Эстония климаты

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Эстонияның климаты Солтүстік Атлант ағысы, Балтық теңізі және Эстонияның географиялық орналасуына қатты әсер ететін өтпелі қоңыржай климат болып табылады.

Сипаттама

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Эстонияда ылғалды теңіз климаты бар, қысы салқын және жазы салқын. Балтық теңізінің жақындығы климатты жұмсартады және жағалаудағы қысқы температураны арттырады - мұнда кейде ішкі аймаққа қарағанда 4°C жылы болады. Қыста (қараша-наурыз) температура нөлге жақын ауытқиды, +4°С-тан аспайды, ал қар жылына бес айға дейін жауады. Жазда максималды тәуліктік температура шамамен 22°C құрайды және кейде 27-28°C дейін көтеріледі.

Қыста таяз суда су қатып қалады, бірақ жаздың шуақты күндерінде (жаздың ортасында күндізгі сағат 19 сағатқа дейін созылады) Балтық суы жылы болады, әсіресе шілде мен тамызда. Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері шамамен 600 мм, оның 150 мм қар түрінде түседі.[1]

Маусым бойынша климат

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Эстонияда теңіз климаты басым, аумаққа тереңдеген сайын қоңыржай континенттік қасиеттерге ие болады. Бұл Балтық жағалауындағы елдегі ауа райы жағдайына Солтүстік Атлант ағыны қатты әсер етеді. Циклондардың әсері температураның күрт өзгеруі, желдің күшті екпіні түрінде әсер етеді. Бұл климаттық жағдайлар елдің аралдары мен теңіз жағалауларында күзде және қыста жиі байқалады. Екінші жағынан, теңіз ауасының әсерінен Эстонияда орташа жылдық ауа температурасы онымен бір ендікте орналасқан басқа елдерге қарағанда жоғары.

Эстониядағы қыс

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Эстониядағы қыс

Эстониядағы қыс желтоқсан айының басында басталады. Эстониялық қысы жұмсақ, қалыпты қар жауады және жиі ериді. Қыстың бірінші жартысы тұрақсыз - жаңбыр қарға, аязды күндер жиі ерулерге ауыстырылады. Тұтастай алғанда, желтоқсан айы кейінгі қыс айларына қарағанда жылырақ болады. Жылдың ең қысқа күні Эстонияның солтүстігінде 6 сағат 2 минутқа және Эстонияның оңтүстігінде 6 сағат 39 минутқа созылатын қысқы күн тоқырауы болып табылады. Қыстың екінші жартысы тұрақты және суық. Ең суық қыс айы, дәстүр бойынша қаңтар. Қаңтардың орташа тәуліктік температурасы -2 - -4°С, түнде -6 - -8°С дейін төмендейді. Ақпан айында қысқы суықтық сақталады. Суық және құрғақ арктикалық ауа массалары пайда болуы мүмкін. Бұл айдағы орташа ауа температурасы қаңтар айындағыдан шамамен 1-1,5°С жоғары. Эстониядағы қар жамылғысы орташа есеппен 135 күнге дейін созылады. Ең аз қар жамылғысы Саареманың батыс жағалауындағы аралдарда байқалады, ең үлкен қар жамылғысы Хаанья мен Пандивере биіктіктеріне тән.

Эстониядағы көктем

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Эстонияда көктем әдетте наурыздың екінші жартысында басталады. Эстония көктемі ұзақ және суық, түнде жиі аяздар болады. Қыста салқындатылған ірі су қоймаларының ауа райына әсерінен көктемнің басталуы континенттік Еуропаға қарағанда әлдеқайда баяу болады. Наурыздың аяғында қар жамылғысы ериді, бірақ ауа температурасының тұрақты көтерілуі сәуір айының ортасына дейін созылады. Көктемде ауа-райының тұрақты болуын қамтамасыз ететін жоғары атмосфералық қысым жиі байқалады. Сәуір айы суық ауа райының жиі қайталануымен сипатталады, бұл көктемнің соңғы айларында да қар жиі жауады. Мамыр айында ағаштардағы жапырақтар гүлдейді, шөптер жасылға айналады, шие гүлдейді.

Эстониядағы жаз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Эстонияның оңтүстігінде сирек кездесетін құбылыс

Эстонияда жаз маусым айының басында басталады, дегенмен соңғы түнгі аяздар әлі маусымның ортасында да болып тұрады. Эстонияның жазы орташа жылы. Маусым айы Эстонияда ең бұлтсыз ай. Елдегі нағыз жаздың жылы күндері тек жазғы күн тоқырау күнінен кейін маусымның аяғында келеді. Күндізгі жарықтың максималды ұзақтығы 19 сағатты құрайды, сондықтан жазғы түндер ақ деп аталады. Жаздың ең жылы айы – шілде. Шілдедегі орташа тәуліктік ауа температурасы +20 - +22°С. Елге нағыз жылу келеді, ал Эстониядағы ауа + 30°C дейін қызуы мүмкін, бірақ бұл жиі бола бермейді. Шілде айының ортасынан бастап циклондық белсенділік күшейеді. Бұлттылық пайда болады, жауын-шашын жиілейді. Ауа температурасы шілде айының соңына дейін баяу көтеріледі, содан кейін дәл солай баяу төмендей бастайды. Тамыз айында орташа тәуліктік ауа температурасы сирек +18°С-тан асады, жалпы алғанда температураның біртіндеп төмендеуі байқалады, сондықтан жаздан күзге ауысу байқалмай өтеді. Тамыздың екінші жартысында жиі жаңбыр жауады, кейде бұршақ жауады.

Эстониядағы күз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Эстонияда күз қыркүйектің алғашқы күндерінен басталады. Айдың бірінші жартысы құрғақ және жылы ауа райымен сипатталады. Осыған қарамастан, ауа температурасы баяу төмендейді. Қыркүйектің екінші жартысында циклондардың белсенділігі күшейеді, бұл уақытта ауа райы көбінесе бұлтты, желді, аздаған жаңбыр жиі жауады. Күзде теңізден алыс жерлерде температура жағалауға қарағанда әлдеқайда тез төмендейді. Қазан айында одан да салқын болады. Қазан айының орташа тәуліктік температурасы +10°С шамасында. Қазан мен қарашада бұлтты күндер көп. Көбінесе ұзаққа созылған жаңбыр жауады, бірақ алғашқы қар да жаууы мүмкін. Қараша - суық ай, бұлтты емес, жаңбырдың орнына жиі қар жауады. Қараша айында тұрақты қар жамылғысы сирек қалыптасады, әсіресе елдің жағалауында - өйткені әлі жылы жер қардың ұзақ уақыт бойы жатуына жол бермейді. Жиі тұман болады. Эстония ылғалды климаты бар аймақта орналасқан, мұнда жауын-шашын мөлшері жалпы буланудан асып түседі. Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері Кихну аралында 535 мм-ден Куузикуде 727 мм-ге дейін жетеді. Жауын-шашынның көп бөлігі батыс жағалаудан 30-60 км қашықтықта түседі. Ең көп бұлттылық қараша-желтоқсанда, ал ашық ауа райы мамыр-маусымда байқалады. Жағалаудағы аудандарда бұлттылық теңізден шалғай аудандарға қарағанда айтарлықтай аз.[2][3][4][5]

Қалалар мен шипажайлардағы климаты (ай бойынша)

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Таллинн ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C −1 −2 2 9 15 19 22 20 15 10 4 0
Орташа минимум, °C −6 −7 −4 1 5 10 13 12 8 4 −1 −4
Курессааре ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C −0 −1 2 8 15 19 21 20 15 10 5 2
Орташа минимум, °C −5 −6 −4 0 6 10 13 13 9 5 1 −3
Нарва ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C −3 −3 2 9 16 20 22 20 14 8 2 −1
Орташа минимум, °C −9 −10 −5 −0 4 9 12 11 6 3 −3 −7
Пярну ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C −1 −2 2 10 16 20 23 21 16 10 4 0
Орташа минимум, °C −6 −7 −4 1 7 11 14 13 9 4 −1 −4
Тарту ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C −2 −2 3 11 17 20 23 21 15 19 3 −1
Орташа минимум, °C −7 −8 −4 1 6 10 13 12 7 4 −2 −6
Хийумаа ауа райы
Көрсеткіш Қаң Ақп Нау Сәу Мам Мау Шіл Там Қыр Қаз Қар Жел
Орташа максимум, °C 1 −0 2 7 12 16 20 20 15 10 5 3
Орташа минимум, °C −3 −4 −2 1 5 10 14 14 10 6 2 −1

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Эстония https://wikiway.com/estonia/
  2. ↑ КЛИМАТ В ЭСТОНИИ КРАТКО https://obrazovanie-gid.ru/pereskazy1/klimat-v-estonii-kratko.html
  3. ↑ Эстония природные условия климат https://topogis.ru/estoniya-prirodnyye-usloviya-klimat.php
  4. ↑ Эстония: характеристики и климат https://www.meteorologiaenred.com/ru/%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%B8-%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82-%D1%8D%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B8.html
  5. ↑ Климат и погода в Эстонии https://www.poehalisnami.kz/countries/estoniya/climate
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Эстония_климаты&oldid=3162336» бетінен алынған