[go: nahoru, domu]

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
نجات ۱ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0.9.5
 
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
{{کاربرد دیگر|ربنا (ذبیحی)}}
{{جعبه اطلاعات تک‌آهنگاثر <!-- See Wikipedia:WikiProject_Songs -->هنری
|عنوان مورب = خیر
| نام = ربنا
| نوع عنوان = تک‌آهنگ«ربَّنا»
|عنوان دیگر ۱ =
| جلد =
|زبان دیگر ۱ =
| اندازه جلد =
|عنوان دیگر ۲ =
| حاشیه =
|زبان دیگر ۲ =
| توضیح تصویر =
|تصویر = File:Mohammad-Reza Shajarian02.jpg
| هنرمند = [[محمدرضا شجریان]]
|عرض آلبوم تصویر =
| هنرمندزیرنویس = [[محمدرضا شجریان]]
| ای-ساید =
|هنرمند = [[محمدرضا شجریان]]
| بی-ساید =
|سال پخش = تیر ۱۳۵۸
|گونه = [[سرود روحانی|مناجات]]{{-}}[[موسیقی رمضان در ایران]]
| ضبط =
|مواد = [[دستگاه سه‌گاه]]{{-}} [[مقام رست]]
| سبک = [[موسیقی ایرانی]]، [[موسیقی عربی]]، [[سه‌گاه|دستگاه سه‌گاه]]<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-40076337 محمد جواد لاریجانی: پخش ربنای شجریان خلاف موازین شرعی تلاوت است]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref>
|website=https://rabanaa.ir/|url=https://rabanaa.ir/}}
| زمان =
«'''ربّنا'''» یا «'''ربّنای شجریان'''»، یکی از آثار برجستهٔ [[محمدرضا شجریان]] و شامل ۴ [[نیایش|دعا]] از [[قرآن|آیات قرآن]] است که در [[سه‌گاه|دستگاه سه‌گاه]] خوانده شده و همه دعاهای آن با عبارت ''ربّنا'' آغاز می‌شوند. این اثر در تیر سال ۱۳۵۸<ref name="Aria">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶|وبگاه=روزنامه شرق|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3556627|عنوان=ربنای شجریان ثبت ملی شد|ناشر=|تاریخ بازدید=}}</ref> ضبط شده<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-فرهنگ-هنر-6/627350-ربنا-عادتی-شنیداری-که-تغییر-نمی-کند-تصمیمی-ناشیانه-با-حنجره-ای-جاویدان-هنرمند-تا-وقتی-هست-باید-قدرش-را-دانست|ناشر=ایلنا|عنوان= «ربنا» عادتی شنیداری که تغییر نمی‌کند/ تصمیمی ناشیانه با حنجره‌ای جاویدان/ هنرمند تا وقتی هست باید قدرش را دانست|تاریخ=۷ خرداد ۱۳۹۷|تاریخ بازدید=۲۶ مهر ۱۳۹۹}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.magiran.com/article/2326480|ناشر=روزنامه شرق|عنوان=محمدرضا شجریان در گفت و گو با «شرق»: ربنا متعلق به همه مردم است.|تاریخ=۸ مرداد ۱۳۹۰|تاریخ بازدید=۲۶ مهر ۱۳۹۹}}</ref> و برای مدت ۳۰ سال، جزو برنامه‌های اصلی [[سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]] در [[رمضان (ماه)|ماه رمضان]] بوده‌است.<ref name="IskaNews">{{یادکرد وب| نشانی = http://iscanews.ir/fa/PrintableNewsItem.aspx?NewsItemID=241206| عنوان = رمز ماندگاری یک مناجات در گفتگو با اهالی موسیقی؛ سی سال رمضان با ربنای شجریان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۹ شهریور ۱۳۸۷| ناشر = خبرگزاری ایسکانیوز| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100822203254/http://iscanews.ir/fa/PrintableNewsItem.aspx?NewsItemID=241206| archivedate = ۲۲ اوت ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref><ref name="HarmonyTalk">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.harmonytalk.com/id/599|عنوان=ربنا با صدای شجریان|تاریخ بازدید=۴ مرداد ۱۳۸۸|ناشر=وبگاه هارمونی‌تاک|زبان=فارسی|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=}}</ref> این اثر در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار معنوی (ناملموس) ایران با شماره ۱۳۹۶ به ثبت رسید.<ref name="Aria" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ربّنای شجریان ثبت ملی شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/96021912457/ربنای-شجریان-ثبت-ملی-شد|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2017-05-09|بازبینی=2020-05-12|کد زبان=fa}}</ref>
| برچسب =
| ترانه‌سرا =
| تهیه‌کننده =
| نمونه صوتی؟ =
| گواهی‌نامه =
| تک‌آهنگ قبلی =
| این تک‌آهنگ =
| تک‌آهنگ بعدی =
}}
«'''ربّنا'''» یا «'''ربّنای شجریان'''»، یکی از آثار برجستهٔ [[محمدرضا شجریان]] و شامل ۴ [[نیایش|دعا]] از [[قرآن|آیات قرآن]] است که در [[سه‌گاه|دستگاه سه‌گاه]] خوانده شده و همه دعاهای آن با عبارت ''ربّنا'' آغاز می‌شوند. این اثر در تیر سال ۱۳۵۸<ref name="Aria">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶|وبگاه=روزنامه شرق|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3556627|عنوان=ربنای شجریان ثبت ملی شد|ناشر=|تاریخ بازدید=}}</ref> ضبط شده<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-فرهنگ-هنر-6/627350-ربنا-عادتی-شنیداری-که-تغییر-نمی-کند-تصمیمی-ناشیانه-با-حنجره-ای-جاویدان-هنرمند-تا-وقتی-هست-باید-قدرش-را-دانست|ناشر=ایلنا|عنوان= «ربنا» عادتی شنیداری که تغییر نمی‌کند/ تصمیمی ناشیانه با حنجره‌ای جاویدان/ هنرمند تا وقتی هست باید قدرش را دانست|تاریخ=۷ خرداد ۱۳۹۷|تاریخ بازدید=۲۶ مهر ۱۳۹۹}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.magiran.com/article/2326480|ناشر=روزنامه شرق|عنوان=محمدرضا شجریان در گفت و گو با «شرق»: ربنا متعلق به همه مردم است.|تاریخ=۸ مرداد ۱۳۹۰|تاریخ بازدید=۲۶ مهر ۱۳۹۹}}</ref> و برای مدت ۳۰ سال، جزو برنامه‌های اصلی [[سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]] در [[رمضان (ماه)|ماه رمضان]] بوده‌است.<ref name="IskaNews">{{یادکرد وب| نشانی = http://iscanews.ir/fa/PrintableNewsItem.aspx?NewsItemID=241206| عنوان = رمز ماندگاری یک مناجات در گفتگو با اهالی موسیقی؛ سی سال رمضان با ربنای شجریان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۹ شهریور ۱۳۸۷| ناشر = خبرگزاری ایسکانیوز| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100822203254/http://iscanews.ir/fa/PrintableNewsItem.aspx?NewsItemID=241206| archivedate = ۲۲ اوت ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref><ref name="HarmonyTalk">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.harmonytalk.com/id/599|عنوان=ربنا با صدای شجریان|تاریخ بازدید=۴ مرداد ۱۳۸۸|ناشر=وبگاه هارمونی‌تاک|زبان=فارسی|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=}}</ref> این اثر در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار معنوی (ناملموس) ایران با شماره ۱۳۹۶ به ثبت رسید.<ref name="Aria" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ربّنای شجریان ثبت ملی شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/96021912457/ربنای-شجریان-ثبت-ملی-شد|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2017-05-09|بازبینی=2020-05-12|کد زبان=fa}}</ref>
 
بنا به گفتهٔ محمدرضا شجریان، به دلیل اینکه پیشتر [[سید جواد ذبیحی]]، مناجاتی با عنوان [[ربنا (ذبیحی)|ربنا]] خوانده بود و سال‌ها مردم به شنیدن آن در زمان [[افطار]] عادت کرده بودند، او ربنای جدید را با اضافه کردن ۲ [[آیه|آیهٔ قرآن]] ساخت و در یکی از استودیوهای [[رادیو ایران]] ضبط کرد.<ref name=":1" /> انگیزهٔ اصلی وی از ضبط این اثر، تدریس آن به هنرجویانی بود که قرار بود برای مراسم پیش از افطارِ صدا و سیما، مناجات بخوانند.<ref name=":1" /><ref name="IskaNews" /><ref name="HarmonyTalk" /><!--== متن دعاها ==
{{شنیدن
| نام پرونده =
سطر ۳۲ ⟵ ۲۳:
| توصیف = اجرای ربنا نسخهٔ ۱۹۷۹
}}-->
محمدرضا شجریان این دعا را که یک نسخه تمرینی بود برای آموزش و تمرین شاگردانش خواند.<ref>https://www.mehrnews.com/news/742029/رمضان-و-سی-سال-ربنای-شجریان</ref><ref>https://article.tebyan.net/100332/ربنای-شجریان-یک-اثر-ملی-است</ref>
 
== شکل‌گیری ==
سطر ۶۷ ⟵ ۵۹:
 
== ماجرای شکایت شجریان از صدا و سیما ==
محمدرضا شجریان سال ۱۳۷۴ در نامه ای به [[علی لاریجانی]]، رئیس وقت صدا و سیما، در اعتراض به پخش [[موسیقی‌های خالتوری]] خواستار آن شده بود که آثارش از تلویزیون و رادیو پخش نشود اما پخش کردن ربنا را مستثنی کرده بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.bbc.com/persian/iran-features-60990317 |عنوان = ربنای شجریان؛ مناجاتی که نماد سیاسی شد| ناشر = بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ = ۶ آوریل ۲۰۲۲|تاریخ بازدید = ۶ آوریل ۲۰۲۲}}</ref> همچنین پس از [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران]]، محمدرضا شجریان در نامه‌ای به [[عزت‌الله ضرغامی]] از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند.<ref name="BBCShajarian">{{یادکرد وب|عنوان=شجریان بار دیگر رادیو و تلویزیون را از پخش آثارش منع کرد|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/06/090616_mz_shajarian_irib.shtml|تاریخ=۲۶ خرداد ۱۳۸۸|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی}}</ref> این در حالی بود که دعای ربّنا با سفرهٔ [[افطار]] ایرانیان در ماه رمضان عجین شده‌استشده بود.<ref name="Tabnak">{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=16985| عنوان = صوت: رمضان و سی سال ربنای شجریان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100819135615/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=16985| archivedate = ۱۹ اوت ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref> بنابراین، شجریان هم پس از شکایت از صدا و سیما، به صورت خاص اجازهٔ پخش ربّنا و ادعیه ([[این دهان بستی دهانی باز شد|مثنوی افشاری]]) را به صدا و سیما داد<ref name="TabnakRadio">{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=58155| عنوان = ارادهٔ یک مدیر در برابر خواست مردم؛ رادیو «ربنا» ی شجریان را پخش نمی‌کند.| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۳ مرداد ۱۳۸۸| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20090805092847/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=58155| archivedate = ۵ اوت ۲۰۰۹| dead-url = yes}}</ref> ولی اعلام کرد که تا زمانی که وارونه نمایاندن واقعیت‌ها در صداوسیما صورت می‌پذیرد، به پخش سایر آثارش از شبکه‌های مختلف آن رضایت نخواهد داد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=57116| عنوان = جزئیات شکایت شجریان از صدا و سیما و کیهان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۴ مرداد ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20090810065809/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=57116| archivedate = ۱۰ اوت ۲۰۰۹| dead-url = yes}}</ref> [[محمد حسین صوفی،صوفی]]، معاون صدای صدا و سیما، در واکنش به این موضوع اعلام کرد که رادیو حتی در ماه رمضان هم ربّنا و ادعیهٔ محمدرضا شجریان را پخش نمی‌کند.<ref name="TabnakRadio"/>
پس از [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران]]، محمدرضا شجریان در نامه‌ای به [[عزت‌الله ضرغامی]] از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند.<ref name="BBCShajarian">{{یادکرد وب
|عنوان=شجریان بار دیگر رادیو و تلویزیون را از پخش آثارش منع کرد
|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/06/090616_mz_shajarian_irib.shtml
|تاریخ=۲۶ خرداد ۱۳۸۸
|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی
}}</ref> دعای ربّنا با سفرهٔ [[افطار]] ایرانیان در ماه رمضان عجین شده‌است.<ref name="Tabnak">{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=16985| عنوان = صوت: رمضان و سی سال ربنای شجریان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100819135615/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=16985| archivedate = ۱۹ اوت ۲۰۱۰| dead-url = yes}}</ref> بنابراین، شجریان هم پس از شکایت از صدا و سیما، به صورت خاص اجازهٔ پخش ربّنا و ادعیه ([[این دهان بستی دهانی باز شد|مثنوی افشاری]]) را به صدا و سیما داد<ref name="TabnakRadio">{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=58155| عنوان = ارادهٔ یک مدیر در برابر خواست مردم؛ رادیو «ربنا» ی شجریان را پخش نمی‌کند.| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۳ مرداد ۱۳۸۸| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20090805092847/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=58155| archivedate = ۵ اوت ۲۰۰۹| dead-url = yes}}</ref> ولی اعلام کرد که تا زمانی که وارونه نمایاندن واقعیت‌ها در صداوسیما صورت می‌پذیرد، به پخش سایر آثارش از شبکه‌های مختلف آن رضایت نخواهد داد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tabnak.ir/fa/pages/?cid=57116| عنوان = جزئیات شکایت شجریان از صدا و سیما و کیهان| تاریخ بازدید = ۴ مرداد ۱۳۸۸| تاریخ = ۴ مرداد ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه رسمی خبرگزاری تابناک| زبان = فارسی| archiveurl = https://web.archive.org/web/20090810065809/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=57116| archivedate = ۱۰ اوت ۲۰۰۹| dead-url = yes}}</ref> محمد حسین صوفی، معاون صدای صدا و سیما، در واکنش به این موضوع اعلام کرد که رادیو حتی در ماه رمضان هم ربّنا و ادعیهٔ محمدرضا شجریان را پخش نمی‌کند.<ref name="TabnakRadio"/>
 
در تابستان ۱۳۸۹ و هم‌زمان با آغاز ماه رمضان، سازمان صدا و سیما پخش دعای ربنا با صدای محمدرضا شجریان را به‌طور کامل در تمام شبکه‌ها ممنوع کرد. این سازمان اعلام کرد که حتی از پخش آگهی‌های بازرگانی که معمولاً در ماه رمضان با نوای اذان یا دعا همراه است در صورتی که صدای ربنا زیر صدای آگهی قرار گرفته باشد ممانعت می‌کند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.parlemannews.com/?n=12964| عنوان = پخش ربنای استاد شجریان از صداوسیما ممنوع شد| تاریخ بازدید = ۱۴ مرداد ۱۳۸۹| تاریخ = ۲۱ مرداد ۱۳۸۹| ناشر = پایگاه خبری فراکسیون خط امام مجلس شورای اسلامی (پارلمان‌نیوز)}}</ref>
سطر ۹۳ ⟵ ۸۰:
 
== ربنای شجریان از نگاه دیگران ==
[[پرونده:Saeed-Hatamzadeh-Varmazyar-RabbanaEcho.ogg|چپ|بندانگشتی|«ربنا»، با صدای سعید حاتم‌زاده ورمزیار، به پیروی از شیوهٔ شجریان، ایجادشده برای انتشار تحت [[محتوای آزاد]]]]
* [[راغب مصطفی غلوش]] از قاریان نامدار مصری که در سفرش به ایران ربنای شجریان را می‌شنود، نسخه ای از آن را برای الگو سازی در اختیار می‌گیرد اما پس از مدتی بیان می‌کند که خواندن ربنای شجریان کار هر خواننده ای نیست.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=در حاشیه توقیف یک دعا؛ ربنای شجریان، یک آواز ایرانی است |نشانی=http://www.bbc.com/persian/arts/2011/08/110823_l13_shajariyan_rabana |وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ بازبینی=27 مه 2019}}</ref>
* [[هوشنگ ابتهاج]] ربنا را اثری غیر زمینی و «شاهکار بزرگ شجریان» می‌داند و می‌گوید هیچ‌کس، حتی خود شجریان نمی‌تواند این‌طور بخواند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.ilna.ir/بخش-فرهنگ-هنر-6/494335-روایت-هوشنگ-ابتهاج-از-ربنا-محمدرضا-شجریان | عنوان =روایت هوشنگ ابتهاج از "ربنا"ی محمدرضا شجریان | تاریخ بازدید = ۲۸ خرداد ۱۳۹۶| ناشر = ایلنا}}</ref>
* [[شهرام ناظری]]: ربنای استاد شجریان از نظر کیفیت اجرا بی‌نظیر است اما من همیشه دلم می‌خواست ربنای ایشان با لحن و بیان ایرانی اجرا می‌شد. اگر این اتفاق می‌افتاد می‌توانست تأثیر مهمی بر طرز بیان و لحن نسل امروز و آینده آواز ایران در چنین اجراهایی بگذارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fararu.com/fa/news/309663/حرفهای-خواندنی-شهرام-ناظری-درباره-شجریان|وبگاه=fararu.com|بازبینی=2020-10-09|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۵ اسفند ۱۳۹۵|عنوان=حرفهای خواندنی شهرام ناظری دربارهٔ شجریان}}</ref>
* [[غلام کویتی‌پور|غلامعلی کویتی‌پور]]، خواننده مطرح مذهبی، گفته‌است: «اگر کلام خدا عاشقانه خوانده شود و عاشقانه به آن گوش کنی، امکان ندارد تن و بدنت نلرزد. به‌خاطر ندارم زمانی را که «ربنا» ی استاد شجریان را شنیده باشم و از خود بی‌خود نشوم. ربنای ایشان، مثل بسیاری از آثار دیگرشان، جاودانه و جزئی از فرهنگ و هنر ماست.»<ref>{{یادکرد وب | عنوان=غلام کویتی‌پور: ربنای شجریان جاودانه است، چه پخش شود و چه نه/ ای کاش انتقادپذیر باشیم و از ظلم تبرّی بجوییم | وبگاه=موسیقی ایرانیان | تاریخ=2015-05-06 | سال=2015 | پیوند=http://musiceiranian.ir/14280-گفته‌های-جالب-خواننده‌ی-مذهبی-مطرح-ک.html | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-06-26}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.parsine.com/fa/pages/?cid=45800| عنوان = یادداشت کویتی‌پور دربارهٔ «ربنا» ی شجریان: هروقت «ربنا» را می‌شنوم از خود بی‌خود می‌شوم | ناشر = وبگاه قطره| بازبینی = ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴| archive-date = ۴ دسامبر ۲۰۱۳| archive-url = https://web.archive.org/web/20131204120320/http://www.parsine.com/fa/pages/?cid=45800| url-status = dead}}</ref>
* [[سید علی خامنه‌ای]] (سال ۱۳۷۰): «... آن «ربّنا» هایی که شجریان خوانده و در ماه رمضان قبل از [[اذان مغرب]] می‌گذارند، یک [[کار هنری]] است؛ یک کارِ حالی نیست؛ مناسب نیست که بعد از اذان، کسی بخواهد آن‌طور چیزی را بگذارد؛ نه، بعد از اذان، به نظرم می‌رسد که همین صدای معمولیِ مسجدیِ ما بهتر و مناسب‌تر باشد.»<ref>{{یادکرد وب | عنوان=بیانات در دیدار اعضای گروه ویژه و گروه معارف اسلامی صدای جمهوری اسلامی ایران | وبگاه=پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای | تاریخ=۱۳ اسفند ۱۳۷۰ | سال=۱۳۷۰| پیوند=http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2603 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-06-27}}</ref>
 
سطر ۱۱۳ ⟵ ۹۹:
 
{{آثار محمدرضا شجریان}}
{{دعا در اسلام}}
 
[[رده:آلبوم‌های محمدرضا شجریان]]
[[رده:میراث فرهنگی ایران]]