[go: nahoru, domu]
Wikipedia

Zanak' Andriamanitra

Ao amin' ny fampianaran' ny fivavahana maro, ny andian-teny hoe zanak' Andriamanitra na Zanak' Andriamanitra dia anaram-boninahitra omena fanahy na olona na zavatra nisy tokoa na tsy nisy teo amin' ny tantaran' ny zanak' olombelona. Ao amin' ny Torah (ampahany voalohany ao amin' ny Baiboly hebreo) sy ao amin' ny andalan-tsoratra maro amin' ny literatiora jiosy ivelan' ny Baiboly ary ao amin' ny Testamenta Vaovao (ilazana an' i Jesoa Kristy) indrindra no ahitana ny teny hoe zanak' Andriamanitra.

Tao amin' ny fivavahana tatsinanana taloha

hanova

Io anaram-boninahitra io dia niseho ao amin' ny fivavahana tatsinanana maro tamin' ny Andro Taloha ka nanondroana ny andriamanitra zanaky ny andriamanitra lehibe kokoa na fara tampony, ao amin' ny lovantsofina samihafa, ny andriamanitra tapany sahala amin' i Gilgamesa (Gilgamesh) sy ny mpanjaka miavaka ary ny olona sasany izay heverina fa nanana toetra tsy mitovy amin' ny olombelona hafa. Lazaina fa zanaky ny andriamanitra masoandro Re ny mpanjakan' i Egipta atao hoe farao (na faraôna).

Raha ny tantara no dinihina dia maro ny mpanapaka izay nitondra ny anaram-boninahitra hoe "zanak' andriamanitra" na "zanak' Andriamanitra" na "Zanak' Andriamanitra", izay atao hoe koa indraindray "Zanaky ny Lanitra"[1].

Ao amin' ny fivavahana abrahamika

hanova

Amin' ny fiteny semitika dia ampiasaina ny andian-teny mitovy hevitra amin' ny hoe "zanak' Andriamanitra" hanondroana ny fifandraisana ara-pitondrantena. Noho izany ny "zanak' Andriamanitra" dia mety ho olona na vahoaka ahitana taratra ny toetr' Andriamanitra.

Ao amin' ny jodaisma

hanova

Ampiasaina indrainday ao amin' ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly ny hoe zanak' Andriamanitra mba hanondroana ny olona manam-pifandraisana manokana amin' Andriamanitra. Ao amin' ny Testamenta Taloha ihany dia antsoina hoe "zanak' Andriamanitra" ny anjely sy ny olo-marina sy ny olona tia vavaka ary ny mpanjakan' i Israely[2].

Na dia hita ao amin' ny literatiora jiosy aza tsindraindray ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra" na "zanak' i IHVH" dia tsy midika ara-bakiteny ho fahaterahana avy amin' Andriamanitra izany [3] [4]. Atao hoe "zanak' Andriamanitra" koa ny mpanjaka jiosy. Antsoina hoe "zanak' i IHVH Andriamanitra" ny vahoaka jiosy [3].

Rehefa ampiasain' ny raby ny teny hoe "zanak' Andriamanitra" dia manondro an' i Israely na ny olombelona rehetra amin' ny ankapobeny, fa tsy ny Mesia jiosy[3]. Ao amin' ny fivavahana jiosy, ny teny hoe mesia (hebreo: mashiakh) dia manana heviny sy fampiasana azy mivelatra kokoa ary mety manondro sokajin' olona na zavatra samihafa, fa tsy voatery hisy fifandraisany amin' ny eskatôlôijia jiosy. Ny raby Shimon ben Yohai dia nanozona ireo izay[5] mampiasa ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra" satria Andriamanitra tsy mba nanambady velively ka hanan-janaka[6].

Araka ny hita ao amin' ny Bokin' ny Genesisy dia nanao firaisana ara-nofo tamin' ny zanakavavin' ny olombelona ny zanak' Andriamanitra[5]. Ny fanaovana heviteny iray amin' io fitantarana io dia manao ny zanak' Andriamanitra ho ny zanak' i Seta ary ny zanakavavin' ny olombelona ho ny zanakavavin' i Kaina[7]. Milaza i Flavio Jôsefa fa ny anjely potraka no atao hoe zanak' Andriamanitra[8]. Ny teny hoe Elohim dia sady midika hoe "Andriamanitra" no midika hoe "mpitsara" ary ny hoe Bene Elohim dia azo adika hoe "zanaky ny mpitsara" fa tsy "zanak' Andriamanitra"[9].

Misy toerana roa ao amin' ny Tanakh izay mitantara amin' ny fampiasana an-tsarinteny ny mpanjaka roa tamin' izany fotoana izany ho "zanak' Andriamanitra"[10]. Mifandray amin' ny Mpanjaka fara tampony ny mpanjaka, dia Andriamanitra izany[11]. Matetika dia ampiasaina amin' ny heviny mivelatra ny hoe "zanak' Andriamanitra" ka ilazana fa zanak' Andriamanitra ny vahoaka mino[12].

Manondro ny Zanak' i Israely amin' ny akapobeny ny rehefa ampiasaina mifandraika amin' izany vanimpotoana izany ny hoe "zanak' Andriamanitra" fa tsy manondro ny Mesia kristiana [12].

Ampiasaina hanondroana zavatra isan-karazany ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra" ao amin' ny literatiora masina hebreo, araka ny lovantsofin' ny fivavahana jiosy, ary ao amin' ny lahatsoratra hebreo:

Ao amin' ny kristianisma

hanova

Tsy mitovy ny fandraisan' ny fiangonana kristina samihafa ny hevitry ny teny hoe "zanak' Andriamanitra" rehefa ampiharina amin' i Jesoa Kristy.

Ao amin' ny Testamenta Vaovao dia atao hoe "zanak' Andriamanitra" i Adama[16] ary indrindra fa i Jesoa Kristy[2], eny fa na dia ny mpanara-dia an' i Jesoa dia atao hoe "zanak' Andriamanitra"[17].

Ampiharina amin' i Jesoa matetika ny hoe "Zanak' Andriamanitra"[2], ao amin' ny Testamenta Vaovao ihany. Indroa no nambaran' ny "feo avy any an-danitra" ho ilay Zanak' Andriamanitra i Jesoa. Milaza ny tenany mivantana na ankolaka ho Zanak' Andriamanitra koa i Jesoa ary misy olona samihafa izay milaza an' i Jesoa ho Zanak' Andriamanitra [2][18][19][20]. Vokatry ny finoana ny anjara asa maha Mesia, mpanjaka voafidin' Andriamanitra azy ity fampiharana an' ilay anaram-boninahitra amin' i Jesoa ity [21].

Mbola iadian-kevitra eo amin' ny samy mpandinika sy mpikaroka momba ny Soratra Masina ny zava-miseho sy ny fomba ananan' io anaram-boninahitra io heviny ankoatry ny maha Mesia azy.

Ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanitra" dia tsy tokony hafangaro amin' ny hoe Andriamanitra Zanaka (grika: Θεός ὁ υἱός / Theos o Uios), dia ny persôna faharoa ao amin' ny Trinite ao amin' ny teôlôjian' ny fiangonana kristiana sasany. Manao an' i Jesoa ho Andriamanitra Zanaka, mitovy fiziana (na fomba na maha izy azy na natiora na sobstansa) amin' Andriamanitra Ray nefa persôna miavaka amin' Andriamanitra Ray (persôna voalohany) sy amin' Andriamanitra Fanahy Masina (persôna fahatelo) ny fotopampianarana momba ny Trinite.

Manaiky ny fiantsoana an' i Jesoa amin' ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanitra" ny Kristiana tsy mino ny Trinite satria hita ao amin' ny Testamenta Vavao io andian-teny io, fa tsy manaiky kosa ny fiantsoana azy hoe "Andriamanitra Zanaka" izay tsy hita na aiza na aiza ao amin' ny Baiboly.

Ao amin' ny fivavahana kristana mino ny Trinite dia manambara ny satan' i Jesoa amin' ny maha zanaka naterak' Andriamanitra Ray azy ny hoe "zanak' Andriamanitra". Ao amin' ny ankamaroan' ny lovantsofina teôlôjika kristiana mampianatra ny Trinite dia manondro ny fifandraisan' i Jesoa, noho ny maha Kristy azy, amin' Andriamanitra Ray ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanita". Vokatry ny fampiasana io andian-teny io ao amin' ny Testamenta Vaovao sy teo amin' ny teôlôjia kristiana voalohandohany izany.

Ireto avy ny niantso an' i Jesoa ho Zanak' Andriamanitra araka ny Testamenta Vaovao;

  • olona samihafa, anisan' izany ny Evanjelista[22];
  • niantso ny tenany hoe "Zanak' Andriamanitra" i Jesoa[23];
  • nanao an' Andriamanitra ho Rainy i Jesoa tenany[24];
  • nanao an' i Jesoa ho zanany Andriamanitra Ray[25];
  • niantso an' i Jesoa hoe "Zanak' Andriamanitra" ny anjely[26];
  • niantso an' i Jesoa hoe "Zanak' Andriamanitra" i Satana na ny demony[27];
  • natsoina hoe "ny Zanaka" i Jesoa[28];
  • Andriamanitra dia nanao ny tenany hoe "Andriamanitra sady Rain' i Jesoa"[29].

Manamafy anefa ny Oxford Dictionary of the Jewish Religion fa manana heviny an-tsarinteny ny hoe "zanak' Andriamanitra" amin' ny teny hebreo. Ny Hasting's Bible Dictionary kosa dia milaza fa tsy manondro ny fahaterahana ara-batan' ny Tompo velively ny filazana hita tsindraindray ao amin' ny lahatsoratry ny Baiboly na ivelan' ny Baiboly.

Ao amin' ny finoana silamo

hanova

Ao amin' ny finoana silamo dia fantatra amin' ny anarana hoe Īsā ibn Maryam (arabo: عيسى بن مريم‎, "Jesoa, zanak' i Maria") i Jesoa, sady ataon' ny Mozilmana hoe mpitondra hafatr' i Allah no ataony hoe al-Masih (izany hoe Mesia na Kristy), nirahina mba hitari-dalana ny Zanak' i Israely (arabo: Banī Isrā'īl) miaraka amin' ny fanambaràna vaovao, dia ny al-Injīl (izany hoe ny Evanjely, ny Vaovao Mahafaly na ny Filazantsara) [30][31][32].

Ny silamo dia mitsipaka ny fifandraisan' ny mpianaka eo amin' Andriamanitra sy ny olona na zavatra hafa[33][34]. Noho izany dia laviny ny maha naterak' Andriamanitra an' i Jesoa na ny maha "ampahan' Andriamanitra" azy [35][36][37]. Toy ny Kristiana koa dia inoan' ny Mozilmana ny tsy fananan' i Jesoa ray ety an-tany. Amin' ny mpino silamo dia teraka noho ny sitrapon' Andriamanitra i Jesoa[38]. Nandidy[39] ny anjely Gabriela (arabo: Jibrīl) mba hitsoka[40] ny fanahin' i Jesoa ao amin' i Maria[41][42] Andriamanitra ka izany no niterahan' i Maria an' i Jesoa. Miady hevitra ny manampahaizana silamo raha azo ampiharina amin' i Jesoa ny anaram-boninahitra hoe "Zanak' Andriamanitra" amin' ny maha zanaka natsangan' Andriamanitra fa tsy naterany azy, sahala amin' i Abrahama izay nalain' Andriamanitra ho sakaizany[43].

Ao amin' ny finona bahay

hanova

Araka ny literatioran' ny finoana bahay dia ampiharina amin' i Jesoa ny anaram-boninahitra hoe "Zanak' Andriamanitra"[44] nefa tsy manambara fifandraisana ara-batana eo amin' i Jesoa sy Andriamanitra ara-bakiteny izany[45], fa fifandraisana am-panoharana, sady ampiasaina honondroana ny fifandraisana ara-panahy hentitra eo amin' i Jesoa sy Andriamanitra[44] sady loharanon' ny fahefan' i Jesoa[45]. Nanantitra koa i Shoghi Effendi, ilay mpitarika ny finoana bahay tamin' ny antsasany voalohany amin' ny taonjato faha-20, fa io andian-teny io dia tsy midika fa ambony noho ny mpaminany sy ny mpitondra hafatra hafa i Jesoa, dia ireo ataon' ny finoana bahay hoe "Fisehoan' Andriamanitra", anisan' izany i Bodà sy i Mohamady ary i Bahaolà, raha tsy hitanisa afa-tsy ireo[46].

Nilaza koa i Shonghi Effendi fa ny maha Zanaka amin' ny lafiny iray dia azo ampiharina amin' ny "Fisehoana" rehetra satria mitovy ny fifandraisana lalin' ny "Fisehoan' Andriamanitra" rehetra amin' Andriamanitra sy ny fahazavana ao amin' izy ireo,[44].

Jereo koa

hanova

Loharano

hanova
  1. ↑ Friedrich Muller, Introduction to the Science of Religion, 2004 ISBN 1-4179-7401-X page 136.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 et 2,3 "Catholic Encyclopedia: Son of God". nojerena tamin'ny 7 Oktobra 2014.
  3. ↑ 3,0 3,1 et 3,2 Maxine Grossman and Adele Berlin, The Oxford Dictionary of the Jewish Religion (Mar 14, 2011) ISBN 0199730040 p. 698
  4. ↑ Amy-Jill Levine and Marc Z. Brettler, The Jewish Annotated New Testament by (Nov 15, 2011) ISBN 0195297709 p. 544
  5. ↑ 5,0 5,1 et 5,2 Jereo Genesisy (Gen. 4.6)
  6. ↑ 6,0 et 6,1 J.Theodor et Ch.Albeck, Midrash Genèse Rabba, Berlin, 1912-27, 2 volumes.
  7. ↑ 7,0 et 7,1 Rabbi Eliézer ben Hyrcanos, Midrash Pirqe Rabbi Eliézer, chapitres 21 et 22.
  8. ↑ 8,0 et 8,1 Flavius Josèphe, Antiquités Judaïques, livre 1, III:1.
  9. ↑ 9,0 et 9,1 R. Le Déaut et J. Robert, Targum de Jérusalem, Paris 1978-81, 5 volumes, Editions du Cerf.
  10. ↑ Jesus, Gnosis and Dogma, T&T Clark International, 2010 (tahiry) (Vakio eto)
  11. ↑ Constantine, Divine Emperor of the Christian Golden Age, Cambridge University Press, 2011 (Tahiry) (Vakio eto)
  12. ↑ 12,0 et 12,1 The Oxford Dictionary of the Jewish Religion by Maxine Grossman and Adele Berlin (Mar 14, 2011)(ISBN 0199730040) p. 698
  13. ↑ André Paul, "Dieu, Fils de", in Encyclopaedia Universalis, n.d., novakina tamin'ny 30/06/2013
  14. ↑ The Oxford Dictionary of the Jewish Religion by Maxine Grossman and Adele Berlin (Mar 14, 2011)(ISBN 0199730040) p. 698
  15. ↑ Amy-Jill Levine and Marc Z. Brettler, The Jewish Annotated New Testament by (Nov 15, 2011) (ISBN 0195297709) p. 544
  16. ↑ Jereo: Lioka 3.38
  17. ↑ "Sons of God (New Testament)", International Standard Bible Encyclopedia, BibleStudyTools.com. Retrieved 7 October 2014.
  18. ↑ by John Yueh-Han Yieh, One teacher: Jesus' teaching role in Matthew's gospel, 2004 ISBN 3-11-018151-7 pages 240–241
  19. ↑ Dwight Pentecost, The words and works of Jesus Christ 2000 ISBN 0-310-30940-9 page 234
  20. ↑ Geoffrey W. Bromiley, The International Standard Bible Encyclopedia, 1988, ISBN 0-8028-3785-9 pages 571–572
  21. ↑ Merriam-Webster's collegiate dictionary (10th ed.). (2001). Springfield, MA: Merriam-Webster.
  22. ↑ Jereo ohatra: Matio 14.33; Marka1.1; Joany 1.49; Asan'ny Apostoly 8.37; Romana 1.4; 2Korintiana 1.19; Galatiana 2.20; Efesiana 4.13; Hebreo 4.14; 1Joany 3.8; 2Joany 1.3.
  23. ↑ Jereo ohatra: Matio 26.63–64, Marka 14.61–62, Lioka 22.70, Joany 3.18; Apokalipsy 2.18.
  24. ↑ Jereo ohatra: Matio 7.21; Marka 8.38; Lioka 2.49; Joany 2.16; Asan'ny Apostoly 1.4; Apokalipsy 2.27.
  25. ↑ Jereo ohatra: Matio 2.15; Mark 1.11; Lioka 3.22; Hebreo 1.5; 2Petera 1.17.
  26. ↑ Jereo ohatra: Lioka 1.32 sy Lioka 1.35.
  27. ↑ Jereo ohatra: Matio 4.3; Marka 3.11; Lioka 4.3.
  28. ↑ Jereo ohatra: Matio 11.27; Marka 13.32; Lioka 10.22; Joany 1.14; 1Korintiana 15.28; Kolosiana 1.15; Hebreo 1.3; 1Joany 2.22-24; 2Joany 1.9.
  29. ↑ Jereo ohatra: Romana 15.6, 2Korintiana 1.3; 2Korintiana 11.31; Efesiana 1.3; 1Petera 1.3; Apokalipsy 1.6.
  30. ↑ Glassé, Cyril (2001). The new encyclopedia of Islam, with introduction by Huston Smith (Édition révisée. ed.). Walnut Creek, CA: AltaMira Press. p. 239. ISBN 9780759101906.
  31. ↑ McDowell, Jim, Josh; Walker, Jim (2002). Understanding Islam and Christianity: Beliefs That Separate Us and How to Talk About Them. Euguen, Oregon: Harvest House Publishers. p. 12. ISBN 9780736949910.
  32. ↑ The Oxford Dictionary of Islam, p.158
  33. ↑ Kor'any, Sorarta "An-Nisa" [4:171].
  34. ↑ Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:116].
  35. ↑ Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:72].
  36. ↑ Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:72]
  37. ↑ Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:75]
  38. ↑ Kor'any, Sorata, "Ali 'Imran" [3:59].
  39. ↑ Kor'any, Sorata "An-Nisa" [4:171]
  40. ↑ Kor'any, Sorata "Al-Anbya" [21:91].
  41. ↑ Jesus: A Brief History by W. Barnes Tatum 2009 ISBN 1-4051-7019-0 page 217
  42. ↑ Cyril Glassé, Huston Smith, The new encyclopedia of Islam, 2003 ISBN 0-7591-0190-6 page 86
  43. ↑ David Richard Thomas, Christian Doctrines in Islamic Theology, BRILL, 2008 ISBN 9789004169357 p. 84
  44. ↑ 44,0 44,1 et 44,2 Lepard, Brian D (2008). In The Glory of the Father: The Baha'i Faith and Christianity. Bahá'í Publishing Trust. pp. 74–75. ISBN 1-931847-34-7.
  45. ↑ 45,0 et 45,1 Taherzadeh, Adib (1977). The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 2: Adrianople 1863–68. Oxford, UK: George Ronald. p. 182. ISBN 0-85398-071-3.
  46. ↑ Hornby, Helen, ed. (1983). Lights of Guidance: A Bahá'í Reference File. New Delhi, India: Bahá'í Publishing Trust. p. 491. ISBN 81-85091-46-3.
Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Zanak%27_Andriamanitra&oldid=1077682"