Бийтарой — Версийн башхалла
| [талланза верси] | [талланза верси] |
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
ж clean up using AWB |
|||
| МогӀа 15: | МогӀа 15: | ||
|Дуьххьара хьахадар = |
|Дуьххьара хьахадар = |
||
|Къам = [[нохчий]] |
|Къам = [[нохчий]] |
||
|Тайпан |
|Тайпан йукъа догӀу = |
||
|Дай = Ялхой |
|Дай = Ялхой |
||
|ТӀаьхье = |
|ТӀаьхье = |
||
| МогӀа 36: | МогӀа 36: | ||
Битарой схьабевлла [[Ялхой]]х{{sfn|Сулейманов|2006|с=306}}. Гергара тайпанаш ду [[ИхӀарой]] а, [[Сингалхой]] а. |
Битарой схьабевлла [[Ялхой]]х{{sfn|Сулейманов|2006|с=306}}. Гергара тайпанаш ду [[ИхӀарой]] а, [[Сингалхой]] а. |
||
Тайпанан векалш хилира хӀинцалера [[Курчалой-ГӀала]] йиллинчех. Нохчийн историка [[Хасиев, Сайд-Мохьмад Адамович|С.-М. Хасиева]] дийцарехь, Курчалой-Эвла йиллина [[Нохчийчоь]] паччахьан правительствон [[Нохчийчоьнан нах беха меттигаш|Нохчийчоьнан эвланаш]] |
Тайпанан векалш хилира хӀинцалера [[Курчалой-ГӀала]] йиллинчех. Нохчийн историка [[Хасиев, Сайд-Мохьмад Адамович|С.-М. Хасиева]] дийцарехь, Курчалой-Эвла йиллина [[Нохчийчоь]] паччахьан правительствон [[Нохчийчоьнан нах беха меттигаш|Нохчийчоьнан эвланаш]] йаккхий йарехь бинчу сацамца<ref name="gilno.ru"/>. |
||
== Беха меттигаш == |
== Беха меттигаш == |
||
Карара верси 2023, 4 декабрь, 08:54
| Къена тайпа | |
| Бийтарой | |
|---|---|
| Кхин цӀерш | Битарой |
| Этноиерархи | |
| Раса | кавказан |
| Тукхам | Нохчмахкахой |
| Йукъара хаамаш | |
| Мотт | нохчийн меттан нохчмахкахойн лер |
| Дин | ислам (суннийш) |
| Къам | нохчий |
| Дай | Ялхой |
| Гергарло | ИхӀарой, Сингалхой |
| Таханлера дӀасакхалхар | |
 Росси: хууш дац Нохчийчоь: хууш дац ДегӀаста: хууш дац |
|
| Хьалхалера дӀасакхалхар | |
| • шира. мохк Нохч-Мохк | |
Бийтарой — нохчмахкахойн тукхуман нохчийн тайпа. Тайпанан лам - Дюран-Лам[1]. Еллачу ДНК тесташа гайтина Битарой J2 гаплотобанера хилар[2].
Географи
[бӀаьра нисйан | нисйан]Тайпанан йурт лору Нохчийн Республикин Нажи-Йуьртан кӀоштан Гилна.
Топонимаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Бийтройн йукъ - Курчалой-ГӀалин куп[3].
- Битара овла – Нохч-Келан малхбуза йисттера саьлнаш[4].
Истори
[бӀаьра нисйан | нисйан]Битарой схьабевлла Ялхойх[5]. Гергара тайпанаш ду ИхӀарой а, Сингалхой а.
Тайпанан векалш хилира хӀинцалера Курчалой-ГӀала йиллинчех. Нохчийн историка С.-М. Хасиева дийцарехь, Курчалой-Эвла йиллина Нохчийчоь паччахьан правительствон Нохчийчоьнан эвланаш йаккхий йарехь бинчу сацамца[1].
Беха меттигаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]Битарой беха Гелдаганахь, Гилнахь, ЖугӀуртахь[6], Кобехь, Курчалой-ГӀалахь, Лакха-Невре, Лаха Неврехь[7], Майртупахь[8], НогӀамирзин-Йуртахь[9], Соьлжехь[10], Чечанахь[11], Эна-Хишка, Ялхой-Мохк[1].
Билгалдахарш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- ↑ 1 2 3 Тейповое разделение Гилянинцев Архивйина 2018-11-24 — Wayback Machine
- ↑ https://www.familytreedna.com/public/chechen-noahcho/default.aspx?section=yresults
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 496.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 236.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 306.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 307.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 559.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 499.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 551.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 466.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 478.
Литература
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Сулейманов А. С. Топонимия Чечни. — Нальчик: «Эль-Фа», 1997. — 682 с. — 1000 экз. — ISBN 5-88195-263-4.
- Герейханов Г. П. Угрозы национальной безопасности России на Северном Кавказе : (Этноконфессиональный аспект) : монография. — Москва: Граница, 2004. — 179 с. — ISBN 5-94691-100-7.
| ХӀара чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. ХӀара дехар ду, хьай аьтту балахь хийца йоза билгала долучуьнца. |
