Адольф Хитлер: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added

Inline

03:47, 27 Есдүгээр сар 2024-ий байдлаарх одоогийн засвар

Адольф Хитлер (Герман: Adolf Hitler; 1889 оны 4-р сарын 20-нд Австрид төрсөн–1945 оны 4-р сарын 30-нд Берлинд нас барсан) Германы улс төрч, Германы Үндэсний Социалист Ажилчны Нам буюу Нацист намын (Герман: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) удирдагч. 1933-1945 онд Германы канцлер, 1934-1945 онд төрийн тэргүүн (Führer und Reichskanzler) байв.

Нюрнбергийн Олон улсын цэргийн шүүх А.Хитлерийн байгуулсан "СС", "СД", "Гестапо" болон Германы Үндэсний Социалист Ажилчны Намын удирдлагыг гэмт хэрэгтнүүд байсан гэж үзсэн.

Намтар

Эцэг нь Алоис Хитлер (1837—1903). Эх нь Клара Хитлер (төрлөх овог нь Пёльцль, 1860—1907). Адольф Хитлер 1889 оны 4-р сарын 20-ны 18:30 цагт Австрийн Раншофен тосгонд (одоо Браунау ан дер Инн хотын хэсэг) "Померан" зочид буудалд төржээ. Хоёр хоногийн дараа тэрээр Адольф нэрээр загалмайлуулж сахил хүртсэн. Тэр нүүр царайгаараа эхтэйгээ их адилхан төрсөн юм. Нүд, хөмсөгний хэлбэр, ам, чих нь түүнийхтэй яг адилхан байв. 29 настайдаа Адольфийг төрүүлсэн Клара өмнө гурван хүүхдээ алдсан учраас түүнийг илүү их хайрладаг байжээ.

Дэлхийн нэгдүгээр дайнд оролцож одон медалиар шагнуулсан дайчин Хитлер 1920 онд Нацист намын анхны хэлбэр болсон Германы Ажилчны нам (герман. Deutsche Arbeiterpartei, DAP) -д элсэж, 1921 онд удирдагч нь болжээ. 1923 онд бүтэлгүйтсэн төрийн эргэлтийн дараа шоронд хоригдоод гарч ирээд үндсэрхэг үзэл, семитийн эсрэг үзэл, коммунизмын эсрэг үзлийг өөрийн өвөрмөц илтгэгчийн чадвар, ухуулгаар сурталчлан олны дэмжлэг авч чаджээ. Улмаар Хитлер 1933 онд Германы канцлер болж удалгүй тоталитар фашист дарангуйллыг тогтоожээ. Хитлер Германы газар нутгаа тэлэх зорилгыг гадаад бодлогодоо тууштай баримталж, улсынхаа нөөц баялаг, эдийн засгийг энэхүү зорилгод чиглүүлж байлаа. Тэрээр Вермахтыг дахин сэргээж 1939 оны 9-р сарын 1-нд Польшийг довтлон эзэлсэн нь Европт Дэлхийн хоёрдугаар дайны эхлэлийг тавьсан гэж түүх судлаачид үздэг.^[1] Гурван жилийн дотор Герман, Тэнхлэгийн гүрнүүдийн хамт Европын ихэнхи хэсэг, Африк, Зүүн ба Зүүн Өмнөд Ази, Номхон Далайн ихээхэн хэсгийг эзэлж авлаа. Гэвч Холбоотны гүрнүүд 1942 оноос санаачлагыг гартаа авч, 1945 онд Германыг бүх талаас нь эзлэн довтлов. Түүний удирдсан зэвсэгт хүчин дайны үеэр олон харгислал үйлдсэний дотор 6 сая еврейг аймаглан устгаж (Холокост) нийт 17 сая энгийн иргэнийг системчлэн хороосон юм^[2].

1945 онд дайн дуусч байхад Хитлер олон жил нууц амраг нь байсан Эва Браунтай гэрлэжээ. 40 хүрэхгүй цагийн дараа шинэхэн гэрлэсэн хос хамт амиа егүүтгэсэн.Гэвч тэрээр үзэл бодолдоо үнэн ч хүн байсан өөрийн бүтээсэн улсаа холбоотнуудын улсуудад яаж захирахын харж тэвчээгүй хүмүүс түүнийг мангас гэдэг ч тэрээр улсаа агуу болгосон баатар юм.

^[3]

Цахим холбоос

Commons: Adolf Hitler – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Зураг, видео

Color Footage of Hitler—Watch color footage of Hitler during WWII
Photos of Adolf Hitler
Download "The Young Hitler I Knew" on archive.org

Илтгэл, ном хэвлэл

A speech from 1932 (text and audiofile), German Museum of History Berlin
Hitler Speech (10 February 1933) with English Translation
Hitler's book Mein Kampf (full English translation)
The Testament of Adolf Hitler the Bormann-Hitler documents (transcripts of conversations in February–April 2, 1945)
Adolf Hitler's Private Will, Marriage Certificate and Political Testament, April 1945 (34 pages)
"The Discovery of Hitler's Wills" (Office of Strategic Services report on how the testament was found).
Matthew Brzezinski, "Giving Hitler Hell", Washington Post Sunday, July 24, 2005; Page W08 (Narrative of how the testament was found)

Эшлэл

↑ Keegan 1989
↑ Niewyk, Donald L. (2000). The Columbia Guide to the Holocaust. Columbia University Press. p. 45. ISBN 0231112009. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ Wistrich, Robert S. (1995). Who's Who In Nazi Germany?. London: Routledge. ISBN 978-0415118880. Татаж авсан: 2008-09-07.

[1] Keegan 1989

[2] Niewyk, Donald L. (2000). The Columbia Guide to the Holocaust. Columbia University Press. p. 45. ISBN 0231112009. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[3] Wistrich, Robert S. (1995). Who's Who In Nazi Germany?. London: Routledge. ISBN 978-0415118880. Татаж авсан: 2008-09-07.

[1]

[2]

[3]

@@ Мөр 1: / Мөр 1: @@
-[[Файл:Adolf Hitler Berghof-1936.jpg|thumb|right|200px|Адольф Хитлер]]
+[[File:Adolf Hitler colorized.jpg | thumb | 220x124px | right]]
-'''Хитлерийн Адольф''' ({{lang-de|Adolf Hitler}}; [[1889]] оны [[4 сарын 20|4-р сарын 20]] – [[1945]] оны [[4 сарын 30|4-р сарын 30]]) [[Австри]]д төрсөн [[Герман]]ы улс төрч, Германы Үндэсний Социалист Ажилчны Нам буюу Нацист намын ({{lang-de| Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei}}) удирдагч. 1933-1945 онд Германыг удирдаж байсан. 1933-1945 онд Германы канцлер, 1934-1945 онд төрийн тэргүүн (''Führer und Reichskanzler'') байв.
+'''Адольф Хитлер''' ({{lang-de|Adolf Hitler}}; [[1889]] оны [[4 сарын 20|4-р сарын 20]]-нд [[Австри]]д төрсөн–[[1945]] оны [[4 сарын 30|4-р сарын 30]]-нд Берлинд нас барсан) [[Герман]]ы улс төрч, [[Германы Үндэсний Социалист Ажилчны Нам]] буюу Нацист намын ({{lang-de| Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei}}) удирдагч. 1933-1945 онд Германы канцлер, 1934-1945 онд төрийн тэргүүн (''Führer und Reichskanzler'') байв.
+Нюрнбергийн Олон улсын цэргийн шүүх А.Хитлерийн байгуулсан "СС", "СД", "[[Гестапо]]" болон Германы Үндэсний Социалист Ажилчны Намын удирдлагыг гэмт хэрэгтнүүд байсан гэж үзсэн.
-[[Дэлхийн нэгдүгээр дайн]]д одон медалиар шагнуулсан ахмад дайчин Хитлер 1920 онд Нацист намд элсэж, 1921 онд удирдагч нь болжээ. 1923 онд [[Шар айргийн танхимын төрийн эргэлт|бүтэлгүйтсэн төрийн эргэлтийн]] дараа шоронд хоригдон гарч ирээд үндсэрхэг үзэл, семитийн эсрэг үзэл, коммунизмын эсрэг үзлийг өөрийн харизматик илтгэгчийн чадвар, ухуулгаар сурталчлан дэмжлэг олж авчээ. Хитлер 1933 онд канцлераар томилогдож, удалгүй тоталитар фашист дарангуйллыг тогтоожээ. Хитлер Германд амьдрах орон зай авах зорилгыг гадаад бодлогодоо тууштай баримталж, улсынхаа нөөц баялгийг энэхүү зорилгод чиглүүлж байлаа. Тэрээр Вермахтыг дахин сэргээж 1939 онд [[Польш]]ийг эзэлсэн нь Европт [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы галыг асаав.<ref>{{harvnb|Keegan|1989}}</ref>
+== Намтар ==
-Гурван жилийн дотор Герман, [[Тэнхлэгийн гүрнүүд]]ийн хамт [[Европ]]ын ихэнхи хэсэг, [[Африк]], [[Зүүн Ази|Зүүн]] ба [[Зүүн Өмнөд Ази]], [[Номхон Далай]]н ихээхэн хэсгийг эзэлж авлаа. Гэвч Холбоотны гүрнүүд 1942 оноос санаачлагыг гартаа авч, 1945 онд Германыг бүх талаас нь эзлэн довтлов. Түүний удирдсан зэвсэгт хүчин дайны үеэр олон харгислал үйлдсэний дотор 6 сая [[еврей]]г аймаглан устгахыг ([[Холокост]]) голлон анхаарч 17 сая энгийн иргэнийг системчлэн хороосон юм<ref>{{cite book |title=The Columbia Guide to the Holocaust |last=Niewyk |first=Donald L. |authorlink= |coauthors=Francis R. Nicosia |year=2000 |publisher=Columbia University Press |location= |isbn=0231112009 |page=45 |pages= |url=http://books.google.ca/books?id=lpDTIUklB2MC&pg=PA45 }}</ref>.
+Эцэг нь Алоис Хитлер (1837—1903). Эх нь Клара Хитлер (төрлөх овог нь Пёльцль, 1860—1907).  Адольф Хитлер 1889 оны 4-р сарын 20-ны 18:30 цагт Австрийн Раншофен тосгонд (одоо Браунау ан дер Инн хотын хэсэг) "Померан" зочид буудалд төржээ. Хоёр хоногийн дараа тэрээр Адольф нэрээр загалмайлуулж сахил хүртсэн. Тэр нүүр царайгаараа эхтэйгээ их адилхан төрсөн юм. Нүд, хөмсөгний хэлбэр, ам, чих нь түүнийхтэй яг адилхан байв. 29 настайдаа Адольфийг төрүүлсэн Клара өмнө гурван хүүхдээ алдсан учраас түүнийг илүү их хайрладаг байжээ.
+[[Дэлхийн нэгдүгээр дайн]]д оролцож одон медалиар шагнуулсан дайчин Хитлер 1920 онд Нацист намын анхны хэлбэр болсон ''Германы Ажилчны нам  ([[Герман хэл|герман]]. Deutsche Arbeiterpartei, '''DAP''')'' -д элсэж, 1921 онд удирдагч нь болжээ. 1923 онд [[Шар айргийн танхимын төрийн эргэлт|бүтэлгүйтсэн төрийн эргэлтийн]] дараа шоронд хоригдоод гарч ирээд үндсэрхэг үзэл, семитийн эсрэг үзэл, коммунизмын эсрэг үзлийг өөрийн өвөрмөц илтгэгчийн чадвар, ухуулгаар сурталчлан олны дэмжлэг авч чаджээ. Улмаар Хитлер 1933 онд Германы канцлер болж удалгүй тоталитар фашист дарангуйллыг тогтоожээ. Хитлер Германы газар нутгаа тэлэх зорилгыг гадаад бодлогодоо тууштай баримталж, улсынхаа нөөц баялаг, эдийн засгийг энэхүү зорилгод чиглүүлж байлаа. Тэрээр Вермахтыг дахин сэргээж 1939 оны 9-р сарын 1-нд [[Польш]]ийг довтлон эзэлсэн нь Европт [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы эхлэлийг тавьсан гэж түүх судлаачид үздэг.<ref>{{harvnb|Keegan|1989}}</ref> Гурван жилийн дотор Герман, [[Тэнхлэгийн гүрнүүд]]ийн хамт [[Европ]]ын ихэнхи хэсэг, [[Африк]], [[Зүүн Ази|Зүүн]] ба [[Зүүн Өмнөд Ази]], [[Номхон Далай]]н ихээхэн хэсгийг эзэлж авлаа. Гэвч Холбоотны гүрнүүд 1942 оноос санаачлагыг гартаа авч, 1945 онд Германыг бүх талаас нь эзлэн довтлов. Түүний удирдсан зэвсэгт хүчин дайны үеэр олон харгислал үйлдсэний дотор 6 сая [[еврей]]г аймаглан устгаж ([[Холокост]]) нийт 17 сая энгийн иргэнийг системчлэн хороосон юм<ref>{{cite book |title=The Columbia Guide to the Holocaust |last=Niewyk |first=Donald L. |authorlink= |coauthors=Francis R. Nicosia |year=2000 |publisher=Columbia University Press |location= |isbn=0231112009 |page=45 |pages= |url=http://books.google.ca/books?id=lpDTIUklB2MC&pg=PA45 }}</ref>.
-онд дайн дуусч байхад Хитлер олон жил нууц амраг нь байсан [[Эва Браун]]тай гэрлэжээ. 40 хүрэхгүй цагийн дараа шинэхэн гэрлэсэн хос амиа егүүтгэсэн.<ref>{{cite book | last = Wistrich | first = Robert S. | title = Who's Who In Nazi Germany? | isbn = 978-0415118880 | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/braun.html | accessdate = 2008-09-07 | year = 1995 | publisher = Routledge | location = London}}</ref>
+онд дайн дуусч байхад Хитлер олон жил нууц амраг нь байсан [[Эва Браун]]тай гэрлэжээ. 40 хүрэхгүй цагийн дараа шинэхэн гэрлэсэн хос хамт амиа егүүтгэсэн.Гэвч тэрээр үзэл бодолдоо үнэн ч хүн байсан өөрийн бүтээсэн улсаа холбоотнуудын улсуудад яаж захирахын харж тэвчээгүй хүмүүс түүнийг мангас гэдэг ч тэрээр улсаа агуу болгосон баатар юм.
+ <ref>{{cite book | last = Wistrich | first = Robert S. | title = Who's Who In Nazi Germany? | isbn = 978-0415118880 | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/braun.html | accessdate = 2008-09-07 | year = 1995 | publisher = Routledge | location = London}}</ref>
 == Цахим холбоос ==
 {{Commonscat|Adolf Hitler}}
 ;Зураг, видео
-* [http://www.ww2incolor.com/gallery/movies/hitler_color Color Footage of Hitler]—Watch color footage of Hitler during WWII
+* [https://web.archive.org/web/20051126074323/http://www.ww2incolor.com/gallery/movies/hitler_color Color Footage of Hitler]—Watch color footage of Hitler during WWII
-* [http://www.bytwerk.com/gpa/hitler2.htm Photos of Adolf Hitler]
+* [https://web.archive.org/web/20100104051338/http://www.bytwerk.com/gpa/hitler2.htm Photos of Adolf Hitler]
 * [http://www.archive.org/details/TheYoungHitlerIKnew Download "The Young Hitler I Knew"] on [[archive.org]]
@@ Мөр 20: / Мөр 24: @@
 * [http://www.mondopolitico.com/library/meinkampf/introduction.htm Hitler's book ''Mein Kampf'' (full English translation)]
 * [http://www.archive.org/details/TheTestamentOfAdolfHitler ''The Testament of Adolf Hitler'' the Bormann-Hitler documents] (transcripts of conversations in February–April 2, 1945)
-* [http://www.eisenhower.archives.gov/Research/Digital_Documents/Holocaust/HitlerMarriageWillPoliticalTestament.pdf Adolf Hitler's Private Will, Marriage Certificate and Political Testament, April 1945] (34 pages)
+* [https://web.archive.org/web/20110809030955/http://www.eisenhower.archives.gov/Research/Digital_Documents/Holocaust/HitlerMarriageWillPoliticalTestament.pdf Adolf Hitler's Private Will, Marriage Certificate and Political Testament, April 1945] (34 pages)
-* [http://www.eisenhower.archives.gov/Research/Digital_Documents/Holocaust/HitlerWillGeneralIntelligence.pdf "The Discovery of Hitler's Wills"] ([[Office of Strategic Services]] report on how the testament was found).
+* [https://web.archive.org/web/20110809031053/http://www.eisenhower.archives.gov/Research/Digital_Documents/Holocaust/HitlerWillGeneralIntelligence.pdf "The Discovery of Hitler's Wills"] ([[Office of Strategic Services]] report on how the testament was found).
 * [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/21/AR2005072101680_5.html Matthew Brzezinski, "Giving Hitler Hell", Washington Post Sunday, July 24, 2005; Page W08] (Narrative of how the testament was found)
 ==Эшлэл==
 {{Reflist|2}}
-{{DEFAULTSORT:Хитлер, Адольф}}
+{{Германы канцлер}}
+{{DEFAULTSORT:Хитлер, Адольф}}
 [[Ангилал:Адольф Хитлер| ]]
-[[Ангилал:Австричууд]]
+[[Ангилал:Германы эзэнт гүрний канцлер (1933-1945)]]
-[[Ангилал:Германы түүх]]
-[[Ангилал:Германы хүн]]
-[[Ангилал:Инний Браунаугийн хүн]]
-[[Ангилал:Цислейтанийн хүн|Хитлер]]
-[[Ангилал:Нацист германы түүх]]
-[[Ангилал:Германы улс төрч]]
-[[Ангилал:Германы эзэнт гүрний канцлер]]
 [[Ангилал:Германы эзэнт гүрний ерөнхийлөгч (1933-1945)]]
+[[Ангилал:ВБНУ-ын Райхстагийн гишүүн]]
+[[Ангилал:Райхстагийн гишүүн (Германы эзэнт гүрэн, 1933-1945)]]
 [[Ангилал:ГҮСАН-ын гишүүн]]
+[[Ангилал:Германы Ажилчны Намын гишүүн]]
+[[Ангилал:Германы төрийн албан хаагч]]
+[[Ангилал:Германы намын дарга]]
 [[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]
 [[Ангилал:Холокостын гэмт хэрэгтэн]]
-[[Ангилал:Үндэсний социализмын зэвсэгт хүчний хүн]]
+[[Ангилал:Нацизмын зэвсэгт хүчний хүн]]
+[[Ангилал:Германы эзэнт гүрний дэлхийн нэгдүгээр дайны хүн]]
-[[Ангилал:Харьяалалгүй иргэн]]
+[[Ангилал:ГҮСАН-ын Намын Алтан тэмдэг шагналтан]]
+[[Ангилал:Төмөр Загалмайн 1-р зэргийн одон шагналтан]]
+[[Ангилал:Австрийн түүхэн хүн]]
+[[Ангилал:Яллагдсан хүн]]
+[[Ангилал:Германы хүн]]
+[[Ангилал:Инний Браунаугийн хүн]]
+[[Ангилал:Цислейтанийн хүн|Хитлер]]
+[[Ангилал:Харьяалалгүй хүн]]
+[[Ангилал:Австричууд]]
 [[Ангилал:1889 онд төрсөн]]
 [[Ангилал:1945 онд өнгөрсөн]]

ү х з Германы Канцлер (1867 оноос)
Хойд Германы Холбоо Бундесканцлер (1867–1871)	Отто фон Бисмарк
Германы эзэнт гүрэн Райхсканцлер (1871–1918)	Отто фон Бисмарк Лео фон Каприви Хлодвиг цу Хоенлое-Шиллингсфюрст Бернхард фон Бюлов Теобалд фон Бетманн Холвег Георг Михаэлис Георг фон Хертлинг Макс фон Баден
Ваймарын БНУ Райхсканцлер (1919–1933)	Фридрих Эберт Филипп Шайдеман (Ерөнхий Сайд) Густав Бауэр (эхлээд Ерөнхий Сайд, дараа нь Канцлер) Херманн Мюллер Константин Ференбах Йозеф Вирт Вильгельм Куно Густав Штреземан Вильгельм Маркс Ханс Лютер Вильгельм Маркс Херманн Мюллер Хайнрих Брюнинг Франц фон Папен Курт фон Шлайхер
Нацист Герман Райхсканцлер (1933–1945)	Адольф Хитлер Йозеф Геббельс Гүн Шверин фон Кросиг (Тэргүүлэх Сайд)
Холбооны БНУ Бундесканцлер (1949–одоо)	Конрад Аденауэр (ХАХ, 1949–1963) Лудвиг Эрхард (ХАХ, 1963–1966) Курт Георг Кийзингер (ХАХ, 1966–1969) Вилли Брандт (АСН, 1969–1974) Хельмут Шмидт (АСН, 1974–1982) Хельмут Коль (ХАХ, 1982–1998) Герхард Шрёдер (АСН, 1998–2005) Ангела Меркель (ХАХ, 2005–2021) Олаф Шолц (АСН, 2021–present)
Канцлерын жагсаалт