każdy

See also: každý

Old Polish

Etymology

From Post Proto-Slavic *kažьdъ, from Proto-Slavic *kažьde. First attested in 1301–1350.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /kaʒʲdɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /kaʒʲdɨ/

Pronoun

każdy

1. (attested in Lesser Poland) each, every
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[2], Miechów, page br 4:

     Zmouil sin bozi sloua uelmy znamenita, gimis casdø dusø zbosnø pobuda

     [Zmowił Syn Boży słowa wielmi znamienita, jimiż każdą duszę zbożną pobudza]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 61, 11:

     Gospodne..., wrocisz kaszdemu (unicuique) podlug dzal iego

     [Gospodnie..., wrocisz każdemu (unicuique) podług dział jego]

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], section 24,16:

     Geden kaszdi (unusquisque) za swoy grzech vmrze

     [Jeden każdy (unusquisque) za swoj grzech umrze]

2. (in negated sentences, attested in Lesser Poland) no, none
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 11, 2:

     Prosznoscy molwili sø kaszdi ku swemu blisznemu (vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum)

     [Prozności mołwili są każdy ku swemu bliźniemu (vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum)]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], section 12,43:

     Kaszdi przychodzen (omnis alienigena) nye bødzye geszcz gego

     [Każdy przychodzień (omnis alienigena) nie będzie jeść jego]

   • 1413–1414, Kanon mszy św., Canon missae., volume I, Iłża, page 263:

     [Day mylosczyvy pokoy] w kaszdych *dynow naszych (in diebus nostris)

     [[Daj miłościwy pokoj] w każdych dnioch naszych (in diebus nostris)]

3. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. all, entire
      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 433:

        Czemv szye na mye gnyevaczye, yzem kazdego czlovyeka (totum hominem Jo 7, 23) vzdrovyl v sobota

        [Czemu sie na mie gniewacie, iżem każdego człowieka (totum hominem Jo 7, 23) uzdrowił w sobotę]

Derived terms

adverb

• na każde

 

Descendants

• Polish: każdy
• Silesian: każdy

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “każdy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• kożdy (Middle Polish or dialectal)
• kużdy (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish każdy. The form kożdy was originally more popular, but was replaced by the modern form with -a- in the 16th–17th centuries probably due to influence from Czech každý.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈkaʐ.dɘ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈkaʐ.dɨ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -aʐdɘ
• Syllabification: każ‧dy

Pronoun

każdy

1. each, every

   Coordinate term: żaden

   Każde zwierzę zasługuje na dobrego właściciela. ― Every animal deserves a good owner.

2. everyone, everybody

   Coordinate term: żaden

   Każdy ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swej osoby. ― Everyone has the right to life, liberty and the security of person.

3. (Middle Polish, in negated sentences) no, none

   Synonym: żaden

Usage notes

The forms wszyscy and wszystkie are most commonly used with plural nouns. Plural forms of każdy are used only with plurale tantum nouns, nouns denoting a collection or type of objects, and groups made out of a noun and a numeral.

• Chłopcy mogli wejść na plac zabaw tylko w trzyosobowych grupach. Każdzi trzej chłopcy, którzy tam weszli, mieli dobrą zabawę. ― The boys could only enter the playground in groups of three. Every three boys who went in there had a good time.
• Każde drzwi w tym pokoju są drewniane. ― Every door in this room is wooden.

Declension

Declension of każdy (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	każdy		każda	każde	każdzi	każde
genitive	każdego		każdej	każdego	każdych
dative	każdemu		każdej	każdemu	każdym
accusative	każdego	każdy	każdą	każde	każdych	każde
instrumental	każdym		każdą	każdym	każdymi
locative	każdym		każdej	każdym	każdych

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), każdy is one of the most used words in Polish, appearing 165 times in scientific texts, 58 times in news, 106 times in essays, 132 times in fiction, and 120 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 581 times, making it the 79th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• każdy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• każdy in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “każdy, kożdy, kużdy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KAŻDY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2008 October 8
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “każdy”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “każdy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “każdy”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 309
• każdy in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Alternative forms

• kożdy

Etymology

Inherited from Old Polish każdy.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkaʐ.dɪ/
• Rhymes: -aʐdɪ
• Syllabification: każ‧dy

Pronoun

każdy

1. each, every

   Coordinate term: żŏdyn

Further reading

• każdy in silling.org