[go: nahoru, domu]

Arad (historia departemento): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
EmausBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.3) (robota modifo de: fr:Arad (comitat)
{{Prisupre|pri=historia departemento|nuna distrikto|Distrikto Arad|apa=Arad}}
 
(6 mezaj versioj de 6 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1:
{{Prisupre|pri=historia departemento|nuna distrikto|Distrikto Arad|apa=Arad}}
'''Arad''' estis historia reĝa departemento en la meza parto de la Hungara Reĝlando, pli proksime rande de sud-okcidenta [[Transilvanio]], rumane: '''Comitatul Arad''', germane: '''Komitat Arad'''.
[[Dosiero:AradKoH.png|thumbeta|350px|rightdekstra|Hungara reĝlando kun Kroatio, loko de departemento Arad]]
[[Dosiero:MuresRiver.750pix.jpg|thumbeta|300px|rightdekstra|Mures ĉe Arad]]
* Departementejo: [[Arad]]
* [[Areo]]: 6 078  km²
* [[Loĝantaro]]: 153414 433388 en [[1910]]
 
== Demografio ==
Laŭ la censo de 1880
* 99.731 (65%) [[rumanoj]]
* 33.75570 237 (2223,1%) [[hungaroj]]
* 15.34332 210 (10,6%) [[germanoj]]
* 4.6023 063 (31,0%) [[slovakoj]]
* 99.731192 130 (6563,3%) [[rumanoj]]
* 2 199 (0,7%) [[serboj]]
* 3 675 (2,2%) ceteraj.
 
Laŭ la censo de 1910
* 124 215 (30,0%) [[hungaroj]]
* 38 695 (9,3%) [[germanoj]]
* 5 541 (1,3%) [[slovakoj]]
* 239 755 (57,9%) [[rumanoj]]
* 2 138 (0,5%) [[serboj]]
* 4 134 (1,7%) ceteraj.
 
== Administracio ==
Estis 10 distriktoj, ties nomoj kaj departementejoj samas:
 
* [[Arad]], samtempe departementejo kun titolo libera reĝa [[urbo]]
Linio 27 ⟶ 39:
Krome estis 216 da vilaĝoj.
 
La departemento estis oriente montara, okcidente ebenaĵa. Grava [[rivero]] estas [[Mures]]. La departamentodepartemento estas grava trafika nodo. Tie disiĝas la vojoj el [[Budapeŝto]] al suda Transilvanio aŭ al suda [[Danubo]].
 
[[Stefano la 1-a (Hungario)]] fondis la departementon en komence de la 11-a j.c. En [[1241]] la tataroj multloke faris senhomaj la komunumojn. En la 13-a j.c. alvenis [[germanoj]] kaj [[rumanoj]]. En [[1514]] armeo de [[György Dózsa]] faris detruojn. Dum la [[turkoj|turka]] erao la okcidenta parto apartenis al [[Turkio]], la orienta apartenis al Princlando [[Transilvanio]] sub aŭspicio de [[Turkio]]. La departemento liberiĝis de la turkoj en [[1716]] kaj ĝis [[1741]] iĝis landogarda zono. En [[1849]] la hungara armeo okupis kaj tenis la departementon ne tro longe. Poste en urbo Arad okazis kruda reprezalio. Ekde [[1920]] la plej granda parto apartenas al [[Rumanio]], kies departementa sistemo estas tute alia.
La hungara parto ( 1 urbo kaj 6 vilaĝoj) dum efemera tempo estis restaĵo-departemento kun departementejo Elek. Poste ĝi kuniĝis al departemento Békés.
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://mtdaportal.extra.hu/adatbazisok.html Censo de Hungario en 1880 (hungare)]
* [http://www.omm1910.hu/?/adatbank Censo de la Aŭstra-Hungara Monarĥio en 1910 (hungare, angle kaj germane)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20141006080757/http://www.omm1910.hu/?%2Fadatbank |date=2014-10-06 }}
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 39 ⟶ 56:
 
[[Kategorio:Departementoj de Hungara Reĝlando|Arad departemento]]
 
[[de:Komitat Arad]]
[[en:Arad County (former)]]
[[fr:Arad (comitat)]]
[[hu:Arad vármegye]]
[[it:Arad (antico comitato)]]
[[la:Comitatus Aradiensis (regio historica)]]
[[pl:Komitat Arad]]
[[ro:Comitatul Arad]]
[[sk:Aradská župa (Uhorsko)]]