جنگ‌های ستاره‌ای
جنگ‌های ستاره‌ای (انگلیسی: Star Wars) که در ایران با نام جنگ ستارگان نیز شناخته می‌شود،[۲] یک فرنچایز چندرسانه‌ای آمریکایی در ژانر اپرای فضایی حماسی[۳] است که توسط جرج لوکاس خلق شده‌است. این فرنچایز ماجرای شخصیت‌های متفاوت را در قالب «مدت‌ها پیش، در کهکشانی دور افتاده» نشان می‌دهد. در سال ۲۰۲۰، ارزش کل آن ۷۰ میلیارد دلار برآورد شد و در حال حاضر پنجمین فرنچایز رسانه‌ای پرفروش در تمام دوران است.
| جنگ ستارگان | |
|---|---|
 لوگوی جنگ ستارگان | |
| ساخته‌شده توسط | جرج لوکاس |
| اثر اصلی | جنگ ستارگان (۱۹۷۷) |
| فیلم‌ها و تلویزیون | |
| فیلم(ها) | سه‌گانه:
دیگر فیلم‌ها: فیلم انیمیشن:
|
| مجموعه‌های تلوزیونی |
|
| مجموعه‌های پویانمایی |
|
اولین قسمت این مجموعه در سال ۱۹۷۷ با عنوان جنگ ستارگان منتشر شد (سپس هنگام اکران مجدد در سال ۱۹۸۱ نام آن تغییر یافت به قسمت چهارم: امیدی تازه[۴]) و باعث گسترش جهان جنگ ستارگان[۵] در فرهنگ مردمی در سراسر جهان شد. بعد از آن دنباله‌های موفقیت‌آمیز دیگری با نام امپراتوری ضربه می‌زند و بازگشت جدای به ترتیب در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۳ معرفی شدند. این سه فیلم سه‌گانه اصلی جنگ ستارگان را تشکیل می‌دهد. پس از آن سه‌گانه پیش‌درآمد در سال‌های ۱۹۹۹، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۵ منتشر شدند. پس از گذشت ده سال سه‌گانه‌ای جدید با فیلم نیرو برمی‌خیزد پا به عرصه نهاد، این سه‌گانه با آخرین جدای در سال ۲۰۱۷ ادامه یافت و با فیلم خیزش اسکای واکر در سال ۲۰۱۹، سه گانهٔ دنباله نیز پایان یافت. هر نه فیلم نامزد جایزه اسکار (با برنده شدن دو فیلم اول) و موفقیت‌های تجاری شدند. این سری فیلم مجموعاً هشت و نیم میلیارد دلار فروش جهانی داشت.[۶]
فیلم‌ها از نظر رده‌بندی گونه‌ای، در رده خیال‌پردازی علمی قرار می‌گیرند. البته برخی عناصر موجود در آن، باعث می‌شود فیلم‌ها در ردهٔ علمی-تخیلی (زیر سبک اپرای فضایی) نیز جای بگیرند. بر اساس این سری فیلم کتاب‌ها، بازی‌های ویدئویی، سریال‌های تلویزیونی و انیمیشن، جاذبه‌ها و پارک‌ها، کتاب‌های کمیک و محصولات تجاری بسیاری ارائه شده‌است.
جرج لوکاس، فیلم‌نامهٔ شش قسمت نخست این مجموعه را نوشته و کارگردانی قسمت‌های اول تا چهارم نیز به عهده او بوده‌است. فیلم‌ها در دو استودیوی «آوای اسکای‌واکر»[۷] و «نور و جادوی صنعتی»[۸] ساخته شده و توسط فاکس قرن بیستم پخش شده‌اند. در سال ۲۰۱۲ شرکت والت دیزنی حقوق پخش تمامی فیلم‌های جنگ ستارگان را با اعتبار ۴٫۰۶ میلیارد دلار از لوکاس فیلم خریداری کرد که با انتشار نیرو برمی‌خیزد در ۲۰۱۵ آغاز شد.[۹]
هر نه فیلم «حماسه اسکای‌واکر» نامزد دریافت جوایز اسکار شدند و دو فیلم نخست این جایزه را دریافت کردند. مجموع فروش گیشه تمام فیلم‌ها با روگ وان (۲۰۱۶) و سولو (۲۰۱۸) به بیش از ۱۰ میلیارد دلار آمریکا می‌رسد که آن را به دومین فرنچایز فیلمی پرفروش در تاریخ[۱۰][۱۱] و پنجمین فرنچایز رسانه‌ای پرفروش در تاریخ بدل کرده‌است.
تاریخچه و موضوع فیلم
ویرایشفروش موفق فیلم دیوارنویسی آمریکایی، جورج لوکاس را بر آن داشت تا به رؤیای همیشگی و بلندپروازانه خویش، ساخت یک حماسه فضایی کلاسیک، جامه عمل بپوشاند. تقریباً همه استودیوهای هالیوود تقبل هزینه چنین فیلمی را رد کرده و می‌گفتند که درک داستان عجیب فیلم برای مخاطبان سخت است. لوکاس موفق شد تا نظر مثبت اَلن لَد (جونیور) رئیس کمپانی فاکس قرن بیستم را برای تأمین بودجه فیلم جلب کند. در اواسط دهه هفتاد میلادی فیلم‌های علمی تخیلی از مقبولیت چندانی برخوردار نبودند و استودیوی جلوه‌های ویژه فاکس نیز منحل شده بود. لوکاس که طراحی صحنه و مدل‌های بدیع و بلندپروازانه‌ای برای ساخت فیلمش در نظر داشت، شخصاً استودیوی جلوه‌های ویژه خود «نور و جادوی صنعتی» را افتتاح نمود و برای بازنویسی فیلم‌نامه و طراحی بصری صحنه‌ها افرادی را به کار گماشت.
کار فیلمبرداری در صحرای تونس، نخستین لوکیشن فیلم، با مشکلات زیادی روبه‌رو شد. تعدادی از دستگاه‌های الکترونیکی سر صحنه از کار افتاده و طوفانی نادر و غیرمنتظره، کار ساخت فیلم و زمان‌بندی آن را مختل کرد. تیم فیلمسازی به لوکیشن بعدی یعنی استودیوی اِلزتری[۱۲] در انگلیس منتقل شد و این‌بار با مشکلات جدیدی مانند دشواری در نورپردازی صحنه و قوانین سختگیرانه آن کشور در زمینه ساعات کاری روبرو گشت. تیم فیلمبرداری و هنرپیشه‌ها، با تمسخر به فیلم «بچه‌گانه» لوکاس، کارگردان خجالتی آن نگاه می‌کردند یا علاقه چندانی به ادامه کار نشان نمی‌دادند. با به سر رسیدن محدودیت زمانی و اتمام بودجه هشت میلیون دلاری فیلم، هیئت مدیره فاکس قرن بیستم از الن لد خواست تا به پروژه خاتمه دهد ولی لد تصمیم گرفت تا فرصت دیگری به لوکاس ببخشد. فشارهای روحی حاصل از این پیش‌آمدها، لوکاس را تا مرز حمله قلبی پیش برد.
نخستین قطع فیلمبرداری، از دید لوکاس یک «فاجعه» بود و در نتیجه تیمی زبده جای ویرایشگر فیلم را گرفت. در غیاب لوکاس، کارکنان سهل‌انگار استودیوی نور و جادوی صنعتی، نیمی از بودجه این استودیو را صرف ساخت تنها ۴ صحنه کرده بودند که همگی توسط کارگردان رد شد. از اینرو لوکاس شخصاً به مداخله و راهنمایی آن‌ها برای ساخت صحنه‌های مورد نظر در استودیو پرداخت. او با اضافه بودجه‌ای که از فاکس دریافت کرده بود، کار فیلمبرداری را در جنگل‌های گواتمالا و دره مرگ در کالیفرنیا ادامه داد، صداگذاری و جلوه‌های صوتی را زیر نظر بن بورت به پایان رساند و برای موسیقی فیلم، به توصیه استیون اسپیلبرگ از جان ویلیامز کمک گرفت. عاقبت، پروژه او پس از چهار سال و با وجود مشکلات مالی و فنی مختلف به پایان رسید.
ماجرای فیلم در کهکشانی خیالی و دوردست اتفاق می‌افتد که در آن، نبردی بین سیاره‌ای میان یک امپراتوری مستبد در یک طرف و اتحادیه شورشیان در طرف دیگر در جریان است. قهرمان جوان و بلندپرواز فیلم لوک اسکای‌واکر که لیاقت خویش را بیشتر از زندگی ساده فعلی‌اش می‌داند، طی اتفاقاتی، درگیر این نبرد می‌شود. او به کمک قاچاقچی فرصت طلبی به نام هان سولو درصدد بر می‌آید تا پرنسس لِیا را از اسارت در پایگاه فضایی عظیم امپراتوری و از چنگ فرمانده خبیث آن «دارت وِیدر»، نجات دهد. اسکای‌واکر در گذر زمان با آیینی کهن آشنا می‌شود که شوالیه‌هایی به نام «جِدای»[۱۳] به عنوان نگهبانان صلح و عدالت، هزاران سال از آن پیروی می‌کردند. منشأ قدرت و بصیرت جدای‌ها ماهیتی عرفانی است موسوم به «نیرو»[۱۴] که از زبان اوبی‌وان کنوبی پیر، استادِ لوک، میدانی از انرژی است که از موجودات زنده نشات گرفته، همه چیز را احاطه کرده و کهکشان را به هم پیوند می‌دهد. در عین حال نیرو، جنبه اغواکننده و تاریکی نیز دارد که به نفرت و کین‌خواهی و تمایل به قدرت نامحدود ختم می‌شود و دارت ویدر و سایر لردهای فرقه «سیت»[۱۵] در نقطه مقابل سلحشوران جدای، از آن بهره می‌برند. هم جدای‌ها و هم لردهای سیت می‌کوشند تا کهکشان را تحت سیطره خویش درآورند. در هر دو گروه، رابطه استادی و شاگردی در آموزش طریق به کار بستن نیرو وجود دارد و سلاح هردوی آن‌ها، «شمشیر نوری» است.
فیلم نخست که با بهره‌گیری از جلوه‌های بدیع و رنگارنگ، در ماه مه سال ۱۹۷۷ و تنها در ۴۲ سالن سینمایی اکران شد، در هفته اول، ۳ میلیون دلار و تا پایان تابستان آن سال ۱۰۰ میلیون دلار فروخت. فروش آن با اکران جهانی تا سال بعد به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار رسید و به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تمام دوران تبدیل شد. کامیابی فیلم، افرادی را که در ساخت آن مشارکت داشته ولی به آن بدبین بودند، شگفت زده کرد و به شهرت رساند. جنگ ستارگان، شش جایزه اسکار را نصیب خود کرد و تحولی در عرصه جلوه‌های ویژه سینمایی به پا نمود. این موفقیت، لوکاس را بر آن داشت تا فیلم‌های دیگری را در دنباله فیلم نخست ساخته و بازاریابی موفقی را شروع کند. محبوبیت جنگ ستارگان با فیلم‌های پرفروش بعدی سه‌گانه نخست، که در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۳ بر روی پرده سینما رفتند و نیز انواع کتاب‌های مصور، رمان و محصولات سرگرمی ادامه یافت.
با گذشت بیش از بیست سال از اکران فیلم نخست، لوکاس سه‌گانه دیگری را با بهره‌گیری از تکنولوژی دیجیتالی روز ارائه کرد که پیش‌درآمدی بر سه‌گانه پیشین بود. داستان آناکین اسکای واکر جوان که دست بر قضا، یک سلحشور جدای او را در کودکی در سیاره بیابانی تاتوئین که مامن قانون شکنان است، می‌یابد و متوجه توانایی‌ها و ارتباط شگرف او با نیروی نهانی می‌شود. او بر این باور است که آناکین، یگانه فردی است که پیشگویی بزرگ و قدیمی جدای‌ها مبنی بر بازگرداندن تعادل و آرامش به نیرو و نابودی سیت را، محقق خواهد کرد. این‌گونه است که آناکین قدم در راه فراگیری آیین جدای می‌گذارد.
در اثنای تعالیم و مأموریت‌های دشوار، عشق افلاطونی و پرشور او به دختری سیاستمدار به نام پَدمه آمیدالا، موجب می‌شود تا رابطه دوستی مخفیانه‌ای را با او تشکیل دهد. امری که طبق آموزه‌های جدای، با احتیاط بسیار به آن نگریسته می‌شود از آن‌رو که می‌تواند به تسخیر و وابستگی و انحراف به سمت جنبه تاریک نیرو منجر شود. آناکین که شیفته قدرت‌های خاص خویش است، از فساد و آشوب در کهکشان و خویشتنداری و محدودیت محفل جدای‌ها در مقابل آن، به شدت ناخرسند است. او مرگ پدمه را در خواب می‌بیند و سخت هراسان می‌شود. پالپاتین صدراعظم مورد احترام جمهوری کهکشانی که آناکین او را فردی بی‌ریا و قابل اعتماد می‌داند، برایش داستانی از یک لرد سیت تعریف می‌کند که چگونه به یاری جنبه تاریک نیرو، موفق می‌شود تا بر مرگ غلبه کند. آناکین به این موضوع پی می‌برد که پالپاتین یک لرد سیت است و با بهره‌گیری از جنبه اهریمنی نیرو، از دید جدای‌ها پنهان مانده‌است؛ ولی جنبه تاریک، آناکین را فریفته و به جدای‌ها بدبین نموده و او به دنبال فراگرفتن دانش پالپاتین برای نجات پدمه از مرگ است. از اینرو مرید پالپاتین می‌شود و طبق خواست او به شکار و نابودی جدای‌ها برای بازگرداندن نظم به سیستم کهکشان می‌پردازد که اکنون از جمهوری به امپراتوری تغییر یافته‌است. به این ترتیب، شخصیت مشهور و پلید سینمایی، با هیئتی نیمه ماشینی و ردا و کلاهخود تیره رنگش، یعنی دارت ویدر شکل می‌گیرد.
سه‌گانه جدید نیز در گیشه بسیار موفق بود ولی منتقدان نسبت به سه‌گانه قدیمی، استقبال به مراتب کمتری به آن نشان دادند. با به پایان رسیدن ساخت ۶ فیلم، جورج لوکاس در جواب درخواست هواداران فیلم‌هایش اعلام کرد که جنگ ستارگان دیگری ساخته نخواهد شد. با این‌حال در سال ۲۰۱۲، شرکت والت دیزنی، لوکاس‌فیلم را به مبلغ ۴ میلیارد دلار خرید و از ساخت سه‌گانه دیگری خبری داد که فیلم نخست آن در سال ۲۰۱۵ با کارگردانی جی. جی، آبرامز بر روی پرده رفت.
درون‌مایه و ریشه‌ها
ویرایشجنگ ستارگان در یک کهکشان نامعلوم، در یک نقطه نامشخص و در زمان‌های قدیم به تصویر کشیده شده‌است. علاوه بر انسان‌ها، موجودات بیگانه و گاه انسان‌نما در همه فیلم‌ها حضور دارند و روبات‌هایی هوشمند معروف به دروید (خدمتگذار ماشینی) برای خدمت به اربابانشان به کار گماشته شده‌اند. سفر با سرعت فراتر از نور، بین سیارات عجیب و غریب کهکشان، مرسوم است. از نقاط قوت جلوه‌های ویژه فیلم‌ها می‌توان به جنگ‌های فضایی بین سفینه‌ها مانند جنگنده پولک بال[۱۶] و بال‌ضربدری[۱۷] و ایستگاه‌های فضایی اشاره کرد که با استفاده از نمونه‌های مینیاتوری و با جزئیات بسیار به تصویر درآمده‌اند.
همچنین در فیلم‌ها از راه و رسم جوانمردی، سلحشوری و وفاداری صحبت به میان می‌آید که به نظر می‌رسد از شوالیه‌گری قرون وسطی یا آیین بوشیدو (آیین سامورایی‌ها) برگرفته شده‌است چنان‌که کارگردان آن اعتراف می‌کند که از فیلم دژ مخفی کوروساوا تأثیر پذیرفته‌است. لوکاس می‌گوید که در اصل در نظر داشته، مجموعه قدیمی فلَش گوردون را بازسازی کند اما پس از ناکامی در به دست آوردن امتیاز آن، تصمیم می‌گیرد که حماسه خودش را خلق کند. شباهت‌هایی با رمان علمی تخیلی مشهور تل‌ماسه به ویژه در ایده سیاره بیابانی تاتوئین و مسیر زندگی قهرمان اصلی ساکن این سیاره نیز مشاهده می‌شود.
جنگ ستارگان از عالم فلسفه و ادیان، مفاهیمی را وام گرفته‌است چنان‌که ایده «نیرو» را با «چی» مقایسه کرده‌اند که در فرهنگ چین، به میدان انرژی یا نیروی حیات نسبت داده شده‌است و در طب سنتی و هنرهای رزمی چین، نقشی اساسی بازی می‌کند. در نظر برخی، دوالیسم موجود در فیلم‌ها مانند تضاد و تقابل خیر و شر و وجود نیروی اهریمنی، به آیین فراموش شده مانی یا دین زرتشت اشاره دارد هر چند ارتباط نزدیک دو جنبه نیرو با مفهوم یین و یانگ یا یگانگی و مکمل بودن تضادها در تائوئیسم نیز مقایسه شده‌است.
در دنیای جنگ ستارگان، تأثیراتی نیز از عالم سیاست و برای نمونه، برتری دموکراسی بر دیکتاتوری به چشم می‌خورد و تبدیل جمهوری کهکشانی به استبداد امپراتوری، به شکست جمهوری روم باستان و شکل‌گیری امپراتوری تشبیه شده‌است.
تأثیر فرهنگی
ویرایشسری فیلم جنگ ستارگان تا به امروز تأثیر قابل توجهی در فرهنگ مردمی به جا گذاشته‌است. عباراتی مانند «امپراتوری شرور» و «باشد تا نیرو همراه تو باشد» تبدیل به بخشی از واژگان محبوب شده‌اند.[۱۸] می‌توان گفت که این فیلم در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل ۱۹۸۰، به رونق کسب کار فیلم علمی–تخیلی کمک کرد. کتاب‌ها و کُمیک‌های بسیاری بر اساس مجموعه فیلم‌های جنگ ستارگان نوشته شده و بازی‌های کامپیوتری، انیمیشن‌های تلویزیونی، کارت‌های بازی و تجاری، اسباب بازی‌ها و بسیاری محصولات تجاری دیگر نیز با الهام از آن ساخته شده‌اند. مجموعه این آثار و محصولات که به موضوعاتی فراتر از داستان اصلی فیلم‌ها می‌پردازند، به «جهان گسترش یافته»[۱۹] معروف شده که نقطه آغاز آن کتاب‌های مصور دنباله‌دار کمپانی ماروِل کامیکس و رمان «تراشه‌ای از چشم ذهن»[۲۰] اثر الن دین فاستر، در سال ۱۹۷۸ است. در دهه نود میلادی، رمان‌های «سه‌گانه تران»[۲۱] یا «وارث امپراتوری»،[۲۲] نوشته تیموتی زان به شهرت رسید و کمپانی دارک هورس کامیکز امتیاز چاپ و نشر کتاب‌های مصور (کمیک) جدید جنگ ستارگان را از آن خود کرد.
بازی‌های رایانه‌ای بسیاری نیز بر اساس جنگ ستارگان به بازار ارائه شده‌اند. از جمله بازی‌های سبک شبیه‌ساز فضایی که بازیگر می‌تواند جنگنده‌های فضایی فیلم را به پرواز درآورده و هدایت کند یا بازی پرطرفدار نیروهای تاریک[۲۳] و در دنباله آن سری بازی‌های «شوالیه جدای»[۲۴] که در سبک تیراندازی اول شخص ساخته شده‌اند. جنگ ستارگانِ لگویی (با الهام از اسباب بازی آجری لگو) و خط مقدم[۲۵] پرفروش‌ترین بازی‌های این فرانشیز محسوب می‌شوند، هر چند بازی مورد پسند منتقدان، سلحشوران جمهوری قدیم[۲۶] است که در سال ۲۰۰۳ و در سبک نقش‌آفرینی به بازار ارائه شده و جوایز متعددی را برده‌است. در ادامه بازی مذکور، «جنگ ستارگان: جمهوری قدیم» در قالب یک بازی چند نفره آنلاین ساخته شده‌است.
صدها فَن فیکشن یا فیلم و داستان توسط هواداران و بر اساس داستان اصلی نیز نوشته شده که بسیاری از آن‌ها از نظر ادبی در حد قابل قبولی قرار دارند.
فهرست فیلم
ویرایشفهرست سریال‌ها
ویرایش- جنگ ستارگان: جنگ‌های کلون (۲۰۰۸–۲۰۲۰)
- شورشیان جنگ ستارگان (۲۰۱۴–۲۰۱۸)
- جنگ ستارگان مقاومت (۲۰۱۸–۲۰۲۰)
- مندلورین (۲۰۱۹–اکنون)
- جنگ ستارگان: بد بچ (۲۰۲۱–اکنون)
- کتاب بوبا فت (۲۰۲۱)
- اوبی‌وان کنوبی (۲۰۲۲)
- اندور (۲۰۲۲)
- آسوکا (۲۰۲۳)
- اکولایت (2024)
فهرست بازی‌ها
ویرایش- جنگ ستارگان: جمهوری قدیم
- جنگ ستارگان: نیروی عنان گسیخته
- جنگ ستارگان: جمهوری قهرمانان
- پرندگان خشمگین جنگ ستارگان
- پرندگان خشمگین جنگ ستارگان ۲
- جنگ ستارگان: جبهه نبرد
- جنگ ستارگان: جبهه نبرد ۲
- جنگ ستارگان جدای: محفل سرنگون شده # جنگ ستارگان جدای: بازمانده
- جنگ ستارگان: اسکادرانز
- جنگ ستارگان: سلحشوران جمهوری قدیم
- جنگ ستارگان: سلحشوران جمهوری قدیمی۲
- جنگ ستارگان: جدای:نظم فروپاشی شده
- جنگ ستارگان: قانون شکنان
جستارهای وابسته
ویرایشیادداشتها
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Kit, Borys (July 7, 2015). "'Star Wars' Han Solo Spinoff In the Works With 'Lego Movie' Directors (Exclusive)". The Hollywood Reporter. Retrieved July 7, 2015.
- ↑ «جنگ ستارگان: 'تهاجم فرهنگی' یا 'عرفان شرقی'؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ Booker, M. Keith (2020). Historical Dictionary of Science Fiction Cinema. Historical dictionaries of literature and the arts. Rowman & Littlefield. p. 390. ISBN 978-1-5381-3010-0.
- ↑ James Ryan. "When did Star Wars become known as A New Hope? - In A Far Away Galaxy". Archived from the original on 16 November 2018. Retrieved 2 April 2018.
- ↑ «جنگ ستارگان: دارث ویدر شرور تمام عیار». شستی. ۶ ژانویه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۲۴.
- ↑ "Star Wars – Box Office History". The Numbers. Retrieved June 17, 2010.
- ↑ Skywalker Sound
- ↑ Industrial Light & Magic
- ↑ Schou, Solvej (December 21, 2012). "Mickey meets 'Star Wars': Walt Disney Co. completes acquisition of Lucasfilm". Entertainment Weekly. Retrieved December 22, 2012.
- ↑ "Star Wars – Box Office History". The Numbers. Archived from the original on July 6, 2013. Retrieved January 5, 2020.
- ↑ "Movie Franchises". The Numbers. Archived from the original on July 6, 2013. Retrieved January 3, 2013.
- ↑ Elstree Studios
- ↑ Jedi
- ↑ The Force
- ↑ Sith
- ↑ TIE Fighter
- ↑ X-wing
- ↑ "The power of the dark side". Chicago Tribune. مه 8, 2005. Archived from the original on May 22, 2011. Retrieved June 13, 2016.
- ↑ Expanded Universe (EU)
- ↑ Splinter of the Mind's Eye
- ↑ Thrawn trilogy
- ↑ Heir to the Empire
- ↑ Star Wars: Dark Forces
- ↑ Jedi Knight Series
- ↑ Battlefront
- ↑ Knights of the Old Republic (KOTOR)
- ↑ Mike Murphy (May 25, 2017). "The $11 million spent on "Star Wars" in 1977 was the best film investment ever made". Quartz. Archived from the original on June 6, 2017. Retrieved October 15, 2020.
- ↑ Ryan Gilbey (September 26, 2018). "Gary Kurtz obituary". گاردین (وبگاه). Archived from the original on June 6, 2020. Retrieved October 15, 2020.
- ↑ Chris Nashawaty (November 29, 2010). "'Empire Strikes Back' director Irvin Kershner: An appreciation". انترتینمنت ویکلی. Archived from the original on December 24, 2019.
- ↑ James Floyd (May 12, 2020). "EMPIRE at 40 | 7 Little-Known Facts About the Making of Star Wars: The Empire Strikes Back". starwars.com. Archived from the original on June 8, 2020.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Shawn Robbins (May 21, 2020). "Celebrating the Star Wars Franchise's Box Office Impact as The Empire Strikes Back Turns 40". Boxoffice Pro. Archived from the original on July 28, 2020.
- ↑ Lee Thomas-Mason (September 18, 2020). "A side-by-side comparison of Denis Villeneuve's 'Dune' trailer to the David Lynch effort". Far Out Magazine. Archived from the original on October 15, 2020.
- ↑ Emily VanDerWerff (May 19, 2019). "The Star Wars prequels are bad — and insightful about American politics". واکس (وبگاه). Archived from the original on October 10, 2020.
- ↑ Darren Franich (November 20, 2019). "Star Wars rewatch: Why is Attack of the Clones so heartless?". انترتینمنت ویکلی. Archived from the original on November 21, 2019.
- ↑ Cameron Bonomolo (May 16, 2020). "Star Wars: Episode II – Attack of the Clones Opened 18 Years Ago Today". Comicbook.com. Archived from the original on June 1, 2020.
- ↑ Alex Leadbeater (May 19, 2020). "Revenge of the Sith Is The Best Star Wars Story Ever Told (Just Not Lucas' Version)". Screen Rant. Archived from the original on May 29, 2020.
- ↑ Phil Pirrello (May 19, 2020). "How 'Revenge of the Sith' Almost Broke 'Star Wars'". هالیوود ریپورتر. Archived from the original on June 1, 2020.
- ↑ Kevin P. Sullivan (December 18, 2015). "'Star Wars': What 'The Force Awakens' gets right that the prequels got wrong". انترتینمنت ویکلی. Archived from the original on June 22, 2016.
- ↑ Patrick Hipes (January 23, 2017). "'Star Wars: Episode VIII' Gets A Title". ددلاین هالیوود. Archived from the original on July 7, 2017.
- ↑ Mandalit Del Barco (December 15, 2017). "For 'Last Jedi' Director, The Journey To 'Star Wars' Began With Action Figures". ان‌پی‌آر. Archived from the original on September 11, 2020.
- ↑ Pete Hammond (December 18, 2019). "'Star Wars: The Rise Of Skywalker' Review: Director J.J. Abrams Throws Everything Against The Wall And Most Of It Sticks". ددلاین هالیوود. Archived from the original on April 8, 2020. Retrieved October 15, 2020.
- ↑ Gregory Lawrence (November 15, 2019). "Exclusive: 'Star Wars: The Rise of Skywalker' Final Writing Credits Revealed". کلایدر (وبگاه). Archived from the original on September 9, 2020.
- ↑ Anita Busch (May 31, 2016). "'Rogue One': Re-Shoots But No Test Screening; Release Date Not Impacted". ددلاین هالیوود. Archived from the original on November 11, 2020. Retrieved October 15, 2020.
- ↑ Pete Hammond (May 24, 2018). "'Solo: A Star Wars Story' Review: Han, Chewy & Lando Save The Day In Rip-Roarin' Origin Story". ددلاین هالیوود. Archived from the original on June 15, 2018. Retrieved October 15, 2020.
- ↑ Alex Stedman (December 10, 2020). "Patty Jenkins to Direct 'Star Wars' Movie 'Rogue Squadron'". ورایتی. Archived from the original on December 10, 2020. Retrieved December 11, 2020.
- ↑ Kit, Borys (June 25, 2021). "'Star Wars': Patty Jenkins' 'Rogue Squadron' Gets a Writer (Exclusive)". The Hollywood Reporter (به انگلیسی). Retrieved June 28, 2021.
منابع کتابی
ویرایش- Arnold, Alan (1980). Once Upon a Galaxy: A Journal of the Making of The Empire Strikes Back. Ballantine Books. ISBN 978-0-345-29075-5.
- Bouzereau, Laurent (1997). The Annotated Screenplays. Del Rey. ISBN 978-0-345-40981-2.
- Kaminski, Michael (2008) [2007]. The Secret History of Star Wars. Legacy Books Press. ISBN 978-0-9784652-3-0.
- Rinzler, Jonathan W. (2005). The Making of Star Wars, Episode III: Revenge of the Sith. Del Rey. ISBN 978-0-345-43139-4.
- ——— (2007). The Making of Star Wars: The Definitive Story Behind the Original Film (Star Wars). Del Rey. ISBN 978-0-345-49476-4.
پیوند به بیرون
ویرایش- وبگاه رسمی
- جنگ ستارگان در ووکی‌پدیا، ویکی جنگ ستارگان