[go: nahoru, domu]

Чулацаман тӀегӀо

Кафир

ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Зорбанан версис кхин гIо ца лоцу, таро йац кечаман гIалаташ латто, карлайаккха браузеран йукъайиллинарг, лелайе цуьнан меттана зорбатохаран браузеран функци сецначул тIаьхьа.
Ислам
Исламан арканаш
Ийманан арканаш
Истори а, бусалбанаш а
Коьрта тобанаш
Ӏилма
Культура а, йукъаралла а
Хьажа иштта
Ков     Категори     Викидошам     Викицитатник     Викитека     Викихаамаш     Викисклад

Кафир (Ӏаьр. كافر‎‎ — цатешарг) йа копар йа гавур (турк. gävur[1]цатешарг) — иза керсталла (куфр) деш волчу стагана луш йолу исламан термин йу.

Этимологи

Нохчий маттахь «кафир» дош дукха хьолахь гочдо «тешаш боцурш» я «нийса боцурш». Кхетадо, адамаш кхи дин (бусалбаниг доцург) лелош долу[2], цу тIе яхIудашна а, керстачарна а лерина термин ю — «Жайнин нах» (Ӏаьр. اهل الكتاب‎‎ — ахль аль-Китаб), хIунда аьлча уьш формалан буьззина ца тешаш бац[3].

Кхин цхьа дош а ду, этимологица «кафир» дешан гергара — «гавур» (турк. gâvurнийса воцург, схьадаьлла Ӏаьр. الكافرون‎‎), цуьнца билгалйоккхуш хилла ислам дин лелочара (коьртаниг юккъерачу бIешерашкахь) массо а кхечу динехь болчеран цIе[1], ткъа С. И. Ожеговс маьIна даккхарца — иза бусалбачеран кхечу динера стаг ву[4]. Н. Г. Комлевн хетарехь, «гавур» (giwr) дош ду дуьххьара схьаэцна гIажарийн маттара — gäbr, оцу дашца билгалбоху «цIеран гIуллакхдийриш», аьлчи а зороастризм лелош берш[5]. А. Д. Михельсонан а хетта изза[6]. Л. П. Крысина лору, «гавур» дош схьаэцна гIажарийн меттан йукъарлонца Iаьрбийн маттара[7]. Кхечара лору, и дош дуьххьала дIа схьаэцна Iаьрбийн маттара[8][9]. ЭСБЕца, «гавур» дош — иза «галдаьккхина Iаьрбийн „Kiafir“ (Дела къобал ца вийриг)» ду[10].

Юккъерачу бIешерашкахь, Хункар-мехкан заманахь, «кафир» дош[11] а, этимологица цунна гергара «гавур» дош[5][7][8][9][10][12][13] а гIуо дош дара я девнан дош дара, хIунда аьлчи цуьнца туркоша олура массо а динан векалех, ислам дин ца лелочех[14][13][14].

Оьрсийн Йоккха энциклопедин дошамо билгалдоккху, кафир дош леладора бусалба къаьмнаша XIX бIешо кхаччалц имане ца богIу Нуристанан «бусалба боцу бахархошна цIе туьллуш (хилла Кафиристан)»[15].

Хьажа иштта

Билгалдахарш

  1. 1 2 Словарь иностранных слов. / 6-ое изд., перераб. и доп.— М.: Издательство «Советская энциклопедия», 1964. — 784 с.
  2. Цитата: «Если вступаете в спор с людьми Писания, то ведите его наилучшим образом. Это не относится к тем из них, которые поступают несправедливо. Скажите: „Мы уверовали в то, что ниспослано нам, и то, что ниспослано вам. Наш Бог и ваш Бог — один, и мы покоряемся только Ему“». (Перевод смыслов 29:46)
  3. Ожегов С. И. «Словарь русского языка». Около 53 000 тысяч слов. / 8-ое изд., стереотип. — М.: Издательство «Советская энциклопедия», 1970. — 900 с.
  4. 1 2 Гяур — (тур. giwr — неверный < перс. — «почитатель огня») — пренебр. у мусульман: иноверец, неверный, христианин. — Комлев Н. Г. Словарь иностранных слов. — М., 2006.
  5. Гяур — тур. Испорченное турками слово гебр, гебер: огнепоклонник. — Михельсон А. Д. Объяснение 25 000 иностранных слов, вошедших в употребление в русский язык, с означением их корней. — М., 1865.
  6. 1 2 Гяур — а, м., одуш. (тур. giaur < перс. gäbr < араб. kāfir неверный). Презрительное название иноверца у мусульман. — Крысин Л. П. Толковый словарь иностранных слов. — М: Русский язык, 1998.
  7. 1 2 Гяур — [тур. < ар.] — у мусульман — общее название всех иноверцев — Большой словарь иностранных слов. — М.: Издательство «ИДДК», 2007.
  8. 1 2 Гяур (тур. gÂvur, перс. гебр, от араб. кафир — неверующий) — у исповедующих ислам, главным образом в средние века, название всех немусульман. — Энциклопедический словарь, 2009.
  9. 1 2 Гяур // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  10. Кафир — тур. от ар. kafir, неверный. Неверный; бранное прозвание у турок христианам — Кафир // Михельсон А. Д. Объяснение 25 000 иностранных слов, вошедших в употребление в русский язык, с означением их корней. — М., 1865.
  11. Гяур — бранное слово у турок для иноверцев. — Чудинов А. Н. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. — М., 1910.
  12. 1 2 Гяур — буквально «собака»; у турок презрительное прозвище всех, не исповедующих ислам, особенно же — христиан. — Попов М. Полный словарь иностранных слов, вошедших в употребление в русском языке. Составил по лучшим источникам. — М.: И. Д. Сытина, 1904. — 458 с.
  13. 1 2 Гяур — турецкое слово, соответствующее нашему «басурману»; собственно значит «собака». Так турки честят всех немусульман и в особенности христиан. — Павленков Ф. Ф. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. — М.,1907.)
  14. Кафиры Архивйина 2019-12-11 — Wayback Machine // Большой энциклопедический словарь

Литература