Steatsline D

Steatsline D Sutfen - Glanerbrug
Totale lingte	59,6 km
Spoarwiidte	Normaalspoar 1435 mm
Oanlein troch	Steat fan de Nederlannen
Iepene Sutfen- Hengelo: 1 novimber 1865 Hengelo - Ynskedee: 1 july 1866 Ynskedee - Glanerbrug: 1 jannewaris 1868
Sluten Ynskedee - Glanerbrug: 27 septimber 1981
Weriepene Ynskedee - Glanerbrug: 18 novimber 2001
hjoeddeistige status	Yn gebrûk
Elektrifisearre Sutfen - Hengelo: nee Hengelo - Ynskedee: 1951 Ynskedee - Glanerbrug: nee
Tal spoaren Sutfen - Hengelo: 1 Hengelo - Ynskedee: 2 Ynskedee - Glanerbrug: 1
Baanfakfaasje Sutfen - Hengelo: 130 km/o Hengelo - Ynskedee: 125 km/o Ynskedee - Glanerbrug: 80 km/o
Befeiliging Sutfen - Hengelo: ATB NG Hengelo - Ynskedee: ATB EG Ynskedee - Glanerbrug: PZB
omgrinzingsprofyl	OPS-NL / G2
Beladingsklasse D2 (bij 60 km/o) op Sutfen - Hengelo C2 op Hengelo - Glanerbrug
Treintsjinst troch Sutfen - Hengelo: Keolis (Blauwnet) Hengelo - Ynskedee: NS, Keolis (Blauwnet) Ynskedee - Glanerbrug: DB (Blauwnet)
Trajekt
Leginda spoar fan Arnhim Sintraal spoar fan Amsterdam Sintraal IJssel tramwei fan Emmerik opbr. tramwei van Hengelo opbr. Iselkade 0,0 Sutfen 1,6 Nieuwstad tramwei nei Dimter opbr. stamline Sutfen opbr. spoar nei Gelsenkirchen-Bismarck Spoorbrêge Twintekanaal Twintekanaal 2,1 Twintekanaal oanslúting Steatsline A nei Ljouwert 3,1 Eefde 10,2 Laren-Almen 16,9 Lochem grins Gelderlân - Oerisel 24,3 Markelo Ferbiningsbôge nei Goor West opbr. spoar Neede - Hellendoorn opbr. Ferbiningsbôge opbr. 30,1 Goor earder Goor Súd 34,6 Wiene 34,9 Spoarbrêge by Wiene sydtakke Twintekanalen 37,4 Raccordement Servo 39,7 Delden 42,2 A35 43,4 Hengelo Gezondheidspark 43,9 Tuindorp-Nijverheid spoar fan Almelo 45,6 Hengelo Hengelo GOLS spoar nei Salzbergen Hengelosche Bad- en Zweminrichting (GOLS) 46,4 FBK stadion spoar nei Doetinchem/ stamlijn AKZO opbr. 47,4 De Waarbeek 49,3 Ynskedee Kennispark voorheen Ynskedee Drienerlo Spoar fan Boekelo opbr. 53,2 Ynskedee oant 1950 tramwei nei Glanerbrug opbr. Ynskedee-Noard Spoar nei Oldenzaal EO opbr. 53,5 Ynskedee 53,6 Hengeloschestraat 54,2 Oldenzaalschestraat 57,9 Ynskedee De Eschmarke spoar nei Losser opbr. 59,4 Glanerbrug earder Glanerbeek 59,6 Glanerbeek, grins Nederlân - Dútslân spoar nei Münster (Westf) Hbf

Steatsline D is de neffens de Wet op de Oanlis van Steatsspoarwegen fan 18 augustus 1860 troch de Steat fan de Nederlannen oanleine spoarwei tusken Sutfen en Glanerbrug. De folsleine spoarline waard op 1 jannewaris 1868 Yn 1951 waard it part tusken Hengelo en Ynskedee elektrifisearre.

Skiednis

Omdat de spoarweibou yn Nederlân relatyf stadich op gong kaam, besleat de Steat yn 1860 om tusken de wichtichste Nederlânske plakken sels spoarlinen oan te lizzen. Foar de ûntsluting fan Twente en in ferbining mei Dútslân waard Staatslijn D projektearre. De line soe Sutfen mei Hengelo, Ynskedee en Dútslân ferbine.

De spoarline waard yn trije fazen iepene:

Datum	Traject	Tuskenstasjons
1 novimber 1865	Sutfen - Hengelo	Lochem, Goor, Delden, Hengelo Gezondheidspark
1 july 1866	Hengelo - Ynskedee	Ynskedee Kennispark
1 jannewaris 1868	Ynskedee - Glanerbrug	Ynskedee De Eschmarke

Twa wiken foardat it earste part fan de line iepene waard, kaam yn 1865 lykwols de spoarline Almelo - Salzbergen klear. Dizze spoarline wie oanlein troch de partikuliere spoarweimaatskippij Spoorweg-Maatschappij Almelo-Salzbergen (AS) en ferbûn Almelo en Hengelo mei de wichtige spoarline nei Hannover. De trochgeande ynternasjonale treinen fan de Steatsspoarwegen rieden nei it klearkommen fan Steatsline D foar in part fia de line fan de AS by Oldenzaal de grins oer. Dat wie de earste tsien jier sawiesa nedich, omdat de spoarline tusken Glanerbrug en Gronau pas yn 1875 ree wie. De spoarline wie benammen fan belang foar it frachtferfier. Doe't de HSM de eksploitaasje op de KNLS-spoarline Dimter - Almelo en de AS-line nei Dútslân oernaam, krige dizze maatskippij yn 1892 de koartste streekrjochte ferbining tusken Amsterdam en Berlyn yn hannen. Dêrmei ferdwûn it belang fan Steatsline D foar in grut part. It trajekt Hengelo - Enschede is as iennichste part fan it trajekt yn 1951 elektrifisearre. It trajekt makket diel út fan de ferbining tusken de Rânestêd en Twinte.

Tusken Ynskedee, Glanerbrug en Gronau ried op 27 septimber 1981 de lêste trein. It spoar waard dêrnei net mear ûnderhâlden mar om strategyske redenen net opbrutsen. Tweintich jier letter, yn 2001, waard dit trajekt wer yn bedriuw steld en sûnt dy tiid ride der twa treinen yn 'e oere.

Stasjonsgebouwen

Lâns de spoarline ferskynden út soarte de standertstasjons fan de Steatspoarwegen. Wat opfalt is dat lâns de spoarline Sutfen - Hengelo alle stasjonsgebouwen fan de tuskenstasjons bewarre bleaun binne. Sels de sletten stasjons Markelo en Laren-Almen.

Sutfen en Hengelo krigen yn de jierren 50 in nij stasjonsgebou om 't dizze twa stasjonsgebouwen ferlern gien wiene by bombaredeminten yn de Twadde Wrâldkriich. Ynskedee krige yn dizze tiid ek in nij stasjonsgebou mar dit wie om't hja fûnen dat it stasjon te fier bûten de stêd stie.

Pas 130 jier nei de iepening fan de spoarline is der foar it earst in nij stasjon iepene. Healwei Hengelo en Ynskedee waard yn 1996 Ynskedee Kennispark iepene. By de reaktivearring fan it trajekt Enschede - Gronau yn 2001 krige Ynskedee in twadde foarstêdshalte: Enschede De Eschmarke. Yn 2012 waard der foar de tredde kear in nij stasjon iepene oan dizze line; Hengelo Gezondheidspark.

	Stasjon	Type gebou	Opmerkingen
	Sutfen	type SS twadde Klasse	gebou ferlern gien yn de Twadde Wrâldkriich en ôfbrútsen yn 1952, en ferfongen troch in ûntwerp fan arsjitekt Schelling
	Nieuwstad	Gjin	stasjon sletten yn 1918
	Eefde	Lyts gebouke	stasjon sletten yn 1932
	Laren-Almen	type SS fiifde klasse	stasjon sletten yn 1938
	Lochem	type SS fjirde klasse	hjoed-de-dei is der in restaurant yn it stasjonsgebou.
	Markelo	type SS fiifde klasse	Stasjon sletten yn 1953
	Goor	type SS fjirde klasse
	Wiene	Gjin	Stasjon sletten yn 1933, op it plak fan it stopplak leit hjoed-de-dei it eastlike talúd fan de yn 1935 oanleine Spoarbrêge bij Wiene
	Delden	type SS fjirde klasse	It stasjonsgebou is hjoed-de-dei yn gebrûk as galery.
	Hengelo Gezondheidspark	NS, abry
	Tuindorp-Nijverheid	Gjin	Stasjon sletten yn 1936, it stasjon lei sa'n 500 meter eastlik fan it yn 2012 iepene stasjon Hengelo Gezondheidspark.
	Hengelo	type Hengelo	1e gebou yn 1899 ofbrútsen, 2e gebou in unyk ûntwerp fan arsjitekt G.W. van Heukelom ferlern gien yn de Twadde Wrâldkriich. 500 meter westlik is yn 1951 in folslein nij stasjon boud nei ûntwerp fan arsjitekt Schelling.
	Hengelo FBK stadion	Gjin	stasjon sletten yn 2015
	De Waarbeek	Gjin	Stasjon sletten yn de jierren 1936.
	Ynskedee Kennispark	Unyk ûntwerp
	Ynskedee	type Hengelo	1e gebou yn 1952 ofbrútsen. Hja wiene fan miening dat it âlde stasjonsgebou te fier bûten it sintrum fan 'e stêd lei, it is 500 meter nei it westen ferpleatst it nije stasjons gebou is in unyk ûntwerp fan arsjitekt Schelling.
	Hengeloschestraat	Gjin	Stasjon sletten yn 'e iere jierren 30.
	Oldenzaalschestraat	Gjin	Stasjon sletten yn 'e iere jierren 30.
	Enschede De Eschmarke	NS, Abry
	Glanerbrug		Stasjonsgebou yn de jieren 80 ôfbrútsen.

Sjoch ek

• Steatslinen

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

(ned) Stasjonsweb