[go: nahoru, domu]

Fara í innihald

„Frédéric Chopin“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ikkefast~iswiki (spjall | framlög)
Mynd
Bjarga 1 heimildum og merki 0 sem dauðar.) #IABot (v2.0.9.5
 
(84 millibreytinga eftir 33 notendur ekki sýndar)
Lína 1: Lína 1:
[[Mynd:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 043.jpg|thumb|right|Ókláruð mynd af '''Chopin''' eftir [[Eugène Delacroix]]]]
[[Mynd:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 043.jpg|thumb|right|Ókláruð mynd af '''Chopin''' eftir [[Eugène Delacroix]], 1838]]
'''Frédéric-François Chopin''' ([[1. mars]] [[1810]] – [[17. október]] [[1849]]), er vinsælasta tónskáld [[Pólland|Pólverja]] og á meðal vinsælustu píanó tónskálda heims, en hann skrifaði flesti tónverk sín fyrir píanóið. Hann var skírður '''Fryderyk Franciszek Chopin''' en breytti því síðar í franska útgáfu „Frédéric-François“ þegar hann fór frá Pólandi til Parísar tvítugur að aldri. Síðasta nafn hans er stundum stafað Szopen í pólskum textum.
'''Frédéric-François Chopin''' ([[1. mars]] [[1810]] – [[17. október]] [[1849]]), er vinsælasta tónskáld [[Pólland|Pólverja]] og á meðal vinsælustu píanótónskálda heims, en hann skrifaði flest tónverk sín fyrir píanóið. Hann var skírður '''Fryderyk Franciszek Chopin''' en breytti því síðar í franska útgáfu „Frédéric-François“ þegar hann fór frá Póllandi til Parísar tvítugur að aldri. Síðasta nafn hans er stundum stafað Szopen í pólskum textum. Hann fæddist að sögn [[1. mars]] [[1810]] en skírnarvottorð hans segir fæðingardaginn vera [[22. febrúar]]. Hann fæddist í [[Żelazowa Wola]] í miðju Póllandi nálægt Sochaczew. Móðir hans hét [[Tekla Justyna Krzyżanowska]] en franskættaður faðir hans hét [[Mikołaj (Nicolas) Chopin]].
Hann fæddist að sögn [[1. mars]] [[1810]] en skírnarvottorð hans segir fæðingardag hans vera [[22. febrúar]]. Hann fæddist í [[Żelazowa Wola]] í miðju Póllandi nálægt Sochaczew. Móðir hans hét [[Tekla Justyna Krzyżanowska]] en franskættaður faðir hans hét [[Mikołaj (Nicolas) Chopin]].


==Ævi==
== Ævi ==
Þegar hann var ungur að aldri voru hæfileikar hans auðheyranlegir og mætti líkja æsku hans við æsku [[Mozart]]s. Sjö ára að aldri, hafði hann þegar samið tvær [[pólóníur]], fyrra verkið var gefið út á verkstæði föður Cybulski. Undraverk hans kom út í dagblaði í Varsjá, og varð „Chopin litli“ aðdráttarafl við gestamóttöku aðalsgestasofa í höfuðborginni. Hann hélt einnig opinbera góðgerðartónleika. Fyrsti kennari hans á píanó var fiðluleikarinn [[Wojciech Żywny]] — frá [[1816]] til [[1822]], sem kenndi honum þar til hann gat ekki kennt honum meira, þar sem nemandinn skaraði fram úr kennaranum sjálfum.
Ungur að aldri voru hæfileikar hans auðheyranlegir og mætti líkja honum við [[Mozart]]. Sjö ára að aldri hafði hann þegar samið tvær [[pólóníur]], fyrri var gefin út á verkstæði föður Cybulski. Undraverk hans kom út í dagblaði í Varsjá og varð „Chopin litli“ aðdráttarafl við gestamóttöku aðalsgestastofa í höfuðborginni. Hann hélt einnig opinbera góðgerðartónleika. Fyrsti kennari hans á píanó var fiðluleikarinn [[Wojciech Żywny]] — frá [[1816]] til [[1822]], sem kenndi honum þar til Chopin skaraði fram úr kennara sínum.[[Mynd:Chopin zelazowa wola.JPG|thumb|right|Minnisvarði Frédéric Chopin í [[Żelazowa Wola]] ([[Józef Gosławski]], 1955/1969)]]
Hann fékk frekari leiðsögn frá [[Wilhelm Würfel]] en eftir að hafa heimsótt Vín 1831 fór hann til Parísar þar sem hann eyddi miklum hluta ævi sinnar. Um [[1838]] var Chopin orðinn frægur í París og hafði eignast vini á borð við óperuskáldið [[Vincenzo Bellini]] og málarann [[Eugène Delacroix]].


Upp úr 1840 fór heilsu hans að hraka og hann lést [[1849]] og er grafinn í [[Père Lachaise]] í París (að undanskildu hjarta hans sem var jarðsett í ''Kirkju heilaga krossins'' í Varsjá). [[Sálumessa]] Mozarts var spiluð við jarðarför hans.
[[Mynd:5000 zl a 1982.jpg|thumb|right]]


== Tenglar ==
Hann fékk frekari leiðsögn frá [[Wilhelm Würfel]] en eftir að hafa heimsótt Vín 1831 fór hann til Parísar, þar sem hann eyddi miklum hluta ævi sinnar. Um [[1838]] var Chopin orðin frægur í París og hafði eignast vini á borð við óperuskáldið [[Vincenzo Bellini]] og málarann [[Eugène Delacroix]].
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3289008 ''Í Valdemosaklaustri''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1964]

'''Erlendir tenglar:'''
Upp úr 1840 fór heilsu hans að hraka og hann lést [[1849]] og var grafinn í [[Père Lachaise]] í París (að undanskildu hjarta hans sem var jarðsett í ''Kirkju heilaga krossins'' í Varsjá). [[Sálumessa]] Mozarts var spiluð við jarðarför hans.
* [http://www.chopinmusic.net ChopinMusic] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080420052623/http://www.chopinmusic.net/ |date=2008-04-20 }} - nótur, upptökur, myndir og forum.

==Útværir tenglar==
* [http://www.chopinmusic.net ChopinMusic] - nótur, upptökur, myndir og forum.
* ([[Project Gutenberg]] rafrænar bækur):
* ([[Project Gutenberg]] rafrænar bækur):
** [http://www.gutenberg.net/etext/4386 ''Life of Chopin'', eftir Franz Liszt]
** [http://www.gutenberg.net/etext/4386 ''Life of Chopin'', eftir Franz Liszt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041014002826/http://www.gutenberg.net/etext/4386 |date=2004-10-14 }}
** [http://www.gutenberg.net/etext/4973 ''Frederick Chopin as a Man and Musician'', eftir Frederick Niecks]
** [http://www.gutenberg.net/etext/4973 ''Frederick Chopin as a Man and Musician'', eftir Frederick Niecks] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041014023551/http://www.gutenberg.net/etext/4973 |date=2004-10-14 }}
** [http://www.gutenberg.net/etext/4939 ''Chopin: The Man and his Music'', eftir James Huneker]
** [http://www.gutenberg.net/etext/4939 ''Chopin: The Man and his Music'', eftir James Huneker] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041014213024/http://www.gutenberg.net/etext/4939 |date=2004-10-14 }}
* [http://www.mutopiaproject.org/cgibin/make-table.cgi?Composer=ChopinFF&preview=1 Chopin's partitions] frá [[Mutopia Project]]
* [http://www.mutopiaproject.org/cgibin/make-table.cgi?Composer=ChopinFF&preview=1 Chopin's partitions] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050125010305/http://www.mutopiaproject.org/cgibin/make-table.cgi?Composer=ChopinFF&preview=1 |date=2005-01-25 }} frá [[Mutopia Project]]
* [http://www.classicalarchives.com/chopin.html Safn Chopins á ''Classical Music Archives'']
* [http://www.classicalarchives.com/chopin.html Safn Chopins á ''Classical Music Archives'']
* [http://www.konkurs.chopin.pl/index_en.html International Frederick Chopin Piano Competition]
* [http://www.konkurs.chopin.pl/index_en.html International Frederick Chopin Piano Competition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050205145853/http://www.konkurs.chopin.pl/index_en.html |date=2005-02-05 }}
===Upptökur===
'''Upptökur'''
* Fríar upptökur af [http://innig.net/music/betts-chopin/ Chopin's music] eftir Donald Betts (3 ballades, 3 études, 2 nocturnes, 1 mazurka)
* Ókeypis upptökur af [http://innig.net/music/betts-chopin/ Chopin's music] eftir Donald Betts (3 ballades, 3 études, 2 nocturnes, 1 mazurka)
* Fríar upptökur af [http://innig.net/music/inthehands/category/recordings/chopin/ Chopin's music] eftir Paul Cantrell
* Ókeypis upptökur af [http://innig.net/music/inthehands/category/recordings/chopin/ Chopin's music] eftir Paul Cantrell
* [http://www.pianosociety.com/index.php?id=9 Piano Society.com — Chopin] — Various free recordings of Chopin's music in MP3 format.
* [http://www.pianosociety.com/index.php?id=9 Piano Society.com Chopin] Various free recordings of Chopin's music in MP3 format.
* [http://www.classiccat.net/chopin_f/index.htm Classic Cat — Chopin]
* [http://www.classiccat.net/chopin_f/index.htm Classic Cat Chopin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090218021553/http://www.classiccat.net/chopin_f/index.htm |date=2009-02-18 }}
* [http://www.gressus.se/chopin/midi/chopin.html The Chopin MIDI Archive]
* [http://www.gressus.se/chopin/midi/chopin.html The Chopin MIDI Archive] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050307141203/http://www.gressus.se/chopin/midi/chopin.html |date=2005-03-07 }}
{{fde|1810|1849|Chopin, Frédéric}}

== Tenglar ==
* [http://www.timarit.is/?issueID=419072&pageSelected=7&lang=0 ''Í Valdemosaklaustri''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1964]
* [http://www.movimento.com/mostraconteudo.asp?mostra=2&escolha=12&codigo=3461 ''Fréderic François Chopin, (1810-1849), o "Príncipe dos Pianistas", é o exemplo típico de uma figura do Romantismo'' (Cartuxa, Mallorca)]


[[Flokkur:Pólsk skáld|Chopin, Frédéric]]
[[Flokkur:Pólsk skáld|Chopin, Frédéric]]
Lína 36: Lína 31:
[[Flokkur:Rómantísk tónskáld|Chopin, Frédéric]]
[[Flokkur:Rómantísk tónskáld|Chopin, Frédéric]]
[[Flokkur:Rómantík|Chopin, Frédéric]]
[[Flokkur:Rómantík|Chopin, Frédéric]]
{{fde|1810|1849|Chopin, Frédéric}}

{{Tengill ÚG|es}}

{{Tengill GG|de}}
{{Tengill GG|eo}}
{{Tengill GG|fr}}
{{Tengill ÚG|pt}}
{{Tengill GG|uk}}
{{Tengill GG|zh}}

[[ar:فريدريك شوبان]]
[[bat-smg:Frédéric Chopin]]
[[be-x-old:Фрыдэрык Шапэн]]
[[bg:Фредерик Шопен]]
[[br:Frédéric Chopin]]
[[bs:Frédéric Chopin]]
[[ca:Frédéric Chopin]]
[[cs:Fryderyk Chopin]]
[[cy:Frédéric Chopin]]
[[da:Frédéric Chopin]]
[[de:Frédéric Chopin]]
[[el:Φρεντερίκ Σοπέν]]
[[en:Frédéric Chopin]]
[[eo:Frédéric Chopin]]
[[es:Frédéric Chopin]]
[[et:Frédéric Chopin]]
[[eu:Frederic Chopin]]
[[fa:فردریک شوپن]]
[[fi:Frédéric Chopin]]
[[fr:Frédéric Chopin]]
[[gan:蕭邦]]
[[gl:Frédéric Chopin]]
[[he:פרדריק שופן]]
[[hr:Frédéric Chopin]]
[[hu:Frédéric Chopin]]
[[id:Frédéric François Chopin]]
[[io:Frédéric Chopin]]
[[it:Frédéric Chopin]]
[[ja:フレデリック・ショパン]]
[[ka:ფრედერიკ შოპენი]]
[[ko:프레데리크 쇼팽]]
[[la:Fridericus Chopin]]
[[lb:Frédéric Chopin]]
[[li:Frédéric Chopin]]
[[lt:Frederikas Šopenas]]
[[lv:Frederiks Šopēns]]
[[mk:Фредерик Шопен]]
[[mn:Фридерик Шопен]]
[[nds:Frédéric Chopin]]
[[nl:Frédéric Chopin]]
[[nn:Frédéric Chopin]]
[[no:Frédéric Chopin]]
[[pl:Fryderyk Chopin]]
[[pt:Frédéric Chopin]]
[[qu:Frédéric Chopin]]
[[ro:Frédéric Chopin]]
[[ru:Шопен, Фредерик]]
[[scn:Frédéric Chopin]]
[[sh:Frederic Chopin]]
[[simple:Frédéric Chopin]]
[[sk:Fryderyk Chopin]]
[[sl:Frédéric Chopin]]
[[sr:Фредерик Шопен]]
[[sv:Frédéric Chopin]]
[[sw:Frédéric Chopin]]
[[th:เฟรเดริก ฟรองซัวส์ โชแปง]]
[[tr:Frédéric François Chopin]]
[[uk:Шопен Фредерік-Франсуа]]
[[uz:Frederic Chopin]]
[[vi:Frédéric Chopin]]
[[vo:Frédéric Chopin]]
[[zh:弗雷德里克·肖邦]]
[[zh-classical:蕭邦]]
[[zh-yue:蕭邦]]

Nýjasta útgáfa síðan 30. nóvember 2023 kl. 02:00

Ókláruð mynd af Chopin eftir Eugène Delacroix, 1838

Frédéric-François Chopin (1. mars 181017. október 1849), er vinsælasta tónskáld Pólverja og á meðal vinsælustu píanótónskálda heims, en hann skrifaði flest tónverk sín fyrir píanóið. Hann var skírður Fryderyk Franciszek Chopin en breytti því síðar í franska útgáfu „Frédéric-François“ þegar hann fór frá Póllandi til Parísar tvítugur að aldri. Síðasta nafn hans er stundum stafað Szopen í pólskum textum. Hann fæddist að sögn 1. mars 1810 en skírnarvottorð hans segir fæðingardaginn vera 22. febrúar. Hann fæddist í Żelazowa Wola í miðju Póllandi nálægt Sochaczew. Móðir hans hét Tekla Justyna Krzyżanowska en franskættaður faðir hans hét Mikołaj (Nicolas) Chopin.

Ungur að aldri voru hæfileikar hans auðheyranlegir og mætti líkja honum við Mozart. Sjö ára að aldri hafði hann þegar samið tvær pólóníur, sú fyrri var gefin út á verkstæði föður Cybulski. Undraverk hans kom út í dagblaði í Varsjá og varð „Chopin litli“ aðdráttarafl við gestamóttöku aðalsgestastofa í höfuðborginni. Hann hélt einnig opinbera góðgerðartónleika. Fyrsti kennari hans á píanó var fiðluleikarinn Wojciech Żywny — frá 1816 til 1822, sem kenndi honum þar til Chopin skaraði fram úr kennara sínum.

Minnisvarði Frédéric Chopin í Żelazowa Wola (Józef Gosławski, 1955/1969)

Hann fékk frekari leiðsögn frá Wilhelm Würfel en eftir að hafa heimsótt Vín 1831 fór hann til Parísar þar sem hann eyddi miklum hluta ævi sinnar. Um 1838 var Chopin orðinn frægur í París og hafði eignast vini á borð við óperuskáldið Vincenzo Bellini og málarann Eugène Delacroix.

Upp úr 1840 fór heilsu hans að hraka og hann lést 1849 og er grafinn í Père Lachaise í París (að undanskildu hjarta hans sem var jarðsett í Kirkju heilaga krossins í Varsjá). Sálumessa Mozarts var spiluð við jarðarför hans.

Erlendir tenglar:

Upptökur