Nazo
- Por la rakonto skribita da Gogol ed opero da Dmitri Shostakovich, videz La nazo.
Anatomiale, nazo esas organo qua salias meze di vizajo en vertebrozi, rezideyo di olfakto, qua admisas ed ekpulsas aero dum respirado. La vorto "nazo" ank uzesas por nomizar l'extremajo frontala di multa objekti, exemple avioni.
En la maxim multa mamiferi, ol anke shirmas hari, qui kaptas aerala partikuli ed impedas li atingar pulmoni. En la dopa interna parto di nazo jacas flarado mucozo e sinusi. Dop nazala kavajo, aero sequante pasas tra faringo, partigita kun la digestigiva sistemo, e pos en la cetero di respirala sistemo. En homi, nazo lokizesas central en la facio; en la maxim multa altra mamiferi, ol esas en la supere extremajo di muzelo.
Kom kunligo inter la korpo e l'extera mondo, la nazo e lua asociata strukturi ofte realigas altra funcioni koncernanta la kondicioni dil aero eniranta (exemple, varmar e/o humidigar ol) ed anke rekuperar humideso del aero ante ke ol esas exhalita (quo eventas maxim efikive en kameli).
En cetacei, nazo modifikesis dum l'evoluciono, e divenis naz-truo qua migris la somito di la kapo, produktinta plu fluida korpo-formo, e la kapaceso pri respirar submersita. Inverse, en elefanti, nazi evolucionis e divenis longa e muskulatra organo, nomizita "rostro".