[go: nahoru, domu]
Wikipedia

Lintzoain

Erroibarko kontzejua eta ibarburua, Nafarroa Garaian
Artikulu hau Erroibarreko ibarburuari buruzkoa da; Lizoainibarreko ibarburua gaitzat duena beste hau da: «Lizoain (herri)»

Lintzoain[1][a] Erroibarreko kontzeju bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaian kokatuta, Pirinioak eskualdean.

Lintzoain
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Lintzoaingo ikuspegia Donejakue bidetik
Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Garaia
EskualdeaPirinioak
UdalerriaErroibar
Administrazioa
Motakontzeju
Izen ofiziala Lintzoain
Burua
(2019-2023)		Jesus Francisco Urbelz Inda
(kontzejuburua)
Posta kodea31696
Herritarralintzoaindar
Geografia
Koordenatuak42°57′46″N 1°26′15″W / 42.9628°N 1.4374°W / 42.9628; -1.4374
Azalera6,58 km²
Garaiera749 metro
Distantzia32,9 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria67 (2020)
Dentsitatea10 bizt/km²

Pirinioak eskualdeko eskualdeburua eta Erroibarko ibarburua da. 2020 urtean 67 biztanle zituen.

Bertako biztanleak lintzoaindarrak dira.


Donibanetik   Donejakue bidea
Nafar bidea 		Donejakuera
Bizkarreta
(1,9 km) 		   Lintzoain    Erroko gaina
(4,5 km)


Izena

aldatu

Lintzoain toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]

  • Linçoayn (1245)
  • Liçoayn (1267)
  • Linçoan (1268)
  • Linçoanh (1278)
  • Liçasoayn (1280)
  • Linzoain (1534)
  • Linçoain (1649)
  • Linzuain (1693)
  • Luicoain (1829)

Etimologia

aldatu

Mikel Belaskoren arabera, Lintzoain izena herria norbaiten jabetzakoa izatetik dator. Pertsona hark Li(n)zo izena, edo antzeko zerbait, izango zuen, eta -ain amaiera erantsi zitzaion (jabetza adierazten duen atzizkia).[3]

Benito Urtasunen arabera, erromes atzerritarrek, XIII. mendean, Lintzoain Mauburguet deitu zuten, 'hiri txarra' esan nahi duena, Orreagako Burguaren (egungo Auritz) aurka.

Julio Caro Barojaren arabera, zalantza handiz bada ere, Li(n)zo pertsona-izena Linteus erromatar izenaren garapenetik sortua izan daiteke.

Arturo Kanpionen arabera, Lintzoain izena linzur euskal ahotsekin lotuta dago, 'uretako parajea' esan nahi duena, eta linzu, goroldioa, berdexka esan nahi duena. "azuazalaren gaina" jatorriarekin ere lotzen du.

Ezaugarriak

aldatu

Armarria

aldatu

Lintzoaingo armarriak honako blasoi hau du:[4]

« Hondo urdin batez eta aurrean hiru zuhaitzez osatuta dago, horietako erdikoa albokoak baino handiagoa da. »

Armarria herriaren inguruko Goitiko Alorra izeneko parajetik dator. Mendixka txiki bat da, landaretza txikia duena, batez ere zuhaixkak. Muinoaren goialdean hiru zuhaitz daude, herriko armarrirako erabili direnak. Gaur egun, hiru zuhaitz horietatik beste hiru sortu dira; beraz, gaur egun sei zuhaitz daude, eta ez hiru.

Geografia

aldatu

Lintzoain Erroibarrean dago.

Ingurune naturala eta klima

aldatu

Erroibarraren azalera handia dela eta, bi klima ezberdin daudeː iparraldeko klima azpiatlantiarra, pagadi ugariekin eta urte osoko prezipitazioekin; eta hegoaldeko klima azpimediterraneoa, basa pinuekin eta uda garaiko bi hilabete idorrekin. Urteko batez besteko prezipitazioak 1 200 mm dira hegoaldean, eta 2 000 mm ibarraren iparraldean. Batez besteko tenperatura 7 eta 10 gradu bitartekoa da.

Urteroko egun euritsuak 120 izaten dira ibarraren hegoaldean eta 140-150 egun iparraldean. Gunerik menditsuenetan egun euritsuak 150 baino gehiago izan daitezke.

Estazio meteorologikoak

aldatu

Erroibarrean dagoen Aurizperri kontzejuan, itsasoaren mailatik 871 metrora, Nafarroako Gobernuak 1972an jarritako estazio meteorologikoa dago. [5] Gainera, 1975an beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Erro kontzejuan, itsasoaren mailatik 672 metrora.[6] Erroko estazioa da Lintzoainerako balio egokienak ematen dituena, hurbilago baitago.


      Datu klimatikoak (Erro, 1975-2020)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 18.0 21.0 23.0 26.0 32.0 37.0 39.0 40.0 36.0 28.0 22.0 20.0 40.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 6.8 7.9 11.0 12.8 17.4 21.5 24.2 24.7 21.1 16.4 10.6 7.6 15.2
Batez besteko tenperatura (ºC) 2.8 3.4 6.0 7.7 11.7 15.6 18.0 18.1 14.7 11.0 6.5 3.6 9.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -1.3 -1.1 1.1 2.6 6.1 9.6 11.8 11.6 8.2 5.6 2.3 -0.5 4.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -9.2 -8.1 -5.0 -2.5 0.0 3.1 5.7 4.8 1.8 -1.4 -5.0 -8.3 -2.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 134.1 121.5 116.4 142.7 102.5 63.9 53.6 52.8 81.4 123.0 156.3 153.4 1301.6
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 71.5 63.5 67.4 59.9 60.0 60.0 61.3 100.0 110.0 86.8 83.5 88.0 110.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 13.5 11.9 12.4 15.1 14.6 9.8 7.0 7.6 9.3 13.1 14.2 14.4 142.8
Elur egunak (≥ 1 mm) 3.0 4.0 3.0 2.1 0.3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 1.4 2.1 15.9
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[7]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Hirigintza

aldatu

Auzoak

aldatu

Herriak 2 auzo ditu:[8]

  • Gaineko auzoa
  • Peko auzoa

Kaleak

aldatu

Herriak 2 kale ditu:[8]

Etxeak

aldatu

Herriak 40 etxe ditu:[8]

  • Argiñena
  • Saraieta
  • Martxantxeko borda
  • Etxe-txuria
  • Primorena
  • Alkatrenia
  • Maixternia
  • Martxantx
  • Etxeberria
  • Falantxobiskar
  • Burtxikin
  • Gastearena
  • Kaserna
  • Ernautenia
  • Baltegia
  • Sastrearena
  • Obarena
  • Zurrupa
  • Aldaia
  • Abaldegia
  • Petronila
  • Juanpelipenia
  • Etxaurralde
  • Antonena
  • Atanaxia
  • Juanzernin
  • Larraina
  • Biskaralde
  • Elizabiskar
  • Etxeondoa
  • Mangrexi
  • Elizaldea
  • Motxana
  • Juanxergina
  • Ekain

Historia

aldatu

Jaurerriaren antzinako lekua, 1280an, urtean 191 soldatako petxu bat zor zuela esan ohi dut.

XIX. mendearen lehen erdira arte, Erroibarko alkateak gobernatzen zuen, berari zegokion jurisdikzio zibila, nahiz eta ekonomikoa bailarako bertako diputatuena eta herriko erregidoreena zen, txandaka auzotarren artean izendatzen zirenak (hogei 1847an). Egun hartan, Bizkarreta eskolara joaten ziren haurrek tokiko bideak baino ez zituzten, eta Auritzetik eramaten eta ekartzen zuten posta. XX. mendearen hasieran landa kutxa bat eratu zen.

Demografia

aldatu

2020 urteko erroldaren arabera 67 biztanle zituen Lintzoainek.[9]

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
58 54 48 48 47 49 53 53 58 65 68 65 64 63 63 63 65 67 64 65 67
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Garraioa

aldatu

Autobuses Artieda autobus konpainiak Erroibar Iruñekin batzen du. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:

Politika

aldatu

Lintzoaingo kontzejua kontzejuburuak osatzen dute. Egungo kontzejuburua Jesus Francisco Urbelz Inda da.

Kontzejua

aldatu

Lintzoaingo kontzejua kontzejuburuak osatzen dute, demokratikoki hautatua. Kontzejuburua Jesus Francisco Urbelz Inda da.

Kontzejuburuak

aldatu

2011tik, Lintzoainek 2 kontzejuburu izan ditu:

Kontzejuburu Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera
Vicente Torrea Larramendi 2011 2015
Jesus Francisco Urbelz Inda 2015 2019
Jesus Francisco Urbelz Inda 2019 jardunean


Kultura

aldatu

Euskara

aldatu
Lintzoaingo Santiago Presto[10] (Ahotsak[11] proiekturako)

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Erroibarko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian, Pirinio ibarretik Esteribar eta Artzibar ibarrekin hitz egiten zena.[12]

Koldo Zuazok, 2010ean, Erroiberrak nafarrera euskalkian sailkatu zituen.[13]

Lintzoaingo azpieuskalkia erroibarrera da, eta, zehazki, Lintzoaingo aldaera. 2007ko udazkenean, euskaldun bakarra behintzat baziren, 50 urtetik gorakoa.[14]

Euskararen Foru Legea

aldatu
Sakontzeko, irakurri: «Euskararen Foru Legea»

Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legeari jarraituz, Erroibar eremu euskalduneko udalerria da. 2001eko erroldan, herritarren % 24,01ek zekien euskaraz.

Jaiak

aldatu
  • Done Saturdiko jaiak: irailaren lehen asteburuan

Ondasun nabarmenak

aldatu

Lintzoaindar ospetsuak

aldatu

Irudiak

aldatu

Oharrak

aldatu
  1. ↑ /lint͡s̻uáiɲ/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
  2. ↑ «Lintzoain - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
  3. ↑ Belasko, Mikel. Lintzoain. (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  4. ↑ Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Izalzu. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4. PMC 911388951. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  5. ↑ Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Aurizperri» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  6. ↑ Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Erro» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  7. ↑ Erroko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  8. ↑ a b c Erroibarko Udala. Lintzoaingo planoa
  9. ↑ «Lintzoain» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  10. ↑ «Presto Sario, Santiago - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-13).
  11. ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-13).
  12. ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  13. ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
  14. ↑ Euskaltzaindia. Hegoaldeko goi-nafarrera. Erroibarrera.

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lintzoain&oldid=9932554"(e)tik eskuratuta