Transilvania: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.1) (robota Aldatua: eo:Transilvanio (historia teritorio) |
t Autoritate kontrola jartzea |
||
(14 erabiltzailek tartean egindako 21 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{Geografia fisiko infotaula}} |
|||
[[Fitxategi:Transylvania, Banat, Crisana and Maramures.svg|thumb|right|250px|Transilvaniako kokapena gaur egungo Errumanian: Laranja ilunez [[Voivodia]] agertzen da, eta laranja argiz Maramureş, Crişana eta Banat, batzuetan Transilvaniako zatitzat hartzen direnak.]] |
|||
'''Transilvania'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0154.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2008-05-30|izenburua= 154. araua: Europako eskualde historiko-politiko nagusiak}}</ref> ({{lang-ro|Transilvania'' edo ''Ardealul}}; {{lang-hu|Erdély}}; {{lang-de|Siebenbürgen}}) [[Errumania]]ko [[eskualde]] historiko bat da, herrialdeko ipar-mendebaldeko herenean kokatua, [[Karpatoak|Karpato mendiek]] eki eta hegoaldean mugatzen zutena. Bestela, mendebaldean gaurko [[Hungaria]] izango luke mugakide. Gaur egungo [[Mendebaldea (kultura)|Mendebaldeko kulturan]], [[banpiro]]ekin erlazionatu ohi da, batez ere [[Bram Stoker]]ren ''[[Drakula]]'' eleberri ospetsuaren eta geroztiko [[film (zinema)|film]]-egokitzapen ugarien eraginez. |
|||
'''Transilvania''' ([[errumaniera]]z ''Ardeal'' ere deitua, [[hungariera]]z ''Erdély'' eta [[alemaniera]]z ''Siebenbürgen'') [[Errumania]]ko eskualde historikoa da, herrialdeko ipar-mendebaldeko herenean kokatuta zegoena eta [[Karpatoak|Karpato mendiek]] eki eta hegoaldean mugatzen zutena. Mendebaldean gaurko [[Hungaria]] mugakide edukiko zuen bestela. |
|||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Erromatar Inperioa]]ren garaian [[Dazia]]ko probintziak aurretik existitzen zen Daziako Erresuma ordezkatu zuen eta Transilvaniaren lurraldea probintziaren iparraldeko zatian gelditu zen. [[ |
[[Erromatar Inperioa]]ren garaian [[Dazia]]ko probintziak aurretik existitzen zen Daziako Erresuma ordezkatu zuen, eta Transilvaniaren lurraldea probintziaren iparraldeko zatian gelditu zen. [[Huno]]ak eta [[bulgariar]]rak ere hortik zabaldu ziren, eta ondoren [[magyar|hungariarrek]] lurraldea inbaditu zuten [[XI. mendea|XI. mendetik]] aurrera. Garai hartakoa da lehenengo aipamen idatzia, [[latin]]ez ({{lang|la|''ultra silvam''}}, «basoaz harago»). [[XV. mendea]]n [[Vlad Drakula]] printzeak [[Otomandar Inperioa]]ren zabalkundea oztopatu zuen, eta transilvaniar buruzagirik ezagunena da gaur egun, baina ez pertsonaia historikotzat, baizik eta [[Bram Stoker]]rek ''[[Drakula]]'' eleberrian irudikatutako [[banpiro]]tzat (film ugaritan azaldu baita banpiroaren irudikapen hori). |
||
[[XIX. mendea]]n [[Austria-Hungariako Inperioa]]ren zati bilakatu zen, eta |
[[XIX. mendea]]n [[Austria-Hungariako Inperioa]]ren zati bilakatu zen, eta [[Lehen Mundu Gerra]]z geroztik Errumaniako zati da. |
||
== Erreferentziak == |
|||
[[Fitxategi:Coat of arms of Transylvania.svg|thumb|left|Transilvaniako armarria.]] |
|||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
== Kanpo estekak == |
|||
[[Kategoria:Errumaniako historia]] |
|||
{{autoritate kontrola}} |
|||
[[Kategoria:Errumaniako geografia]] |
|||
[[Kategoria:XIX. mendean desagertutako herrialdeak]] |
|||
[[ |
[[Kategoria:Transilvania| ]] |
||
[[ang:Seofonbyriȝ]] |
|||
[[ar:ترانسيلفانيا]] |
|||
[[ast:Transilvania]] |
|||
[[az:Transilvaniya]] |
|||
[[bar:Simbiagn]] |
|||
[[be:Трансільванія]] |
|||
[[be-x-old:Трансыльванія]] |
|||
[[bg:Трансилвания]] |
|||
[[br:Treuzsilvania]] |
|||
[[bs:Transilvanija]] |
|||
[[ca:Transsilvània]] |
|||
[[cs:Sedmihradsko]] |
|||
[[da:Transsylvanien]] |
|||
[[de:Siebenbürgen]] |
|||
[[el:Τρανσυλβανία]] |
|||
[[en:Transylvania]] |
|||
[[eo:Transilvanio (historia teritorio)]] |
|||
[[es:Transilvania]] |
|||
[[et:Transilvaania]] |
|||
[[fa:ترانسیلوانی]] |
|||
[[fi:Transilvania]] |
|||
[[fr:Transylvanie (région)]] |
|||
[[fy:Transsylvaanje]] |
|||
[[gl:Transilvania]] |
|||
[[he:טרנסילבניה]] |
|||
[[hr:Transilvanija]] |
|||
[[hu:Erdély]] |
|||
[[hy:Տրանսիլվանիա]] |
|||
[[id:Transilvania]] |
|||
[[io:Transilvania]] |
|||
[[is:Transylvanía]] |
|||
[[it:Transilvania]] |
|||
[[ja:トランシルヴァニア]] |
|||
[[ka:ტრანსილვანია]] |
|||
[[ko:트란실바니아]] |
|||
[[la:Transsilvania]] |
|||
[[lad:Transilvania]] |
|||
[[lt:Transilvanija]] |
|||
[[lv:Transilvānija]] |
|||
[[mk:Трансилванија]] |
|||
[[mr:ट्रान्सिल्व्हेनिया]] |
|||
[[ms:Transylvania]] |
|||
[[nl:Transsylvanië]] |
|||
[[nn:Transilvania]] |
|||
[[no:Transilvania]] |
|||
[[oc:Transilvània]] |
|||
[[os:Трансильвани]] |
|||
[[pl:Siedmiogród]] |
|||
[[pt:Transilvânia]] |
|||
[[rmy:Transilvaniya]] |
|||
[[ro:Transilvania]] |
|||
[[ru:Трансильвания]] |
|||
[[scn:Transilvania]] |
|||
[[sh:Transilvanija]] |
|||
[[simple:Transylvania]] |
|||
[[sk:Sedmohradsko]] |
|||
[[sl:Transilvanija]] |
|||
[[sr:Трансилванија]] |
|||
[[sv:Transsylvanien]] |
|||
[[th:ทรานซิลเวเนีย]] |
|||
[[tr:Erdel Prensliği]] |
|||
[[uk:Трансильванія]] |
|||
[[vi:Transylvania]] |
|||
[[wa:Zivenbork]] |
|||
[[yi:זיבנבערגן]] |
|||
[[zh:特兰西瓦尼亚]] |
Hauxe da oraingo bertsioa, 23:44, 27 azaroa 2019 data duena
Transilvania | |
---|---|
Datu orokorrak | |
Mendirik altuena | Negoiu |
Mota | eskualde historiko |
Azalera | 100.293 km² |
Geografia | |
Koordenatuak | 46°46′00″N 23°35′00″E / 46.766666666667°N 23.583333333333°E |
UTC ordua | UTC+02:00 |
Estatu burujabe | Errumania |
Transilvania[1] (errumanieraz: Transilvania edo Ardealul; hungarieraz: Erdély; alemanez: Siebenbürgen) Errumaniako eskualde historiko bat da, herrialdeko ipar-mendebaldeko herenean kokatua, Karpato mendiek eki eta hegoaldean mugatzen zutena. Bestela, mendebaldean gaurko Hungaria izango luke mugakide. Gaur egungo Mendebaldeko kulturan, banpiroekin erlazionatu ohi da, batez ere Bram Stokerren Drakula eleberri ospetsuaren eta geroztiko film-egokitzapen ugarien eraginez.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erromatar Inperioaren garaian Daziako probintziak aurretik existitzen zen Daziako Erresuma ordezkatu zuen, eta Transilvaniaren lurraldea probintziaren iparraldeko zatian gelditu zen. Hunoak eta bulgariarrak ere hortik zabaldu ziren, eta ondoren hungariarrek lurraldea inbaditu zuten XI. mendetik aurrera. Garai hartakoa da lehenengo aipamen idatzia, latinez (ultra silvam, «basoaz harago»). XV. mendean Vlad Drakula printzeak Otomandar Inperioaren zabalkundea oztopatu zuen, eta transilvaniar buruzagirik ezagunena da gaur egun, baina ez pertsonaia historikotzat, baizik eta Bram Stokerrek Drakula eleberrian irudikatutako banpirotzat (film ugaritan azaldu baita banpiroaren irudikapen hori).
XIX. mendean Austria-Hungariako Inperioaren zati bilakatu zen, eta Lehen Mundu Gerraz geroztik Errumaniako zati da.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia. (2008-05-30). 154. araua: Europako eskualde historiko-politiko nagusiak. .