbi 309 (23,21%) Hrvati 116 (8,71%) Jugoslaveni 15 (1,12%) Albanci 12 (0,90%) Muslimani 11 (0,82%) Italijani 4 (0,30%) Bošnjaci 3 (0,22%) Mađari 3 (0,22%) Makedonci 1 (0,07%) Slovenci 1 (0,07%) ostali 9 (0,67%) neopredijeljeni 197 (14,80%) region. opr. 10 (0,75%) nepoznato 10 (0,75%) - (-%) - (-%) - (-%) - (-%)
|
| Vjera | 1991[9] |
|---|---|
| Pravoslavna | 3.657 (65,07%) |
| Katolička | 978 (17,40%) |
| Islamska | 77 (1,37%) |
| Protestantska | 34 (0,60%) |
| Judaistička | 2 (0,03%) |
| Ostale vjeroispovijesti | 47 (0,83%) |
| Nije vjernik | 235 (4,18%) |
| Nepoznato | 590 (10,49%) |
| ukupno | 5.620 |
Napomena: U 1991. iskazano zajedno sa naseljima Škaljari i Špiljari koja su tada bila dijelovi naselja Kotor.
Galerija
uredi-
unutrašnjost crkve Sv. Nikole
-
srpska pravoslavna crkva "Sv. Luka"
-
rimokatolička crkva "Sv. Ana"
-
rimokatolička crkva "Sv. Klara"
-
rimokatolička crkva "Sv. Franjo"
-
rimokatolička crkva "Sv. Marija"
-
rimokatolička crkva "Gospa od zdravlja"
-
rimokatolička crkva "Sv. Pavao"
-
ulica
-
gradski trg
-
ulica
-
gradski detalj
-
gradske zidine
-
gradski detalj
-
Trg od Oružja
-
arhiv
-
muzej
-
zgrada suda
-
stara gradska kuća
-
gradska vijećnica
-
stara gradska kuća "Meneghello"
-
ulaz u stari grad
-
gradske zidine i rijeka Škurda
-
tvrđava "Sv. Ivan"
-
sjeverna kapija
-
južna kapija
-
morska kapija
-
sahat-kula
-
Pomorski fakultet
-
Pomorski Biološki institut
-
pogled na grad i zaliv
-
Bokokotorski zaliv
-
festival "Bokeljska noć"
-
Vaterpolo akademija
-
tvrđava "Goražda"
-
Bokeljska mornarica
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Spahić M. et al. (2000): Bosna i Hercegovina (1:250.000). Izdavačko preduzeće „Sejtarija“, Sarajevo.
- ^ Mučibabić B., Ur. (1998): Geografski atlas Bosne i Hercegovine. Geodetski zavod BiH, Sarajevo, ISBN 9958-766-00-0.
- ^ https://maps.google.com/.
- ^ Orbin M. (1601). Regno degli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Historia di Mavro Orbini raveseo Abbate Melitense. 3. Dalmatia, Croatia, Bosna, Servia & Bvulgaria / Kraljevstvo Slavena (prijevod iz 1968.). Pesaro/Beograd: Girolamo Concordia/Srpska književna zadruga.
- ^ a b Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
- ^ a b c Zvanični rezultati popisa na web stranici Zavoda za statistiku Crne Gore
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 5. 5. 2020.
- ^ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
- ^ "Vjerski sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1991" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 6. 5. 2020.