Recensetur Lima

{{latinitas|-1}}

{{Data urbis

|nomen_locale =Lima

|genetivus =Limensis

|agnomen =Urbs Regum

|sententia =Hoc signum vere regum est

|imago_prospectus =Lima Cathedral.jpg

|magnitudo_imaginis =200px

|capitulum =

|imago_vexilli =Flag of Lima.svg

|imago_signi =Coat of arms of Lima.svg

|imago_tabulae =Lima div num.png

|magnitudo_tabulae =200px

|capitulum_tabulae =

|species_subdivisionis =Natio

|nomen_subdivisionis =[[Peruvia]]

|titulus_principis =Bergomagister

|nomen_principis =[[Ludovicus Castañeda]]

|titulus_conditionis =Condita

|dies_condita =[[1535]]

|ordo_magnitudinis =1 E8

|magnitudo_mpq =

|magnitudo =804.3

|magnitudo_terrestris_mpq =

|magnitudo_terrestris =804.3

|magnitudo_aquaria_mpq =

|magnitudo_aquaria =75.7

|incolae_anno =2006

|incolae_nota =

|incolae =

|incolae_metro =8 187 398

|incolae_urbanae =6 872 766

|densitas_incolarum =8544

|densitas_incolarum_mpq =

|circulus_temporalis =-5

|TUC_differentia =

|circulus_temporalis_HAE =

|TUC_differentia_HAE =

|latd= 12|latm= 2.6|lats= 0|latNS= S

|longd= 77|longm= 1.7|longs= 0|longEW= W

|altitudo =0 –1548

|altitudo_p =

|situs_interretialis =

|postscripta =}}

[[Fasciculus:Solo_anda.JPG‎|thumb|right|180pix|''[[Dominus Miraculorum]]'']]

'''Lima''' est [[urbs]] principalis et caput reipublicae Peruvianae, atque olim fuit sedes subregni [[Peruvia]]e. In [[Lima (provincia)|provincia eiusdem nominis]] praeest, et media urbs, commerciale,{{dubsig}} et vectorium totius regionis stat. Inter valles fluminum ''[[Flumen Chillon|Chillon]],'' ''[[Flumen Rimac|Rimac]]'', et ''[[Flumen Lurin|Lurin]],'' in litore deserto iuxta sinum [[Oceanus Pacificus|Oceani Pacifici]] sita est, ubi urbis [[Callao]] portus exstat.

A [[Franciscus Pizarro|Francisco Pizarro]], Hispanico victore, condita, Lima ut ''Urbs Regum'' cognita est. Plus quam trecentos annos erat gravissima atque opulentissima metropolis totius [[America Meridionalis|Americae Meridionalis]]; nunc autem, quattuor saeculis a fundamento suo praeteritis, tenuis umbra vel maestum reliquum gloriae prioris splendorisque gravatur. Prope tertia pars populi Peruviae in urbe habitat.

Ut diximus<!--Qui sumus?--> supra, Lima a Francisco Pizarro victore die lunae [[18 Ianuarii]] [[1535]], [[Carolus V SIR|Carolo I & V]] imperante, condita est, nomine ''Urbs Regum,'' cum situs in [[Sollemnitas Epiphaniae Domini|Epiphania Domini]] electus esset. Vocabulum tamen Lima, primitiva regionis appellatio, perstitit; unde autem appellatio ignotum est. Alii a vocabulo [[Lingua Aymara|Aymara]] ''lima-limaq'' quod ''flos flavus'' interpretatum est, alii a vocabulo [[Lingua Quechica|Quechua]] ''rimaq'' quod ''loquens'' significat putant. In vetustis vero tabulis vel chartis geographicis, duo nomina unum iuxta alterum scripta sunt.

=== In [[Viceregnum Peruvianum|Viceregno Peruvianum]] ===

Quadraginta subreges vel vicarii regales ([[Vicerex|Vicereges]]) Limae et Peruviae praefuere. Subregnum vel Vicariatus ab imperatore [[Carolus V SIR|Carolo I & V]] creatum est [[Barcinoni]] ([[Lingua Hispanica]]: ''Barcelona'') die lunae [[20 Novembris]] [[1542]]. Fuit primus vicarius ''[[Blasco Núñez Vela]].'' Tempore Vicariatus Urbs Regum sumptuoso splendore fruita est, et ''Ter Coronata'' appellabatur, quia lorica vel signum civitatis Limae singulari regis indulto tres coronas continet, et elogium "Hoc signum vere regum est." At sine dubio divitiis, sumptu, et urbanitate ''Ter Coronata'' quoque fuit. Exempli gratia, via ad vicariorum palatium a portis moenium stratum erat argento. Splendoris fama oculos omnium in se convertit, praecipue praedonum. Inter istos fuit ''Franciscus Drake,'' eoque minante moenia alta exstructa sunt.

=== In Re Publica ===

Primis currentibus annis saeculi millesimi nongentesimi plures regiones Vicariatui subjectae novas res optaverunt et secessae sunt. Sic Lima paulatim degeneravit et priorem potestatem et famam numquam posthac adepta erit. Ultimus Vicarius Regalis ''[[Ioseph de la Serna e Hinojosa]]'' [[Simon Bolivar|Simoni Bolivar]] regnum prodidit post proelium [[Ayacucho]], die Iovis [[9 Decembris]] [[1824]]. Urbs iam non Regum, Lima ut sedes subregni et caput urbanum in America Meridionalis periit.

Paulo post, [[1835]], [[Carolus Darwin|Carolus Darvinius]] Limam aderat, et argumentum diarii eius demonstrat quam celerrime et infime Lima post subregni abolitionem cecidit. "Nullus status reipublicae in America Meridionalis usque a libertatis declaratione plus effrenatae licentiae vel anarches passus est quam Peruvia. Eo tempore quo aderamus quattuor principes in armis pro rei publicae dominatu contendebant. Si unus ex eis paulisper excelluit, ceteri in eum coallescebant, at simulatque vicerunt inimici fiebant. Quodam die, anniversarius erat Declarationis Libertatis, et Missa solemniter celebrabatur praeside reipublicae comitante. Cum [[Te Deum]] cantabatur, pro vexillis Peruviae, cohortes comitantes vexilla nigra cum imago Mortis panderunt! Qualis res publica est cum talis prospectus in tali momento ordinari potest? . . . Lima iam putride tabescit. Viae parte maiori pavimenti carent, et sordis cumuli ubique sunt, ubi aves ferae pro pullis domesticis cadaverinas decerpunt. Pleraque aedium planities superiores habent, trabibus dealbatis ob terraemotus confectae, sed nonnullae domus antiquae, quibus plures familiae nunc utuntur, immensae sunt, et alicubi cubiculorum numero cum magnificis contendere possunt. Lima, Urbs Regum, sine dubio civitas splendida olim fuit. Admirabilis ecclesiarum multitudo etiam nunc praebet singularem atque insignem leporem, praecipue cum urbs a longe videtur."

[[Fasciculus:0 Lima div num.png|right|{{imago sine descriptione}}]]

# [[Dioecesis Luriganchum]]<br />

# [[Dioecesis Miraflores]]<br />

== Urbes Suburbanes ==

{{Limae regiones}}

== [[Coniunctio communium|Societates urbium]] ==

[[Categoria:Lima|!]]

[[Categoria:Condita 1535]]

{{Link FA|de}}

{{Link FA|ka}}

[[ab:Лима]]

[[af:Lima]]

[[ak:Lima]]

[[am:ሊማ]]

[[an:Lima]]

[[ar:ليما]]

[[ast:Lima]]

[[ay:Lima]]

[[az:Lima]]

[[bat-smg:Lima]]

[[be:Горад Ліма]]

[[be-x-old:Ліма (сталіца)]]

[[bg:Лима]]

[[bn:লিমা]]

[[bo:ལི་མ།]]

[[br:Lima]]

[[bs:Lima]]

[[ca:Lima]]

[[cbk-zam:Lima]]

[[crh:Lima]]

[[cs:Lima]]

[[cv:Лима]]

[[cy:Lima]]

[[da:Lima]]

[[de:Lima]]

[[el:Λίμα]]

[[en:Lima]]

[[eo:Limo]]

[[es:Lima]]

[[et:Lima (Peruu)]]

[[eu:Lima]]

[[ext:Lima]]

[[fa:لیما]]

[[fi:Lima]]

[[fo:Lima]]

[[fr:Lima]]

[[frp:Lima]]

[[ga:Líoma]]

[[gag:Lima]]

[[gd:Lima]]

[[gl:Lima]]

[[gn:Lima]]

[[haw:Lima]]

[[he:לימה]]

[[hi:लीमा]]

[[hif:Lima]]

[[hr:Lima]]

[[ht:Lima]]

[[hu:Lima]]

[[hy:Լիմա]]

[[ia:Lima]]

[[id:Lima, Peru]]

[[ie:Lima]]

[[io:Lima]]

[[is:Líma]]

[[it:Lima]]

[[ja:リマ]]

[[ka:ლიმა]]

[[ko:리마]]

[[krc:Лима]]

[[ku:Lîma]]

[[lad:Lima]]

[[lb:Lima]]

[[lij:Lima]]

[[lmo:Lima]]

[[ln:Lima]]

[[lt:Lima]]

[[lv:Lima]]

[[mhr:Лима]]

[[mi:Lima]]

[[mk:Лима]]

[[ml:ലിമ]]

[[mr:लिमा]]

[[ms:Lima]]

[[mwl:Lima]]

[[nah:Lima]]

[[nds:Lima]]

[[nl:Lima (stad)]]

[[nn:Lima]]

[[no:Lima]]

[[nov:Lima]]

[[oc:Lima]]

[[os:Лимæ]]

[[pap:Lima]]

[[pl:Lima]]

[[pms:Lima]]

[[pnb:لیما]]

[[pt:Lima]]

[[qu:Lima]]

[[rm:Lima]]

[[ro:Lima]]

[[ru:Лима]]

[[rw:Lima]]

[[sc:Lima]]

[[scn:Lima]]

[[sco:Lima]]

[[sh:Lima]]

[[simple:Lima]]

[[sk:Lima]]

[[sl:Lima]]

[[sq:Lima]]

[[sr:Лима]]

[[st:Lima]]

[[sv:Lima]]

[[sw:Lima]]

[[szl:Lima]]

[[ta:லிமா]]

[[tet:Lima]]

[[th:ลิมา]]

[[tl:Lungsod ng Lima]]

[[tr:Lima]]

[[ug:لىما]]

[[uk:Ліма]]

[[vec:Lima]]

[[vi:Lima]]

[[vo:Lima]]

[[war:Lima]]

[[yi:לימא]]

[[yo:Lima]]

[[zh:利馬]]

[[zh-min-nan:Lima]]