Utah: berrikuspenen arteko aldeak

Utah
State of Utah
Ereserkia: Utah, This Is the Place (en)
Goiburua: Industry
Utahko bandera
Map_of_USA_UT.svg
Geografia
Hiriburua eta hiri handiena	Salt Lake City 40°45′0″N 111°53′0″W
Azalera	219.887 Ura %3,21
Punturik altuena	King's Peak (en) (13.528 ft)
Punturik sakonena	Beaver Dam Wash (en)
Kontinentea	Ipar Amerika
Mugakideak	Nevada, Idaho, Wyoming, Colorado, Arizona eta Mexiko Berria
Administrazioa
Gobernadorea	John Huntsman
Legebiltzarra	Utah State Legislature (en)
Epai autoritatea	Utah Supreme Court (en)
Demografia
Biztanleria	3.271.616 (2020) 275.697 (2015)
Dentsitatea	bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi ingeles
Erabilitako hizkuntzak	ikusi Hopi (en) , Navajoera, Colorado River Numic (en) eta Shoshoni (en)
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 18
Derrigorrezko eskolaratzea	-18
Ekonomia
BPG nominala	194.985.800.000 $ (2020) 192.519.200.000 $ (2019) (2019)
Historia
Sorrera data: 1896ko urtarrilaren 4a
Bestelako informazioa
Ordu eremua	ikusi UTC−07:00 : America/Denver (en) : Mountain Time Zone (en)
utah.gov

Utah (ingelesez ˈjuːtɔː edo ˈjuːtɑː ahoskatua; arapahoeraz: Wo'tééneihí') Ameriketako Estatu Batuetako erdi-mendebaldeko estatu bat da. Hiriburua, eta hiri nagusia, Salt Lake City da.

Mugak: iparraldean, Idaho eta Wyoming; ekialdean, Colorado; mendebaldean, Nevada; hegoaldean, Arizona.

Geografia

Iparraldean, Wyomingeko estatuarekin muga egiten duen eremuan, Uinta mendiak daude (Kings Peak, 4.114 m); Wasatch mendiak, iparraldetik hegoaldera, (Timpanogos, 3.660 m), eta mendebaldean lautada zabal bat hedatzen da, Great Basin deitua (bertan daude Aintzira Gazi Handia eta Aintzira Gazi Handiko basamortua). Gainerakoa, lurraldearen erdia baino gehiago, Colorado ibaiaren arroak hartzen du. Hegoaldean eta hego-ekialdean ere mendi handiak daude: Delano Peak (3.730 m), Mount Ellen (3.487 m) eta Mount Peale (3.989 m). Ekialdetik mendebalera Colorado, Green (aurrekoaren adarra), Price (Green ibaiaren adarra) eta Sevier dira ibai garrantzitsuenak. Lurralde lehorra da, oro har, baina hego-mendebaldeko eremuan klima tropikala da nagusi.

Biztanleria

Iparraldeko Ogden hiritik Provo hiria bitarteko lur-eremuan bizi dira biztanle gehienak. 1970-1980ko urteetan % 38 ugaldu zen biztanleria (Estatu Batuetako epe horretako batez besteko demografia-hazkundea baino hiru bider handiagoa). Biztanleen % 1 amerindiarrak dira, % 4 hispanoak eta gainerakoak ingeles jatorrikoak. Erlijioari dagokionez, mormoiak dira biztanleen bi herenak.

Ekonomia

Nekazaritza (garia, garagarra, artoa), meategin ustiaketa (kobrea, berilioa, urrea, zilarra, uranioa, molibdenoa, beruna, ikatza, petrolioa) eta industria (janari-industria, garraiorako tresneria, ordenagailuak, metalurgia, kimika, petrolio-findegiak) eta merkataritza dira ekonomia-jarduera nagusiak.

Historia

XVIII. mendean espainiar konkistatzaileak iritsi zirenean, shoshone indiarrak bizi ziren lurraldean. 1821. urtean, Mexikoko Lehen Inperioaren barne zegoen, eta 1848. urtean Mexikar-amerikar gerraren ostean, Ameriketako Estatu Batuetako lurralde bihurtu zen, baina ez zuen Estatu egoera 1896. urtera arte lortu, orduan, 45. Estatua bihurtu zelarik.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/28 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Utah

Artikulu hau Ameriketako Estatu Batuetako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.