Esne-gorri
Esne-gorria (Lactarius salmonicolor) lactarius generoko onddo bat da.[1] Erdipurdiko janaria. Lactarius deliciosus taldeko espezierik kaskarrena da. Tamaina handikoa da, ez du berde arrastorik kapelan, kolorez aldatzen ez den laranja koloreko latex-a du eta izeien azpian ateratzen da. Nahikoa arrunta da Nafarroako Pirinioetan, baina ez Euskal Herriko gainerako lekuetan.
| Esne-gorria | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Lactarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Lactarius salmonicolor | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Deskribapena
aldatuKapela: 5 eta 15 cm arteko diametrokoa, ganbila, ondoren laua, amaieran gingilduna eta hondoratua; laranja kolorekoa, batzuetan arrosa edo horixka eta ia inoiz ez zonatua; beherantz biribilkatuta, gero zabaldu egiten da.
Orriak: Estu, itsatsiak edo dekurrenteak, laranja zurbil kolorekoak, zauriak poliki-poliki beltz bihurtzen dira.
Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.
Hanka: Hori-laranja kolorekoa, hutsa, zilindrikoa, askotan laranja bizi koloreko gorriune ilunagoekin.
Haragia: Laranja kolorekoa, eta ordu askotan kolore hau mantentzen du, gero ilundu egiten da, beltzerantz edo arrerantz aldatuz. Laranja koloreko latex-a, distiratsua, zapore gozoa.[2]
Etimologia: Lactarius terminoa "lac" "lactis" esnetik dator; esneari dagokio. Latex-a jariatzen duelako ebakitzean edo haustean. Salmonicolor epitetoa latinetik dator eta izokin kolorea esan nahi du. Bere koloreagatik.
Jangarritasuna
aldatuJangarria, baina Lactarius deliciosus baino gutxiago estimatua.[3]
Nahasketa arriskua
aldatuLactarius deliciosus delakoarekin, baina Lactarius salmonicolor espeziaren diferentzia nagusia kapelaren kolorearen uniformetasunean datza, haragiaren koloreak aldatu gabe jarraitzen du, azkenik belztu egiten da eta ez du tonalitate berderik hartzen. Lactarius semisanguifluus eta Lactarius deterrimus espezieekin ere nahas daiteke.[4]
Sasoia eta lekua
aldatuUdazkenean, koniferoen basoetan eta pagadietan, batez ere izei edo izei faltsuen azpian.[5]
Banaketa eremua
aldatuIpar Amerika, Europa, Kaukasia, Txina.
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 520 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 416 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 349 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 80 or. ISBN 84-282-0865-4..
Kanpo estekak
aldatuDatuak: Q1303120
Multimedia: Lactarius salmonicolor / Q1303120
Espezieak: Lactarius salmonicolor