Κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα 1951

Τρίτη κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα
	Βασιλευομένη Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού	27 Οκτωβρίου 1951
Ημερομηνία διάλυσης	11 Οκτωβρίου 1952
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους	Παύλος Α΄ της Ελλάδας
Πρόεδρος Κυβέρνησης	Νικόλαος Πλαστήρας
Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης	Σοφοκλής Βενιζέλος
Συνολικός αριθμός Μελών	25
Συμμετέχοντα κόμματα	ΕΠΕΚ - Κόμμα Φιλελευθέρων
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα	Κυβέρνηση συνεργασίας κομμάτων του Κέντρου 131 / 258
Αξιωματική Αντιπολίτευση	Ελληνικός Συναγερμός
Αρχηγός Αξιωματικής Αντιπολίτευσης	Αλέξανδρος Παπάγος
Ιστορία
Εκλογές	Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1951
Θητεία νομοθετικού σώματος	10 Οκτωβρίου 1951 - 10 Οκτωβρίου 1952, Β΄ Κοινοβουλευτική περίοδος
Προηγούμενη	Κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου Νοέμβριος 1950
Διάδοχη	Υπηρεσιακή κυβέρνηση Δημητρίου Κιουσόπουλου 1952

Η Κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα 1951 (Οκτώβριος 1951 - Οκτώβριος 1952) ήταν ακόμα μια κυβέρνηση συνεργασίας των δυο μεγαλύτερων κομμάτων του Κέντρου, (Κόμμα Φιλελευθέρων και ΕΠΕΚ) - , μέχρι το διάλειμμα των ετών 1963 - 1965, και προέκυψε μετά το αποτέλεσμα των εκλογών της 9ης Σεπτεμβρίου 1951.
Αν και οι εκλογές του Σεπτεμβρίου έδωσαν την νίκη στο πρωτο-εμφανιζόμενο κόμμα του στρατάρχη Παπάγου, τον Ελληνικό Συναγερμό, αλλά όχι και την αυτοδυναμία στο Κοινοβούλιο, η άρνηση του Παπάγου να συνεργαστεί με οποιοδήποτε άλλο κόμμα, οδήγησε τελικά, ύστερα από 48 ημέρες μετά τις εκλογές, στη συνεργασία των κομμάτων του Κέντρου και στο σχηματισμό κυβέρνησης.
«Η θητεία της κυβέρνησης ΕΠΕΚ - ΚΦ επρόκειτο να αποδειχθεί εξαιρετικά δυσχερής. Οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της και οι «έξωθεν» πιέσεις, τόσο από τον «αμερικανικό παράγοντα» όσο και από τα Ανάκτορα σε συνδυασμό με τα κρίσιμα γεγονότα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει και την έντονη αντιπολιτευτική τακτική του Συναγερμού, οδήγησαν στην εφαρμογή μιας αντιφατικής πολιτικής και έθεσαν συχνά σε δοκιμασία την σταθερότητά της.» ^[2] Χαρακτηριστικά παραδείγματα, είναι ο διορισμός στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, του ναυάρχου Αλέξανδρου Σακελλαρίου^[3], ο οποίος έγινε κατόπιν πιέσεων από τον Αμερικανό πρεσβευτή Τζον Πιουριφόυ και τα Ανάκτορα, που ο Πλαστήρας αναγκάστηκε αν αποδεχτεί, και η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συγκατηγορουμένων του, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις του Πρωθυπουργού.^[4] Ειδικότερα η υπόθεση Μπελογιάννη, θα δημιουργούσε για την κυβέρνηση μια άνευ προηγουμένου φθορά, αφού τα αριστερά στελέχη του κόμματος θα συνιστούσαν εσωκομματική αντιπολίτευση που θα σταδιακά θα έφθειρε όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και την ίδια την ΕΠΕΚ.
Στις 10 Μαρτίου 1952 ο Πρωθυπουργός Πλαστήρας υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και ημιπληγία, που τον ανάγκασε να αποσυρθεί προσωρινά από την Πρωθυπουργία, ενώ τη θέση του κατέλαβε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Βενιζέλος. Αν και ο Πλαστήρας επανέκαμψε, η κατάσταση της υγείας του δεν του επέτρεπε πλέον να έχει τον πλήρη έλεγχο των πολιτικών δρώμενων. Εκτός από αυτό όμως, από τον Μάρτιο οι ανακατατάξεις στην πολιτική σκηνή είναι συνεχείς και οδηγούν αργά αλλά σταθερά στην απώλεια της κυβερνητικής πλειοψηφίας και τέλος, στην παραίτηση της κυβέρνησης.

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

^[5]

«Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου») : Νικόλαος Πλαστήρας (ΕΠΕΚ)
«Αντιπρόεδρος κυβέρνησης» : Σοφοκλής Βενιζέλος (Κόμμα Φιλελευθέρων)

«Υπουργός Προεδρείας της Κυβερνήσεως»^[6] : Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας ^[7]
«Υφυπουργός Προεδρείας της Κυβερνήσεως» : Ανδρέας Ιωσήφ (ΕΠΕΚ)

- παραιτήθηκε στις 10 Απριλίου 1952

στις 19 Απριλίου η θέση του Υφυπουργού καταργήθηκε

«Υπουργός Συντονισμού» : Γεώργιος Καρτάλης (ΕΠΕΚ)
«Υπουργός Εθνικής Αμύνης» : ναύαρχος ε.α., Αλέξανδρος Σακελλαρίου (εξωκοινοβουλευτικός)

- παραιτήθηκε στις 30 Μαρτίου και τα καθήκοντά του ανατέθηκαν στο Σοφοκλή Βενιζέλο

- στις 10 Απριλίου ο Σοφοκλής Βενιζέλος διορίστηκε Υπουργός

αντικαταστάθηκε στις 24 Απριλίου από τον Γεώργιο Μαύρο

«Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης» : Ευάγγελος Αβέρωφ (Κόμμα Φιλελευθέρων)

- αντικαταστάθηκε στις 10 Απριλίου από τον Γεώργιο Μαύρο (Κόμμα Φιλελευθέρων)

παραιτήθηκε στις 24 Απριλίου και η θέση έμεινε κενή

«Υπουργός Εξωτερικών» : Σοφοκλής Βενιζέλος
«Υπουργός Δικαιοσύνης» : Δημήτριος Παπασπύρου (Κόμμα Φιλελευθέρων)
«Υπουργός Εσωτερικών» : Κωνσταντίνος Ρέντης (ΕΠΕΚ)
«Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» : Ιωάννης Μιχαήλ (Κόμμα Φιλελευθέρων)

- αντικαταστάθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου από τον Μηνά Πατρίκιο

«Υπουργός Οικονομικών» : Χρυσός Ευελπίδης (ΕΠΕΚ)
«Υφυπουργός Οικονομικών» : Γεώργιος Γρηγορίου (ΕΠΕΚ)
«Υπουργός Εμπορίου» : Σάββας Παπαπολίτης (ΕΠΕΚ)
«Υφυπουργός Εμπορίου» : Πολυχρόνης Πολυχρονίδης (ΕΠΕΚ)
«Υπουργός Βιομηχανίας» : Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας (Κόμμα Φιλελευθέρων)

- αντικαταστάθηκε στις 24 Απριλίου από τον Ιωάννη Ζίγδη

«Υπουργός Δημοσίων Έργων» : Θεόδωρος Χαβίνης (Κόμμα Φιλελευθέρων)

- αντικαταστάθηκε στις 19 Μαρτίου 1952 από τον Ευάγγελο Αβέρωφ

- αντικαταστάθηκε στις 10 Απριλίου από τον Παύλο Ντεντιδάκη (Κόμμα Φιλελευθέρων)

«Υπουργός Συγκοινωνιών» : Γεώργιος Μπουρδάρας (ΕΠΕΚ)
«Υφυπουργός Συγκοινωνιών» : Ιωάννης Παπαδάκης ^[8] (Κόμμα Φιλελευθέρων)
«Υπουργός Γεωργίας» : Στέλιος Αλλαμανής (ΕΠΕΚ)
«Υπουργός Κοινωνικής Προνοίας»: Φωκίων Ζαΐμης (Κόμμα Φιλελευθέρων)
«Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας : Νικόλαος Κρασαδάκης (Κόμμα Φιλελευθέρων)
«Υπουργός Εργασίας» : Γρηγόριος Κασιμάτης (Κόμμα Φιλελευθέρων)
«Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Γεώργιος Βαρβούτης (Κόμμα Φιλελευθέρων) & Ιωάννης Ζίγδης (ΕΠΕΚ) : - παραιτήθηκε στις 24 Απριλίου

«Υπουργός - Γενικός Διοικητής Βορείου Ελλάδος» : Λεωνίδας Σπαής (ΕΠΕΚ)

Δείτε

«Ελληνικά Επίκαιρα» : ταινία επικαίρων με την επίσκεψη - περιοδεία του βασιλικού ζεύγους στην Ήπειρο τον Δεκέμβριο του 1951 [1]

Αναφορές

↑ http://www.ipet.gr/vouli/periodoi.html#6
↑ Κατερίνα Δέδε: «Η ανάδυση του Κέντρου στη μεταπολεμική Ελλάδα: η Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου του Νικόλαου Πλαστήρα»σελ. 201 http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/29442#page/204/mode/2up
↑ . https://www.eleftheria.gr/m/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/item/239674-9-%CF%83%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85-1951.html
↑ Ο Πλαστήρας στις 17 Νοεμβρίου 1951 δηλώνει: «Ο Μπελογιάννης και μετ’ αυτού καταδικασθέντες σε θάνατο από το έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δεν πρόκειται να εκτελεσθούν. Απόφασις της Κυβερνήσεως είναι δι‘ αδικήματα διαπραχθέντα προ της 1ης Νοεμβρίου 1951 , οπότε η παρούσα Κυβέρνησις δεν ευρίσκετο εις την Αρχήν , αι τυχόν επιβαλλόμεναι θανατικαί ποιναί διά κομμουνιστικήν δράσιν θα υπήγοντο εις την ρύθμισην , η οποία είχε συμφωνηθή δι’ όλας τας μέχρι τούδε επιβληθείσας και μη εκτελεσθείσας θανατικάς καταδίκας».https://www.imerisia-ver.gr/%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF/19091-1950-52-%CE%B4%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%81%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B1
↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1124 Αρχειοθετήθηκε 2014-12-13 στο Wayback Machine.
↑ Η θέση δημιουργήθηκε στις 19 Απριλίου 1952 στις αρμοδιότητες του οποίου υπήχθησαν οι αρμοδιότητες του «Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ» και του «Υφυπουργού Τύπου και Πληροφοριών». Νόμος 2052/ 1952
↑ Την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, ο Γεώργιος Αθανασιάδης έκανε γνωστές τις προτεραιότητες της εργασίας του σε αυτή τη θέση:«...είναι δε κύριος προορισμός του (του Υπουργείου) να συγκεντρώνει και να επεξεργάζεται τα στοιχεία βάση των οποίων θα καταστρώνεται το κυβερνητικό πρόγραμμα και να παρακολουθεί την πιστή εκτέλεση τούτου, εις τρόπον ώστε να τηρείται ο προκαθορισμένος ρυθμός της προόδου του εν συνεχή ενότητι και αρμονία. Ειδικότερον η μέριμνά μου θα στραφεί αφ' ενός μεν στην ενίσχυση του έργου της εθνικής διαφωτίσεως τόσο δια των υπηρεσιών Τύπου όσο και δια της Ραδιοφωνίας, αφ' ετέρου στην ενίσχυση του ΑΣΔΥ προς το σκοπό της ταχείας και ακριβούς εφαρμογής του Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων.» Εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 25ης Απριλίου, σελ.4
↑ Υπουργός Συγκοινωνιών είχε οριστεί την μέρα της ορκωμοσίας της Κυβέρνησης ο Ιωάννης Τιρρής ο οποίος όμως δεν αποδέχτηκε τον διορισμό του και στις 7 Νοεμβρίου 1951 διορίστηκε στη θέση του ο Ιωάννης Παπαδάκης. (ΦΕΚ Α /295)

[1] ttp://www.ipet.gr/vouli/periodoi.html#6

[2] Κατερίνα Δέδε: «Η ανάδυση του Κέντρου στη μεταπολεμική Ελλάδα: η Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου του Νικόλαου Πλαστήρα»σελ. 201 http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/29442#page/204/mode/2up

[3] . https://www.eleftheria.gr/m/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/item/239674-9-%CF%83%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85-1951.html

[4] Ο Πλαστήρας στις 17 Νοεμβρίου 1951 δηλώνει: «Ο Μπελογιάννης και μετ’ αυτού καταδικασθέντες σε θάνατο από το έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δεν πρόκειται να εκτελεσθούν. Απόφασις της Κυβερνήσεως είναι δι‘ αδικήματα διαπραχθέντα προ της 1ης Νοεμβρίου 1951 , οπότε η παρούσα Κυβέρνησις δεν ευρίσκετο εις την Αρχήν , αι τυχόν επιβαλλόμεναι θανατικαί ποιναί διά κομμουνιστικήν δράσιν θα υπήγοντο εις την ρύθμισην , η οποία είχε συμφωνηθή δι’ όλας τας μέχρι τούδε επιβληθείσας και μη εκτελεσθείσας θανατικάς καταδίκας».https://www.imerisia-ver.gr/%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF/19091-1950-52-%CE%B4%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%81%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B1

[5] «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1124 Αρχειοθετήθηκε 2014-12-13 στο Wayback Machine.

[6] Η θέση δημιουργήθηκε στις 19 Απριλίου 1952 στις αρμοδιότητες του οποίου υπήχθησαν οι αρμοδιότητες του «Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ» και του «Υφυπουργού Τύπου και Πληροφοριών». Νόμος 2052/ 1952

[7] Την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, ο Γεώργιος Αθανασιάδης έκανε γνωστές τις προτεραιότητες της εργασίας του σε αυτή τη θέση:«...είναι δε κύριος προορισμός του (του Υπουργείου) να συγκεντρώνει και να επεξεργάζεται τα στοιχεία βάση των οποίων θα καταστρώνεται το κυβερνητικό πρόγραμμα και να παρακολουθεί την πιστή εκτέλεση τούτου, εις τρόπον ώστε να τηρείται ο προκαθορισμένος ρυθμός της προόδου του εν συνεχή ενότητι και αρμονία. Ειδικότερον η μέριμνά μου θα στραφεί αφ' ενός μεν στην ενίσχυση του έργου της εθνικής διαφωτίσεως τόσο δια των υπηρεσιών Τύπου όσο και δια της Ραδιοφωνίας, αφ' ετέρου στην ενίσχυση του ΑΣΔΥ προς το σκοπό της ταχείας και ακριβούς εφαρμογής του Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων.» Εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 25ης Απριλίου, σελ.4

[8] Υπουργός Συγκοινωνιών είχε οριστεί την μέρα της ορκωμοσίας της Κυβέρνησης ο Ιωάννης Τιρρής ο οποίος όμως δεν αποδέχτηκε τον διορισμό του και στις 7 Νοεμβρίου 1951 διορίστηκε στη θέση του ο Ιωάννης Παπαδάκης. (ΦΕΚ Α /295)

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]