[go: nahoru, domu]
Wiktionary

բիճ

Armenian

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

From Middle Armenian բիճ (bič).

Pronunciation

edit

Noun

edit

բիճ • (bič) (dialectal)

  1. bastard, illegitimate child
  2. sucker (an undesired stem growing out of the roots or lower trunk of a plant)
  3. errand boy, servant boy
  4. cheeky bastard, shrewd person, streetwise/experienced man

Declension

edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative բիճ (bič) բճեր (bčer)
dative բճի (bči) բճերի (bčeri)
ablative բճից (bčicʻ) բճերից (bčericʻ)
instrumental բճով (bčov) բճերով (bčerov)
locative բճում (bčum) բճերում (bčerum)
definite forms
nominative բիճը/բիճն (bičə/bičn) բճերը/բճերն (bčerə/bčern)
dative բճին (bčin) բճերին (bčerin)
1st person possessive forms (my)
nominative բիճս (bičs) բճերս (bčers)
dative բճիս (bčis) բճերիս (bčeris)
ablative բճիցս (bčicʻs) բճերիցս (bčericʻs)
instrumental բճովս (bčovs) բճերովս (bčerovs)
locative բճումս (bčums) բճերումս (bčerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative բիճդ (bičd) բճերդ (bčerd)
dative բճիդ (bčid) բճերիդ (bčerid)
ablative բճիցդ (bčicʻd) բճերիցդ (bčericʻd)
instrumental բճովդ (bčovd) բճերովդ (bčerovd)
locative բճումդ (bčumd) բճերումդ (bčerumd)
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative բիճ (bič) բիճեր (bičer)
dative բիճի (biči) բիճերի (bičeri)
ablative բիճից (bičicʻ) բիճերից (bičericʻ)
instrumental բիճով (bičov) բիճերով (bičerov)
locative բիճում (bičum) բիճերում (bičerum)
definite forms
nominative բիճը/բիճն (bičə/bičn) բիճերը/բիճերն (bičerə/bičern)
dative բիճին (bičin) բիճերին (bičerin)
1st person possessive forms (my)
nominative բիճս (bičs) բիճերս (bičers)
dative բիճիս (bičis) բիճերիս (bičeris)
ablative բիճիցս (bičicʻs) բիճերիցս (bičericʻs)
instrumental բիճովս (bičovs) բիճերովս (bičerovs)
locative բիճումս (bičums) բիճերումս (bičerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative բիճդ (bičd) բիճերդ (bičerd)
dative բիճիդ (bičid) բիճերիդ (bičerid)
ablative բիճիցդ (bičicʻd) բիճերիցդ (bičericʻd)
instrumental բիճովդ (bičovd) բիճերովդ (bičerovd)
locative բիճումդ (bičumd) բիճերումդ (bičerumd)

Derived terms

edit

Descendants

edit
  • → Ottoman Turkish: پیچ (piç)
    • Turkish: piç, pic (dialectal)
    • → Northern Kurdish: pîç
    • → Romanian: pici

References

edit
  1. ^ Hovhannes Terzncʻi, Xačʻatur Tʻoxatʻcʻi (1966) K. A. Melikʻ-Ōhanǰanyan, editor, Patmutʻiwn Pʻarēzi ew Vennayi (Miǰnadaryan aspetakan siravep); Patmutʻiwn Venetik kʻaġakʻin (Čʻapʻaco) [History of Paris and Vienne (medieval chivalric romance); History of the city of Venice (verse)], Yerevan: Academy Press, page 273
  2. ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 217

Further reading

edit
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1902) “փիճ”, in Tʻurkʻerēni azdecʻutʻiwnə hayerēni vray ew tʻurkʻerēnē pʻoxaṙeal baṙerə Pōlsi hay žoġovrdakan lezuin mēǰ hamematutʻeamb Vani, Ġarabaġi ew Nor-Naxiǰewani barbaṙnerun [The influence of Turkish on Armenian, and the Turkish borrowings in the vernacular Armenian of Constantinople in comparison with the dialects of Van, Karabakh and Nor Nakhichevan] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 3) (in Armenian), Moscow and Vagharshapat: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 351
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “բիճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 451b
  • Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “բիճ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan

Middle Armenian

edit

Etymology

edit

From Middle Georgian ბიჭი (bič̣i), if the latter is of native Kartvelian origin. Alternatively, together with it borrowed from Iranian: compare Northern Kurdish bîj, bîjî, Central Kurdish بیژوو (bîjû, “bastard”).

Noun

edit

բիճ • (bič)

  1. bastard, illegitimate child
    • 1252 – 1253, Smbat Sparapet, Ansizkʻ Antiokʻay [Assizes of Antioch] 9:[1]
      Եւ թէ վկայն լիճ չլինի, նա վանց այնոր չմնայ յիշվէ վկայութիւնն ի վերայ լճին, եւ կռիւն այլ թէ իրապիսի լինի որ բիճ չլինի։
      Ew tʻē vkayn lič čʻlini, na vancʻ aynor čʻmnay yišvē vkayutʻiwnn i veray lčin, ew kṙiwn ayl tʻē irapisi lini or bič čʻlini.
      • Translation by Ġewond Ališan
        Et si le témoin n’était pas lige, le témoignage sur le lige ne perdrait pas pour cela sa force, et le débat (ne s’arrêterait pas); il suffit qu’il ne soit pas bâtard.
    • 1265, Smbat Sparapet, Datastanagirkʻ [Law Code] 41:[2]
      Բայց թէ հաճութեամբ երէց լինի որդեգիրն՝ ճանաչած ի քահանայից ազգէ կամ ի յաղէկ ազգէ, որ բիճ չլինի, զի ամենեւին աւրէնքս չէ ի տալ որ բիճն երէց լինի, այլ՝ որպէս վերոյ գրեցաք՝ երբ ի յաղէկ ազգէ լինի, նա կարէ իրաւնաւք ուննալ զկէս տունն եւ զկէս հայրենացն, եւ կէս այլն մնայ յեկեղեցւոյն հրամանաւքն։
      Baycʻ tʻē hačutʻeamb erēcʻ lini ordegirn, čanačʻac i kʻahanayicʻ azgē kam i yaġēk azgē, or bič čʻlini, zi amenewin awrēnkʻs čʻē i tal or bičn erēcʻ lini, ayl, orpēs veroy grecʻakʻ, erb i yaġēk azgē lini, na karē irawnawkʻ unnal zkēs tunn ew zkēs hayrenacʻn, ew kēs ayln mnay yekeġecʻwoyn hramanawkʻn.
      • Translation by A. G. Galstyan
        А если приемный сын признан священником и может доказать, что он происходит из рода священника или из благородного рода, т. е., что он не является незаконнорожденным, ибо законом строго запрещено, чтобы незаконнорожденный стал священником, и что он из благородной семьи, то он имеет право получить половину дома и половину наследственного имения, а вторая половина остается в распоряжении церковной общины.
    • 13th–14th centuries, Kostandin Erznkacʻi, Tałer [Poems] :[3]
      Անարատ մարդու զաւակ որ ծընանի,
      Չհաւ(ատա)մ ես թէ ի բիճըն նըմանի,
      Թէ ընդրի ի յաղէկէ վատ ՚ւ ալանի,
      Նա խաբած լինի նա շան լիրբ ու բոզի։
      Anarat mardu zawak or cənani,
      Čʻhaw(ata)m es tʻē i bičən nəmani,
      Tʻē əndri i yaġēkē vat ’w alani,
      Na xabac lini na šan lirb u bozi.
    • 1348 – 1351, Nersēs Palianencʻ, Gawazanagirkʻ Hṙomayecʻwocʻ papicʻ ew kayseracʻ [History of Roman Popes and Emperors, a translation of Martin of Opava’s Latin chronicle with additions] :[4]
      զի ծառայք եւ բիճք արքունեաց ոչ արասցեն գլերիկոսք
      zi caṙaykʻ ew bičkʻ arkʻuneacʻ očʻ arascʻen glerikoskʻ
  2. sucker (an undesired stem growing out of the roots or lower trunk of a plant)
    • 13th century, Girkʻ Vastakocʻ [Geoponica] :[5]
      Եւ ոմանք զբիճ մորճերն ի տակուցն մազմզկովն առնուն եւ տնկեն
      Ew omankʻ zbič morčern i takucʻn mazmzkovn aṙnun ew tnken

Descendants

edit

References

edit
  1. ^ Ališan, Łewond (1873) Ansiz Antiokʻay [Assizes of Antioch, Crusader Law Code translated by Smbat Sparapet], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 28–29
  2. ^ Smbat Sparapet (1958) A. G. Galstyan, transl., Datastanagirkʻ [Law Code], Yerevan: HayPetHrat, page 49
  3. ^ Kostandin Erznkacʻi (1962) Armenuhi Srapyan, editor, Taġer [Poems], Yerevan: Academy Press, page 218
  4. ^ Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “բիճ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 119b
  5. ^ Ališan Ġ., editor (1877), Girkʻ vastakocʻ [Geoponica], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 142–143

Further reading

edit
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “բիճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 451b
  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 14
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=բիճ&oldid=79704947"