[go: nahoru, domu]

Albanian

edit

Etymology

edit

From the accusative Proto-Albanian *a-ta, compound of proclitic particle a and demonstrative ta, from Proto-Indo-European *tons, accusative plural of *só m (that (one)) (compare Latin istud, English that).

Older and dialectal varieties retain ablative asish, acish, from a + Proto-Albanian *tsj(a)isu, from *ḱjoisu, locative of Proto-Indo-European *ḱís (this (one)) (compare English he).

Pronunciation

edit

Pronoun

edit

ata m pl (accusative ata, dative atyre, ablative atyre)

  1. they

ata (accusative ata, dative atij, ablative (a)tij)

  1. (archaic) it

Declension

edit

See also

edit

Asturian

edit

Verb

edit

ata

  1. third-person singular present indicative of atar
  2. second-person singular imperative of atar

Azerbaijani

edit
Other scripts
Cyrillic ата
Abjad آتا

Etymology

edit

From Proto-Turkic *ata / *ete.[1] Cognate with Old Turkic 𐱃𐰀 (t¹a /⁠ata⁠/).

Pronunciation

edit
  • IPA(key): [ɑˈtɑ]
  • Audio:(file)

Noun

edit

ata (definite accusative atanı, plural atalar)

  1. father
    Synonyms: (colloquial) dədə, (informal) papa
    Hyponyms: valideyn (parent), ata-ana (parents)
    Coordinate term: ana (mother)

Declension

edit
    Declension of ata
singular plural
nominative ata
atalar
definite accusative atanı
ataları
dative ataya
atalara
locative atada
atalarda
ablative atadan
atalardan
definite genitive atanın
ataların
    Possessive forms of ata
nominative
singular plural
mənim (my) atam atalarım
sənin (your) atan ataların
onun (his/her/its) atası ataları
bizim (our) atamız atalarımız
sizin (your) atanız atalarınız
onların (their) atası or ataları ataları
accusative
singular plural
mənim (my) atamı atalarımı
sənin (your) atanı atalarını
onun (his/her/its) atasını atalarını
bizim (our) atamızı atalarımızı
sizin (your) atanızı atalarınızı
onların (their) atasını or atalarını atalarını
dative
singular plural
mənim (my) atama atalarıma
sənin (your) atana atalarına
onun (his/her/its) atasına atalarına
bizim (our) atamıza atalarımıza
sizin (your) atanıza atalarınıza
onların (their) atasına or atalarına atalarına
locative
singular plural
mənim (my) atamda atalarımda
sənin (your) atanda atalarında
onun (his/her/its) atasında atalarında
bizim (our) atamızda atalarımızda
sizin (your) atanızda atalarınızda
onların (their) atasında or atalarında atalarında
ablative
singular plural
mənim (my) atamdan atalarımdan
sənin (your) atandan atalarından
onun (his/her/its) atasından atalarından
bizim (our) atamızdan atalarımızdan
sizin (your) atanızdan atalarınızdan
onların (their) atasından or atalarından atalarından
genitive
singular plural
mənim (my) atamın atalarımın
sənin (your) atanın atalarının
onun (his/her/its) atasının atalarının
bizim (our) atamızın atalarımızın
sizin (your) atanızın atalarınızın
onların (their) atasının or atalarının atalarının

References

edit
  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*Ata / *Ete”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎[1], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

Further reading

edit
  • ata” in Obastan.com.

Bikol Central

edit

Etymology 1

edit

Pronunciation

edit
  • Hyphenation: a‧ta
  • IPA(key): /ʔaˈta/ [ʔaˈta]

Noun

edit

atá

  1. rice bran

Etymology 2

edit

Pronunciation

edit
  • Hyphenation: a‧ta
  • IPA(key): /ˈʔataʔ/ [ˈʔa.taʔ]

Interjection

edit

atà

  1. (Naga) I told you already!
    Synonym: bata

Etymology 3

edit

Borrowed from Tagalog yata.

Pronunciation

edit
  • Hyphenation: a‧ta
  • IPA(key): /ˈʔataʔ/ [ˈʔa.taʔ]

Adverb

edit

atà

  1. perhaps
    Synonyms: tibaad, baka, seguro

Cebuano

edit

Pronunciation

edit
  • Hyphenation: a‧ta
  • IPA(key): /ˈʔataʔ/ [ˈʔa.t̪ɐʔ]

Noun

edit

ata

  1. squid ink

Chibcha

edit

Pronunciation

edit

Noun

edit

ata

  1. cave

References

edit
  • Gómez Aldana D. F., Análisis morfológico del Vocabulario 158 de la Biblioteca Nacional de Colombia. Grupo de Investigación Muysccubun. 2013.

Crimean Tatar

edit

Etymology

edit

From Proto-Turkic *ata / *ete.

Noun

edit

ata

  1. (obsolete) ancestor
    Synonym: selef
  2. (obsolete) father
    Synonyms: baba, babay
  3. male

Declension

edit

References

edit

Dobu

edit

Etymology

edit

From Proto-Oceanic *pat, from Proto-Eastern Malayo-Polynesian *pat, from Proto-Central-Eastern Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Austronesian *Səpat.

Numeral

edit

ata

  1. four

Galician

edit

Etymology 1

edit

Alternative forms

edit

Preposition

edit

ata

  1. until, till, up to
    Synonym: deica

Etymology 2

edit

Verb

edit

ata

  1. inflection of atar:
    1. third-person singular present indicative
    2. second-person singular imperative

Icelandic

edit

Pronunciation

edit

Verb

edit

ata (weak verb, third-person singular past indicative ataði, supine atað)

  1. (transitive, with accusative) to make dirty

Conjugation

edit

Derived terms

edit

Igala

edit
 
Áta

Etymology 1

edit

From á- (nominalizing prefix) +‎ ta (to be peppery, to be spicy), literally that which is peppery, cognate with Yoruba ata (pepper)

Pronunciation

edit

Noun

edit

áta

  1. Alligator pepper
    Synonym: ákpọkọ (pepper)
Derived terms
edit

Etymology 2

edit

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

edit

Noun

edit

àtá

  1. father

Ikaranggal

edit

Verb

edit

ata

  1. see

Further reading

edit
  • Barry Alpher, Connecting Thaypanic, in Land and Language in Cape York Peninsula and the Gulf Country, edited by Jean-Christophe Verstraete, Diane Hafner

Irish

edit

Pronunciation

edit

Participle

edit

ata

  1. past participle of at

Alternative forms

edit

Noun

edit

ata m

  1. genitive singular of at

Verb

edit

ata

  1. present subjunctive analytic of at

Mutation

edit
Irish mutation
Radical Eclipsis with h-prothesis with t-prothesis
ata n-ata hata not applicable
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

edit

Karaim

edit

Etymology

edit

From Proto-Turkic *ata.

Noun

edit

ata

  1. father (in Latin)

References

edit
  • N. A. Baskakov, S.M. Šapšala, editor (1973), “ata”, in Karaimsko-Russko-Polʹskij Slovarʹ [Karaim-Russian-Polish Dictionary], Moscow: Moskva, →ISBN

Kunjen

edit

Verb

edit

ata

  1. see

Further reading

edit
  • Barry Alpher, Connecting Thaypanic, in Land and Language in Cape York Peninsula and the Gulf Country, edited by Jean-Christophe Verstraete, Diane Hafner

Laboya

edit

Etymology

edit

From Proto-Malayo-Polynesian *qaRta (outsiders, alien people).

Noun

edit

ata

  1. person
  2. servant

Derived terms

edit

References

edit
  • Rina, A. Dj., Kabba, John Lado B. (2011) “ata”, in Kamus Bahasa Lamboya, Kabupaten Sumba Bakat [Dictionary of Lamboya Language, West Sumba Regency], Waikabubak: Dinas Kebudayaan dan Pariwisata, Kabupaten Sumba Bakat, page 6
  • Blust, Robert; Trussel, Stephen; et al. (2023) “*qaRta”, in the CLDF dataset from The Austronesian Comparative Dictionary (2010–), →DOI

Limos Kalinga

edit

Noun

edit

atá

  1. (anatomy) eye

Lindu

edit

Noun

edit

ata

  1. roof

Lubuagan Kalinga

edit

Noun

edit

ata

  1. (anatomy) eye

Maia

edit

Noun

edit

ata

  1. coconut

Mansaka

edit

Noun

edit

atà

  1. octopus or squid ink

Maori

edit

Noun

edit

ata

  1. shadow
  2. morning

Meriam

edit

Noun

edit

ata

  1. grandparent

Mussau-Emira

edit

Etymology

edit

From Proto-Oceanic *pat, from Proto-Eastern Malayo-Polynesian *pat, from Proto-Central-Eastern Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Austronesian *Səpat.

Numeral

edit

ata

  1. four

Nauruan

edit

Etymology

edit

From Pre-Nauruan *ita, possibly from Proto-Micronesian *ita (pile up). Compare Proto-Central Micronesian *-itaki "counter for tens".

Numeral

edit

ata

  1. ten

Nheengatu

edit

Noun

edit

atá

  1. fire[1]
  1. ^ LEMOS BARBOSA, A. Pequeno Vocabulário Tupi–Português. Rio de Janeiro: Livraria São José, 1951.

Numbami

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

From Proto-Oceanic *pat, from Proto-Eastern Malayo-Polynesian *pat, from Proto-Central-Eastern Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Malayo-Polynesian *əpat, from Proto-Austronesian *Səpat.

Numeral

edit

ata

  1. Alternative form of wata

Old Irish

edit

Etymology 1

edit

Pronunciation

edit

Verb

edit

ata

  1. third-person plural present indicative relative of is

Etymology 2

edit

Pronunciation

edit

Verb

edit

a·ta

  1. Alternative spelling of at·tá

Old Norse

edit

Etymology 1

edit

From Proto-Germanic *atǭ, from Proto-Indo-European *od-, *h₃ed- (aversion, hate).

Noun

edit

ata f

  1. quarrel
  2. a hunting

Etymology 2

edit

From Proto-Germanic *atōną.

Verb

edit

ata

  1. to stimulate
  2. to egg on (to mischief)
Synonyms
edit

Pacoh

edit

Etymology

edit

From Proto-Katuic *ʔadaa, from Proto-Mon-Khmer *da[ʔ].

Pronunciation

edit

Noun

edit

ata 

  1. (zoology) duck

Portuguese

edit
 
Portuguese Wikipedia has an article on:
Wikipedia pt

Etymology 1

edit

Learned borrowing from Latin ācta (register of public events).

Alternative forms

edit

Pronunciation

edit

  • Rhymes: -atɐ
  • Hyphenation: a‧ta

Noun

edit

ata f (plural atas)

  1. minute (record of meeting)

Etymology 2

edit

See the etymology of the corresponding lemma form.

Pronunciation

edit

  • Rhymes: -atɐ
  • Hyphenation: a‧ta

Verb

edit

ata

  1. inflection of atar:
    1. third-person singular present indicative
    2. second-person singular imperative

Etymology 3

edit

Pronunciation

edit

Interjection

edit

ata

  1. (Brazil, Internet slang, nonstandard) Alternative form of ah, tá

Further reading

edit

Sotho

edit

Etymology

edit

Cognate with Zulu -anda.

Verb

edit

ata

  1. to increase, to multiply

Spanish

edit

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /ˈata/ [ˈa.t̪a]
  • Rhymes: -ata
  • Syllabification: a‧ta

Verb

edit

ata

  1. inflection of atar:
    1. third-person singular present indicative
    2. second-person singular imperative

Tagalog

edit

Etymology 1

edit

Pronunciation

edit

Particle

edit

atà (Baybayin spelling ᜀᜆ)

  1. Alternative form of yata: may; perhaps; I think

Etymology 2

edit

Pronunciation

edit

Determiner

edit

ata (Baybayin spelling ᜀᜆ) (now dialectal, in the dual, inclusive)

  1. our; my and your

Pronoun

edit

ata (Baybayin spelling ᜀᜆ) (now dialectal, in the dual, inclusive)

  1. (possessive) ours; of the two of us
  2. (oblique) (to) the two of us

See also

edit

Tahitian

edit

Noun

edit

ata

  1. cloud

Ternate

edit

Etymology 1

edit

Pronunciation

edit

Noun

edit

ata

  1. (anatomy) chest

Etymology 2

edit

Pronunciation

edit

Verb

edit

ata

  1. (transitive) to bring
Conjugation
edit
Conjugation of ata
Singular Plural
Inclusive Exclusive
1st toata foata miata
2nd noata niata
3rd Masculine oata iata, yoata
Feminine moata
Neuter iata
- archaic

References

edit
  • Rika Hayami-Allen (2001) A descriptive study of the language of Ternate, the northern Moluccas, Indonesia, University of Pittsburgh

Tokelauan

edit

Pronunciation

edit
  • IPA(key): [ˈa.ta]
  • Hyphenation: a‧ta

Etymology 1

edit

From Proto-Polynesian *qa-ta.

Determiner

edit

ata

  1. (alienable) my
Usage notes
edit
  • ata is commonly used in place of aku to arouse the listener’s sympathy about some predicament that one is in.
See also
edit

Etymology 2

edit
Te ata (2.2).
Nā ata (2.3) e lua.
Te ata (2.4)
Te ata (2.5) o te kolokotaila.
Te ata (2.6).

From Proto-Polynesian *ata. Cognates include Hawaiian aka and Samoan ata.

Noun

edit

ata

  1. image, shape
  2. daybreak, dawn
  3. picture, photograph
  4. diagram, scheme
  5. reflection
  6. film, movie

Verb

edit

ata

  1. (stative) to be visible
  2. (intransitive) to become understood

Etymology 3

edit

From Proto-Polynesian *ata. Cognates include Pukapukan ata.

Particle

edit

ata

  1. Used to indicate one's ability to perform the action of the following verb; be able to

References

edit
  • R. Simona, editor (1986), Tokelau Dictionary[2], Auckland: Office of Tokelau Affairs, page 19

Torres Strait Creole

edit

Etymology

edit

From Meriam ata.

Noun

edit

ata

  1. (eastern dialect) grandparent
    Synonyms: pop, popa

Turkish

edit

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /aˈta/
  • Hyphenation: a‧ta

Etymology 1

edit

From Proto-Turkic *ata. Cognate with Old Turkic 𐱃𐰀 (t¹a /⁠ata⁠/).

Noun

edit

ata (definite accusative atayı, plural atalar)

  1. ancestor, forefather
  2. predecessor, forerunner
  3. (dated) father
Declension
edit
Inflection
Nominative ata
Definite accusative atayı
Singular Plural
Nominative ata atalar
Definite accusative atayı ataları
Dative ataya atalara
Locative atada atalarda
Ablative atadan atalardan
Genitive atanın ataların
Possessive forms
Nominative
Singular Plural
1st singular atam atalarım
2nd singular atan ataların
3rd singular atası ataları
1st plural atamız atalarımız
2nd plural atanız atalarınız
3rd plural ataları ataları
Definite accusative
Singular Plural
1st singular atamı atalarımı
2nd singular atanı atalarını
3rd singular atasını atalarını
1st plural atamızı atalarımızı
2nd plural atanızı atalarınızı
3rd plural atalarını atalarını
Dative
Singular Plural
1st singular atama atalarıma
2nd singular atana atalarına
3rd singular atasına atalarına
1st plural atamıza atalarımıza
2nd plural atanıza atalarınıza
3rd plural atalarına atalarına
Locative
Singular Plural
1st singular atamda atalarımda
2nd singular atanda atalarında
3rd singular atasında atalarında
1st plural atamızda atalarımızda
2nd plural atanızda atalarınızda
3rd plural atalarında atalarında
Ablative
Singular Plural
1st singular atamdan atalarımdan
2nd singular atandan atalarından
3rd singular atasından atalarından
1st plural atamızdan atalarımızdan
2nd plural atanızdan atalarınızdan
3rd plural atalarından atalarından
Genitive
Singular Plural
1st singular atamın atalarımın
2nd singular atanın atalarının
3rd singular atasının atalarının
1st plural atamızın atalarımızın
2nd plural atanızın atalarınızın
3rd plural atalarının atalarının
Derived terms
edit

See also

edit

Etymology 2

edit

Noun

edit

ata

  1. dative singular of at

Turkmen

edit

Noun

edit

ata

  1. dative singular of at

Welsh

edit

Alternative forms

edit

Pronunciation

edit

Pronoun

edit

ata

  1. (colloquial) first-person singular of at

Wolio

edit

Etymology

edit

From Proto-Malayo-Polynesian *qatəp.

Pronunciation

edit

Noun

edit

ata

  1. roof

References

edit
  • Anceaux, Johannes C. (1987) Wolio Dictionary (Wolio-English-Indonesian) / Kamus Bahasa Wolio (Wolio-Inggeris-Indonesia), Dordrecht: Foris

Yoruba

edit
 
ata

Alternative forms

edit
  • ita (Ìlàjẹ, Ìkálẹ̀, Ọ̀wọ̀)
  • uta (Ào, Èkìtì)

Etymology

edit

From a- (agent prefix) +‎ ta (to be peppery, to be spicy), literally that which is peppery, cognate with Igala áta

Pronunciation

edit

IPA(key): /ā.tā/

Noun

edit

ata

  1. pepper, spice

Derived terms

edit

Yup'ik

edit

Noun

edit

ata

  1. Alternative form of aata

Interjection

edit

ata

  1. (phrase) look here!, let me see!, well then!

Alternative forms

edit
edit

Zazaki

edit

Noun

edit

ata (c)

  1. beyond
  2. over