سیناپس شیمیایی

سیناپس‌های شیمیایی (به انگلیسی: Chemical Synapses)، اتصالات زیستی اند که نورون‌ها از طریق آن‌ها پیام‌های خود را به دیگر سلول‌های غیر سیناپسی چون عضلات و غده‌ها می‌رسانند. سیناپس‌های شیمیایی امکان تشکیل مدارهای نورونی در دستگاه عصبی مرکزی را می‌دهند. این نوع سیناپس‌ها برای محاسبات زیستی که زیربنای ادراک و تفکر را تشکیل می‌دهند، جنبه حیاتی دارند. همچنین این سیناپس‌ها امکان اتصال و کنترل بقیه دستگاه‌های بدن را برای دستگاه عصبی فراهم می‌آورد.

توصیف هنرمندانه عناصر اصلی در انتقال سیناپس شیمیایی. موج الکتروشیمیایی را پتانسیل عمل نامند که در طول آکسون یک نورون سفر می‌کند. هنگامی که پتانسیل عمل به پایانه پیش-سیناپسی برسد، موجب آزاد شدن وزیکول‌های سیناپسی شده، که آن‌ها هم به نوبه خود وزیکول سیناپسیشان را آزاد کرده و موجب رهاسازی مولکول‌های ناقلان عصبی می‌گردند. سپس ناقلان عصبی به مولکول‌های گیرنده واقع در غشاء نورون هدف (نورون پس-سیناپسی)، واقع در سمت مقابل شکاف سیناپسی متصل می‌گردند.

در سیناپس شیمیایی، یک نورون، مولکول‌های ناقل عصبی را در فضای کوچکی (شکاف سیناپسی، که در ادامه همین مقاله بحث می‌شود) که مجاور دیگر نورون‌هاست، آزاد می‌کند. ناقلان عصبی در کیسه‌های کوچکی به نام وزیکول‌های سیناپسی قرار داشته و به وسیله برون‌رانی در شکاف سیناپسی آزاد می‌شوند. سپس این موکول‌ها به گیرندگان ناقلان عصبی روی سلول پس-سیناپسی متصل می‌شوند. در نهایت، ناقلان عصبی به‌وسیلهٔ سازوکارهای قدرتمندی چون تجزیه آنزیمی یا بازجذب توسط ناقلان خاصی روی سلول پیش-سیناپسی یا برخی سلول‌های نوروگلیالی، از فضای سیناپسی پاکسازی شده تا بدین وسیله عمل ناقل عصبی خاتمه یابد.

تخمین زده می‌شود که مغز انسان بالغ در حدود $10^{14}$ تا $5\times 10^{14}$ (حدود ۱۰۰–۵۰۰ تریلیون) سیناپس داشته باشد. هر میلیمتر مکعب از قشر مغز حدوداً شامل یک میلیارد (یعنی $10^{9}$) سیناپس است. تعداد سیناپس‌ها در قشر مخ انسان، به صورت جداگانه $0.15$ کوادریلیون (۱۵۰ تریلیون) تخمین زده شده.

کلمه «سیناپس» توسط چارلز شرینگتون در ۱۸۹۷ معرفی شد. سیناپس‌های شیمیایی، تنها نوع سیناپس زیستی نیستند. سیناپس‌های دیگری چون سیناپس‌های الکتریکی و ایمنی‌شناختی نیز موجودند. اگر کلمه سیناپس به تنهایی بیاید، اغلب معنای سیناپس شیمیایی می‌دهد.

جستارهای وابسته

• الکترورتینوگرافی
• دندریت
• آکسون
• نورون

ارجاعات

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Chemical Synapse». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.

منابع

• Carlson, Neil R. (2007). Physiology of Behavior (9th ed.). Boston, MA: Pearson Education. ISBN 978-0-205-59389-7.
• Kandel, Eric R.; Schwartz, James H.; Jessell, Thomas M. (2000). Principles of Neural Science (4th ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-8385-7701-1.
• Llinás R, Sugimori M, Simon SM (April 1982). "Transmission by presynaptic spike-like depolarization in the squid giant synapse". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 79 (7): 2415–9. Bibcode:1982PNAS...79.2415L. doi:10.1073/pnas.79.7.2415. PMC 346205. PMID 6954549.
• Llinás R, Steinberg IZ, Walton K (1981). "Relationship between presynaptic calcium current and postsynaptic potential in squid giant synapse". Biophysical Journal. 33 (3): 323–352. Bibcode:1981BpJ....33..323L. doi:10.1016/S0006-3495(81)84899-0. PMC 1327434. PMID 6261850.
• Bear, Mark F.; Connors, Barry W.; Paradiso, Michael A. (2001). Neuroscience: Exploring the Brain. Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-3944-3.
• Hormuzdi, SG; Filippov, MA; Mitropoulou, G; Monyer, H; Bruzzone, R (March 2004). "Electrical synapses: a dynamic signaling system that shapes the activity of neuronal networks". Biochim Biophys Acta. 1662 (1–2): 113–137. doi:10.1016/j.bbamem.2003.10.023. PMID 15033583.
• Karp, Gerald (2005). Cell and Molecular Biology: concepts and experiments (4th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-46580-5.
• Nicholls, J.G.; Martin, A.R.; Wallace, B.G.; Fuchs, P.A. (2001). From Neuron to Brain (4th ed.). Sunderland, MA: Sinauer Associates. ISBN 978-0-87893-439-3.

پیوند به بیرون

• Synapse Review for Kids
• Synapses Biologymad.com (2004)
• Synapse – Cell Centered Database
• Atlas of Ultrastructure Neurocytology A great electron microscope picture gallery assembled by Kristen Harris' lab of synapses and other neuronal structures.