[go: nahoru, domu]

Illa de Creta: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breobot (conversa | contribucións)
m Reemplazos con Replacer: «en lugar de»
Breobot (conversa | contribucións)
m Reemplazos con Replacer: «Mar Exeo»
(Non se amosan 6 revisións feitas por 2 usuarios.)
Liña 1:
{{Xeografía política}}
{{Illa
| nome = Creta
Liña 5 ⟶ 6:
| lenda = Localización da illa
| imaxe = Lake Voulismeni Agios Nikolaos 4-2004 2.JPG
| pé_imaxe = Cidade de San NicolásNicolao en Creta.
| país = [[Grecia]]
| entidade_territorial = [[Periferias de Grecia|Periferia]]
Liña 12 ⟶ 13:
| arquipélago =
| mar = [[Mar Mediterráneo]]
| coordenadas = {{Coordenadas|35|12|36|N|24|54|36|E|display=inline,title}}
| distancia =
| superficie = 8 331,2
Liña 64 ⟶ 65:
* [[1913]]: Creta únese a [[Grecia]].
 
Os homínidos establecéronse en Creta hai polo menos 130 000 anos. Máis tarde no Neolítico e no período da Idade de Bronce, baixo os [[Civilización minoica|Minoicos]], Creta tiña unha civilización moi desenvolvida, foi gobernada por diversos estados gregos antigos, o [[Imperio Romano]], o [[Imperio Bizantino]], o [[Emirato de Creta]], a [[República de Venecia]] e o [[Imperio otománOtomán]]. Logo dun breve período independente (1897-1913) cun goberno provisional en Creta, uniuse ao Reino de Grecia. Foi ocupada pola [[Alemaña nazi]] durante a [[segunda guerra mundial]].
 
=== Creta prehistórica ===
Liña 85 ⟶ 86:
 
=== Imperio bizantino - primeiro período ===
{{Artigo principal | Creta bizantina}}
Creta foi separado de Cirenaica no [[297]]. Seguía sendo unha parte do imperioImperio romanoRomano, Creta foi obxecto dun ataque dos [[vándalos]] no [[467]], sufriu os grandes terremotos de [[365]] e [[415]], unha incursión dos [[Pobos eslavos|eslavos]] no ano [[623]], incursións árabes en [[654]] e na década de [[670]], e outra vez no século VIII. Cara ao ano [[732]], o emperador [[León III (emperador)|León III]] transfire a illa da xurisdición do [[Papa]] á do [[Patriarca ecuménico de Constantinopla|patriarcado de Constantinopla]].<ref name="ODB546">Kazhdan (1991), p. 546</ref>
 
=== Emirato de Creta ===
Liña 113 ⟶ 114:
Durante a Pascua de [[1770]], foi iniciada, unha gran revolta contra o goberno otomán, en Creta, por [[Daskalogiannis]], un armador da [[Sfakia]] a quen se lle prometeu o apoio da [[Revolta Orlov|frota Orlov]], que nunca chegou. Daskalogiannis finalmente entregouse ás autoridades otomás que p pelaron vivo. Na actualidade, o aeroporto de Chania noméase na súa honra.
 
Creta foi deixada fóra do estado grego moderno polo [[Protocolo de Londres]] de [[1830]], e logo foi cedida a [[Exipto - مصر|Exipto]] polo [[sultán]] otomán. O dominio exipcio durou pouco e foi devolto á soberanía do Imperio otománOtomán polo [[Convenio de Londres (1840)|Convenio de Londres]] o 3 de xullo de [[1840]].
 
Heraklion estaba rodeada por altos muros e baluartes e estendeuse cara ao oeste e cara ao sur polo século XVII. A zona máis opulenta da cidade era o cuadrante nordeste, onde residía á elite. A cidade recibira outro nome baixo o dominio dos otománs, "a cidade deserta". A política urbana que aplicaron os otománs en Candia foi un dobre enfoque. A primeira foi a dotación relixiosa. Fíxose que a elite otomá contribuíra á construción e rehabilitación da cidade en ruínas. O outro método consistía en aumentar a poboación e a renda urbana mediante a venda de propiedades urbanas. De acordo con Molly Greene (2001) houbo numerosos rexistros de transaccións inmobiliarias durante o dominio [[Imperio Otomán|otomán]]. Na cidade deserta, as minorías recibían igualdade de dereitos na compra da propiedades. Os cristiáns e os xudeus tamén foron capaces de comprar e vender no mercado de bens raíces.
Liña 127 ⟶ 128:
=== Segunda guerra mundial ===
{{Principal|Batalla de Creta|Resistencia cretense}}
Durante a [[segunda guerra mundial]], a illa foi escenario da famosa [[batalla de Creta]] en maio de [[1941]]. Os [[paracaidistas]] [[Alemaña|alemáns]] sufriron case 7000 vítimas, encontraron unha feroz resistencia dos habitantes e das forzas da [[Commonwealth de Nacións|British Commonwealth]], ao mando do tenente xeneral Sir [[Bernard Freyberg]]. Como resultado diso, [[Adolf Hitler]] prohibiu novas operacións aéreas a grande escala. Durante a ocupación, os escuadróns alemáns utilizaron habitualmente pelotóns de fusilamento para executar varóns civís, que estaban reunidos ao azarchou nas aldeas locais, en represalia pola morte dos soldados alemáns, como en [[Masacre de Kondomari|Kondomari]].
 
== Xeografía ==
 
Creta é a illa máis grande de Grecia e a segunda máis grande no leste do [[Marmar Mediterráneo]] (logo de [[Chipre]]). Atópase situada na parte sur do [[Marmar Exeo]] que separando o mar Exeo do [[mar de Libia]].
 
=== Morfoloxía da illa ===
Liña 141 ⟶ 142:
=== Montañas e vales ===
 
Creta é moi montañosa, e o seu carácter defínese por unha alta cadea montañosa que cruza de oeste a esteleste, formada por tres grupos diferentes de montañas:
* As montañas brancas ou [[Lefka Ori]] 2452 m.
* As [[Psiloritis]] ({{Coordenadas|35.18|N|24.82|E|display=inline}}) 2456 m.