dewlet

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /dɛwˈlɛt/
• Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: dew·let

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dewlet	dewlet
Îzafe	dewleta	dewletên
Çemandî	dewletê	dewletan
Nîşandera çemandî	wê dewletê	wan dewletan
Bangkirin	dewletê	dewletino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dewletek	dewletin
Îzafe	dewleteke	dewletine
Çemandî	dewletekê	dewletinan

dewlet mê

1. Welatekî serbixwe, herêmeke serbixwe.

   Hevmane: dûgel

   Zêdeyî 200 dewletan li dinyayê hene.

2. hikûmet, hêza ku herêmeke serbixwe bi rê ve dibe

   Dewleta tirk bi hezaran gundên kurdan wêran kirine.

3. hemî dezgehên hikûmî yên welatekî bi rê ve dibin

   Polîs jî dewlet e.

4. serbixwe, azad, rizgar

   Nêzîk e ku xewna me yan mezin bi cih bêt: Kurdistan bibe dewletek bi serê xwe.

5. dewlemendî, zengînî, mal, maliyet, bongî, bongtî,
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Dil bi zulmê nasojî, xenc û xet û xal in di dil
  Xeyrixwahên dewletê mîrî ji wan guhdar-i bit
  Teyrê dil bê tem'ekê nayête dest şehzadeyan — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên

• kurdî-erebî: دەولەت‎
• kurdî-krîlî: дәԝләт

Pîrepend

• Dewleta lez, rez û pez
• Gava dewlet birêse, wê gayê golik bialêse
• Her kî nizane qûweta xwe, ew her dûr e ji dewleta xwe.

Bide ber

• bajar
• gund
• herêm
• hikûmet
• navçe
• siyaset
• welat

Hevmane

• dûgel

Jê

• (lêker) dewlet bûn
• (lêker) dewlet kirin
• (navdêr) dewletbûn
• (navdêr) dewletkirin
• (rengdêr) dewletbûyî
• (rengdêr) dewletkirî
• dewletî
• dewlî
• duwelî
• dewlemend
• dewlemendî

Etîmolojî

Ji erebî دَوْلَة‎ (dewle^t) ji aramî דולא‎ (dewla, “desthilat, serwerî”), hevreha akadî [skrîpt hewce ye] (duwelu, “kontrol kirin”).

Bi zaravayên din

• Soranî: دەوڵەت‎ (dewłet)

Werger

• Abxazî: аҳәынҭқарра (āh°̍əntkārrā)
• Afrîkansî: staat → af
• Albanî: shtet → sq n
• Almanî: Staat → de n
• Altayiya başûrî: тергее (tergee)
• Aramiya nû ya asûrî: ܐܘܼܚܕܵܢܵܐ‎ n, ܐܲܬܪܵܐ‎ n
• Aromanî: stat nt, crat nt, duvleti m, vãsilii m, amirãrilji m
• Astûrî: estáu → ast n
• Azerî: dövlət → az
• Başkîrî: дәүләт (däwlät)
• Belarusî: дзяржа́ва m (dzjaržáva)
• Bengalî: রাষ্ট্র → bn (raśṭr)
• Bretonî: stad → br n
• Bulgarî: държа́ва m (dǎržáva)
• Burmayî: နိုင်ငံ → my (nuingngam)
• Buryatî: гүрэн (güren), түрэ (türe), гүрэн түрэ (güren türe), улас (ulas)
• Çekî: stát → cs n
• Çînî:

  Kantonî: 國家

  Dunganî: гуйҗя (guyži͡a)

  Hakkayî: 國家 (koet-kâ)

  Mandarînî: 國家 → zh; 國 → zh (guó); 邦 → zh (bāng), 邦國;

  Min dongî: 國家 (guók-gă)

  Minnanî: 國家 → zh-min-nan (kok-ka, kok-ke, kok-kee)

  Wuyî: 國家

• Danmarkî: stat g
• Endonezyayî: negara → id
• Erebî: دَوْلَة‎ → ar m (dawla)
• Ermenî: պետություն → hy (petutʻyun), երկիր → hy (erkir)
• Esperantoyî: ŝtato
• Estonî: riik → et
• Farisî: دولت‎ → fa (dowlat), فرمانروایی‎ → fa (farmânravâyi)
• Fînî: valtio → fi
• Fransî: état → fr n, État → fr n, Etat → fr n
• Friyolî: stât n
• Gaelîka skotî: stàit m
• Galîsî: estado → gl n
• Gurcî: სახელმწიფო → ka (saxelmc̣ipo)
• Guwaranî: tetã → gn
• Haîtî: eta
• Hawsayî: jiha → ha
• Hindî: राज्य → hi n (rājya), राष्ट्र → hi n (rāṣṭra), स्टेट → hi n (sṭeṭ)
• Holendî: staat → nl m
• Îbranî: מְדִינָה‎ m (m'diná)
• Îdoyî: stato → io
• Îngilîziya kevn: cynewise m
• Îngilîzî: state → en, polity → en
• Îngriyî: riikki
• Îrlendî: stát n
• Îtalî: stato → it n
• Îzlendî: ríki → is nt
• Japonî: 国 → ja (くに, kuni), 国家 → ja (こっか, kokka)
• Kalmîkî: орн-нутг (orn-nutg), государств (gosudarstv), төр (tör), шаң (şañ)
• Kannadayî: ದೇಶ → kn (dēśa)
• Kaşûbî: państwò nt
• Katalanî: estat → ca n
• Kirgizî: мамлекет → ky (mamleket)
• Kîngalî: රාජ්‍යය (rājyaya)
• Koreyî: 국가(國家) (gukga)
• Kornî: stat n
• Korsîkayî: statu n
• Kumikî: пачалыкъ (paçalıq)
• Ladînî: stat n
• Latînî: civitas → la m, res publica → la m
• Latviyayî: valsts → lv m
• Lawsî: ລັດ → lo (lat), ຊາດ → lo (sāt)
• Lîgûrî: stâto
• Lîmbûrgî: staot → li
• Lîtwanî: valstybė → lt m
• Makedonî: др́жава m (dŕžava)
• Malayalamî: രാഷ്ട്രം → ml (rāṣṭraṃ)
• Malezî: negara → ms
• Mançûyî: ᡤᡠᡵᡠᠨ (gurun), ᡤᡠᡵᡠᠨ
  ᠪᠣᠣ (gurun boo)
• Maorî: tūwehe
• Mecarî: állam → hu
• Mongoliya navîn: ᠤᠯᠤᠰ᠋ (ulus᠋)
• Mongolî:

  Kirîlî: улс гурэн (uls guren), улс → mn (uls)

  Mongolî: ᠤᠯᠤᠰ᠋ (ulus᠋)

  Mongoliya klasîk: ᠤᠯᠤᠰ᠋ (ulus᠋)

• Navajoyî: Wááshindoon, biwááshindoon
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: stat → no n

  Norweciya nînorskî: stat → nn n

• Ojibweyî: ogimaawiwin
• Oksîtanî: estat → oc n
• Osetî: паддзахад (padʒaxad)
• Oygurî: دۆلەت‎ (dölet)
• Ozbekî: davlat → uz
• Palî: raṭṭha nt
• Peştûyî: مملکت‎ n (mamlakat), دولت‎ → ps n (dawlat)
• Polonî: państwo → pl nt, stan → pl n
• Portugalî: estado → pt n
• Qazaxî: мемлекет (memleket)
• Qiptî: ⲉⲝⲟⲩⲥⲓⲁ m (eksousia), ϣⲗⲟⲗ n (šlol)
• Romancî: stadi n, stedi
• Romanyayî: stat → ro nt
• Rusî: госуда́рство nt (gosudárstvo), держа́ва m (deržáva), на́ция m (nácija)
• Rusînî: держа́ва m (deržáva)
• Sanskrîtî: राष्ट्र → sa n an nt (rāṣṭra)
• Sardînî: istadu n, istatu, istau
• Sicîlî: statu n, statu n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: др̀жава m

  Latînî: dr̀žava m

• Skotî: state, steit
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: дрьжава m (drĭžava), дръжава m (drŭžava)

• Slaviya rojavayî ya kevn: дьржава m (dĭržava)
• Slovakî: štát → sk n
• Slovenî: država → sl m
• Spanî: Estado → es n
• Swahîlî: nchi → sw, dola → sw
• Swêdî: stat → sv g, rike → sv nt
• Tacikî: давлат → tg (davlat)
• Tagalogî: banwa
• Tamîlî: அரசு → ta (aracu)
• Tayî: รัฐ → th (rát), ชาติ → th
• Telûgûyî: స్థితి → te (sthiti)
• Teteriya krîmî: devlet
• Teterî: дәүләт → tt (däülät)
• Tigrînî: ሃገረ (hagärä)
• Tirkî: devlet → tr
• Tirkmenî: döwlet
• Tîbetî: རྒྱལ་ཁབ (rgyal khab)
• Tokpisinî: kantri
• Tuvanî: күрүне (kürüne)
• Urdûyî: رِیاسَت‎ m (riyāsat)
• Ûkraynî: держа́ва m (deržáva)
• Venîsî: stato n, stado
• Viyetnamî: nhà nước → vi, quốc gia → vi
• Walonî: estat n
• Weylsî: talaith → cy m
• Xakasî: хазна (xazna)
• Ximêrî: រដ្ឋ → km (rŭətthɑɑ)
• Yakutî: судаарыстыба (sudaarıstıba)
• Yidîşî: מדינה‎ (medine)
• Yûnanî: κράτος → el nt (krátos), καθεστώς → el nt (kathestós)
• Zhuangî: guekgya

Soranî

Navdêr

dewlet

1. Bi alfabeya latînî nivîsina دەوڵەت‎.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)